مطالب مرتبط با کلیدواژه

شهر خلاق


۶۱.

سنجش و رتبه بندی برنامه ریزی شهر خلاق در مناطق 22 گانه کلان شهر تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: برنامه ریزی توسعه کالبدی سال ششم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۳ (پیاپی ۲۳) 127 - 150

کلیدواژه‌ها: کلان شهر تهران شهر خلاق خلاقیت شهری شاخص های مکانی شهر خلاق مدل تاپسیس (TOPSIS) مدل AHP

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۲۱ تعداد دانلود : ۲۰۰
ایده شهر خلاق به این مسأله تأکید دارد که همواره در نگاه اول امکانات بالقوه ای در شهرها وجود دارد که اگر مورد توجه برنامه ریزان و مدیران شهری قرار گیرد، می تواند در شکوفایی خلاقیت محور شهرها اثرات پایداری داشته باشد. با اینکه پایه خلاقیت شهری، شاخص های فرهنگی است اما دامنه وسیع ظرفیت های شهری از سرمایه انسانی و اجتماعی گرفته تا امکانات فرهنگی، آموزشی، علمی، مذهبی، اجتماعی، اقتصادی کمتر زمینه بروز و ظهور خلاقیت را دارند. تهران به عنوان پایتخت و مهم ترین کلان شهر کشور، ظرفیت های وسیعی برای گام برداشتن در مسیر شهر خلاق را دارا است. تنوع قومی و فرهنگی، طبقه خلاق متخصص، ظزفیت های مکانی_ فضایی فراوان از اهم امتیازات تهران برای خلاقیت گرایی در شهر است. در این تحقیق ابتدا از طریق کار پیمایشی و با تدوین پرسشنامه های تخصصی CVI و CVR با نظرخواهی از تعداد 25 نفر از متخصصان و اساتید حوزه برنامه ریزی شهریف شاخص های مکانی بوم محور اثرگذار در خلاقیت شهری که حائز روایی محتوایی و پایایی بودند، مشخص شد. در ادامه از طریق تدوین پرسشنامه کیفی بر مبنای جامعه آماری 9423703 نفری کلان شهر تهران و جامعه نمونه 385 نفری، با استفاده از مدل های برنامه ریزی شهری و بهره گیری از نرم افزارهای ArcGIS10.3 و SPSS 21 و Topsis Solver3.1.0 تجزیه و تحلیل های آماری و مکانی صورت گرفت. با جمع بندی نتایج پرسشنامه ها و تحلیل های آماری از شاخص های مکانی، تعداد 17 منطقه از مناطق 22 گانه تهران در خوشه های بسیار ضعیف تا خوب و پنج منطقه در خوشه های بسیار خوب و عالی قرار گرفت. منطقه 6 با قرار گرفتن در خوشه 1 حائز شرایط شهر خلاق بوده و منطقه 17 و 21 با واقع شدن در خوشه 5 از چارچوب کلی شهرخلاق خارج تشخیص داده شدند.
۶۲.

شناسایی و تحلیل پیشران های کلیدی مؤثر بر شکل گیری شهرهای خلاق میانه اندام با استفاده از آینده-پژوهی (مطالعه موردی: شهر بناب)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: هویت شهر سال ۱۴ پاییز ۱۳۹۹ شماره ۴۳ 75 - 88

کلیدواژه‌ها: شهر خلاق آینده پژوهی پیشران شهر میانه اندام بناب

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۵ تعداد دانلود : ۱۲۹
مفهوم شهر خلاق میانه اندام از توجه به ابعاد منحصربه فرد انسانی و محیطی این شهرها ناشی می شود که به دلیل جدید بودن موضوع، نیازمند تحلیل بیشتر به برای شناسایی پیشران های کلیدی است. هدف پژوهش حاضر، شناسایی و تحلیل پیشران های کلیدی در شکل گیری شهرهای خلاق میانه اندام بناب است. نوع تحقیق کاربردی و ازنظر ماهیت تحلیلی- اکتشافی است. برای استخراج متغیرها، از 98 کارشناس و برای تحلیل متقاطع، از 40 خبره استفاده شد. مؤلفه های شناسایی شده، 10 معیار اصلی، 16 زیر معیار و 106 متغیر است. برای تجزیه وتحلیل داده ها، از روش های ترکیبی پنل خبرگان، اﺛﺮات ﻣﺘﻘﺎﻃﻊ و نرم افزار MICMAC استفاده شد. یافته ها نشان داد که وضعیت سیستم شهر خلاق در بناب ناپایدار است. همچنین 14 پیشران کلیدی، بیشترین مقدار تأثیرگذاری مستقیم و غیرمستقیم بر خلاقیت شهری بناب داشتند که از این تعداد، شش پیشران مربوط به طبقه خلاق و سه پیشران مربوط به زیرساخت های خلاق بوده است.
۶۳.

خلاقیت شهری، نوآوری در برنامه ریزی شهر خلاق بر مبنای مدل بوهمیان-موزائیک (نمونه مطالعاتی: مناطق دهگانه کلانشهر تبریز)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و برنامه ریزی منطقه ای سال دهم تابستان ۱۳۹۹ شماره ۲-۳ (پیاپی ۳۹) 767 - 780

کلیدواژه‌ها: شهر خلاق شاخص های خلاقیت مدل بوهمیان - موزائیک تبریز

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۳ تعداد دانلود : ۱۳۷
از لحاظ تاریخی، خلاقیت همواره نیروی محرک شهرها بوده و شهرها به لحاظ وجود خلاقیت تداوم حیات داشته اند. به عبارتی شهرها همواره برای ادامه حیات خود به خلاقیت نیاز داشته اند. در مکانهایی که نژادها و فرهنگ ها مخلوط شده و تعامل ایده های جدید، نهادها و موسسات جدید وجود دارند، خلاقیت شهری پر رنگتر جلوه گر بوده است. ادامه حیات شهری با توجه به اصل وجودی خلاقیت و یا زوال شهری در حالت عدم حضور خلاقیت؛ مساله این است. پژوهش حاظر بر مبنای سنجش شاخص های بوهمیان-موزائیک و ارزیابی میزان برخورداری مناطق شهر تبریز از شاخص های استعداد، خلاقیت و تنوع با استفاده از روش رگرسیون انجام گرفته است. شاخص استعداد میزان برخورداری منطقه از افراد نوآور و شاخص بوهمیان میزان خلاقیت منطقه مورد نظر را مورد ارزیابی می دهد؛ همچنین شاخص موزائیک میزان باز بودن جامعه برای جذب افراد خلاق را مورد سنجش قرار می دهد. هدف از این پژوهش شناسایی قابلیت های فضایی – کالبدی کلانشهر تبریز برای دستیابی به یک شهر خلاق است. نتایج نشان دهنده این است که از لحاظ شاخص های بوهمیان – موزائیک، منطقه تاریخی فرهنگی هشت کلانشهر تبریز، با کسب امتیاز 02/26 در شاخص استعداد و 9/7 در شاخص خلاقیت (بوهمیان) و 88/3 در شاخص تنوع (موزائیک) در وضعیت مطلوبتری نسبت به سایر مناطق قرار دارد. منطقه یک با امتیاز 14/17 در شاخص استعداد و 64/1 در شاخص خلاقیت و 46/4 در شاخص تنوع و منطقه دو با امتیاز 54/27 در شاخص استعداد و 26/1 در شاخص خلاقیت و 81/5 در شاخص تنوع دارای رابطه قویتری در مدل بوهمیان-موزائیک می باشند.
۶۴.

تبیین مدل کارآفرینی شهری در شهرهای کلان و بزرگ ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فرآیند مدیریت و توسعه دوره ۳۴ تابستان ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۱۱۶) ۲۸-۳

کلیدواژه‌ها: کارآفرینی شهری زیست بوم کارآفرینی خط مشی شکوفایی شهری شهر خلاق شرایط تولید/خدمات کارآفرینانه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۹ تعداد دانلود : ۱۵۷
هدف: کارآفرینی شهری می تواند چالش های شهرنشینی را با استفاده از شناسایی، ارزیابی و بهره برداری از فرصت های شهری حل نماید. هدف پژوهش حاضر، تبیین مدلی برای کارآفرینی شهری در ایران با شناخت عوامل اثرگذار، با لحاظ نمودن اثر زمینه ای و اثر متغیرهای میانجی است. طرح پژوهش/ روش شناسی/ رویکرد: پژوهش از نظر ماهیت داده ها، آمیخته است. در بخش کیفی، جامعه آماری شامل 50 شهر کلان و بزرگ ایران با جمعیت بالای 200 هزار نفر است. داده ها از طریق بررسی مبانی نظری استخراج شده و با تشکیل گروه کانونی از خبرگان مصاحبه کیفی انجام گرفته است. در بخش کمّی، جامعه آماری شامل مدیران، معاونان، و کارکنان سازمان های دولتی، خصوصی، و مردم نهاد است. رویکرد این پژوهش قیاسی است و افق زمانی گردآوری داده های پژوهش تک مقطعی بین سال های 1396 تا 1397 است. داده ها به وسیله پرسشنامه گردآوری شدند و به منظور طراحی مدل کمّی از سیستم استنتاج فازی بهره گرفته شد. یافته ها: شهر خلاق، زیست بوم کارآفرینانه، و شرایط تولید/ خدمات کارآفرینانه بر کارآفرینی شهری اثرگذار هستند. همچنین، نقش تعدیل گری منفی متغیرهای تراکم شهری و مثبت پیچیدگی محیطی در رابطه بین متغیرهای مستقل و کارآفرینی شهری مشخص گردید. نیاز به اشاره است که متغیرهای رقابت شهری و واکنش گری شهری کارآفرینانه در شرایط محیطی کلان و بزرگ شهرهای ایران در نقش میانجی ظاهر نمی شوند.
۶۵.

شاخص سازی گردشگری خلاق شهری با رویکرد ایرانی اسلامی (مورد مطالعه: شهر اصفهان)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: گردشگری و توسعه سال دهم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۳ (پیاپی ۲۹) 1 - 17

کلیدواژه‌ها: واژگان کلیدی:گردشگری خلاق شهر خلاق ضریب اعتبار محتوا (CVR) شاخص اعتبار محتوا(CVI) شهرهای ایرانی اسلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۸۴ تعداد دانلود : ۲۹۹
گردشگری خلاق شکل جدیدی از گردشگری فرهنگی است که در آن گردشگر شبیه یک شهروند رفتار می کند و به آنها این امکان را می دهند تا در بطن جامعه از طریق شرکت فعال در کارگاه ها و برنامه های آموزشی بومی قابلیت های خلاقانه خود را به منصه ظهور برسانند.در این بین شاخص سازی،می تواند قابلیت ها و پتانسیل های خلاق یک شهر را برای خلق نوآوری بر اساس استعداد و فرهنگ آن شهر مورد ارزیابی قرار دهد و آینده آن شهر را در این زمینه ترسیم کند،به شرط آنکه ابتدا بر اساس فرهنگ آن شهر بومی سازی شده باشند. هدف از این پژوهش شاخص سازی گردشگری خلاق در شهرهای ایرانی اسلامی است.رویکرد حاکم، بر اساس هدف کاربردی و بر اساس ماهیت ژرفانگر،مبتنی بر پرسشنامه می باشد. در این مقاله تلاش گردیده است تا با بررسی نظریه های شهر خلاق و با نگاهی خلاقانه به زیر شاخص های آنها،در جهت بومی سازی مطابق با فرهنگ ایرانی اسلامی،کوشش لازم به عمل آید. سپس، به روش میدانی بر اساس تدوین پرسشنامه،ضریب اعتبار محتوا-(CVR) و شاخص اعتبار محتوا-(CVI) نسبت به ارزیابی و تحلیل محتوای شاخص های اثر گذار بر ابعاد خلاقیت در گردشگری اقدام گردد.تعداد 114 زیرشاخص، به تفکیک معیارهای اجتماعی – فرهنگی، کالبدی- فضایی، اقتصادی، سیاسی،زیرساختی- رفاهی و فناوری-توسعه جهت سنجش گردشگری خلاق در شهر اصفهان ارائه گردید. بعد از تجزیه و تحلیل پرسشنامه های جمع آوری شده،در نهایت،از این تعداد زیرشاخص،48 مورد به علت عدم احراز نسبت روایی محتوایی حذف و 66 زیر شاخص در قالب 6 شاخص مورد تائید قرار گرفت.
۶۶.

تحلیلی بر مفاهیم شهر خلاق در بافت های تاریخی شهرهای معاصر نمونه موردی تبریز(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: سرزمین سال هفدهم زمستان ۱۳۹۹ شماره ۴ (پیاپی ۶۸) 106 - 123

کلیدواژه‌ها: بافت تاریخی بازآفرینی شهرهای معاصر شهر تبریز شهر خلاق

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۷ تعداد دانلود : ۱۴۵
بافت قدیم شهرها اغلب در برگیرنده ی آثار و نواحی تاریخی است. امروزه مدیران موفق در پی احیای مناطق تاریخی با رجوع به شهرسازی بومی، استفاده از کاربری های مختلط، اولویت دادن به حمل و نقل عمومی و تردد پیاده، فراهم آوردن شرایط زیست محیطی سالم، ایجاد رونق اقتصادی پایدار، اشتغال بومی، جذب مشارکت محلی و توجه به میراث فرهنگی و گردشگری هستند. پژوهش حاضر با استفاده از مطالعات و مشاهدات کتابخانه ای و میدانی به بیان اهمیت بافت تاریخی شهر تبریز می پردازد. هدف این پژوهش تبیین راه کار برای حیات بخشی و بازآفرینی بافت تاریخی شهر تبریز و بهره مندی از فضای ارزشمند شهری با رویه ای انسان محور می باشد. بی تردید می-توان با احیاء و باز زنده سازی فضاهای واجد ارزش تاریخی- فرهنگی شهر تبریز زمینه و بستر لازم را برای توسعه ی پایدار شهری فراهم ساخت. در نهایت عوامل یادشده باعث شکوفایی و سرزندگی شهر به ویژه در محور فرهنگی- تاریخی آن با استفاده از مشارکت شهروندان بومی و طبقه ی خلاق و ارتقای مطلوب و قابل قبول فضای زندگی و حیات در بافت تاریخی شهرهای معاصر خواهد شد.
۶۷.

ارزیابی خلاقیت شهرهای تاریخی در راستای توسعه گردشگری فرهنگی (مطالعه موردی: شهر اصفهان)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: شهر خلاق شهرهای تاریخی گردشگری فرهنگی اصفهان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۹ تعداد دانلود : ۱۲۲
امروزه، شهرهای تاریخی-فرهنگی به دلیل برخورداری از جاذبه های همچون معماری، فرهنگ، المان ها و نمادهای شهری، بازار و هنر ساخت انواع صنایع دستی، از مقاصد خاص گردشگری به شمار می آیند. بسیاری از این مقاصد که به طور همزمان ماهیت شهری و کارکرد گردشگری دارند، با تاکید بر منابع موجود خود برای رسیدن به توسعه، برنامه ریزی می شوند. خلاقیت مرتبط با گردشگری مانند جاذبه های محیطی، اجتماعی- فرهنگی و نیز عملکرد مدیریتی در راستای عرضه محصولات گردشگری و خلاقیت در برنامه ریزی توسعه گردشگری می تواند دستیابی به این هدف را تضمین کند. شهر اصفهان با ظرفیت های هنری و تاریخی-فرهنگی، یکی از مقاصد خاص گردشگران داخلی و خارجی است. هدف مطالعه ی حاضر، سنجش خلاقیت های گردشگری در این شهر از دیدگاه متخصصان میراث و گردشگری است. روش پژوهش توصیفی تحلیلی با تاکید بر پیمایش میدانی است. ابزار اصلی تحقیق پرسشنامه است که با مطالعه مبانی نظری و تجارب علمی بعد از طبقه بندی شاخص ها استخراج شده است. اطلاعات جمع آوری شده با استفاده از مدل های آماری پردازش شده است. انتخاب آزمون ها بر اساس ماهیت داده ها و اهداف محقق صورت گرفته است. نتایج نشان می دهد که اصفهان با توجه به شاخص های خلاقیت، شهر خلاق هنر گردی به شمار می رود و سهم ظرفیت های ذاتی، فرهنگی، هنر اصفهان و عملکرد مدیریتی، تأثیر بیشتری را نسبت به مولفه های انسان ساخت در خلاقیت شهری گردشگری اصفهان دارند.
۶۸.

واکاوی نقش شاخص های تأثیر گذار در شهر خلاق جهت خلق فضاهای تعاملی شهری (مورد مطالعه: شهر ری)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: شهر خلاق فضا تعامل شهر ری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۰ تعداد دانلود : ۸۳
شهر خلاق می تواند نیازها و خواسته های جوامع شهری را در ابعاد گوناگون برطرف کند نیازهایی که هریک در رشد شهر تأثیر گذار است فضای شهری زمانی تحقق می پذیرد که شخص یا افرادی بخواهند از آن استفاده کنند یا در این فرآیند دخیل باشند و این فرآیند از یک سو به پویایی محیط و از سوی دیگر به بروز طبقه خلاق کمک می کندکه عوامل تأثیر گذار (سرمایه انسانی، نوآوری، سرمایه اجتماعی و کیفیت زندگی) به عنوان شاخص ها در ایجاد خلاقیت و برنامه ریزی می تواند تأثیر گذار باشد که در این تحقیق بطور کلی به آن پرداخته شده است هدف پژوهش حاضر بررسی شاخص های تأثیر گذار جهت خلق فضاهای تعاملی با تاکید بر شهر خلاق می باشد در این راستا با توجه به موضوع پژوهش از روش پیمایش استفاده شده است به لحاظ سطح مطالعه، در دو سطح توصیفی و تبیینی (توصیفی- تحلیلی) استفاده گردید همچنین برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزارهای آماری چون SPSS، و نرم افزار Super decision استفاده شده است در سطح توصیفی از جداول یک بعدی، درصد و فراوانی استفاده شده است همچنین در سطح استنباطی نیز برای آزمون فرضیات از آزمون های T-Test، تی دو نمونه مستقل، تحلیل مسیر، پیرسون استفاده گردیده است و برای رتبه بندی عوامل مؤثر بر تحقق شهر خلاق از مدل ANP بهره گرفته شده است در نهایت نتایج حاصل از پژوهش نشان داد که سرمایه اجتماعی پیش بینی کننده خوبی برای تبیین و بررسی سطح شهر خلاق در شهر ری می باشد.
۶۹.

شاخصهای تأثیر گذار در شهر خلاق جهت خلق فضاهای تعاملی شهری (مورد مطالعه: شهر ری)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا سال هفدهم تابستان ۱۳۹۸ شماره ۶۱ 109 - 124

کلیدواژه‌ها: شهر خلاق فضا تعامل سرمایه اجتماعی شهر ری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۴ تعداد دانلود : ۱۰۰
خلاقیت یک اصل  اساسی برای  انس ان  بودن  و  یک  منبع  حیاتی  برای  فرد،  جامعه  و  اقتصاد  است . جوامع خلاق پر جنب و جوش و  دارای اماکن انسانی، پرورش دهنده رشد فردی، درخشان در پیشرفت های فرهنگی و  تکنول وژیکی،  تولید  کننده  شغل و  ثروت  و  پذیرای  تنوع  شیوه  زندگی  و  فرهنگ  هستند . هدف پژوهش حاضر سنجش شاخص های شهر خلاق و میزان اثرگذاری این شاخص ها در شهر خلاق است. جامعه آماری پژوهش را تمام شهروندان شهر ری تشکیل می دهد که با استفاده از فرمول کوکران 322نفر به عنوان حجم نمونه به صورت تصادفی انتخاب شده است. روایی پرسشنامه با استفاده از کمک کارشناسان و اساتید دانشگاه و پایایی آن به وسیله آلفای کرونباخ محاسبه شده است. مقدار آلفای محاسبه شده برابر با 86/0 است که نشان می دهد عددی مطلوب است. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از آزمون تی تک نمونه ای، تحلیل رگرسیون و ضریب همبستگی پیرسون استفاده شده است. نتایج آزمون تی نشان می دهد که شاخص کیفیت زندگی با میانگین300/2، سرمایه اجتماعی با میانگین742/2، شاخص نوآوری با میانگین201/2 و شاخص سرمایه انسانی با میانگین 890/2 پایین تر از حد مطلوب قراردارند. نتایج تحلیل رگرسیون نشان داد که شاخص هنجارها و اعتماد اجتماعی با ضریب 679/0 بیشترین اثر در تحقق شهر خلاق دارد. همچنین نتایج ضریب همبستگی پیرسون نشان می دهد که بین سرمایه اجتماعی و شهر خلاق ارتباط معنی داری برقرار است.
۷۰.

مدل سازی تأثیرات گردشگری شهری بر کیفیت زندگی و شهر خلاق در شهر کرمانشاه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آمایش جغرافیایی فضا سال نهم پاییز ۱۳۹۸ شماره ۳۳ 49 - 60

کلیدواژه‌ها: گردشگری شهری شهر خلاق کیفیت زندگی مدل یابی معادلات ساختاری (SEM) شهر کرمانشاه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۸ تعداد دانلود : ۱۶۶
جهان امروز شاهد جهشی بلند به سوی زندگی هر چه بهتر و با کیفیت تر است و تلاش برای ارتقای کیفیت زندگی شهری دغدغه اصلی صاحب نظران می باشد. در این مسیر توجه به شهرها به عنوان مراکزی که گرداننده اصلی این جریان هستند، اهمیت بسیاری دارد. گردشگری شهری با محوریت خلاقیت، کیفیت زندگی و رفاه شهروندان را تحت تأثیر مستقیم خود قرار داده است. هدف از انجام این تحقیق بررسی تأثیرات گردشگری شهری در کیفیت زندگی و شکل گیری شهر خلاق در شهر کرمانشاه می باشد. روش تحقیق، توصیفی – تحلیلی است و با استفاده از پرسش نامه محقق ساخته در محیط شهر کرمانشاه است که اطلاعات و داده ها از نمونه 385 نفری شهروندان بین 15 تا 75 ساله این شهر به دست آمده است. جهت تجزیه و تحلیل نتایج حاصل از پرسش نامه از روش معادلات ساختاری (SEM) با استفاده از نرم افزار  Amosاستفاده شده است. نتایج نشان داد که پتانسیل های گردشگری در کیفیت زندگی و کیفیت زندگی در ایجاد شهر خلاق مؤثر هستند که با افزایش کیفیت زندگی، وضعیت شهر خلاق به مقدار 85/0 تغییر خواهد کرد. بهبود کیفیت خدمات زیرساخت های پتانسیل های طبیعت گردی شهر کرمانشاه، شهرخلاق با سرعت بیشتری تحقق می یابد.
۷۱.

تحلیل تحقق پذیری شهر خلاق در شهرهای میانی. مورد مطالعه: شهر ساری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آمایش جغرافیایی فضا سال یازدهم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۴۰ 19 - 40

کلیدواژه‌ها: شهر خلاق کیفیت زندگی دلفی متاسوآت ساری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۰۴ تعداد دانلود : ۱۷۱
شهر خلاق مبحثی جدید و مورد توجه در حوزه شهرسازی است و نقش اساسی در رشد و توسعه شهر دارد، شهرهای خلاق با مردمی پویا، با تجربه و خلاق، جایی است که ایده ها تقویت شده اند و مردم تلاش می کنند تا جامعه خودشان را به مکان هایی بهتر برای زندگی و کار تبدیل نمایند و نقش اساسی در رشد و توسعه هر کشوری ایفاء کنند. فلسفه شهر خلاق آن است که در هر شهری همیشه ظرفیتی بیشتر از آنچه در وهله اول تصور می شود وجود دارد. شهر ساری به عنوان مرکز سیاسی استان برخوردار از عناصر شهری مهمی همچون بازار، بسیاری از اماکن فرهنگی، مراکز و نهادهای دولتی از قبیل شهرداری، کتابخانه، کتابفروشی ها، دانشگاهها و بسیاری دیگر از اماکن جاذب گردشگر و... روزانه است که پذیرای جمعیت بسیاری از جمله طبقات خلاق شهر است. برنامه ریزی کالبدی- عملکردی برای تأمین فضای عمومی مورد نیاز استفاده کنندگان از این شهر، اهمیت فراوانی دارد. با توجه به نمونه موردی، پرسش اصلی این است که آیا ساری پتانسیل کافی برای تبدیل شدن به شهر خلاق را دارد؟ پژوهش مبتنی بر رویکرد توصیفی- تحلیلی است و اطلاعات مورد نیاز از طریق مطالعات اسنادی و پیمایشی جمع آوری شد و بعد داده های خام مطالعات پیمایشی (مصاحبه و پرسشنامه) به روش دلفی تهیه گردید. در این پژوهش ضمن شناسایی مهمترین شاخص های شهر خلاق، همچنین جهت تدوین استراتژی توسعه و تشریح اهداف، منابع، توانایی ها و عوامل کلان محیطی و همچنین تجزیه و تحلیل داده ها جهت ارزیابی میزان خلاقیت و در نهایت میزان برخورداری از شاخص های شهر خلاق استفاده شده است. براساس نتایج به دست آمده مهمترین عامل در راستای رسیدن شهر ساری به شهر خلاق افزایش نیروی انسانی متخصص و افزایش فعالیت های کارآفرین است. تنوع فعالیت های اقتصادی، افزایش مراکز علم و رشد و فناوری از دیگر مواردی است که باید در راستای آن اقدامات مؤثری صورت پذیرد.
۷۲.

عوامل و مولفه های طراحی محیطی موثر در ایجاد مکان های خلاق شهری مطالعه موردی: کلانشهر اهواز(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: برنامه ریزی منطقه ای سال یازدهم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۴۳ 96 - 108

کلیدواژه‌ها: شهر خلاق خلاقیت اجتماعی مکان های شهری اهواز

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۴ تعداد دانلود : ۱۷۱
در طول تاریخ آنچه موجب برداشتن گام های بلند، به سوی کامیابی و تغییرات مثبت در شیوه زیست انسان ها شده، برگرفته از اندیشه ای تکامل یافته یعنی خلاقیت بوده است. خلاقیت در تمام ابعاد زندگی انسان نقش اساسی داشته و آن را تحت تاثیر خود قرار می دهد. فضاهای شهری به عنوان محل پیوند نیروهای اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و سیاسی و .. در بروز خلاقیت جایگاه ویژه ای دارند. فضاهای شهری خلاق سرزندگی، پویایی، نشاط، جمعیت پذیری محیط شهری را به همراه داشته و زمینه بروز خلاقیت و نوآوری می باشند. اینکه فضاهای خلاق شهری چگونه فضاهایی هستند و شاخص ها و مولفه های طراحانه؛ موثر در طراحی اینگونه فضاها کدامند؟ مسئله اصلی پژوهش حاضر می باشد. در این راستا کلانشهر اهواز و فضاهای شهری به عنوان مطالعه موردی انتخاب گردید. پژوهش حاضر کاربردی و روش انجام آن نیر توصیفی-تحلیلی است. جامعه آماری پژوهش 100 نفر از متخصصین، کارشناسان و صاحبنظران حوزه مطالعات شهری که با شهر اهواز آشنایی کاملی داشته و در این شهر مشغول به ارائه خدمات می باشند انتخاب گردید. از روش نمونه گیری طبقه ای و هدفمند جهت توزیع پرسشنامه های پژوهش استفاد شد. ضریب پایایی پرسشنامه براساس ضریب آلفای کرونباخ برابر 0.974 و در سطح عالی ارزیابی شد. تجزیه و تحلیل اطلاعات به کمک نرم افزار SPSS و  مدل تحلیل عاملی و آزمون کفایت نمونه بارتلت انجام شد. یافته های پژوهش نشان می دهد 9 عامل به تنهایی قادرندبالغ بر 74درصد از واریانس کل را تبیین نمایند. از بین عوامل شناسایی شده دخیل دادن تاکید بر هویت سرمایه اجتماعی و برنامه ریزی فرهنگی در طراحی، تاکید بر ویژگی های طبیعی و فرهنگی در راستای برانگیختن خلاقیت و تاکید بر نمادسازی با محوریت گفتمان اجتماعی به تنهایی بالغ بر 49 درصد از واریانش کل عوامل طراحانه موثر در بروز خلاقیت مکانی را تبین می نمایند.
۷۳.

رتبه بندی زمینه های شبکه شهرهای خلاق یونسکو برای شهر تبریز(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و توسعه فضای شهری سال هشتم پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۱۵) 123 - 141

کلیدواژه‌ها: شهر خلاق شاخص های شهر خلاق مدل تاپسیس تبریز

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹۴ تعداد دانلود : ۲۰۵
در سال 2004 شبکه شهر های خلاق یونسکو با هدف کمک به بازیابى پتانسیل هاى اقتصادى، اجتماعى و خلاق صنایع فرهنگى معرفی شد. در حال حاضر 246 شهر از سراسر جهان در یکی از هفت زمینه موسیقی، ادبیات، سینما، صنایع دستی و هنرهای مردمی، طراحی، هنرهای رسانه ای و خوراک شناسی عضو شبکه مزبور هستند. در مطالعه حاضر ضمن بررسی پتانسیل تبریز برای شهر خلاق شدن، زمینه خلاق آن نیز شناسایی می شود. در این راستا با مطالعه خلاصه ارائه شده توسط یونسکو برای هر یک از شهرهای خلاق ثبت شده در یونسکو و شاخص های شهر خلاق معرفی شده توسط یونسکو، نه شاخص شهر خلاق شناسایی شده و با استفاده از بررسی اسناد داده های مورد نیاز برای تبریز جمع آوری می شود. نتایج بررسی شاخص های شناسایی شده و میزان تاپسیس محاسبه شده حاکی از آن است که زمینه صنایع دستی و هنرهای مردمی از لحاظ شاخص های ذخایر فرهنگی، حمایت مالی، صادرات، زیرساخت های هنری و زیرساخت های آموزش نسبت به سایر زمینه ها در وضعیت مطلوب تری قرار گرفته است. در مجموع بر اساس نتایج این تحقیق تبریز در زمینه صنایع دستی و هنرهای مردمی دارای بیشترین پتاسیل برای معرفی به عنوان شهر خلاق می باشد. از این روی تمرکز اغلب راهبردها و برنامه ها برای دستیابی به شهر خلاق در زمینه مزبور بایستی در راستای تقویت رویدادهای فرهنگی و دانش آموختگان باشد. از جمله می توان با افزایش برگزاری نمایشگاه ها و بازارچه های موقت و تکمیل پروژه های موزه فرش و شهر صنایع دستی، ضمن شناساندن صنایع دستی، به ترغیب مردم به سمت آموزش و جذب دانشجو و هنرآموز نیز شد.
۷۴.

شناسایی و اولویت بندی شاخص های شهر خلاق گردشگری در شهر بابلسر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: گردشگری شهری دوره ۸ زمستان ۱۴۰۰ شماره ۴ 129 - 168

کلیدواژه‌ها: شهر خلاق گردشگری خلاق شاخص شهر خلاق گردشگری بابلسر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۳ تعداد دانلود : ۱۵۴
شهر خلاق، یک شهر نیرومند ازلحاظ یادگیری فرهنگی و بین فرهنگی است. در این شهر هر شهروند به استفاده از ظرفیت های علمی، فنی، هنری و فرهنگی اطمینان خاطر دارد. سیستم فرهنگی یک شهر خلاق متشکل از تجارت ها، خلاقیت ها، مراسم و فستیوال ها است که مستعد کارآفرینی و خلاقیت هاست و شهر را قادر می سازد تا استفاده خود را جهت ارتباط مردم، ایده ها و تشکل ها بکار ببندد. تلفیق ایده های شهر خلاق و گردشگری می تواند زمینه ساز ایده شهر خلاق گردشگری باشد. این ایده در شهرهای مختلف ازجمله بابلسر که دارای پتانسیل های بالقوه گردشگری هستند می تواند موجب دستیابی به توسعه پایدار شهری گردد. در این میان شناسایی معیارهایی بومی جهت بهره گیری حداکثری از این موضوع اهمیت بسزایی دارد. با توجه به این موضوع، هدف پژوهش، شناخت معیارهای بومی شهر خلاق گردشگری در شهر بابلسر است. پژوهش حاضر ازنظر ماهیت در حوزه تحقیقات کاربردی و روش انجام آن توصیفی-تحلیلی است. آمار و اطلاعات، از طریق مطالعات کتابخانه ای، بررسی اسناد و مدارک و تهیه، توزیع و جمع آوری پرسشنامه محقق ساخته انجام گرفت. در تجزیه وتحلیل اطلاعات از نرم افزارهای SPSS و AMOS استفاده شده است. یافته ها نشان داد بین متغیرهای کالبدی، اجتماعی، اقتصادی و پتانسیل های گردشگری بابلسر به ترتیب با 676/0، 428/0، 370/0 همبستگی مثبت وجود دارد. یافته های مدل تحلیل عاملی نشان می دهد پنج عامل فرآیندهای کسب وکار و اقتصاد گردشگری، تفکر خلاق و نوآورانه، سرمایه فرهنگی و معنوی، زیرساخت های پایدار، جذابیت و تنوع، بالغ بر 95/61 درصد مقدار واریانس را به خود اختصاص داده اند. بنابراین می توان نتیجه گرفت شهر بابلسر با دارا بودن پتانسیل های بالقوه فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی، محیطی و کالبدی و موقعیت استراتژیک می تواند گام های مؤثری جهت تبدیل شدن به شهر خلاق گردشگری بردارد. لذا نگهداشت طبقه خلاق و زمینه سازی جذابیت بیشتر شهر بابلسر برای سکنی گزینی این طبقه در بابلسر از اهمیت بسزایی برخوردار است.
۷۵.

چالش های شهر خلاق از نظر منظر شهرداری پاوه

نویسنده:
منبع: جغرافیا و روابط انسانی دوره ۵ بهار ۱۴۰۱ شماره ۱۶ 339 - 365

کلیدواژه‌ها: شهر خلاق چالش شهری منظر شهری شهرداری پاوه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۶ تعداد دانلود : ۱۳۱
یکی از متغیرهای تأثیرگذار در بهبود عملکرد و حیات شهرها چالش شهر خلاق شهر پاوه خلاقیت آن برای توسعه شهری است. از میان این عوامل رهبری یکی از مهم ترین آنهاست. هدف این مقاله بررسی چالش شهر پاوه منظر شهرداری خلاق با خلاقیت شهری می باشد. این تحقیق نشان می دهد که که شهر خلاق یکی از عوامل تاثیرگزار و مهم در شکل گیری شهرها و استفاده از نخبگان در زمینه های مختلف و شهروندان را به سمت خلاقیت در زمینه صنایعت دستی و هنری معماری و فرهنگی است. در واقع رابطه شهرداری و رابطه منظر شهر خلاق با متغیرهای تفکر خلاق، خلاقیت محیط های شهری، برنامه ریزی شهری خلاق و حمایت از ایده های نو و خلاق بررسی می گردد و نقش مثبت آن را در قالب مدل ارتباط چالش شهر خلاق با نوآوری و خلاقیت شهری را به بحث می گذارد. همچنین اهمیت و ضرورت برنامه ریزی جایگاه شهر خلاق از منظر شهرداری و شهردار شهر مدیران و از منظر کشورهای توسعه یافته جوامع بررسی و بر اهمیت آن در برقراری شهر خلاق می گردد و نیز نقش چالش های برنامه ریزی شهری خلاق و مدیریت شهری و اثرات نبود سیاست گذاران و مدیران خلاق پویا و نوآور در سازمان ها و نیز عدم هماهنگی و انسجام در برنامه ریزی های مربوط به حوزه شهری بررسی می گردد و بر اهمیت یکپارچه سازی و هماهنگی درمقام حکمروایی شهری خلاق تأکید می گردد. در این تحقیق از روش کتابخانه ای جهت جمع آوری توصیفی تحلیلی به بررسی چالش شهر خلاق پاوه و اهمیت برنامه ریزی و مدیریت شهرداری برای به وجود آمدن شهر خلاق در بروز زمینه شهر خلاق پویا منظر شهرداری پرداخته شده است.
۷۶.

تحلیلی بر ارتقای کیفیت فضاهای عمومی شهری با رویکرد شهرخلاق (مطالعه موردی:شهر لار)

نویسنده:
منبع: مطالعات توسعه پایدار شهری و منطقه ای دوره دوم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۶ 138 - 155

کلیدواژه‌ها: شهر خلاق فضاهای عمومی ارتقای کیفیت شهر لار

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶۱ تعداد دانلود : ۱۵۸
شهر خلاق شهری است که در آن فعالیت های نو رخ می دهد و افراد مسئولانه و خلاقانه و با تفکر جمعی برای حل معضلات و بهبود شرایط زندگی و کیفیت های محیطی شهر، در کنار هم فعالیت می کنند. هدف این مقاله بررسی راه های ارتقای کیفیت فضاهای عمومی شهر لار با رویکرد شهر خلاق است و در آن به بررسی عوامل موثر بر کیفیت فضاهای عمومی این شهر پرداخته است. روش تحقیق به لحاظ هدف، کاربردی و به لحاظ ماهیت، توصیفی –تحلیلی است. مبانی نظری و شاخص های موثر در ارتقا کیفیت فضاهای عمومی شهر از طریق بررسی منابع مکتوب، و کیفیت فضاهای شهری از طریق نظرخواهی از مردم بررسی شده است. جامعه آماری مورد مطالعه در این پژوهش ساکنین 15 سال به بالای شهر لار و حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران برابر با381 نفر است. نتایج حاصله نشان می دهد که کیفیت فضاهای عمومی شهر لار با توجه به شاخص های خلاقیت شهری در هر دو مولفه ی مورد بررسی یعنی مولفه مکان گزینی و طراحی با میانگین 89/2، و مولفه کیفیت مدیریت و برنامه ریزی فضاهای عمومی با میانگین 13/3، مناسب نیست. بر اساس تحلیل عاملی انجام شده مهم ترین عوامل موثر در کیفیت فضاهای عمومی شهر لار، احساس تعلق و تناسب، زیبایی و طراحی، نشاط و تعامل اجتماعی، دسترسی و حس سرزندگی و مناسب سازی فضاها هستند. موثرترین راهبردها در ارتقای کیفیت فضاهای عمومی برای تقویت خلاقیت نیز، استفاده از روحیه مشارکت پذیری شهروندان در جهت رفع مشکلات فضاهای شهری و نگهداری از فضاهای عمومی و  بهبود فعالیت های ورزشی، فرهنگی و هنری و تعامل با مراکز دانشگاهی شهر است.
۷۷.

مروری بر شناسایی شاخص های مجموعه گردشگری بومگردی منطقه شیروان با نگاهی به مفهوم شهر خلاق

نویسنده:
منبع: پژوهش های گردشگری و توسعه پایدار سال چهارم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۳ (پیای ۱۵) 33-42

کلیدواژه‌ها: گردشگری خلاق تنوع فرهنگی شهر خلاق بومگردی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۸ تعداد دانلود : ۱۰۲
گردشگری به عنوان بزرگ ترین صنعت خدماتی دنیا، نقش و جایگاه ویژه ای در توسعه منطقه و شهر دارد. گردشگری خلاق شکل جدیدی از گردشگری فرهنگی است و به بازدیدکننده ها و گردشگران امکان می دهد از طریق شرکت فعال در برنامه های آموزشی بومی، قابلیت های خلاقانه خود را به منصه ظهور برسانند. ازاین رو تمامی ابعاد و زمینه های گردشگری بومگردی شیروان را باید به خوبی شناخت و در جهت توسعه واقعی منطقه بکار گرفت، لذا جهت استفاده حداکثری از قابلیت های بومی در مجموعه ای که دارای پتانسیل های گردشگری متنوع و منحصربه فرد و خلاقمند باشد و نیز در محرومیت زدایی منطقه مؤثر واقع گردد، ضروری است. شهر شیروان در استان خراسان شمالی، دارای جاذبه های طبیعی، فرهنگی و تاریخی است و می تواند ازجمله کانون های پرجاذبه برای توسعه گردشگری ایفای نقش کند. مقاله حاضر با استفاده از تحقیق کاربردی ازنظر ماهیت توصیفی و تحلیلی است، در این پژوهش ابتدا شاخص های نظری مؤثر در بومگردی گردشگری تبیین شده و سپس به بررسی معیارهای کالبدی رونق بخشی منطقه در قالب متغیرهای شهر خلاق و شاخص نظری شهر خلاق پرداخته شد. یافته های به دست آمده با توجه به آمارهای بررسی شده نشان می دهد که تمایلات و پتانسیل های جامعه میزبان (سرویس دهندگان) و جامعه گردشگران (سرویس گیرنده) در کنار خصوصیات منطقه ای شیروان و سازگاری منطقه با مفهوم شهر خلاق و عوامل بومگردی آن برای حصول رسیدن به هسته ای کوچک از شهر خلاق ارتباط مستقیم دارد.
۷۸.

تبیین چارچوب توسعه هسته های تاریخی شهری با رویکرد شهر خلاق نمونه موردی: هسته تاریخی شهر همدان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و برنامه ریزی محیطی دوره ۳۳ تابستان ۱۴۰۱ شماره ۲ (پیاپی ۸۶) 137 - 146

کلیدواژه‌ها: شهر خلاق بافت تاریخی هسته تاریخی شهر همدان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۲ تعداد دانلود : ۹۸
نظریه «شهر خلاق» رویکردی نوین محسوب می شود که نقطه عطف آن تأکید بر خلاقیت و فرهنگ در اقتصاد و توجه ویژه به سرمایه های انسانی و اجتماعی است. بافت های تاریخی علاوه بر اینکه ارزش های زیبایی شناختی و هویت بخشی به شهرها دارند، هنوز محل معیشت میلیون ها نفر از شهروندان هستند و از این رو مکانی مناسب برای به کارگیری رویکرد شهر خلاق به شمار می روند. پژوهش حاضر با هدف تبیین چارچوب شهر خلاق در بافت تاریخی شهر همدان انجام شده که ضمن تأکید بر جنبه کاربردی آن، با فن پیمایشی و به روش تحلیلی تفسیری صورت گرفته است. در ابتدا شاخص های ارزیابی شهر خلاق که از منابع معتبر داخلی و خارجی استخراج شده بودند، در پنج ساختار اجتماعی فرهنگی، اقتصادی، مدیریتی، کارکردی فضایی و محیط زیستی دسته بندی شدند. به علت تعدد شاخص های مدنظر با هدف کاهش عوامل اصلی و سهولت در اولویت بندی آنها، از روش تحلیل عاملی بهره گرفته شد. به این ترتیب ابتدا برمبنای شاخص های استخراجی برای طراحی پرسش نامه ای برمبنای طیف پنج گانه لیکرت اقدام شد. تعداد پرسش نامه ها براساس آزمون نمونه گیری کوکران، 200 عدد در نظر گرفته شد. پس از آن با استفاده از تکنیک تحلیل رگرسیون چندمتغیره خطی، رابطه میان عوامل استخراج و رویکرد شهر خلاق در بافت تاریخی شهر همدان سنجیده شد. براساس نتایج، شاخص هایی چون توجه به نقش مشارکت کنشگران اجتماعی در هسته تاریخی شهر، توسعه مراکز خدماتی نوین و دانش بنیان، بازآفرینی خاطرات و هویت کالبدی و تاریخی و حمایت از کارآفرینان شهری، از مهم ترین اولویت های تحقق رویکرد شهر خلاق در بافت تاریخی شهر همدان است.
۷۹.

ارزیابی و سنجش عوامل کلیدی موثر بر شهر خلاق با رویکرد سناریو مبنا (مطالعه موردی: شهر بیرجند)(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: آینده پژوهی شهری دوره ۱ تابستان ۱۴۰۰ شماره ۱ 72 - 89

کلیدواژه‌ها: شهر خلاق عوامل کلیدی سناریو ویزارد میک مک شهر بیرجند

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۲ تعداد دانلود : ۱۴۵
مفهوم شهر خلاق، از میانه دهه 1990 به بعد، ابتدا در بریتانیا و سپس در آمریکا، به یک پارادایم معمول و یک مدل جدید از گرایش به برنامه ریزی و سیاست های شهری تبدیل شده است. هدف این پژوهش، ارزیابی و سنجش عوامل کلیدی موثر بر شهر خلاق در شهر بیرجند با رویکرد سناریومبنا در افق1430 می باشد. این پژوهش بر اساس هدف، کاربردی و روش بررسی آن، توصیفی – تحلیلی و از نظر ماهیت، به دلیل رویکرد آینده پژوهی، تحلیلی - اکتشافی است. داده ها و اطلاعات مورد نیاز تحقیق، با روش های اسنادی و پیمایشی (پرسشنامه) جمع آوری شده است. جامعه آماری تحقیق، 20 نفر از کارشناسان و متخصصان و نخبگان است. جهت تحلیل شاخص ها و معیارها، از نرم افزارهای میک مک ( MicMac ) و سناریو ویزارد ( Scenario Wizard ) استفاده شد. نتایج حاصل از تحلیل یافته ها نشان می دهد 16 عامل کلیدی در آینده شهر خلاق بیرجند تاثیرگذارند. همچنین، 5 سناریو با ترکیب های متفاوتی از سه وضعیت، مطلوب، ایستا و بحرانی، احتمال وقوع در شهر خلاق شهر را دارند که 25/26 درصد وضعیت بحرانی، 25/46 درصد در حالت ایستا و 5/27 درصد وضعیت مطلوب صفحه سناریو را به خود اختصاص داده است. با این وضعیت، به نظر می رسد وضعیت های مطلوب و ایستا بخش عمده ای از صفحه سناریوها را به خود اختصاص داده اند و وضعیت های بحرانی و ایستا به ترتیب در الویت های بعدی قرار دارند. در خوش بینانه ترین حالت، 1 سناریو (چهارم) از 5 سناریو مؤثر بر شهر خلاق از وضعیت تقریبا مناسبی برخوردار خواهد بود که به تنهایی دارای 6 وضعیت مطلوب می باشد و 4 سناریوی دیگر، نسبت این سناریو (چهارم) مطرح شده دارای مطلوبیت کمتری هستند.
۸۰.

توسعه گردشگری شهری با تاکید بر خلاقیت (مورد مطالعه: شهر بیرجند)(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: آینده پژوهی شهری دوره ۱ زمستان ۱۴۰۰ شماره ۳ 129 - 112

کلیدواژه‌ها: گردشگری شهری خلاقیت شهر خلاق شهر بیرجند

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۱ تعداد دانلود : ۱۱۸
گردشگری یکی از عوامل موثر بر رشد و توسعه اقتصادی جوامع به شمار می رود. توسعه گردشگری منجر به افزایش درآمد، ایجاد اشتغال مستقیم و غرمستقیم و همچنین کسب درآمد ارزی برای کشور می گردد. برای بهره مندی بیشتر از آثار مثبت گردشگری، توجه به خلاقیت و نوآوری از اهمیت بالایی برخوردار است. با توجه به آثار و جاذبه های متعدد گردشگری در استان خراسان جنوبی و به ویژه شهر بیرجند از یک طرف و خشکسالی های چندین ساله از طرف دیگر توجه به این صنعت در بهبود وضعیت اقتصادی این منطقه تاثیر گذار است در این راستا، پژوهش حاضر در صدد بررسی عوامل موثر در توسعه گردشگری در شهر بیرجند با تاکید بر خلاقیت می باشد. پژوهش حاضر کاربردی و روش پژوهش توصیفی تحلیلی و پیمایشی است. اطلاعات میدانی از طریق پرسشنامه از 67 فعال گردشگری و گردشگر جمع آوری و با استفاده از نرم افزار SPSS و نرم افزار Amos تجزیه و تحلیل صورت گرفته است. متغیرهای موثر بر گردشگری شهری با تکیه بر خلاقیت به 6 مولفه کلی ( اقتصادی، زیرساختی و کالبدی، محیط زیست، فناوری اطلاعات، سیاسی و امنیتی، اجتماعی و فرهنگی) که هر کدام در برگیرنده چند شاخص میباشد، تقسیم شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد مولفه سیاسی و امنیتی با ضریب 1/58 و مولفه فناوری اطلاعات با 1/3 بیشترین تاثیر بر گردشگری شهر بیرجند با تاکید بر خلاقیت داشته اند. واژه های کلیدی: گردشگری شهری ، خلاقیت، شهر خلاق، شهر بیرجند.