نشاط شهری

هدف کلی این تحقیق مطالعه ی جامعه شناختی نشاط عمومی در شهر اردبیل با رویکرد تئوری کیفیت اجتماعی است. در این تحقیق با استفاده از تئوری کیفیت اجتماعی به تنظیم فرضیه و پرسشنامه مبادرت گردیده است. متغیر وابسته نشاط عمومی و متغیر مستقل کیفیت اجتماعی است. مفهوم کیفیت اجتماعی عبارت است از میزان توانایی شهروندان در مشارکت در زندگی اجتماعی و اقتصادی جوامع حاضر در آن، تحت شرایطی که رفاه و پتانسیل شخصی آنها ارتقا یابد. کیفیت اجتماعی، به چهار حوزه اشاره دارد: امنیت اقتصادی، انسجام اجتماعی، ادغام اجتماعی و توانمندسازی اجتماعی. در این پژوهش مدل کیفیت اجتماعی بر مبنای این فرضیه شکل گرفته که شادکامی افراد تحت تأثیر چهار مؤلفه ی ذکر شده قرار می گیرد. پژوهش حاضر از نظر کنترل شرایط پژوهش، پیمایشی، از نظر وسعت پهنانگر و از نظر زمانی مقطعی است. جامعه ی آماری آن همه ی شهروندان بالای ۱۵ سال شهر اردبیل است وحجم نمونه ۳۹۹ نفر تعیین شده است. اطلاعات با یک پرسشنامه ای ۳۲ سؤالی و با روایی سازه های مناسب (براساس ضریب آلفای کرونباخ) برحسب نسبت سن و جنس و از طریق نمونه گیری چند مرحله ای (ابتدا طبقه بندی شده و سپس تصادفی) تکمیل گردیده است. نتایج این مطالعه نشان می دهد که میانگین نشاط در مجموع با مقدار ۷۲/۳ نیز به طور معناداری از حد متوسط بالاتر است. در مجموع در جامعه ی آم اری م ورد مطالعه افراد، نش اط خود را بالاتر از ح د متوسط ارزیابی می کنند. همچنین کیفیت اجتماع ی در شه ر اردبیل در حد متوس ط ارزیابی می شود. طبق یافته های تحقیق، بین کیفیت اجتماعی و نشاط عمومی همبستگی و رابطه ی معناداری وجود دارد و بیانگر این واقعیت است که در این پژوهش، تئوری کیفیت اجتماعی هم به عنوان تئوری و هم به عنوان رویکرد برای تبیین نشاط عمومی، توسط نتایج این پژوهش، حمایت می شود.

گسترش شهرنشینی و افزایش مسائل اجتماعی در شهر اهواز، که سلامت روانی، اجتماعی و به دنبال آن نشاط شهروندان را در معرض خطر قرار می دهد، لزوم توجه به وضعیت نشاط شهروندان را براساس شاخص های مناسب در این شهر مشخص می کند. این پژوهش به لحاظ روش شناسی، توصیفی تحلیلی و در حیطه جغرافیای رفتاری است. ابتدا لیست اولیه ای از متغیرهای کلیدی و تبیین کننده نشاط از منابع و پیشینه موضوع، استخراج و سپس از روش دلفی برای تکمیل این متغیرها و اولویت بندی آنها استفاده شد. جامعه آماری پژوهش حاضر، کارشناسان و متخصصان (شامل استادان دانشگاه، کارشناسان شهرداری ها و امور شهری در اهواز) هستند که با توجه به نبود چارچوب نظری و نداشتن شناخت کافی از تعداد و ویژگی های جامعه آماری و همچنین با در نظر گرفتن ماهیت و هدف پژوهش و روش نمونه گیری، که به طور عمده مبتنی بر رویکرد کیفی-اکتشافی و کارشناس محور است، تعداد 40 کارشناس به عنوان نمونه در نظر گرفته شدند. برای تحلیل و اولویت بندی محیط های اثرگذار در نشاط شهروندان اهواز از مدل شباهت به گزینه ایدئال فازی استفاده شد. براساس یافته های پژوهش، در بخش شناسایی شاخص ها ازنظر کارشناسان، شاخص های مؤثر و مختلفی در قالب محیط های اقتصادی، اجتماعی-رفتاری، کالبدی، فراغتی، سیاسی-اداری، محیط طبیعی و زیست بوم، ذهنی-ادراکی و مذهبی- اعتقادی دسته بندی شدند. تحلیل اولویت های محیط های اثرگذار در نشاط شهروندان شهر اهواز نشان می دهد محیط طبیعی و زیست بوم با کسب امتیاز 5443/0 در رتبه و اولویت اول قرار گرفته است. عوامل محیط اقتصادی با امتیاز 5347/0 در اولویت دوم و محیط فراغتی با امتیاز 5346/0 در اولویت سوم برای ایجاد و تقویت نشاط شهروندان قرار دارند. عوامل مربوط به محیط های کالبدی، اجتماعی-رفتاری، ذهنی-ادراکی، سیاسی-اداری و مذهبی-اعتقادی به ترتیب با کسب امتیاز 5296/0، 5220/0، 5174/0، 5168/0 و 4984/0 به عنوان اولویت چهارم تا هشتم اهمیت برای ایجاد و تقویت شادابی و نشاط شهروندان اهوازی ازنظر کارشناسان پژوهش شناسایی شده اند که پیشنهاد می شود به منظور برنامه ریزی برای ایجاد و تقویت نشاط در شهر اهواز براساس این اولویت بندی اقدام شود.