شرکت زایشی

موتور محرک اقتصاد دانش بنیان شرکتهاى دانش بنیان هستند که نقشی کلیدی در توسعه اقتصاد دانش محور دارند. این شرکت ها در هم افزایی علم و ثروت، توسعه اقتصاد دانش محور، تحقق اهداف علمی، اقتصادی و تجاری سازی نتایج تحقیق و توسعه در حوزه فناوری های برتر نقش دارند. در متون علمی، عباراتی نظیر جامعه دانشی، هوشمندی، سازمان های یادگیرنده و یا سازمان های دانش بنیان مورد استفاده زیادی قرار گرفته اند. به این مفهوم که سازمان ها باید از طریق یادگیری به صورت هوشمندانه عمل کنند. مفهومی که ما از شرکت های دانش بنیان دنبال می کنیم مطابق مبانی نظری و مرور ادبیات نشان می دهد که این مفهوم بیشتر با مفاهیم شرکت های کوچک و متوسط، شرکت های نوپا، صنایع با فناوری بالا، شرکت های جدید تکنولوژی-بنیان و شرکت های زایشی ارتباط و همپوشانی دارد. در این پژوهش تلاش شده است تا با توجه به تعاریف ارائه شده در متون علمی و با استفاده از روش تحلیل محتوا، رویکردهای اصلی موجود در تعاریف شناسایی شده و دسته بندی مناسبی از آن ها ارائه گردد. بر اساس تحلیل محتوای تعاریف ارائه شده توسط محققان مختلف و همچنین ویژگی های ارائه شده در مطالعات گوناگون، معیارهای جدید بودن فناوری و ظهور صنایع جدید در قالب تعریف بخش و فناوری بالا یا متوسط؛ جوان بودن شرکت ها؛ اندازه شرکت ها؛ استقلال شرکت ها، موضوع فعالیت شرکت ها که به بهره برداری از دانش فنی جدید یا فناوری و تمرکز بر تحقیق و توسعه اشاره دارد و ویژگی موسسان، بیانگر ویژگی های اصلی شرکت های دانش بنیان هستند.

یکی از راهکارهای مهمِ تجاری سازیِ دارایی های فکری در دانشگاه ها و مراکز تحقیقاتی، ایجاد شرکت های زایشی است. هدف از پژوهش حاضر، شناسایی و بررسی چالش های پیش رو، به منظور توسعه و موفقیت شرکت های زایشی حوزه زیست فناوری در ایران می باشد. برای پاسخ به مسأله پژوهش، از روش پژوهش ترکیبی اکتشافی استفاده گردید. پس از بررسی ادبیات موضوع، در بخش کیفی پژوهش با انجام یازده مصاحبه عمیق با خبرگان فعال در حوزه تجاری سازی فناوری های زیستی، چالش های کلیدی با استفاده از تحلیل زمینه محور استخراج شد. در بخش کمّی پژوهش، پرسشنامه مربوط به چالش های شناسایی شده، در میان 21 شرکت فعال حوزه زیست فناوری توزیع گردید و با استفاده از تحلیل عاملی تأییدی، آزمون تی تک نمونه وآزمون فریدمن به بررسی وضعیت چالشها و رتبه بندی آنها در حوزه زیست فناوری پرداخته شد. در نهایت 41 چالش شناسایی و در قالب شش بعد، طبقه بندی گردید. براساس یافته ها، مهمترین این چالش ها به ترتیب اولویت عبارتند از: عدم وجود اطلاعات و درک دقیق از نیازهای بازار و مشتریان، عدم وجود سازوکار قیمت گذاری حمایتی و شکاف فرهنگی میان مؤسسه های تحقیقاتی و فعالان صنایع. 

امروزه تغییرات فناوری محیطی و بین المللی، گسترش دامنه رقابت بین بانک ها و افزایش سطح دانش و آگاهی مشتریان، چالش هایی را پیش روی نظام بانکی قرار داده است. به منظور مقابله با این تحولات، حفظ مزیت رقابتی و در نتیجه ایجاد ارزش برای مشتریان و حفظ آنها، باید راهبردهایی متناسب با شرایط سازمان اتخاذ گردد. در این راستا یکی از مهم ترین راهبردهای مؤثر، مدیریت و توسعه بنگاه سرمایه فکری است؛ بنابراین در پژوهش حاضر به شناسایی و ارزیابی عوامل مؤثر بر شکل گیری سرمایه ساختاری به عنوان یکی از اجزاء سرمایه فکری پرداخته می شود. روش پژوهش ازنظر هدف کاربردی و ازلحاظ گردآوری دادها از نوع توصیفی - پیمایشی است. جامعه آماری پژوهش شامل مدیران و کارکنان شعب بانک مهر اقتصاد استان یزد است و جمع آوری داده ها نیز به صورت سرشماری و با استفاده از ابزار پرسشنامه صورت گرفته است. داده های با استفاده از نرم افزار SPSS و تکنیک آماری آزمون دوجمله ای و نیز ماتریس اهمیت عملکرد تجزیه وتحلیل شد. طبق نتایج آزمون فرضیات، عوامل فرهنگ سازمانی، ساختار سازمانی، فرایندها، سیستم های اطلاعاتی، روش های مدیریتی، نوآوری و مدیریت دانش وضعیت مناسبی دارند. در پایان نیز با توجه به میزان اهمیت و نیز عملکرد این عوامل در بانک پیشنهادهایی جهت تحقق اهداف عملیاتی بانک ارائه شده است.

امروزه شرکت های زایشی در مأموریت نسل جدید بیشتر دانشگاه های کشورهای توسعه یافته به عنوان ارزش عمده تجاری و اقتصادی مد نظر قرار گرفته است. اما این شرکت ها در دانشگاه های ایران به ویژه در حوزه ورزش نتوانسته اند به طور مطلوب مأموریت اصلی خود را انجام دهند. از این رو پژوهش حاضر با هدف شناسایی راهبردها و پیامد های تأسیس شرکت های زایشی دانشگاهی در صنعت ورزش کشور انجام شد. این پژوهش با استفاده از روش کیفی و با ماهیت اکتشافی- بنیادی انجام گرفت. داده های پژوهش از طریق نمونه گیری هدفمند و بر اساس مصاحبه های عمیق نیمه ساختار یافته با خبرگان این حوزه (اساتید دانشگاه، مدیران شرکت های دانش بنیان، استارت آپ ها، شرکت های زایشی دانشگاهی، پارک های علم و فناوری، مراکز رشد، نخبگان حوزه کارآفرینی ورزشی) جمع آوری شد. شمار مشارکت کنندگان در این پژوهش با استفاده از شاخص اشباع نظری به 22 نفر رسید و تحلیل یافته ها به صورت کدگذاری باز، محوری و انتخابی انجام شد. پس از تکمیل یافته ها مقوله هایی از قبیل زیر ساخت های انسانی، محیطی، قانونی، پیوند های محیطی، شرکت زایشی مادر ورزشی، تحولات آموزشی، تیم های مشاوره ای، منابع مالی، منابع فنی، ایده محوری، خلاقیت و... از جمله راهبردهای های این پژوهش بود که می تواند به خودکفایی اقتصادی کشور، اشتغال زایی، کسب و کارهای جدید ورزشی، فراگیر شدن شرکت های زایشی دانشگاهی در حوزه ورزش، رشد همه جانبه ورزش، تجاری سازی یافته های ورزشی و کارآفرینی دانشکده های علوم ورزشی در ایران کمک شایانی نماید.