شبکه خزانه

گرچه ادبیات بالنسبه قابل توجهی در مورد اینکه مدیریت چیست، چگونه کار می کند و از چه کارکردهایی برخوردار است وجود دارد، اما یافته های پژوهشی در مورد اینکه مدیران اثربخش چه انجام می دهند و واجد چه ویژگی ها و رفتارهایی هستند، محدود است. در این راستا، مقاله حاضر به احصای سازه های شخصی مدیران نسبت به اثربخشی مدیریتی به منظور ارائه منظومهاثربخشی مدیریتی از نگاه مدیران پرداخته است. بدین منظور، 30 تن از مدیران میانی 5 دانشگاه جامع برتر کشور در شهرهای تهران، مشهد و شیراز نمونه مورد مطالعه را تشکیل داد. برای گردآوری داده ها از روش مصاحبه با تکیه بر تکنیک شبکه خزانه و پیمودن گامهای سه گانه آن استفاده شد. در نهایت، خروجی حاصل از مصاحبه ها به ایجاد 30 شبکه خزانه شخصی منفرد و در مجموع 405 سازه شخصی اولیه در خصوص اثربخشی مدیریتی منتج شد. واکاوی و تحلیل محتوای این سازه ها، شبکه ای جمعی مشتمل بر 10 عنصر و 33 سازه ثانویه را بر حسب تعیین اولویت ایجاد کرد و منظومه اثربخشی مدیریتی مدیران مورد مطالعه را به تصویر کشید.

پیشرفت پایدار، منظری است که موضوعات اجتماعی، اقتصادی و محیطی را به طورکلی و هم زمان در فرآیند پیشرفت نشانه می گیرد و در این مسیر مدیریت تولید و تولیدکنندگان بیش ازپیش در حال درگیر شدن درباره ی موضوع پایداری هستند. این پژوهش با هدف شناخت ابعاد تولید پایدار با نگرش اکولوژیک از دیدگاه مدیران شرکت های تولیدی صنعتی موفق در استان سمنان صورت گرفت و بدین منظور با استفاده از ابزار مصاحبه و با تکیه بر فن شبکه خزانه و پیمودن گام های آن با مدیران 33 شرکت با حداقل فعالیت پیوسته 5 ساله، مصاحبه و نسبت به ایجاد 33 شبکه خزانه شخصی منفرد و درمجموع 175 سازه شخصی اولیه اقدام شد، که درنهایت با واکاوی و تحلیل این سازه ها، شبکه جمعی تولید پایدار مشتمل بر 87 سازه ثانویه در حوزه های مصرف منابع، محیط زیست، کارکنان، عملکرد و رشد اقتصادی، رفاه اجتماعی، محصولات، رهبری و یکپارچگی سیاست ها، توسعه و پیشرفت صنعتی، زنجیره تأمین، میراث صنعتی و اکولوژی صنعتی مشخص گردیدند. همچنین این عوامل بر اساس آزمون فریدمن با نرم افزار SPSS نیز مورد تحلیل و رتبه بندی قرار گرفت و عواملی از جمله رفاه اجتماعی مشتریان، عملکرد مالی مطلوب، پیروی از قوانین ملی و بین المللی، آینده نگری، سرمایه گذاری ناملموس و مدیریت برند، طراحی پایدار، سنجش و پایش تراکم انتشار گازها، برنامه ریزی منابع سازمانی، استفاده صحیح از زمین و کیفیت و رضایت از محصول، به عنوان ده عامل برتر مشخص گردیدند.

یکی از مسائل اصلی سازمان های دولتی و غیردولتی در کشور ما فقدان فرایندی منسجم از مدیریت استعدادها است. هدف اصلی تحقیق حاضر فهم شناختی مفهوم مدیریت استعداد از نگاه مدیران و کارشناسان خبره سازمان های دولتی ایران است. در این پژوهش از مزیت روش کیفی و کمی بطور همزمان استفاده شده و جامعه آماری پژوهش مدیران و کارشناسان خبره دولتی است. در پژوهش حاضر از طریق مصاحبه ساختار یافته، ادراکات مشارکت کنندگان نسبت به موضوع مدیریت استعداد استخراج و براساس شبکه خزانه دسته بندی و مبنای تحلیل قرار گرفت. نتایج حاصل از تحلیل، این مفهوم را در قالب یک منظومه در دو بعد انحصاری- خاص و نگاه به داخل و هشت سازه، فرآیند قابل اعتماد برای شناسایی افراد با استعداد، خزانه ای از افراد با استعداد، فرصت توسعه برای افراد با استعداد، افراد خاص برای پست های خاص، انحصاری، تسهیل مسیر شغلی برای افراد کلیدی، ارزیابی هدفمند افراد کلیدی و تامین استعدادها در داخل سازمان نشان داده است.

یکی از مسائل اصلی سازمان های دولتی در ایران، فقدان درک روشنی از تعریف استعداد است. تعریف و شناسایی گونه های استعداد ، از نیازمندی های اصلی جهت طراحی سیستم مدیریت استعداد به شمار می رود. هدف اصلی پژوهش حاضر، فهم شناسی مفهوم استعداد از نگاه مدیران و کارشناسان خبره سازمان های دولتی ایران است که بتواند دامنه گسترده مشخصه های استعدادها را در طبقه های مجزا دسته بندی کند. در این پژوهش، با بکارگیری روش پژوهشی شبکه خزانه، از مزیت راهبردهای کیفی و کمّی همزمان استفاده شده و جامعه آماری پژوهش بر اساس 14 مصاحبه با مدیران و کارشناسان خبره دولتی صورت گرفته است. در این پژوهش، با استفاده از مصاحبه ساختاریافته، ادراک های مشارکت کنندگان نسبت به موضوع استعداد استخراج شده است و محتوای هر شبکه خزانه در قالب سازه های شخصی دوقطبی به وجود آمده است. این شبکه ها مبنای تحلیل محتوا قرار گرفته اند. پس از ترسیم شبکه خزانه جمعی و تحلیل های آماری، نتایج نشان می دهد که این مفهوم را در قالب یک منظومه در سه بُعد قابلیت ها، تجربه و قدرت مذاکره، انگیزش و 13 سازۀ هوش منطقی بالا، قدرت حل مسئله، دانش زیاد، یادگیری بالا، قدرت بالای تحلیل گری، مهارت بالا، تخصص قوی، شایستگی حرفه ای، ارتباط قوی، تجربه کاری، اشتیاق، استمرار موفقیت و انگیزه بالا نشان داده است.

سرعت رقابت پذیری و نوآوری سازمانی بخصوص در مجموعه عملکردهای توسعه دهنده درجه پایداری شرکت ها و نیز فشار محیطی بر روی شرکت های تولیدی به منظور پیش بینی مزایای اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی فرآیندها و محصولاتشان، در دهه های اخیر افزایش چشمگیر و فراوانی داشته است. این وضعیت، شرکت های تولیدی سراسر جهان را به چالشی جدید کشیده است تا با توسعه و اجرای شیوه ها و ابزار تولید پایدار جایگاه رقابتی شان را در بازار حفظ کنند و پیشرفت پایدار را که هم زمان موضوعات اجتماعی، اقتصادی و محیطی را در فرآیند پیشرفت نشانه می گیرند، دنبال نمایند. این پژوهش بر پایداری کسب وکار با رویکرد نوینی از همزیستی صنعتی تمرکز داشته و سعی نمود ضمن شناسایی ابعاد تولید پایدار از دیدگاه مدیران شرکت های تولیدی صنعتی موفق در استان سمنان، اقدام به طراحی مدلی از تولید پایدار نماید. بدین منظور با استفاده از ابزار مصاحبه و با تکیه بر فن شبکه خزانه و پیمودن گام های آن با مدیران 33 شرکت با حداقل فعالیت پیوسته 5 ساله و موفق در سطح استان، مصاحبه و نسبت به ایجاد 33 شبکه خزانه شخصی منفرد و درمجموع 175 سازه شخصی اولیه تولید پایدار اقدام شد، که درنهایت با واکاوی و تحلیل این سازه ها، شبکه جمعی تولید پایدار مشتمل بر 87 سازه ثانویه در 11 بخش ترسیم و بر اساس تحلیل خوشه ای با نرم افزار SPSS مورد تحلیل و طبقه بندی قرار گرفت و مدلی از تولید پایدار با 11 رکن اصلی و 87 سازه در 4 بخش و ارائه 4 استراتژی تولید یعنی تولید اقتصادی، تولید ناب، تولید سبز و تولید پایدار، صورت گرفت.

تکنیک «شبکه خزانه» از جمله روش های مورد استفاده در پارادایم تفسیری است. این تکنیک به اقتباس از «نظریه سازه شخصی»  جورج کلی، بر آن است تا با به حداقل رساندن مداخلات و سوگیری های احتمالی محقق، به احصای سازه های ایجاد شده نسبت به یک موضوع تحقیقاتی از سوی مشارکت کنندگان نائهاینل گردد. کاربرد ویژه این روش آن است که می توان به درک پدیده ها آنچنان که دیگران به آنها معنا می بخشند، دست یافت. مقاله حاضر به ارائه خاستگاه، مفروضات زیربنائی، عوامل تشکیل دهنده، روش های تحلیل، برخی ویژگی های روش شناسانه تکنیک شبکه خزانه و نمایش یک نمونه تجربی جهت درک بهتر کاربرد این تکنیک پرداخته و برآن بوده است تا نظر محققان مدیریت را به کاربرد این تکنیک ترکیبی در تحقیقات مدیریتی جلب کند.

دانشگاه فنی و حرفه ای در افق چشم انداز، دانشگاهی توانمند در زمینه تربیت نیروی انسانی ماهر، شایسته و متناسب با جامعه دانش بنیان، پیشرفته، صنعتی و در رده جهانی شناخته شده است. هدف از این تحقیق فهم شناسی مدیران دانشگاه فنی و حرفه ای کشور از شایستگی حرفه ای مدیران(کاربست شبکه خزانه) می باشد. راهبرد مورداستفاده در این پژوهش نیز از نوع آمیخته است که با اتخاذ روش شبکه خزانه از مزیت راهبردهای کیفی و کمی به طور هم زمان بهره برداری می کند. پژوهش حاضر از منظر جهت گیری، بنیادی و از بعد هدف، اکتشافی و در زمره پژوهش هایی با صبغه میدانی قرار دارد. جامعه آماری پژوهش را صاحب نظران و مدیران دانشگاه فنی و حرفه ای کشور شامل می شوند. که این افراد، به صورت هدفمند برای مصاحبه های کیفی در موضوع پژوهش انتخاب گردیدند(12 مصاحبه با 12 نفر و تا حد اشباع نظری ادامه یافت). به منظور شناسایی شاخص ها از روش شبکه خزانه و آزمون های آماری میانگین، انحراف معیار و همچنین آزمون تی تک نمونه (رویکردهای کمی) استفاده شد. نتایج نشان داد که 36 سازه اصلی در خصوص شایستگی حرفه ای مدیران دانشگاه فنی و حرفه ای کشور وجود دارد.

زمینه و هدف: دوسوتوانی سازمانی به توانایی سازمان ها برای کشف صلاحیت های جدید و بهره برداری از قابلیت های موجود اشاره دارد. سازمان های دوسوتوان به ساماندهی یک نظام منابع انسانی شامل دو نظام سازگار از اقدامات منابع انسانی برای واحدهای اکتشافی و بهره برداری نیاز دارند، لذا در این پژوهش به ارائه مدلی برای دوسوتوانی مدیریت منابع انسانی با رویکرد تحلیل تم و شبکه خزانه در ناجا پرداخته شد. روش : پژوهش حاضر دارای رویکرد آمیخته اکتشافی است. پژوهش دارای رویکرد آمیخته اکتشافی است. جامعه پژوهش، خبرگان راهور و ستاد نیروی انتظامی در استان قزوین بودند که روش انتخاب مشارکت کنندگان هدفمند بود. برای گردآوری داده ها از مصاحبه نیمه ساختاریافته و پرسشنامه شبکه خزانه استفاده شد. پس از انجام 10 مصاحبه، اشباع نظری حاصل و مصاحبه متوقف شد. برای انجام تحلیل تم از نرم افزار اکسل و برای انجام شبکه خزانه از نرم افزار آیدوگرید[1] استفاده شد. یافته ها: نتایج حاصل از تحلیل تم و تحلیل شبکه خزانه نشان داد مدیریت منابع انسانی دوسوتوان دارای 77 شاخص است که در دو دسته (اکتشاف و بهره برداری) و 8 بعد (الزامات دوسوتوانی، استخدام دوسوتوان، آموزش دوسوتوان، ارزیابی دوسوتوان، جبران خدمات دوسوتوان، روابط کاری دوسوتوان، برنامه ریزی منابع انسانی دوسوتوان و نگهداشت دوسوتوان) دسته بندی شدند. نتایج: براساس نتایج پژوهش، نیروی انتظامی برای طراحی مدلی اثربخش در حوزه مدیریت منابع انسانی دوسوتوان، باید منابع انسانی کارآمد را جذب کند، برای منابع انسانی جذب شده و منابع موجود در سازمان برنامه ریزی کند، میان کارکنان با یکدیگر و رؤسا رابطه ای مناسب برقرار کند، آموزش و بهسازی کارکنان را محقق کند و کارآمدترین مدل ها را برای ارزیابی عملکرد و خروجی کارکنان در نظر بگیرد تا بتوان براساس نتایج آن کارکنانی را که تلاش مضاعفی در سازمان داشته اند را شناسایی کرده و با جبران بهینه خدمات رسانی آنان در سازمان، کارکنان را به ماندن در سازمان ترغیب کند.

مصرف کنندگانِ یک کالا پس از انتخاب و مصرف آن، به مرحله ای می رسند که باید تصمیم بگیرند چگونه یک کالا را کنار بگذارند؛ بنابراین، کنارگذاشتن کالای اکتساب شده، بخش اصلی از فرایند تصمیم گیری مصرف کننده بوده است که مطالعات بسیار کمی در این زمینه موجود است. آگاهی نداشتن از این مرحله از رفتار مصرف کننده، شرکت ها را با مشکل ِ ناآگاهی از سرنوشت یک کالای خریداری شده و چگونگی تصمیمات خریداران پس از مصرف یک کالا، روبه رو خواهد کرد. در این پژوهش که پژوهشی بنیادی است، با استفاده از روش شبکه خزانه که روشی نوین در حوزه بازاریابی محسوب می شود، 9 عامل تأثیرگذار بر مرحله کنارگذاری ازطریق روش نمونه گیری هدفمند و با مصاحبه با تعداد 20 نفر از متخصصان در زمینه بازاریابی استخراج شد. همچنین، 9 عامل به دست آمده از این پژوهش (عوامل اجتماعی و اقتصادی و روان شناختی، تئوری اسنادی، عامل وضعیتی، تمایل به ذخیره محصول، نوآوری، قصد خرید و آمیخته بازاریابی) درمورد کالای موبایل (بازار موبایل تهران) به کار گرفته شد و با روش پیمایشی و تعداد 150 نمونه، اعتبار سازه به دست آمده ازطریق «تحلیل عاملی مرتبه دوم» تأیید شد. این مطالعه بینشی درباره رفتار مصرف کننده و مصرف پایدار ارائه می دهد و مبنایی را برای پژوهش های دیگر به منظور گسترش شناخت رفتار کنارگذاری فراهم می کند.

استفاده اثربخش از ظرفیت های افشاگری در مواجهه با فساد در سازمان، مرهون شناخت و مدیریت ره کنش های آن است. در همین راستا، پژوهش حاضر با هدف کاوش دیدگاه های کارکنان درباره استعمال ره کنش های افشاگری با روش شبکه خزانه در فرمانداری راور انجام شد. به این منظور، 6 عنصر پژوهش از ادبیات پژوهش و 15 سازه دوقطبی از راه مصاحبه با 15 نفر از اعضای سازمان با روش های سه عنصری و تحلیل مضمون استخراج شدند. پس از ایجاد شبکه خزانه جمعی، تحلیل های آماری اسلتر، خوشه ای سلسله مراتبی، نیم رخ، فریدمن، مؤلفه های اصلی و مؤلفه های گروهی چندگانه روی داده ها انجام شد. بر اساس یافته ها، سازه ها در قالب دو خوشه تلنگر عمومی و فسادستیزی بخردانه دسته بندی شدند. همچنین معلوم شد حدود 90 درصد از واریانس عناصر در شبکه خزانه جمعی به وسیله دو مؤلفه مبادی اطلاع قانونی و مبادی انتشار عمومی تبیین می شوند. براساس یافته ها، مبادی اطلاع قانونی بیش از دیگر ره کنش ها به قدرت و اختیار رسمی برای فسادستیزی متکی هستند و بیش از آنها نیز اخلاقی تلقی و باعث کمک به حل مسئله، رسیدگی سریع، واقعی و تخصصی به آن و نیز مواجهه با فساد در جوی آرام می شوند و می توان به رسیدن نتیجه از رهگذر استفاده از آنها امید داشت. آن طورکه در این ره کنش ها، افشاگر بیش از دیگر ره کنش ها ادراک داشتن پشتوانه دارد و وجهه سازمان و آبروی متخلف با احتمال بیشتری محفوظ می ماند و کمتر باعث سوء تفاهم دیگران می شود.