اکسپو

در زیست جهان فرهنگی عصر مدرن، نخستین بار نخبگان سیاسی- فرهنگی بریتانیا پدیده ای چندبعدی از نمایشگاه های جهانی به نام اکسپوی کریستال پالاس1 را شکل دادند که زمینه ساز خوانش هایی نوین در وجوه ملی- بین المللی شد. یکی از این خوانش ها، عرصه پیوند میان هنر و سیاست- میان بازتولیدپذیری اثر هنری و طرح و بسط جریان های سیاسی- بود. با عطف توجه به این پیوند، پژوهش حاضر که توصیفی- تبیینی است و با استناد به منابع معتبر کتابخانه ای، تصویری و الکترونیکی تهیه شده، بر آن است تا نشان دهد که هنر چگونه مورد بهره برداری قرار گرفت تا تحقق بخش اهداف سیاسی بریتانیا باشد. براساس نتایج به دست آمده، نخبگان سیاسی- فرهنگی بریتانیا به سه روش از هنر بهره برداری کردند : طراحی معمارانه مبتنی بر ایده ای نوآورانه از ارزش های فناوری ساخت وساز، تولید آثار با درجه کیفیت و کمیت پیشرفته صنعتی و نمایشی خلاقانه از صنایع دستی اقوام مستعمره. زیرا این روش ها که بر پایه مؤلفه هایی در بیانی خالص از پیشرفت علمی و صنعتی بودند و نوعی نگاه زیبایی شناختی مبتنی بر تأثیرات حسی و ادراکی ایجاد می کردند سبب شدند تا : 1. گونه ای شناخت معقولانه از تحولات فناورانه در انطباق با سیاست های منفعت طلبانه و در جهت حفظ منافع ملی شان صورت گیرد؛ 2. ادراک مثبت از قابلیت تولید انبوه و صرفه جویی در هزینه های تولید با بهره گیری از صنایع ماشینی برای پیشبرد سرمایه داری کالامحورشان ایجاد شود و 3. سلسله مراتبی از اطلاع رسانی در مشروعیت بخشی به بهره وری های نوین انحصارطلبانه شان صورت پذیرد. چنان که برآیندی تحلیلی از این موارد در بطن پژوهش حاضر، تبیین گر تحقق اهداف مدنظر بریتانیا همچون تمرکز قدرت، رشد اقتصادی و بهره وری های تجاری- سیاسی اش است.

بحث اقتصادی هنر همواره در سیر خلق ، ارائه و جریان سازی آن جزو مسائل چالشی بوده است. در این میان، جریانی معتقد به بازاریابی یا همان اصطلاح تخصصی آن یعنی اکسپو هستند. این روند در دوره های مختلف و به اشکال متفاوت مطرح گشته و در بسیاری از کشورها به طرق گوناگون طی سالیان گذشته صورت پذیرفته، لیکن در ایران حرکتی نو تلقی می شود. بر طبق این فرآیند میزان فروش آثار نقاشی براساس مخاطب و بازار از اهمیت ویژه ای برخوردار است. اکسپوی تهران را می توان جزو بهترین های این حوزه در ایران دانست. این اکسپو با سابقه برگزاری یازده دوره توانسته جایگاه مطلوبی را بدست آورد. اما میزان تأثیرگذاری آن در جامعه هنری هنوز به صورت دقیق مورد سنجش قرار نگرفته است. سوالات اصلی تحقیق مبتنی بر این است که آیا برگزاری حراج و به طور اخص حراج تهران چه میزانی از تأثیر را بر جامعه هنری دارد؟ و آیا حیطه عملکردی حراج تهران بر نقاشی و نقاشان معاصر ایران تأثیر مطلوب داشته است؟ در این پژوهش با رویکردی تحلیلی سعی بر این شد که از بین هنرمندان و دانشجویان رشته نقاشی به شیوه تحقیق میدانی و با استفاده از ابزار پرسشنامه میزان تأثیر برگزاری حراجی ها بر اقتصاد هنر بررسی شود. در بررسی نتایج حاصل از آزمون، بخش قابل توجهی از هنرمندان معتقد بودند برگزاری حراجی ها در رشد اقتصاد هنر تأثیر مثبتی دارد.