عنوان مقاله

علم سنجی حوزه ای است که به سنجش شاخص های کمّی مؤثر در نشر علوم می پردازد. در پژوهش حاضر، 411 مقاله ارائه شده در 8 همایش زبان شناسی ایران از سال 1369 تا 1391 با توجه به هفت شاخص علم سنجی بررسی شده است. یافته ها نشان می دهد که فراوانی مقالات در زیرشاخه نحو بیش از سایر زیرشاخه های زبان شناسی است و دو زیرشاخه تحلیل گفتمان و ساخت واژه در رتبه های دوم و سوم قرار دارند. از میان 70 دانشگاه و مرکز علمیِ شرکت کننده در همایش های مورد مطالعه، دانشجویان و اعضای هیئت علمیِ دانشگاه علامه طباطبایی بیش ترین سهم را در ارائه مقالات داشته اند. از مجموع مقالاتِ ارائه شده، 202 مقاله به زبان یا گویشی خاص پرداخته است و زبان فارسی با 152 مقاله رتبه نخست را به خود اختصاص داده است. هم چنین گرایش به کار گروهی در انجام دادن پژوهش و تألیف مقاله، سهم زنان در ارائه مقالات، میانگین طول عنوان مقالات و نیز استناد به منابع در طول زمان افزایش یافته است.

در چارچوب تاریخ و فلسفه علم، دوگانه های علوم سخت/نرم و نیز علوم رشته ای/میان رشته ای از اهمیت ویژه ای برخوردار بوده است. در این مقاله، نگارنده می کوشد تفاوت ها و شباهت های احتمالی دوگانه های فوق الذکر را در خرده ژانر «عنوان مقاله» مطالعه کند. همان طور که می دانیم، عنوان هر مقاله پژوهشی، نخستین بخش از هر مقاله است که خواننده با آن مواجه می شود، بر اساس آن، ارتباط مقاله با موضوع تحقیق خود را می سنجد و درخصوص مطالعه کامل مقاله تصمیم می گیرد. به منظور انجام پژوهش، 6000 عنوان مقاله (3000 عنوان فارسی و 3000 عنوان انگلیسی) منتشرشده در نشریات علمی پژوهشی و آی.اس.آی مربوط به 12 رشته و میان رشته ای علوم سخت (علوم پایه و تجربی) و علوم انسانی به عنوان داده تحقیق مدنظر قرار گرفت و طول عنوان و نیز سه نشانه نقطه گذاری شامل دونقطه (:)، ویرگول (،) و نشانه پرسشی (؟) به عنوان متغیرهای تحقیق انتخاب شد. براساس یافته ها، در کل پیکره 72281 واژه به کاررفته و میانگین طول عنوان برای هر مقاله 12 واژه است. عنوان مقالات فارسی نسبت به عنوان مقالات انگلیسی طولانی تر است، اما میزان استفاده از نشانه های نقطه گذاری در عنوان های انگلیسی بیشتر است. بررسی داده ها با توجه به محور زمان نیز نشان می دهد که عنوان مقالات به مرور زمان افزایش یافته اند. در مجموع، یافته های مقاله حاکی از آن است که دیدگاه های محققان پیشین در تأکید بر ملاحظات کلان دوگانه های علوم سخت/نرم و همچنین علوم رشته ای/میان رشته ای، در زمینه خرده ژانرهایی مانند عنوان مقاله نیز قابل تأمل و پذیرفتنی است.

بدون شک مقاله های چاپ شده در نشریه های علمی، خالی از عیب و اشکال نیست و نقد آن ها، که به «نقدِ نقد» موسوم شده، زمینه ی یادگیری سایر نویسندگان را فراهم آورده و نیز سبب برطرف شدن ایراد و اشکال مقاله های بعدی خواهد گشت. مجله ی شعرپژوهی (بوستان ادب)، که به صاحب امتیازی معاونت پژوهشی دانشگاه شیراز چاپ می شود، یکی از مجله های معتبر علمی - پژوهشی به شمارمی رود که به استناد سامانه ی نشریات علمی جهان اسلام، بر اساس ارزیابی سال 1396 رتبه ی Q2 و ضریب تأثیر 123/0 دارد. نویسنده ی پژوهش حاضر، به منظور بررسی انتقادی این مجله، عنوان مقاله های این مجله را از شماره ی 1 تا شماره ی 40 بررسی کرده است و در آسیب شناسی آن ها کوشیده است. نتایج این پژوهش نشان می دهد، درمجموع 153 عنوان از عنوان های 347 مقاله ی چاپ شده، طبق اصول علمی مقاله نویسی نیست که بیشتر به استفاده از کلمه ی «بررسی» و همسان های آن مربوط است. 10 عنوان دارای ابهام و 20 عنوان انتخاب شده نیز کلّی هستند. واژه های کلیدی: بدون شک مقاله های چاپ شده در نشریه های علمی، خالی از عیب و اشکال نیست و نقد آن ها، که به «نقدِ نقد» موسوم شده، زمینه ی یادگیری سایر نویسندگان را فراهم آورده و نیز سبب برطرف شدن ایراد و اشکال مقاله های بعدی خواهد گشت. مجله ی شعرپژوهی (بوستان ادب)، که به صاحب امتیازی معاونت پژوهشی دانشگاه شیراز چاپ می شود، یکی از مجله های معتبر علمی - پژوهشی به شمارمی رود که به استناد سامانه ی نشریات علمی جهان اسلام، بر اساس ارزیابی سال 1396 رتبه ی Q2 و ضریب تأثیر 123/0 دارد. نویسنده ی پژوهش حاضر، به منظور بررسی انتقادی این مجله، عنوان مقاله های این مجله را از شماره ی 1 تا شماره ی 40 بررسی کرده است و در آسیب شناسی آن ها کوشیده است. نتایج این پژوهش نشان می دهد، درمجموع 153 عنوان از عنوان های 347 مقاله ی چاپ شده، طبق اصول علمی مقاله نویسی نیست که بیشتر به استفاده از کلمه ی «بررسی» و همسان های آن مربوط است. 10 عنوان دارای ابهام و 20 عنوان انتخاب شده نیز کلّی هستند. واژه های کلیدی: