حافظان قرآن

مقاله حاضر به بررسی مهارت های یادگیری خودتنظیمی1 بین سه گروه (حافظان قرآن مبتدیان و غیر حافظان) میپردازد. در این مطالعه که در چارچوب طرح پیمایشی است، تعداد 120 نفر نمونه (40 نفرحافظان قرآن، 40 نفر مبتدی و40 نفرغیرحافظ قرآن) در سه پایه تحصیلی راهنمایی دبیرستان و دانشگاهی به طور تصادفی انتخاب و مقاسیه شده اند. از آزمون یادگیری خودتنظیمی بوفارد برای اندازه گیری میزان مهارت های یادگیری افراد سه گروه استفاده شده و داده ها با استفاده از آزمون تحلیل واریانس وt مستقل، تجزیه و تحلیل شده است. بر اساس نتایج این تحقیق، میزان مهارت های یادگیری خودتنظیمی در بین حافظان قرآن و غیر حافظان به طور معناداری متفاوت بوده است؛ یعنی حافظان قرآن در مهارت های یادگیری خودتنظیمی، عملکرد بهتری در مقایسه با غیرحافظان داشته اند. (05/0p<) ولی بین سن، تحصیلات و جنسیت در نمره یادگیری خودتنظیمی، تفاوت معناداری مشاهده نشده است. همچنین مشخص شده است که مهارت حفظ قرآن، سایر مهارت های غیر قرآنی را نیز افزایش میدهد.

زمینه وهدف: پژوهش کنونی به منظور بررسی نقش حفظ قرآن در حافظه رویدادی و معنایی در دوگروه حافظ قرآن و غیر حافظ قرآن انجام شد. مواد و روش ها: این طرح تحقیق از نوع نیمه آزمایشی و روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای چندمرحله ای بود. در این پژوهش 180 دانش آموز دختر حافظ قرآن، مبتدی و غیر حافظ قرآن شهر تهران در سه مقطع تحصیلی ابتدایی، راهنمایی و دبیرستان مورد بررسی قرارگرفتند. از تکالیف یادآوری سرنخی و تکلیف حروف الفبایی برای بررسی حافظه رویدادی و معنایی استفاده شد و از دانش آموزان خواسته شد تا لغات را رمزگردانی نموده و به یادآورند، سپس داده ها نمره گذاری شد. آن گاه داده ها به وسیله آزمون آماری تحلیل واریانس Tukey وآزمون آماری MANOVA چند متغیره مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت. یافته ها: یافته های تحقیق نشان داد، دانش آموزان حافظ قرآن در هر دو نوع حافظه معنایی و رویدادی از دو گروه مبتدی و غیرحافظ قرآن عملکرد بهتری در یادآوری داشتند. اما بین عملکرد دانش آموزان مبتدی و غیرحافظ قرآن تفاوتی وجود نداشت (6/0> P) (001/0>P) هم چنین نتایج نشان می دهدکه دانش آموزان حافظ قرآن با افزایش پایه های تحصیلی ازحافظه معنایی و رویدادی بهتری نسبت به دوگروه .( دیگر برخوردار بودند (001/0 > P) نتیجه گیری: در نهایت، بر اساس نتایج پژوهشی، مهارت در حفظ قرآن، نه تنها حافظه اطلاعات غیر قرآنی را افزایش می دهد بلکه این مهارت با افزایش سن تأثیر بیشتری بر حافظه دارد.

هدف از این پژوهش، بررسی تاثیر حفظ قرآن بر مولفه های سلامت روان بود. بدین منظور تعداد 90 نفر از زنان حافظ قرآن کریم از مرکز ""جامعه ی القرآن خواهران مشهد"" و 92 نفر از زنان غیر حافظ به عنوان نمونه انتخاب شدند. بمنظور جمع آوری داده ها از پرسشنامه ی سلامت روان GHQ-28 استفاده شد. نتایج نشان داد که در مقیاس های اضطراب و اختلال خواب، افسردگی و کارکرد اجتماعی، حافظان قرآن از سلامت روان بیش تری برخوردار بودند، اما از نظر نشانه های جسمانی بین دو گروه تفاوتی معنادار وجود نداشت. از سوی دیگر، نتایج نشان دادند که در بین حافظان نیز کسانی که تعداد جزءهای بیش تری از قرآن را حفظ بودند، از سلامت روان بالاتری برخوردار بودند. بنابراین، با توجه به این که سلامت روان دارای ماهیت برون زا (محیط خانواده، مدرسه، همسالان و جامعه) و درون زا (جسمانی، عاطفی، انگیزشی، رفتاری و شناختی) است، یافته های پژوهش نشان می-دهند که حفظ قرآن می تواند با تاثیر بر عوامل درون زا به ارتقای سلامت روان افراد کمک نموده و منبعی موثر در مقابله با استرس ها و چالش های زندگی عصر حاضر باشد.