تبیین جغرافیایی

دو رکن اصلی جغرافیا را انسان و مکان شکل می دهد؛ به گونه ای که برخی جغرافی دانان از جغرافیا با عنوان علم مکان ها یاد می کنند. بحث درباره هر مکان، اغلب در سه مقیاس جغرافیایی، یعنی محلی، ملی و جهانی مطرح می شود؛ زیرا در هر مقیاس، مجموعه متنوعی از پیوندها و شبکه های ارتباطی یا فرایندهای اجتماعی جریان دارند. برخلاف رشته های دیگر علوم انسانی، «هویت» در علم جغرافیا حاصل تعاملات متقابل بین انسان و مکان زندگی اوست. از این رو باید ضمن تبیین جغرافیاییِ این پدیده، مؤلفه های تأثیرگذار بر آن شناسایی شوند. «تبیین جغرافیایی» چیزی نیست جز توضیح و تفسیر درباره «چرایی» یا «چگونگی» ظهور یک پدیده یا رخداد جغرافیایی و نتایج حاصل از آن. این نوشتار در راستای پرداختن به تبیین جغرافیایی بنیادهای هویت در مقیاس محلی، بر این نکته تأکید می ورزد که «چرا» و «چگونه»، «جغرافیا» بر شکل گیری «هویت» در «مقیاس محلی» تأثیر می گذارد. نتایج حاصل از این پژوهش نشان می دهد که نه تنها هویت هر مکان در مقیاس محلی (روستا، محله، شهر و ناحیه جغرافیایی)، به دلیل آنکه از عناصر کالبدی و کارکردی ویژه خود تشکیل شده «منحصربه فرد» است، بلکه «هویت ساکنان» این مکان ها نیز جدا از«هویت مکان» آنها نیست. پژوهش پیش رو از نوع کاربردی است که با بهره گیری از روش پژوهش توصیفی تحلیلی صورت پذیرفته است.

روند فعلی توزیع و پراکندگی، جمعیت، فعالیت و خدمات در سطح ناحیه لاجان به تبع ساختار فضایی - مکانی کشور نابسامان است. ادامه این شرایط عامل مهم و باز دارنده ای در رویکرد سیستمی و مدل توسعه یکپارچه نواحی روستایی است که باید با توجه به موقعیت جغرافیایی، دسترسی ها، جمعیت و امکانات موجود، شبکه ارتباطی، زیربنایی، تقسیمات سیاسی و اداری و همگنی های فرهنگی ، اقتصادی، اجتماعی و محیطی زمینه مطلوب یک نظام سطح بندی خدمات رسانی را فراهم نمود. تحقیق حاضر بر اساس نگرش نظامند و مدل توسعه یکپارچه و سرزمینی در واقع تقویت فضایی - مکانی نظام کل سکونت گاهی ناحیه لاجان را با توجه به منابع محدود در قالب سلسله مراتب پنج سطحی از نواحی روستایی ارائه کرده است تا هر یک از سکونت گاه های  روستایی بتوانند با حفظ جمعیت خود و با توجه به آستانه ها و استاندارد ها به حیات خود ادامه دهند.