پاراگراف

بررسی مقابله ای نحوه سامان دهی مطالب در قالب پاراگراف و متن رویکردِ نسبتاً جدیدی در مطالعه نگارش می باشد. نقطه عطف این رویکردِ مطالعاتی به نظریات کاپلان (1966) برمی گردد. تحقیق حاضر در این چارچوب به بررسی مقابله ای تفاوت های بینافرهنگی در نحوه سامان دهی مطالب در انشاهای انگلیسی نوشته شده توسط فارسی زبانان پرداخته و دو متغیر «انسجام بارز» و«توجه به مخاطب» را در انشاهای پنج پاراگرافی انگلیسی دانشجویان مقطع کارشناسی ارزیابی نموده است. با بررسی توصیفی 110 انشای جمع آوری شده از 6 دانشگاه در ایران، در تحقیق حاضر مشخص شده است که در انشاهای انگلیسی فارسی زبانان گذار واژگان به صراحت بیان نمی گردند. هم چنین مشخص شد که این انشاها دارای ویژگی های الگوی «خواننده-مسئول» هستند که حاکی از انعکاس فرهنگ نگارشی زبان فارسی در این نوشته ها می باشد.

پاراگراف به عنوان بزرگترین واحد یک زبان، دارای یک هویّت درونی در کنار شکلی ظاهری است. این هویّت درونی که ناشی از وحدت موضوعی و فکری جمله های درون یک پاراگراف است، بنا بر برخی از پژوهش ها، در متون قدیمی فارسی زبان که شکل ظاهری پاراگراف را نیز نداشته اند، وجود داشته و چه بسا در متن قرآن کریم نیز وجود داشته باشد. تقسیم متن قرآن کریم به «رکوعات» از دیر زمان نشانه ی وجود همین هویّت در قرآن است. شکل ظاهری پاراگراف این هویت را آشکارتر کرده و سبب می شود تا مخاطب، متن را آسان تر و بهتر فهم کند. این کارکرد در مورد قرآن کریم همچنین سبب می شود تا قاریان حرفه ای قرآن، حد و مرز ارتباط های معنایی را به آسانی در مقابل خود دیده و این کار تمهیدی برای تلاوت متنوّع تر آیات آن توسط این قاریان است. با این وجود، متن قرآن کریم تا کنون شکل ظاهری پاراگراف را به خود ندیده و این امر ناشی از عدم پژوهشی در این زمینه است. این مقاله به عنوان اوّلین پژوهش در این زمینه، ضمن اعتراف به وجود زیبایی بصری پاراگراف و تبیین آن، به روش توصیفی تحلیلی برخی از عناصر زیباشناختی سبکی و ادبی قرآن کریم همچون التفات، ایجاز و حذف، تقابل و تکرار، سجع و وزن، و تمثیل و تشبیه را در راستای شناخت بهتر پاراگراف های قرآنی تبیین کرده و راه را برای پاراگراف بندی متن قرآن کریم یا پژوهش های بیشتر در این زمینه هموارتر می کند.