سوره رعد

تعیین مکی یا مدنی بودن و زمان نزول هر سوره قرآن، در شناخت بهتر و دقیق تر آن و برگزیدن و برتری دادن روایات و اقوال تفسیری، تأثیری بسزا دارد. در این زمینه، شمار زیادی از سوره های قرآن، بدون اختلاف نظر، مکی و شمار کمتری مدنی هستند و در اندک سوره هایی اختلاف وجود دارد؛ سوره رعد در زمره دسته سوم است. با گردآوری و بررسی روایات و اقوال ترتیب نزول و مکی و مدنی بودن سوره ها، اقوال مفسران در مکان نزول سوره و روایات سبب نزول در بخش های سوره، بیشتر مکی بودن آن به دست می آید. همچنین بررسی ضوابط سوره های مکی و مدنی و تحلیل ساختارها و موضوعات این سوره، تأکیدی است بر مکی بودن آن و با آیات پایانی این سوره در شأن حضرت علی بن ابی طالب(ع) سازگارتر است.

در قرآن کریم واژه «طوبی» تنها یک بار در سیاق پاداش به مؤمنان در آیه 29 سوره رعد به کار رفته است. با وجود این، از عصر نزول قرآن تا زمان معاصر، بحثی دقیق و ساختارشناسانه از این لغت ارائه نشده است و ثمره پژوهش در حوزه شناخت معنای طوبی ارائه یک طبقه بندی ده گانه از معانی متفاوت است. یافته ها تا زمان حاضر به صورت تقلیدی میان تفاسیر و ترجمه ها انتقال یافته و گاه در سیر تاریخی، تطور ایجاد و معانی جدید پیدا شده است که برخی از این معانی با نقد جدی روبه روست و نیاز به پژوهش در حوزه معنایی واژه «طوبی» را دوچندان می کند. به نظر می رسد «طوبی» واژه ای غیرعربی است و به سریانی یا هندی بودن نزدیک تر است. همچنین بررسی این واژه در بافت آیه 29 سوره رعد و مطالعه مباحث ریشه شناختی در دو مرحله پیش از ظهور و پس از ظهور اسلام، دایره احتمال های معنایی «طوبی» را محدودتر کرده و سه معنای «بهشت»، «غبطه» و «سعادت» بر سایر معانی ترجیح داده شده است.