توسعه ی حرفه ای

اعضای هیأت علمی، به عنوان رکن اساسی مراکز آموزشی و پژوهشی به شمار می روند. توجه به این جایگاه، به منزله ی توجه به سرمایه ی انسانی در سازمان هاست و در صورت توجه به این مهم موجب انجام بهتر رسالت سازمان ها خواهد شد. هدف اساسی این مقاله، ارایه ی الگوی توسعه ی حرفه ای اعضای هیأت علمی در یک محیط علمی پژوهشی (مطالعه ی موردی جهاد دانشگاهی) می باشد. برای این منظور، از روش تحقیق کیفی و کمّی استفاده شد. ابزار مورد بهره برداری در بخش کیفی، مصاحبه و در بخش کمّی، پرسش نامه بود. الگوی مفهومیِ احصا شده در بخش کیفی، به وسیله ی پرسش نامه ی محقق ساخته به وسیله 248 نفر از اعضای هیأت علمی و با استفاده از تحلیل معادلات ساختاری مورد آزمون قرار گرفت. نتایج تحقیق، حاکی از آن است که برای توسعه ی حرفه ای اعضای هیأت علمی، حداقل می بایست به شش مؤلفه ی اساسی توجه نمود. این مؤلفه ها عبارتند از: توسعه ی پژوهش، توسعه ی خدمات تخصصی، توسعه ی انتشارات علمی، توسعه ی استفاده از شبکه و فن آوری های نوین ارتباطی و اطلاعاتی، توسعه ی زبان انگلیسی و توسعه ی تدریس

هدف کلی این پژوهش بررسی استقلال کاری ادراک شده در بین معلمان ایرانی و مقایسه ی آن بر اساس متغیرهای جمعیت شناختی بود. شرکت کنندگان پژوهش 413 نفر از معلمان مدارس مقاطع مختلف تحصیلی شهر سنندج بودند که به شیوه ی تصادفی خوشه ای انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها پرسش نامه ی «استقلال کاری شایسته معلمان» اقتباس شده از مطالعات فریدمن (1999) بود که میزان فعالیت های معمول معلمان را که باید به صورت مستقل انجام گیرد توسط خود معلمان ارزیابی می نماید. به منظور آزمون روایی محتوایی پرسش نامه استقلال کاری معلمان روش تحلیل عاملی تأییدی به کار رفت. برای پاسخ به پرسش های پژوهشی با توجه به نوع توزیع داده ها از آزمون های t تک نمونه ای، آزمون t با دو نمونه ی مستقل و تحلیل واریانس یک راهه استفاده شد. تحلیل ها نشان داد که معلمان سطح استقلال کاری خود را درمجموع پایین تر از سطح متوسط مقیاس مربوطه ارزیابی نمودند. معلمان میزان استقلال خود را در حیطه های ایجاد هویت، مشارکت والدین، توسعه ی حرفه ای و موضوعات فوق برنامه، پایین تر از سطح متوسط، در حیطه ی تدریس و ارزشیابی پیشرفت تحصیلی در حد متوسط و در حیطه ی تغییر و توسعه ی برنامه درسی، بالاتر از سطح متوسط ارزیابی کرده بودند. نتایج هم چنین حاکی از آن بود که اگرچه میزان استقلال معلمان بر اساس خودارزیابی ها به لحاظ جنسیت و سابقه ی خدمت تفاوت معناداری نداشت، اما دوره ی تحصیلی که معلمان در آن تدریس می کردند و مدرک تحصیلی آنان باعث تفاوت های معناداری در ارزیابی معلمان از سطوح استقلال کاری شان شده بود. به نظر می رسد معلمانی که دارای مدرک تحصیلی دیپلم و کاردانی که در پایه های مختلف دوره ی ابتدایی تدریس می کردند با استفاده از نوعی خلاقیت و خلاء به وجود آمده از عدم نظارت والدین، مؤسسات رقیب و سطح بلوغ فراگیران توانسته اند در نظام متمرکز آموزشی ایران گونه ی خاصی استقلال کاری را صرفاً در حوزه ی تدریس و مدیریت کلاس درس خود احساس و گزارش نمایند.

رویکرد تحقیق، کیفی و روش نظریه برخاسته از داده ها مدنظر بوده است. جامعه آماری؛ صاحب نظران رشته ی مدیریت آموزشی است. برای تعیین نمونه های این پژوهش و تعیین گروه خبرگان از روش نمونه گیری هدفمند استفاده شد. در این پژوهش با توجه به مبانی نظری و پیشینه تحقیق و نیز استفاده از مصاحبه نیمه ساختاریافته با تعداد 24 نفر از متخصصان و صاحب نظران رشته مدیریت آموزشی و مدیران میانی و عالی وزارت آموزش وپرورش که دارای مدرک تحصیلی دکتری و کارشناسی ارشد رشته مدیریت آموزشی بودند، مصاحبه نیمه ساختاریافته انجام شد. درنتیجه، شاخص های استخراج شده از تجزیه وتحلیل مصاحبه ها، با توجه به اصل کفایت نظری داده ها و اشباع نظری محقق، تأیید شد. با تجزیه وتحلیل محتوای مصاحبه ها و با سه مرحله؛ کدگذاری باز، کدگذاری محوری و گزینشی، عوامل مؤثر بر توسعه ی حرفه ای مدیران آموزشگاهی در افق سند چشم انداز 1404، در هشت مقوله اصلی؛ فناوری، دینی، فرهنگی، فردی، اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و سازمانی گنجانده شده است.

هدف از این پژوهش، نقد و بررسی تجارب پژوهشگر ، معلمان و استادان گرانقدر و الگوبرداری از آنها درجهت تعیین آرمان ها و تعهدات حرفه ای برای آینده ی معلمی نویسنده است. روش تحقیق، روایت پژوهی می باشد که با استخراج داده ها از طریق کدگذاری تجارب زیسته نگارنده و تحلیل داده ها به روش تحلیل مضمون انجام شد. یافته های پژوهش نشان داد که از نظر نگارنده موافقت خانواده، امنیت شغلی، علاقه به معلمان و شغل معلمی از عوامل مهم ورود به دانشگاه فرهنگیان می باشد. همچنین علی رغم کمبود امکانات دانشگاه و نواقص برنامه درسی، دانشگاه فرهنگیان از لحاظ توجه به ارزش ها و تعاملات عوامل انسانی، در سطح بسیار مطلوبی قرار دارد. ایجاد تحول در سیستم آموزشی، از آرمان های اصلی نگارنده بوده و تلاش برای یادگیری مادام العمر از تعهدات وی می باشد. بررسی نتایج این پژوهش می تواند موجب علاقمندی دانش آموزان و دانشجویان به رشته آموزش ریاضی و همچنین رشد و توسعه حرفه معلمی شود.