مطالب مرتبط با کلیدواژه

قرآن کریم


۶۱.

مطالعه تطبیقی عوامل و انواع شادی در قرآن و عهدین(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات قرآن و حدیث سال پنجم بهار و تابستان ۱۳۹۱ شماره ۲ (پیاپی ۱۰)

کلیدواژه‌ها: قرآن کریم شادی مطالعه تطبیقی عهدین

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۷۲ تعداد دانلود : ۷۷۲
شادی و نشاط از جمله نیازهای روحی و روانی انسان است که در جنبه های مختلف حیات وی ایفای نقش می کند. با این حال، همیشه سؤالاتی در این رابطه ذهن انسان های معتقد را به خود مشغول داشته که آیا محتوا و قالب شادی با روح دین و فطرت انسانی سازگار است و آیا هر نوع شادی و نشاطی مورد موافقت شرع می باشد و آیا ادیان آسمانی در این رابطه به نیازهای روانی انسان نیز توجه کرده اند یا خیر؟ نگاه اجمالی به ادیان الهی بیانگر این مطلب است که ادیان آسمانی هم به نیازهای روحی و هم به نیازهای جسمی انسان توجه داشته و به خصوص از طرح موضوع شادی و نشاط غافل نبوده­اند. وجود آیات متعدد در قرآن کریم و عهدین حاکی از اهمیت این موضوع در ادیان آسمانی است. مقاله حاضر تلاش دارد با روش مطالعه تطبیقی، عوامل شادی و انواع آن را از منظر قرآن و عهدین مورد بررسی قرار دهد. بر اساس تعالیم ادیان آسمانی، در زندگی جاودان و ابدی انسان، شادی مطلوب جز در پرتو دین داری، تحقق نخواهد یافت. در این ادیان دین داری مصداق شادی مطلوب بیان شده، با این تفاوت که در قرآن کریم این موضوع به صورت دقیق، جامع و کامل، هماهنگ با تمام ابعاد زندگی انسان و منطبق با خواسته های فطری او جهت نیل به سعادت دنیا و آخرت طراحی شده است
۶۵.

بازتاب نور نجس یا خیالات نادرست مدعیان سلوک در متون عرفانی تا قرن ششم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات عرفانی پاییز و زمستان ۱۳۸۸ شماره ۱۰

کلیدواژه‌ها: عرفان اسلامی تأویل قرآن کریم حجاب خودی نور نجس

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۹۹
قرآن کریم، طبق سخن و اعتقاد عارفان، مهم ترین منبع کسب معرفت در حوزه عرفان اسلامی است و معیار صحت حقیقت از توّهم نزد ارباب معرفت است. از متون عرفانی استنباط می شود که دو گروه علی رغم اینکه در زیّ اهل سلوک اند، به دام افتاده خیالات باطل و گمان های نادرست از معارف و حقایق معانی قرآن کریم شده اند؛ نخست گروهی که در قصد سلوک و کشف حقیقت صادق اند، اما چون گرفتار ضخیم ترین حجاب، یعنی «حجاب خودی» و نفس هستند، ادراکاتشان کشف و مکاشفه نسیت، بلکه کج فهمی و ناشی از کوری حدقه بینش است، گروه دوم آنان که در قصد راه و هدف سلوک نیز آلوده به کسب جاه و نام اند و از این روی گفتارشان مردود است. از دیدگاه متون عرفانی فارسی هر دو گروه بی بهره از معرفت و شهود حق اند، و مدّعیات آن ها باطل و راهزن است، هرچند که گفته های آنان ظاهری عارفانه و گفتمانی در مسایل عرفان است. برخی، این سلک بیانات معرفت نمای را به «نور نجس» تعبیر کرده اند. سنایی، مولوی، محمد غزالی، احمد غزالی و عین القضات نیز هر کدام نامی بر این رمز گویی های متظاهران مدعّی کشف و شهود گذاشته اند، که در متن مقاله به آن پرداخته شده است. نیز در این پژوهش، چونی و چرایی موضوع با تفکیک و تحلیل از آرای مطرح در برجسته ترین متون عرفانی فارسی طرح و تحلیل و شواهد کافی در هر نکته ای آمده است.
۶۶.

ادراکات فراحسی و قرآن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های قرآن و حدیث سال چهل و سوم پاییز و زمستان ۱۳۸۹ شماره ۲

کلیدواژه‌ها: وحی ادراک قرآن کریم آیات ادراکات فراحسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶۰۴ تعداد دانلود : ۸۶۰
در دو قرن اخیر، تحقیق پیرامون «ادراکات فراحسی» سهمی از پژوهشهای موجود در شاخه هایی از روان شناسی و علوم تجربی را به خود اختصاص داده و نتایجی نیز در باب امکان و چگونگی و فرآیند شکل گیری اینگونه ادراکات عرضه نموده است. مقاله ی حاضر که با روش کتابخانه ای، استنادی و تحلیلی فراهم شده است، این موضوع را از نگاه قرآن کریم به بررسی گذاشته است. بخش نخست این مقاله، به مباحثی درباره ی ادراک و انواع آن و همچنین چیستی و انواع ادراکات فراحسی اختصاص یافته تا زمینه برای بخش دوم، فراهم گردد. در بخش دوّم به تطبیق برخی از آیات قرآن بر پاره ای از اقسام ادراکات فراحسی پرداخته شده است که بر اساس آن، می توان نتیجه گرفت که امکان و وقوع ادراکات فراحسی، مورد تأیید قرآن کریم است. با توجه به اینکه فرآیند نزول و دریافت وحی نیز یکی از صادق ترین و کاملترین مصادیق بارز ادراک فراحسی به شمار می آید و قرآن کریم نیز خود در چنین فرآیندی پدید آمده است، نتیجه ی مورد نظر این نوشتار، از استحکام و قوت بیشتری برخوردار خواهد بود.
۶۷.

بررسی کیفیت نزول لفظی و معنوی قرآن کریم از منظر روایات(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: حدیث پژوهی سال سوم پاییز و زمستان ۱۳۹۰ شماره ۶

کلیدواژه‌ها: قرآن کریم کیفیت نزول نزول لفظی و نزول معنوی دکتر سروش نقد نظریه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۴۸ تعداد دانلود : ۶۷۴
پژوهش حاضر با استناد به روایات منقول در منابع شیعه به اثبات نظریه «نزول لفظی و معنوی قرآن کریم» توأمان از سوی خداوند متعال پرداخته، و با استناد به تأکید روایات بر نزول قرآن کریم به زبانی(لغتی) خاص و بیان دو لفظ «آیه و معنا» درباره نزول قرآن، و وجود محکمات و متشابهات در آیات و نیز نسبت انزال قرآن کریم به خداوند متعال اثبات می کند که پیامبر اکرم هیچ دخل و تصرفی در نزول آیات و ابلاغ آن به مردم هم در مقام لفظ و هم در مقام معنا نداشته است. نویسندگان مقاله با طرح این مباحث به نقد و ردّ نظریه دکتر سروش در باب کیفیت نزول قرآن از دیدگاه روایات پرداخته اند.
۶۸.

معناشناسی اسلوب کنایه در جزء سی ام قرآن کریم

نویسنده:
منبع: حسنا بهار ۱۳۹۰ شماره ۸

کلیدواژه‌ها: معناشناسی قرآن کریم کنایه علم بلاغت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۶۲ تعداد دانلود : ۱۱۵۲
یکی از دلایل اعجاز قرآن کریم بیان ادیبانه و هنرمندانه معانی و مفاهیم والا در قالب علم بلاغت است. زیبایی قرآن چه از نظر مفاهیم آن و چه از نظر ظاهر و ساختار سوره ها شگفت انگیز و قابل تحسین است. بیان دل نشین آیه ها، تعبیرهای زیبا و لطیف و به کارگیری صنایع ادبی و بلاغی، به قرآن جلوه و طراوت خاصی بخشیده است. کنایه یکی از صنایع ادبی و از ظریف ترین و لطیف ترین آنهاست. بیان مبهم و پوشیده حقایق، به ظاهر آیه ها صورت پیچیده و معماگونه ای میدهد که مخاطب به مدد قوه ذوق و لطافت طبع خویش، به درک و کشف نکات نهفته در باطن آنها پی میبرد و پرده از صورت ظاهری کلام برمیدارد.
۶۹.

معنا شناسی سیستماتیک و رسم شبکه معنایی واژه قانون و مترادفات آن در قرآن کریم

نویسنده:
منبع: حسنا تابستان و پاییز ۱۳۹۰ شماره ۹ و ۱۰

کلیدواژه‌ها: معناشناسی قانون قرآن کریم شبکه های معنایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۱۷ تعداد دانلود : ۱۱۸۲
درک صحیح از معانی عمیق آیات قرآنی مستلزم شناخت واژگان قرآنی است و از آن جا که قرن حاضر شاهد ظهور زمینه های زبانشناسی و فلسفه های گوناگون زبان بوده است و از سویی قرآن کریم به عنوان یک موضوع زبانی مورد توجه و علاقه طیف وسیعی از محققان قرار گرفته است، بررسی این پژوهش باملاحظات زبان شناختی می تواند سودمند باشد زیرا که دانش وجوه قرآن که از شاخه های علوم قرآنی است در فهم معانی واژه ها نقش مؤثری دارد. در واقع هر واژه از نظر علم زبان شناسی یک نشانه برای یافتن وجوه معانی است. از جمله واژگانی که در جامعه معاصر کاربرد بسیار دارد و در زندگی بشر از اهمیت برخوردار است، واژه قانون و دلالتهای حاکم بر آن است. پژوهش حاضر به بررسی واژه قانون و مترادفات آن در قرآن کریم می پردازد و سعی دارد آن را در حیطه زبان شناسی با استفاده از شیوه تحلیل واژه زبانی مورد بررسی قرار دهد.
۷۳.

عوامل مؤثر در عناصر ارتباطی از دیدگاه قرآن کریم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات میان رشته ای در رسانه و فرهنگ سال دوم پاییز و زمستان ۱۳۹۱ شماره ۲ (پیاپی ۴)

کلیدواژه‌ها: قرآن کریم روش دلفی عنصر فرستنده عنصر پیام عنصر کانال عنصر گیرنده

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹۷۹ تعداد دانلود : ۱۳۱۸
فهم ابعاد و زوایای پدیده ارتباطات و رسانه، به مثابه یکی از تجلیات دنیای جدید و به روایتی علت موجده تحولات تاریخی و اجتماعی و صورت بندی های فرهنگی، نیازمند مفهوم سازی و نظریه پردازی است. حضور و گستردگی وسایل ارتباط جمعی در سپهر عمومی و انباشت نشانه ها و تصاویر رسانه ای در همه عرصه های زندگی، چون اقتصاد و سیاست و فرهنگ و تولید و توزیع معانی، به رسانه ای شدن فرهنگ، سیاست، و اجتماع منتهی شده است. توجه به این نکته ضروری است که از مهم ترین مشخصه های تعیین کننده موفقیت در ارتباطاتْ شناخت عناصر ارتباطی و عوامل مؤثر بر این عناصر است. در این مقاله، که هدف آن «بررسی عوامل مؤثر بر عناصر ارتباطی از دیدگاه قرآن کریم» است، ابتدا، در چهارچوبی مفهومی و با هدف کسب شناختی نسبتاً مجمل، به معرفی هریک از عناصر خواهیم پرداخت و در ادامه، ضمن احصاء آیات مرتبط با این عناصر، با استفاده از روش «دلفی» عوامل مؤثر منتخب را به مثابه مهم ترین عوامل تأثیرگذار بر عناصر ارتباطی از نظر قرآن کریم تبیین و درنهایت، الگوی هنجاری ارتباطات از نگاه قرآن کریم را بر این اساس ترسیم می کنیم. نتایج تحقیق، بر اساس الگوی هنجاری ارتباطات قرآن کریم، تأثیرپذیری «عنصر فرستنده» از چهار عامل اصل فطرت، تفاوت پیش زمینه ها، ویژگی های شخصیتی و پایگاه اجتماعی، «عنصر پیام» از عوامل تکرار پیام، تعدد پیام رسان، و قالب های پیام، «عنصر کانال» از عامل ابزارهای انتقال پیام، و «عنصر گیرنده»، علاوه بر چهار مورد تأثیر گذار بر عنصر فرستنده، از چهار عامل ظرفیت درونی، آزادی در انتخاب پیام، تنوع زیستی، و تعدد نیازها را، به منزله مهم ترین عوامل تأثیرگذار، تأیید کرد.
۷۴.

بازخوانی نسبت امر به معروف و نهی از منکر با حریم خصوصی بر مبنای قرآن کریم

نویسنده:
منبع: حسنا زمستان ۱۳۹۱ شماره ۱۵

کلیدواژه‌ها: امر به معروف و نهی از منکر جامعه قرآن کریم حریم شخصی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۴۷ تعداد دانلود : ۹۲۲
فریضه امر به معروف و نهی از منکر از جمله شاخصه های بنیادین در دین مبین اسلام محسوب می شود. از جمله شبهات مطرح در این حیطه، تقابل ظاهری این فریضه با موضوع لزوم صیانت از حریم شخصی افراد است که در غالب مکاتب الهی مورد تاکید قرار می گیرد. تحدید قلمرو امر به معروف و نهی از منکر و حریم شخصی بر مبنای قرآن کریم حاکی از این است که چنانچه امر به معروف را دعوت به رعایت ارزش های مسلم و قطعی جامعه و حفظ مصلحت های انکار ناپذیر در نظام انسانی بدانیم، این اصل نه تنها با صیانت از حریم شخصی در تضاد نیست، بلکه همه مصلحان اجتماعی به عنوان اصلی که مقوم حریم شخصی افراد است، از آن استقبال خواهند نمود. در این نوشتار سعی شده است تا ضمن ارائه تعریفی از امر به معروف و نهی از منکر و حریم شخصی و تعیین مصادیق قرآنی هریک، به ترسیم رویکرد قرآن کریم نسبت به اجرای همگام این دو مقوله پرداخته شود.
۷۵.

معناشناسی تاریخی و توصیفی واژه«سبیل» در قرآن کریم

نویسنده:
منبع: حسنا زمستان ۱۳۹۱ شماره ۱۵

کلیدواژه‌ها: قرآن کریم سبیل معناشناسی تاریخی معناشناسی توصیفی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۶۷۹ تعداد دانلود : ۱۱۷۸
معنا شناسی(semantics) یکی از رهیافت های نوین در حوزه زبان شناسی است که به مطالعه و تفسیر و نیز ترکیب کلمه ها در عبارت ها و جمله های خاص می پردازد. درواقع معنا شناسی کلیدی برای گشایش درهای متن کلام است. این دانش در اواسط قرن نوزدهم پا به عرصه گذاشت. ماکس مولر و میشل بریل از جمله افرادی بودند که در وضع این دانش مشارکت چشمگیری داشتند. واژه سبیل یکی از پرکاربردترین واژه های قرآنی است که در قرآن کریم بارها به آن اشاره شده است و از مسائلی است که بسیاری از آن غافل اند. بررسی و تحلیل معناشناسی در این پژوهش نشان داد که سیر معنایی این واژه با توجه به بافت معنایی آیات قرآن،معانی متعددی چون راه،ستمگری،دین، طاعت خداو ... است. مقاله حاضر درصدد است از طریق شناسایی کاربرد تاریخی و توصیفی واژه سبیل، تطور و توسعه معنائی این واژه را پیش از اسلام و پس از آن تعقیب کند تا به درک هرچه بیشتر مفهوم آن نائل آید و با اهتمام به کاربردهای ""سبیل"" در بافت های دینی عناصر تشکیلدهنده با سبیل و نیز واژگان متقاربه المعنی آن را بیابد.
۷۶.

بلاغت قسم در قرآن کریم (اصل مقاله به زبان عربی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش در زبان و ادبیات عربی پاییز و زمستان ۱۳۹۰ شماره ۵

کلیدواژه‌ها: قرآن کریم بلاغت معجزه قسم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۹۶ تعداد دانلود : ۹۳۶
از هر زاویه که به قرآن کریم نگاه شود، در آن ظرافت ها و ویژگیهایی دیده میشود که در اوج فصاحت و بلاغت است و انسان را وادار میکند به فوق بشری بودن آن اعتراف کند. در طول تاریخ، قرآن پژوهان در پاسخ به این پرسش که قرآن از چه نظر معجزه است ـ به خاطر بلاغت آن، به سبب اسلوب خاص آن، به خاطر معنی و محتوای آن ، به علت اخبار غیبی آن و یا به خاطر همه اینها ـ به بررسی این کتاب آسمانی پرداخته اند. تناسب و هماهنگی بین کلمات و جمله ها و لفظ و معنی از اصول زیبایی کلام است، این تناسب ها و هماهنگیها به شکل کامل در قرآن کریم وجود دارد. به کارگیری این قاعده در سوگندهای قرآن کریم در اوج خود نمایان میشود، به طوری که با کلام بشری تفاوت های چشمگیر دارد. با تأمل در سوگندهای قرآن کریم، می بینیم که هم میان مُقسَمٌ به هایی که در پی هم آمده اند تناسب وجود دارد؛ و هم میان مُقسَمٌ به ها و مُقسَمٌ علیه ها؛ و از سوی دیگر، محور و محتوای سوره و سوگند موجود در آن نیز با یکدیگر مرتبطند. این مقاله به طور فشرده، با رویکرد معجزه بودن قرآن کریم، ابتدا به بیان و بررسی نکات بلاغی این هماهنگیها و تناسب ها در سوگندهای قرآن کریم میپردازد؛ سپس نظرات قرآن پژوهان درباره هدف و کارکردهای سوگندهای قرآن کریم را ذکر میکند.
۷۷.

برابریابی فارسی«إنّ» در ابتدای آیات قرآن کریم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: کاوشی نو در معارف قرآنی سال اول پاییز و زمستان ۱۳۹۱ شماره ۲

کلیدواژه‌ها: ترجمه قرآن کریم «إنّ» زبان شناسی زایشی - گشتاری معانی دستوری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۴۰ تعداد دانلود : ۶۶۶
فهم معانی دستوری واژگان قرآن بر اساس نحو سنّتی عربی دارای کاستی هایی است که زبان شناسی جدید با رویکرد علمی به زبان، برخی از این کاستی ها را جبران می نماید. در زبان شناسی جدید مکاتب متعددی وجود دارد. یکی از این مکاتب، مکتب چامسکی و زبان شناسی زایشی ـ گشتاری او است که در فهم معانی ساختاری واژگان قرآن بسیار راه گشاست. این مقاله در ابتدا به بیان دستور گشتاری ـ زایشی می پردازد، آن گاه این دستور را در فهم معانی «إنّ» در ابتدای آیات قرآن کریم به کار می گیرد و در نتیجه مشخّص خواهد شد واژه «إنّ» در ابتدای آیات همیشه تأکیدی نیست، بلکه گاهی صرفاً زبانی است و از ترجمه کردن آن در سایر زبان ها باید خودداری کرد.
۷۸.

راهکارهای ارتقاء مدیریت مصرف از دیدگاه قرآن و روایات(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: کاوشی نو در معارف قرآنی سال اول پاییز و زمستان ۱۳۹۱ شماره ۲

کلیدواژه‌ها: مصرف اقتصاد مدیریت برنامه ریزی حدیث قرآن کریم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۴۲ تعداد دانلود : ۸۷۶
از نظر قرآن و روایات، «مصرف» اگر با واژه هایی چون پارسایی، انفاق، عمل صالح و ... همراه گردد، می تواند انسان را به تعالی برساند، اما باید توجه داشت آن چه برای «مصرف» در اختیار انسان ها قرار گرفته محـدود می باشد. بر همین اساس بهترین و اقتصادی ترین روش بهره برداری از منابع و امکانات محدود برای پاسخ گویی به نیازهای نامحدود، اهمیت و ضرورت «ارتقاء مدیریت مصرف» را دو چندان می نمایاند. مقاله حاضر به روش توصیفی ـ اسنادی پس از جستجو در منابع اسلامی و استخراج آیات و روایات مربوطه، نظر قرآن در مورد مصرف و اصول حاکم بر آن را بیان و سپس مدیریت آن را در دو حوزه خانواده و اجتماع طرح نموده، بیان می دارد که مدیریت صحیح مصرف از بُعد سلبی به معنای صرفه جویی و کاستن از مصارف غیر ضروری و از بُعد ایجابی، بهینه سازی مصرف است. مهمترین راهکارهای آن در بُعد خانواده، برنامه ریزی، نیازشناسی، رعایت اولویت ها و در بُعد اجتماعی، فرهنگ سازی، اولویت بندی، ترویج سیره پیشوایان دین و مدیریت زمان است.
۷۹.

تحلیل اجتماعی بحران های اقتصادی از دیدگاه مقریزی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: کاوشی نو در معارف قرآنی سال اول پاییز و زمستان ۱۳۹۱ شماره ۲

کلیدواژه‌ها: قرآن کریم نظریه اجتماعی نظریه مقداری پول مقریزی بحران های اقتصادی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۵۶ تعداد دانلود : ۹۱۶
جامعه شناسی تاریخی همواره شاه راهی برای کشف قانون مندی های اجتماعی بوده که خدمات کاربردی مهمی را در اختیار جامعه قرار می دهد. بررسی های اقتصادی نیز، دانشی اجتماعی است که یکی از موضوع های محوری آن، بحران های اقتصادی است که گاهی از آن به تحولات اقتصادی نیز تعبیر می شود. از جمله آثاری که با اهتمام دکتر جمال الدین الشیال در سال 1358هـ.ق منتشر شده، چاپ کتابی تألیف تقی الدین احمد بن علی مقریزی مورخ مصری قرن نهم، به نام «أغاثهّ الأمهّ بکشف الغمهّ» است که به دلیل نگاه فلسفی و توجه خاص او به تأثیر مسائل اجتماعی و اقتصادی به رویدادهای تاریخی، متمایز از دیگر آثار اوست. مقریزی در این اثر بر اساس روش تحقیق اجتماعی میدانی در بررسی بحران های اقتصادی در کشور مصر عمل کرده و در این رابطه نظریه ویژه ای ارائه داده است. بررسی نظریه اجتماعی مقریزی با رویکرد به آیات قرآن و برهان های او پیرامون علل و اسباب پیدایش بحران ها مسأله این پژوهش است.
۸۰.

معناشناسی تطبیقی واژه علقه در قرآن و طب(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: کاوشی نو در معارف قرآنی سال اول پاییز و زمستان ۱۳۹۱ شماره ۲

کلیدواژه‌ها: معناشناسی قرآن کریم طب علقه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۴۹ تعداد دانلود : ۱۰۲۰
قرآن کریم که «تبیاناً لکلِّ شئ» است به همه علوم و فنون به شکل موجز و مختصر اشاره نموده است. یکی از مباحثی مهمی که در این کتاب آسمانی وجود دارد، مباحث مربوط به علم جنین شناسی است که قرآن کریم با ظرافت خاصی از 1400 سال پیش از آن سخن به میان آورده است. رسیدن به معنای اصلی واژگان و دلالات آ ن ها نیاز به مباحث معناشناسی دارد که با مراجعه به کتاب های لغوی اصیل از یکسو و از طرف دیگر قرآن کریم و بررسی سیر تطورات آن میسر می شود. در این مقاله سعی خواهیم کرد مباحث تفسیری و دلالی را که مفسران، لغت شناسان و محققان معناشناسی و نیز کسانی که دستی در علوم و تحولات زیستی بدن انسان و چگونگی خلقت او دارند را مورد بحث قرار داده تا از این رهگذر در معناشناسی واژه «عَلَقَه» نتایج سودمندی عاید تشنگان وحی گردد.