مطالب مرتبط با کلیدواژه

الحب


۱.

غزلیات صوفیانه ابن فارض وجامی (بررسی نقدی تطبیقی مضمون) (الغزل الصوفی عند ابن الفارض وجامی؛ دراسة نقدیة مقارنة فی المضمون)

نویسنده:
منبع: اضاءات نقدیه سال اول بهار ۱۳۹۰ شماره ۱

کلیدواژه‌ها: جامی ابن الفارض المرأة الغزل الصوفی الحب الخمر

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی ادبیات قالب های شعر کلاسیک غزل
  2. حوزه‌های تخصصی ادبیات علوم ادبی نقد و بررسی آثار ادبی کلاسیک نظم
تعداد بازدید : ۱۵۵۸ تعداد دانلود : ۴۲۱۰
إن الأدب المقارن من أهم الشعب الأدبیة لأن فی هذه النزعة النقدیة یعالج الباحث الصلات التاریخیة الموجودة بین أدبین مختلفین، موضحا وجوه خلافهما وتشابههما. ویشترط فی هذا الحقل النقدی أن تکون لغات موضوع الدراسة مختلفة. تتطرق هذه الدراسة المتواضعة إلی الغزل الصوفی للشاعرین الکبیرین ابن الفارض وجامی من حیث المضمون، علی أنهما کانا من أعلام الشعراء الصوفیة بین العرب والفرس. کما تلقی الضوء علی حیاة الشاعرین، ثم تنطلق نحو شعر الشاعرین دارسة مضامینهما الشعریة علی أساس أهم مظاهر الشعر الصوفی کالخمر والمرأة اللتین یرمز الشاعر بهما لتبیین غرضه المعنویة ویقصد عنهما قصدا عرفانیا.
۲.

سلطان العاشقین ابن فارض و ویژگیهای شعری او (سلطان العاشقین ابن الفارض وخصائصه الشعریة )

نویسنده:
منبع: اضاءات نقدیه سال اول پاییز ۱۳۹۰ شماره ۳

کلیدواژه‌ها: ابن الفارض الشعر الغزل الحب الجناس الطباق

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۶۷ تعداد دانلود : ۲۹۳۷
ابوحفص عمر بن علی المعروف بابن الفارض. هو من الشعراء الذین عاشوا فی القرن السادس، و نالوا شهرة واسعة فی میدان الشعر، وقد مدحه کثیر من النقاد الکبار امثال ابن خلکان صاحب کتاب وفیات الاعیان، حیث فضله علی شعراء عصره. و نحن فی هذه المقالة و هذه الدراسة نبحث حول بعض خصائص شعره. الموضوع الاساسی الذی یدور حوله شعر ابن الفارض فی دیوانه هو الغزل، و هنالک موضوعات أخری اهمها الحدیث عن الخمرة التی لیست کالخمریات المعروفة عند ابی نواس و غیره، بل انه یرمز فیها رمزاً صوفیاً لایفسر الا تفسیراً باطنیاً. و ایضاً یمتاز شعره بکثرة الجناس و البدیع.
۳.

جلوه های رمانتیسم در شعر ابوالقاسم شابی (مظاهر رومانسیّة فی شعر أبی القاسم الشابی)

نویسنده:
منبع: اضاءات نقدیه سال اول زمستان ۱۳۹۰ شماره ۴

کلیدواژه‌ها: الطبیعة الحب الرومانسیة الألم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۴۴ تعداد دانلود : ۱۳۵۷
یعتبر المذهب الرومانسی الذی یعتمد علی أسس فلسفیة خاصة یعتبر فی أوّل ظهوره تجدیدا فی طریق الإحساس والتفکیر والتعبیر، إنّه ثورة ضدّ القیود التی فرضتها الکلاسیکیّة، إنّه تغییر فی مجال الأدب والفن أثمر عن ظهور نتاج ذاتی متحرّر. والرومانسیّة عندما وصلت إلی العالم العربی کان عهد ازدهارها قد انقضی فی البلاد الأوروبیة، لکنّ العالم العربی کان یمرّ بمرحلةٍ من تاریخه تماثل فی ظروفها المأساویّة المتدهورة العصر الرومانسیّ فی أوروبّا. و«الشابّی» - کشاعرٍ تأثّر بالتیّار الرومانسی استطاع - رغم قصر عمره - أن یمثِّل المذهب الرومانسی فی تونس أحسن تمثیل، وأن یسهم فی نشره إلی حدٍّ بعیدٍ. فجاء هذا المقال وعلی أساس من المنهج التفسیری لیکشف عن أهمّ المضامین الرومانسیة التی تجلت فی شعر الشابی.
۴.

الآنیما معشوق ""حافظ"" المثالی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اضاءات نقدیه سال پنجم تابستان ۱۳۹۴ شماره ۱۸

کلیدواژه‌ها: حافظ الشیرازی الحب یونغ الآنیما الآنیموس

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۵۷ تعداد دانلود : ۳۹۲
کثر الحدیث فی الأدب وفی أنواع الفنون عن الحب ورکنیه ""المحب والمحبوب"" حیث یبقی الهدف فیه الوصول من الأنا إلی ماوراء الأنا وتوجد فی أشعار حافظ الشیرازی أمارات الإنطوائیة والرغبة فی البحث عن المفاهیم الغامضة والحیثیات الخفیفة التی تتناسب مع الفکر الرمزی المقدس. إنه یضع نصب عینیه اللاوعی الجماعی الذی یسبق التاریخ الشخصی مثله فی ذلک مثل یونغ ، إذ إن حافظاً یحاول خلق مصالحة بین الإنسان والقدر. تتمکن أبعاد الإنسان المتنوعة من التجلی عبر أشعار حافظ وتستوعب الذاکرة الجماعیة کمستودع للذکریات التاریخیة فی اللاوعی وبذلک تتجلی أزلیة الحب وأسبقیته علی الکون فی أشعاره المطالبة بالتلازم والعلاقة الأبدیة بین الرجل والمرأة إذ یبحث کل واحد منهما عن نصفه الآخر حائراً بین الآنیما والآنیموس ولا یتوقف هذا السعی والبحث حتی الوصال. یفترض هذا المقال أن حافظ الشیرازی یبحث عن محبوب مثالی ""الآنیما"" فی الرؤیا والخیال وفی ظواهر کاللیل والماء والنبات والریح وفی وجه مفعم بالأسرار أو الشیخ الباطنی وذلک بالإضافة إلی بحثه عن المحبوب الأرضی والأدبی والصوفی. وتتجلی الآنیما فی کل آن علی شکل جمیع القوی المولّدة فی الطبیعة حتی تدفعه من الأنا الواعیة إلی عالم اللاوعی أو بالأحری إلی ذاته.
۵.

مطالعه تطبیقی درون مایه های غزل شریف رضی و فخرالدّین عراقی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: کاوش نامه ادبیات تطبیقی سال هفتم تابستان ۱۳۹۶ شماره ۲۶

کلیدواژه‌ها: الأدب المقارن الشریف الرضی فخر الدین العراقی الغزل الحب

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۵۳ تعداد دانلود : ۱۹۳۶
شریف رضی (406 ه .) شاعر و ادیب عرب و فخرالدّین عراقی (688 ه .) شاعر نامور ایرانی از جمله شاعران برجسته ای هستند که در قالب غزل، سروده های دلنشینی از خود بر جای نهاده اند و هر یک، با توجّه به عوامل بیرونی و درونی و نیز توانایی خویش، از آن به عنوان ابزاری به منظور بیان اندیشه و عواطف خود بهره جسته اند. اشعار عاشقانه رضی و عراقی با وجود فاصله زمانی و تفاوت زبانی، دربردارنده مفاهیم و اندیشه های همسان بسیاری است. این امر، نگارندگان را بر آن داشت تا با استفاده از شیوه تطبیق اندیشه های عاشقانه دو شاعر، به جستجو درباره مضامینی بپردازند که در غزلشان به دو شاعر هویّت می بخشند. مقاله حاضر در پی آن است ضمن بررسی ویژگی های ادبیّات تغزّلی دو شاعر، به رهیافتی از طرز تفکّر و مشرب اعتقادی آن ها دست یابد. با عنایت به نتایج به دست آمده، غزل دو شاعر، از مبنایی عرفانی و آرمانی سرچشمه می گیرد و دارای مشابهت های مضمونی، همچون وفاداری، پاکدامنی، بلندهمّتی و... است که این امر، از نوعی همسویی اندیشگانی در غزلشان حکایت دارد.
۶.

سمات العاشق والمعشوق لدى فریدالدین العطار النیسابوری ومولانا جلال الدین الرومی؛ دراسه موازنه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اضاءات نقدیه سال دهم تابستان ۱۳۹۹ شماره ۳۸ 75-100

کلیدواژه‌ها: فرید الدین العطار النیسابوری مولانا جلال الدین الرومی الغزلیات الحب العاشق المعشوق

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰۲ تعداد دانلود : ۴۳۲
إن الحب هو أحد المفاهیم والمدلولات الرئیسه فی الأدب الفارسی. یفضّل فرید الدین العطار النیسابوری ومولانا جلال الدین الرومی، باعتبارهما من أقطاب العشق الصوفی فی الأدب الفارسی، ضرامَ الحب واتّقاده على العناء الناتج عن الزهد والتقشّف. یهدف هذا المقال إلى دراسه موازنه بین سمات العاشق والمعشوق فی غزلیات الشاعرین وتحلیلها وذلک وفقا لدراسه إحصائیه لمائه قصیده غزلیه للشاعرین لتبیین الأبیات التی رأینا فیها وجوه الاشتراک والافتراق بین الشاعرین. والمنهج الذی اتبعه الباحثون هو الوصف والتحلیل. وتشیر نتائج البحث إلى أنه بالرّغم من الاختلاف بین نظره مولانا والعطار إلى الحب إلا أن مولانا قد تأثّر بالعطّار تأثّرا بالغا ولکنه إلى جانب ذلک یتمتّع شعره بإبداعات وفیره بخرقه للمعاییر. فالعطار فی أوصافه للحب بدل أن یتطرّق إلى السمات الصوفیه والمعنویه للعاشق ولا سیّما المعشوق فإنه یرکّز على الأوصاف الجسدیه والظاهریه حیث یواجه القارئ تکرارا أکثر للأوصاف الجسدیه. غیر أن مولانا جلال الدین فی غزلیاته یعرض السمات الصوفیه للمعشوق على وجه التحدید بحیث نجد أن أبیات الشاعر تصطبغ بصبغه التصوّف ویشعر القارئ أن هذه الأوصاف هی رموز ودلالات لوصف ظواهر المعشوق.
۷.

إندماج حب الوطن والمرأه فی الکفاح الفلسطینی فی شعر أبی سلمی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دراسات الادب المعاصر سال ۱۴ تابستان ۱۴۰۱ شماره ۵۴ 67 - 84
تعداد بازدید : ۱۶۸ تعداد دانلود : ۱۴۱
عبد الکریم الکرمی الملقب بأبی سلمی شاعر فلسطینی رائع فی الأدب العربی المعاصر، وهو یعشق جمال المرأه ویتغنی بوصفه حسب الوصفات الممیزه ونظرته الجمالیه المتّسمه. یمتزج الحب فی شعره امتزاجاً کلیاً بین الهجر والوصال وبین الواقع والخیال. فی هذه الدراسه؛ نتابع النواحی الجمالیه فی المرأه ونقف موقف توصیفاته فی کل حرف من الحروف الداله علی الأنوثه بعاطفه مشبعه صادقه، ونعالج التداخل المتجاوب بین الحب والوطنیه فی خطابه الشعری. کل تلک الأوصاف یندمج ضمن الإطار الرومانتیکی وهو هائم مع الأحلام یتغزل، بید أنه کان یعیش فی فلسطین وتأثّر من حوادث النکبه وبعد النکبه الفلسطینیّه، تأخذ أشعاره أبعاداً جدیده ویمتزج حبه للمرأه بحب الوطن فی مجال النضال، فنجد فی شعره مزیجاً من العاطفه والکفاح الوطنی الفلسطینی ولهذا تصبح المرأه فی رویته رفیقه کفاح ونضال. وقد تبین من خلال الدراسه أنّ الشاعر یمزج فی نفسه عشق الحبیبه والوطن فی آن واحد، ویجعل المرأه معادلاً موضوعیاً للوطن. فأخذت المرأه عند أبی سلمی، عمقاً إیحائیاً مؤثراً بما تتضمن تجسید العلاقه الثنائیه بینها وبین الوطن، فتبدو العلاقه نوعاً من حالات العشق تتوحد خلالها الذات بالوطن.
۸.

ظاهره العشق عند مولانا جلال الدین

نویسنده:
منبع: دراسات الادب المعاصر سال دوم بهار ۱۳۸۹ شماره ۵ 85 - 92

کلیدواژه‌ها: الحب الله الحبیب العارف

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۸ تعداد دانلود : ۸۰
لاریب أنّ مولانا جلال الدین مفکّر عظیم، وعارف کبیر، وشاعر شهیر فی العالم عامّه، والحضاره الإسلامیه خاصّه. والتحدّث عن أفکاره، والکتابه عن وجهات نظره حول الخالق، والإنسان، والمفاهیم البشریه، والعرفانیه، لیسا بهذه البساطه. والتوجّهات البشریه، والإقبالات العامّه لاتجاهاته الفکریه، والمعنویه فی أنحاء العالم، تثبت لنا هذا الموضوع. والخطأ کلّ الخطأ أن ننظر إلی الإنسان نظرا إلی الشیء المستقلّ عمّا قبله، وعما بعده. ذلک الذی لا یتصل بشیء، ممّا حوله، لایتأثر مما سبقه، أو أحاط به، ذلک خطأ لأن الکائن المستقلّ هذا المستقل، لاعهد له فی العالم. لذلک مولانا کان متأثّرا من عهدِه، وموثّرا فیما بعده. وهذا التاثّر، وذلک التّاثیر بشکل عظیم، یعتبران إحدی العلائم، لکبار الرجال الفکریین.ولن ننسی بأنّه عاشق، أو محبّ، فیصور الله، عزّ وجلّ، کمعشوق. وهو یعتقد بأنّ الإنسان، یقدرُ أن یتمسّک بالله، ویصل إلیه، بذریعه الحبّ دائما. والحبّ هو أثمن المفاهیم، وأسمن المضامین، وأغناها، وأکبرها عند عارفنا الکبیر، وهذا المقال یتحدّث عنه.
۹.

وقفه مع الأدیب الیمنی عبدالعزیز المقالح، وتحلیل شعره(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دراسات الادب المعاصر سال سوم پاییز ۱۳۹۰ شماره ۱۱ 97 - 112

کلیدواژه‌ها: الأدیب الحب الشعر المقالح الوطن الیمن الأدب المعاصر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۲ تعداد دانلود : ۸۲
یعتبر الأستاذ الأدیب الشاعر عبدالعزیز المقالح أحد أشهر أدباء الیمن المعاصرین وخارجها، خاصه فی مجال الشعر، والنقد الأدبی، والتدریس الجامعی، وله أیضاً أعمال أدبیه وکتابات فکریه وسیاسیه وله أعمده فی الصحف والمجلات الیمنیه والعربیه الأخری. کما أنه أنشد شعراً فی مختلف الأغراض الشعریه، لذلک نجد دواوینه تتناول مواضیع متنوعه مثل: المدیح، والرثاء، والوصف، والزهد، والتصوف، والمسرحیه، والدرام، والوطنیات، وقصیده النثر، وما إلی ذلک من الأغراض الشعریه، کذلک نلاحظ تأثیر القرآن، وعلوم الدین، والبیئه التی یعیش فیها علی قصائده، حیث استخدم التلمیح، والاقتباس خیر استخدام.  ومن ناحیه أخری، کان الشاعر عبدالعزیز المقالح ملحمی النفس، اجتهد فی الاجتیاز بشعره من الغنائیه إلی شعر میتافیزیقی وطنی یختار حب الوطن تحت إخفاء المعانی المباشره السطحیه لهذا الحب والارتقاء بها، وبالحدث التاریخی إلی الحلم العمیق، من خلال الحنین إلی الماضی وبعثه ونظر إلیه علی أنه فردوس مفقود کطفولته الضائعه.
۱۰.

تجلیات الحب والمرأه فی أشعار نزار قبانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دراسات الادب المعاصر سال چهارم بهار ۱۳۹۱ شماره ۱۳ 81 - 101

کلیدواژه‌ها: الحب المرأه نزار قبانی الأسطوره الألم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۶ تعداد دانلود : ۸۹
یُعرف نزار قبانی فی أوساط شعراء العرب بشاعر الحب والمرأه. إن هاتین الکلمتین فی معجم نزار تخرجان من إطار التعاریف والقیود, إنه حاول جاهدا للبحث عن هذه المعشوقه الخلابه فی هذا الوادی لکنه لم یعرف سبیلا لها بید أنه فتح أبوابا. والمرأه فی أشعار شاعرنا تتجلی فی حالات وصور متعدده تظهر تاره فی هیئه موجود یمکنک لمسه، وتتجلی تاره أخری فی هیئه المعشوقه المثالیه والمقدسه التی تستحق الحب والعشق؛ فإنّ العشق یتمظهر فی معان متنوعه کاللذه الجسمانیه، والتملک، والتمتع، وفوق الملکیه، والانتحار، وممارسه الموت، والخلود، والقفز، و... إلخ، بحیث لا یمکن أن نحصر فکر نزار المضطرب الذی یتجلی فی معنى خاص من الحب. وما یمکننا قوله هو إن نزارا کان یحمل علی جسده ألم المجتمع، وهذا ما یتجلی بوضوح فی أشعاره. إنه یطرق کل الأبواب حتى یبیّن هذه القضیه، ومن ثَمَّ یجد حلولا لها. حاولنا فی هذه العجاله أن نتطرّق إلى هذا الموضوع بشکل وجیز.
۱۱.

ملامح الرمانسیه فی شعر محمود سامی البارودی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دراسات الادب المعاصر سال ششم تابستان ۱۳۹۳ شماره ۲۲ 9 - 23

کلیدواژه‌ها: الرومانسیه الحب الغربه الطبیعه الحنین

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۹ تعداد دانلود : ۱۰۳
یعتبر المذهب الرومانسی فی أول ظهوره تجدیداً فی طریق الإحساس والتفکیر والتعبیر، إنّه ثوره ضد القیود التی فرضتها الکلاسیکیه، وإنّ الرومانسیه فی أصلها لون من ألوان الأدب العربی نشأ فی أروبا ثمّ تسرّب فی القرن التاسع عشر إلی الأدب العربی. وفی الحقیقه إنّ الأدب العربی تأثّر بمذهب الرومانسی ومن الشعراء الذین تأثّروا بمذهب الرومانسی الشاعر الذائع الصیت المصری محمود سامی البارودی من رواد التجدید فی الشعر العربی الحدیث؛ حاولنا فی هذا المقال أن نتناول أحد مظاهر التجدید فی أشعاره وهی الرومانسیه. البارودی بحکم حیاته تأثّر بمذهب الرومانسی وخطا فیه خطوه الرومانسیین. لکنه لما تسود علیه النزاعات المختلفه من الکلاسیکیه والواقعیه تأتی رومانسیته أحیاناً غیر واضحه مما یضطر القارئ إلی إمعان النظر الطویل لکشف المعالم الرومانسیه فی أشعاره. ومن أهم المضامین الرومانسیه التی تجلت فی أشعاره هی الطبیعه، والحب، والحنین، والشکوی من المجتمع، والدعوه إلی العزله والإغتراب.
۱۲.

إندماج حب الوطن والمرأه فی الکفاح الفلسطینی فی شعر أبی سلمی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دراسات الادب المعاصر سال هشتم بهار ۱۳۹۵ شماره ۲۹ 63 - 81

کلیدواژه‌ها: عبد الکریم الکرمی الوطن الحب المرأه الفلسطین

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۱ تعداد دانلود : ۱۶۹
عبدالکریم الکرمی الملقب ب "أبی سلمی" شاعر فلسطینی رائع فی الأدب العربی المعاصر، وهو یعشق جمال المرأه ویتغنی بوصفه حسب الوصفات الممیزه ونظرته الجمالیه المتّسمه. یمتزج الحب فی شعره امتزاجاً کلیاً بین الهجر والوصال وبین الواقع والخیال. فی هذه الدراسه؛ نتابع النواحی الجمالیه فی المرأه ونقف موقف توصیفاته فی کل حرف من الحروف الداله علی الأنوثه بعاطفه مشبعه صادقه، ونعالج التداخل المتجاوب بین الحب والوطنیه فی خطابه الشعری. کل تلک الأوصاف یندمج ضمن الإطار الرومانتیکی وهو هائم مع الأحلام یتغزل، بید أنه کان یعیش فی فلسطین وتأثّر من حوادث النکبه وبعد النکبه الفلسطینیه، تأخذ أشعاره أبعاداً جدیده ویمتزج حبه للمرأه بحب الوطن فی مجال النضال، فنجد فی شعره مزیجاً من العاطفه والکفاح الوطنی الفلسطینی ولهذا تصبح المرأه فی رؤیته رفیقه کفاح ونضال. وقد تبین من خلال الدراسه أنّ الشاعر یمزج فی نفسه عشق الحبیبه والوطن فی آن واحد، ویجعل المرأه معادلاً موضوعیاً للوطن. فأخذت المرأه عند أبی سلمی ، عمقاً إیحائیاً مؤثراً بما تتضمن تجسید العلاقه الثنائیه بینها وبین الوطن، فتبدو العلاقه نوعاً من حالات العشق تتوحد خلالها الذات بالوطن.