مطالب مرتبط با کلیدواژه

شهر گرگان


۴۱.

مطالعه فرونشست در غرب استان گلستان با استفاده از روش تداخل سنجی راداری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آمایش جغرافیایی فضا سال هشتم بهار ۱۳۹۷ شماره ۲۷ 117 - 128

کلیدواژه‌ها: فرونشست آب های زیرزمینی شهر گرگان تداخل سنجی راداری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۹ تعداد دانلود : ۱۳۶
در سال های اخیر فرونشست زمین باعث بروز مخاطره محیطی مهمی در نقاط مختلف ایران شده است. فرونشست زمین پدیده ای ژئومورفیکی است که توسط عوامل مختلفی پدید می آید؛ گاهی تحت تاثیر عوامل طبیعی ولی بسیاری از اوقات در اثر فعالیت های بشری بخصوص استخراج بی رویه آب های زیرزمینی ایجاد می شود. روش های متنوعی برای اندازه گیری فرونشست زمین وجود دارد که شامل استفاده از جی پی اس، ترازیابی ابزار دقیق و روش های دورسنجی بخصوص روش تداخل سنجی رادرای می باشد. از بین این روش ها، روش تداخل سنجی راداری روشی مؤثر برای اندازه گیری دگرشکلی های سطح زمین می باشد. در این تحقیق پدیده فرونشست زمین در محدوده شهر گرگان با روش تداخل-سنجی راداری و استفاده از تصاویر راداری انویست بررسی شد. گرگان مرکز استان گلستان واقع در شمال شرق ایران است. موقعیت زمین ساختی منطقه مورد مطالعه بسیار پیچیده است؛ این محدوده در بین کمربند در حال فراخاست کپه داغ در غرب، ناحیه در حال فرونشست خزر جنوبی در شرق و رشته کوه های در حال فراخاست البرز در جنوب قرار دارد. نتایج نشان دادند که در دوره زمانی بین بهمن 1385 تا آذر 1388 (دوره 34 ماه و 15 روزه) محدوده شمال گرگان متحمل فرونشست شده است. این محدوده تقریباً روند شرقی- غربی دارد و میزان فرونشست در آن چیزی حدود 8/4 سانتی-متر محاسبه شد. نمودارهای تراز سطح آب و میزان بارندگی گرگان در سال های 1385 تا 1389 علیرغم نوسانات فصلی روند نزولی نشان می دهند. پیامد این افت سطح آب زیرزمینی می تواند منجر به فرونشست زمین در شهر گرگان شده باشد.
۴۲.

بررسی آثار ناشی از توسعه شهر بر تناسب پهنه های دارای ارزش زیبایی شناختی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آمایش جغرافیایی فضا سال هشتم زمستان ۱۳۹۷ شماره ۳۰ 135 - 148

کلیدواژه‌ها: تناسب ارزش زیبایی شناختی توسه شهر SLEUTH شهر گرگان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹۲ تعداد دانلود : ۱۱۴
منظر شهری از مباحثی است که در برنامه ریزی و آمایش شهری کمتر مورد توجه قرارگرفته است. به همراه رشد و توسعه شهرها، مناطق دارای ارزش بصری بیش از پیش در معرض آسیب قرار گرفته و در نتیجه کیفیت طبیعی شهرها کاهش یافته است. بنابراین ضروری است تا تلاش برای حفظ و حتی ارتقای کیفیت بصری منظر در دستور کار برنامه ریزان شهری قرار گیرد. هدف این پژوهش، بررسی روند توسعه شهری و تأثیر آن بر کیفیت بصری سیمای سرزمین محدوده شهر گرگان دراستان گلستان است. مدلسازی ارزش زیبایی شناختی منطقه به روش (MCE WLC) با نه معیار شامل باغات و کشاورزی، رودخانه، تنوع تیپ پوشش گیاهی، تنوع پستی بلندی ها، تراکم پوشش گیاهی، تراکم و ارتفاع ساختمان ها، فضای سبز شهری، میادین، رفوژها و بلوارها و آثارتاریخی انجام شد. پیش بینی رشد شهر نیز تا سال 2030 با استفاده از مدل SLEUTH و با تدوین سه سناریوی رشد تاریخی، مدیریت شده و رشد با محدودیت در پهنه های دارای ارزش زیبایی شناختی صورت گرفت. نسبت رشد شهری طی سال های 2010 تا 2030 در سناریو اول و دوم به ترتیب برابر با 17/2 و 04/2، و در زیر مدل اول و دوم سناریوی سوم نیز به ترتیب برابر با 91/1 و 18/1درصد است. بر این اساس در صورت اجرای صحیح سیاست های توسعه شهرسازی در سناریوهای دوم و سوم می توان تا 323 هکتار در سناریوی دوم و 2500 هکتار در زیر مدل اول سناریوی سوم و 650 هکتار در زیر مدل دوم سناریوی سوم نسبت به سناریوی اول در استفاده از زمین و هم چنین حفظ مواهب طبیعی و پهنه های دارای ارزش زیبایی شناختی صرفه جویی کرد. از آنجایی که در این مدل یکپارچه امکان اعمال تغییرات مختلف و همچنین جهت دهی به رشد آتی شهر وجود دارد استفاده از یک چنین رهیافتی، تحت عنوان رهیافت چندهدفه و پویا در آمایش سرزمین بسیار مفید خواهد بود.
۴۳.

اولویت بندی راهبردهای باززنده سازی بافت تاریخی شهر گرگان با رویکرد توسعه پایدار گردشگری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آمایش جغرافیایی فضا سال نهم زمستان ۱۳۹۸ شماره ۳۴ 261 - 276

کلیدواژه‌ها: بازنده سازی گردشگری پایدار بافت تاریخی شهر گرگان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۷ تعداد دانلود : ۱۴۴
شهر گرگان دارای 150 هکتار بافت تاریخی است که فرصت های مطلوبی برای جذب گردشگر و سودآوری اقتصادی فراروی مدیریت شهری قرار داده است. با وجود این، به علت بی توجهی مدیریت شهری، نقاط قوت و فرصت های بافت تاریخی شهر گرگان تحت تأثیر نقاط ضعف و تهدیدها قرار گرفته اند. از این رو، هدف پژوهش حاضر  اولویت بندی راهبردهای باززنده سازی بافت تاریخی شهر گرگان با رویکرد توسعه پایدار گردشگری جهت بهره برداری مدیریت شهری از فرصت ها و ظرفیت های آن است. پژوهش حاضر از نوع توسعه ای و روش آن مبتنی بر برنامه ریزی راهبردی است. جامعه آماری پژوهش شامل خبرگان (اساتید، فارغ التحصیلان دکتری، کارشناسی ارشد و کارشناسان ارشد دستگاه های اجرایی مرتبط) حوزه گردشگری، آمایش سرزمین، برنامه ریزی راهبردی، جغرافیا و ... از دانشگاه های تهران، گلستان، سازمان های مرتبط نظیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی است که 20 نفر از آنها بر اساس روش گلوله برفی انتخاب است. از روش SWOT  و ماتریس کمی QSPM برای تجزیه و تحلیل داده ها استفاده شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد  بافت تاریخی شهر گرگان دارای 12 قوت، 13 ضعف، هشت فرصت و 12 تهدید است. بر اساس ماتریس QSPM، راهبرد « آسیب شناسی مناطق مستعد خطر و وضع ضوابط برای ساخت و سازهای جدید به منظور هماهنگی با ساختار کالبدی ارزشمند تاریخی جهت جذب گردشگران» و «احیای استخوان بندی اصلی تاریخی و ارزش نهفته در تک بناها، بدنه فضاهای عمومی، مجموعه ها و بافت شهری» به ترتیب با امتیاز 333/5 و 755/4 به عنوان بهترین راهبردها برای باززنده سازی بافت تاریخی شهر گرگان با تأکید بر توسعه پایدار گردشگری انتخاب شده است. در نتیجه، باززنده سازی بافت تاریخی با رویکرد توسعه پایدار گردشگری در شهر گرگان باید بر راهبردهای تنوع تمرکز گردد.
۴۴.

تحلیل تطبیقی آسیب پذیری کالبدی بافت مرکز و پیرامون شهر گرگان در برابر زلزله(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آمایش جغرافیایی فضا سال دهم زمستان ۱۳۹۹ شماره ۳۸ 271 - 284

کلیدواژه‌ها: آسیب پذیری زلزله بافت مرکزی بافت پیرامونی شهر گرگان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۲ تعداد دانلود : ۱۲۹
مهم ترین عامل در آسیب پذیری بافت های شهری در هنگام زلزله به مشخصه های کالبدی نظیر قدمت ابنیه، مصالح، تعداد طبقات، عرض معبر و درجه آسیب پذیری بر می گردد. بر همین مبنا هدف پژوهش حاضر تحلیل آسیب پذیری بافت کالبدی مناطق مرکزی شهر گرگان نسبت به نواحی پیرامونی در برابر زلزله است. در این پژوهش از روش خوشه ای و رائو (R.H.C) استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش شامل مشخصات 400 مورد از ساختمان های شهر گرگان است که براساس فرمول کوکران تعیین شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد بر اساس نتایج آزمون همبستگی رگرسیون، رابطه متغیر آسیب پذیری با عرض معتبر مستقیم و متوسط، با قدمت ساختمان مستقیم متوسط، با نوع مصالح مستقیم قوی، با تعداد طبقات مستقیم قوی و در نهایت با تعداد واحد در ساختمان مستقیم و ضعیف است. بر اساس نتایج رگرسیون، به ترتیب مصالح ساختمانی و تعداد طبقات بیشترین تأثیر را در آسیب پذیری بافت کالبدی مناطق شهری دارند و پس از آن قدمت ابنیه، دسترسی به معبر و در نهایت تعداد واحد مسکونی در ساختمان در رده های بعدی قرار دارند. نتایج حاصل از مقایسه میزان آسیب پذیری کالبدی بافت مرکزی و پیرامونی شهر گرگان نشان دهنده آن است که میانگین تراکم واحدهای مسکونی (معادل 92/1) در بافت مرکزی کمتر است. قدمت ابنیه بافت مرکزی (برابر با 31/2) بیشتر است. طبقات ساختمان های بافت پیرامونی (برابر با 29/1 ) از ارتفاع بیشتری  برخوردار هستند. در زمینه شاخص دسترسی واحد ها به معبر (معادل 33/2)، ساختمان های بافت پیرامونی از دسترسی مناسب تری به معابر عریض تر برخوردار هستند. شاخص نهایی مربوط به میزان آسیب پذیری ساختمان ها در منطقه مرکزی و پیرامونی نشان می دهد که میانگین بافت پیرامونی برابر با 42/2 است و در نتیجه، ساختمان های این بخش از آسیب پذیری کمتری برخوردار می باشند.
۴۵.

بررسی نقش آموزش های فنی و حرفه ای و مؤلفه های سرمایه اقتصادی بر گرایش نسبت به مدرنیته (مورد مطالعه: کارآموزان فنی و حرفه ای شهر گرگان)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مهارت آموزی دوره ۱۰ پاییز ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۳۷) ۱۵۰-۱۲۳

کلیدواژه‌ها: آموزش مهارتی سرمایه اقتصادی مدرنیته کارآموزان شهر گرگان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۰ تعداد دانلود : ۱۵۴
آموزش مهارتی همیشه کارکرد مناسبی داشته، لذا گامی بسوی صنایع جدید و زندگی مدرن است. هدف تحقیق شناخت نقش آموزشهای فنی و حرفه ای همراه با مؤلفه های سرمایه اقتصادی بر گرایش نسبت به مدرنیته می باشد. روش تحقیق پیمایشی بود، داده ها به روش میدانی جمع آوری شد، جامعه آماری شامل کارآموزان فنی و حرفه ای شهر گرگان که تعداد آنها401 نفر بود و نمونه آماری شامل کلیه اعضای جامعه آماری می شود، ابزار تحقیق پرسشنامه محقق ساخته بود که اعتبار و پایایی آن مورد تایید قرار گرفت. نتایج نشان داد که بین میزان و نوع آموزشهای مهارتی و نیز مؤلفه های سرمایه اقتصادی با گرایش نسبت به مدرنیته در بین کارآموزان فنی و حرفه ای شهر گرگان رابطه مثبت و معناداری وجود دارد، همچنین متغیر درآمد مهمترین عامل در تعیین سرمایه اقتصادی و رابطه گرایی مهمترین عامل در تعیین مدرنیته است. متغیرهای سطح محل سکونت، درآمد و دارایی بر گرایش به مدرنیته تأثیر معناداری دارند، و در این میان متغیر دارایی و سپس درآمد تأثیر بیشتری بر گرایش به مدرنیته دارند. همچنین بین متغیرهای جنسیت (مردان)، سطح تحصیلات، قومیت و شغل با گرایش به مدرنیته تفاوت معنا داری وجود دارد. همچنین بین ارزیابی کارآموزان در باره ضرورت آموزش های فنی و حرفه ای با گرایش نسبت به مدرنیته رابطه معنی داری وجود دارد. سرانجام نتایج حاکی از آنست که گذراندن دوره های آموزشی مهارتی علاوه بر ارتقاء مهارت و دانش تخصصی کارآموزان، موجب ایجاد بصیرت و نگرش مثبت به زندگی در راستای تحقق شاخصهای مدرنیته در میان آنان می گردد.
۴۶.

تلفیق مدل تحلیل سلسله مراتبی و منطق فازی در محیط GIS به منظور مکان گزینی فضای سبز شهر گرگان

نویسنده:
منبع: پژوهش های مکانی - فضایی سال چهارم پاییز ۱۳۹۹ شماره ۴ (پیاپی ۱۶)

کلیدواژه‌ها: مکانیابی فضای سبز منطق فازی سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) شهر گرگان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۷
هدف نهایی از این پژوهش مکانیابی عرصه های مناسب توسعه فضای سبز شهر گرگان با تلفیق روش AHP و منطق فازی در GIS می باشد. در این پژوهش از عملگر گاما با مقدار 9/0 استفاده شده است . پس از این مراحل نقشه نهایی پهنه های پیشنهادی جهت جانمایی فضای سبز در شهر گرگان ارائه شده است. برای پیاده سازی عملگر فازی در محیط GIS ابتدا معیارهای تأثیرگذار در ساماندهی فضایی با توجه به نتایج مطالعات کتابخانه ای استخراج و نیز وارد محیط GIS شده است که عبارت اند از: فاصله از راه های ارتباطی، فاصله از مراکز صنعتی، فاصله از فضای سبز موجود، فاصله از کاربری تجاری، فاصله از کاربری فرهنگی، فاصله از کاربری آموزشی، فاصله از مرکز شهر، فاصله از مراکز درمانی، فاصله از کاربری مذهبی، شیب و فاصله از گسل. پس از استانداردسازی معیارهای مؤثر با استفاده از روش منطق فازی در محیط GIS، به هر کدام از این معیارها بر اساس روش AHP وزنی اختصاص داده شده است. سپس همه این معیارها با یکدیگر تلفیق شده و در نهایت نقشه پهنه-بندی اراضی مستعد توسعه فضای شهری تولید شد. نقشه مورد نظر با استفاده از روش شکستگی های طبیعی به پنج طبقه خیلی مناسب، مناسب، متوسط، نامناسب و خیلی نامناسب تقسیم گردید و مشخص شد حدود 79/13 درصد از مساحت منطقه موردمطالعه که معادل 88/1895 هکتار می باشد که در کلاس خیلی مناسب قرار دارد. این مقدار برای کلاس با قابلیت مناسب برابر 74/23 درصد معادل 356/3263 هکتار از مساحت منطقه می باشد. حدود 21/26 درصد از مساحت شهر که معادل 234/3603 هکتار می باشد در کلاس با قابلیت متوسط قرار دارد. همین طور حدود 40/22 درصد از مساحت شهر گرگان که معادل 141/3080 هکتار است، برای توسعه فضای سبز نامناسب می باشد. در نهایت حدود 87/13 درصد از مساحت شهر که معادل 501/1906 هکتار می باشد در طبقه با قابلیت خیلی نامناسب برای توسعه فضای سبز شهر گرگان است.
۴۷.

تحلیل تغییرات کاربری فضای سبز شهری گرگان در بازه زمانی 1393- 1366(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های بوم شناسی شهری سال ۱۴ تابستان ۱۴۰۲ شماره ۲ (پیاپی ۳۱) 51 - 66

کلیدواژه‌ها: تغییرات کاربری اراضی فضای سبز شهر گرگان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۵ تعداد دانلود : ۱۰۲
در پژوهش حاضر برای بررسی روند تغییرات کاربری فضای سبز شهری گرگان از تصاویر سنجنده های ماهواره لندست 5، 7 و 8 به ترتیب متعلق به سال های 1366، 1380 و 1393 استفاده شده است. پس از پیش پردازش لازم در تصاویر، نقشه های کاربری و پوشش اراضی هر سال با روش طبقه بندی نظارت شده، در سه کلاس اراضی ساخته شده، بایر و فضای سبز تهیه گردید. در ادامه فرآیند طبقه بندی مورد صحت سنجی قرار گرفت. یافته ها نشان داد که بین سال های 1366 تا 1380 فضای سبز 55/4 کیلومترمربع کاهش داشته است. همچنین بین سال های 1380 تا 1393 مناطق ساخته شده به میزان 39/15 درصد معادل 48/5 کیلومترمربع افزایش و در مقابل فضای سبز 98/1 کیلومترمربع تغییرات کاهشی داشته است. نتایج حاصل از بررسی روند تغییرات طی 27 سال نشان داد که فضای سبز به میزان قابل توجهی علیرغم گسترش کالبدی شهر کاهش یافته، به طوری که از 40/16 کیلومترمربع در سال 1366 به میزان 87/9 کیلومترمربع در سال 1393 رسیده است. نتایج این تحقیق می تواند گام مؤثری در راستای مدیریت بهتر فضای سبز شهری گرگان ایفاء نماید.
۴۸.

تحلیل و ارزیابی میزان تاب آوری شهری با رویکرد توسعه پایدار شهری؛ مورد مطالعه: شهر گرگان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه جغرافیای انتظامی سال دهم زمستان ۱۴۰۱ شماره ۴۰ 117 - 144

کلیدواژه‌ها: تاب آوری تاب آوری کالبدی شهر مدل تصمیم گیری چندمعیاره شهر گرگان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۳ تعداد دانلود : ۹۱
زمینه و هدف: شهرها به واسطه تغییر و پویایی دائمی شان همواره در معرض خطرات و آسیب های جدی خواهندبود که نیازمند وجود روش ها و الگوهای مناسبی برای مواجهه و مدیریت این سوانح هستند. در واقع شهرها نیازمند رسیدن به سطحی تاب آور در ابعاد مختلف خود هستند. تاب آوری در مطالعات شهری و منطقه ای به دنبال کاهش آسیب های شهری مطرح شده است. شهرهای تاب آور از طریق تعمیق درک ما از وضعیت موجود و حرکت به سمت راهکارهای پایدارتر می توانند نقطه شروع مناسبی فراهم کنند. ازاین رو پژوهش حاضر با هدف شناخت و بررسی وضع موجود تاب آوری کالبدی در نواحی (۸) گانه شهر گرگان از (۱۲) شاخص استفاده کرده است.روش: روش پژوهش از نوع توصیفی-تحلیلی بوده و برای وزن دهی به شاخص های پژوهش از تکنیک «آنتروپی شانون» و برای ارزیابی و اولویت بندی تاب آوری هر یک از نواحی از لحاظ شاخص های تاب آوری کالبدی شهری، از تکنیک تصمیم گیری چندمعیاره ارزیابی تولید وزنی تجمعی استفاده شده است.یافته ها: نتایج پژوهش حاضر نشان می دهد که از بین (۸) ناحیه شهری، ناحیه یک با ضریب اولویت (۵۴۹/۰) در رتبه نخست از لحاظ شاخص های تاب آوری شهری، ناحیه دو با ضریب اولویت (۲۶۰/۰) در مرتبه دوم، ناحیه چهار با امتیاز (۲۵۰/۰) در مرتبه سوم، ناحیه هفت با ضریب اولویت (۲۰۷/۰)، ناحیه سه با ضریب اولویت (۲۳۸/۰)، ناحیه شش با ضریب اولویت (۲۲۸/۰)، ناحیه هشت با ضریب اولویت (۲۰۷/۰) و ناحیه پنج با ضریب اولویت (۱۹۸/۰)، به ترتیب در رتبه چهارم تا هشتم از لحاظ شاخص های تاب آوری شهری قرار دارند.نتایج: یافته مؤید این امر است شهر گرگان از لحاظ شاخص های تاب آوری شهری در وضعیت ناپایدار قرارگرفته و این امر توجه جدی مسئولان و مدیران شهری گرگان را برای بهبود وضعیت می طلبد.
۴۹.

ارزیابی مناسب سازی معابر شهر گرگان مبتنی بر نیاز معلولین

نویسنده:
منبع: جغرافیا و روابط انسانی دوره ۶ تابستان ۱۴۰۲ شماره ۲۱ 74 - 90

کلیدواژه‌ها: مناسب سازی معابرشهری معلولین شهر گرگان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۶ تعداد دانلود : ۱۱۸
سر زندگی، شادابی و پویائی شهرها در فضاهای شهری بخوبی محسوس است و این فضاها نقش بسیار مهمی در نگهداری این سر زندگی دارند. شهر مطلوب به شهری گفته می شود که پاسخ گوی نیاز های افراد جامعه از هر طیف و قشری از جمله کودکان، سالمندان، معلولین و افراد سالم باشد. افراد معلول به دلایل فیزیکی در مقایسه با افراد عادی توانایی کمتری برای استفاده از فضاهای عمومی دارند. ارائه راهکارهای ویژه برای برآورده کردن نیازهای معلولان و ساده کردن زندگی آنها، نیازمند توجه ویژه مدیران-شهری است. در این راستا، مجموعه از قوانین و دستورالعمل ها تدوین شده است. وظیفه طراحان شهری تفسیر این دستور العمل ها به شیوه ای است که شهری زیبا و قابل دسترس برای همگان و به خصوص معلولین به وجود آورند. بدون شک تعداد زیادی از افراد معلول و ناتوان به نسبت دیگر افراد غیر معلول بیشتر وقت خود را در منزل سپری می کنند و مهم ترین عاملی که سبب این امر شده، فراهم نبودن تسهیلات و امکانات رفاهی اولیه جهت حضور آن ها می باشد. به طوری که در این مقاله سعی شده که با در نظر گرفتن برخی اقدامات قبل از اجرا، علاوه بر صرفه جویی در هزینه های آتی، فرهنگ اهمیت به قشر کم توان در جامعه را عمومیت بخشیم. روش پژوهش در این مقاله روش تحلیلی- توصیفی است در این مقاله به بررسی چالش ها و ارائه راهکارها پرداخته ایم.
۵۰.

ارزیابی و مکان یابی فضای سبز شهری با استفاده از GIS و روش AHP (مطالعه موردی: شهر گرگان)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مدیریت شهری دوره ۱۶ پاییز ۱۳۹۶ شماره ضمیمه ۴۸ ۱۶۸-۱۵۹

کلیدواژه‌ها: مکان یابی فضای سبز شهری GIS روش AHP شهر گرگان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۰ تعداد دانلود : ۶۵
شهر یک نوع اجتماع طبیعی و دارای اکوسیستم پیچیده از فعالیت های انسان است. فضای سبز شهری بخش تشکیل دهنده اکوسیستم طبیعی شهری است. پژوهش ها نشان داده است که فضای سبز شهری می تواند محصولات جسمی و روانی، حفظ فعالیت های انسانی و بدن و ذهن سلامت شهروندان را فراهم کند. بر این اساس و با توجه به اهمیت فضای سبز در شهرها در پژوهش حاضر به دنبال بررسی و مکان یابی فضای سبز در شهر گرگان هستیم. در این پژوهش با استفاده از معیارهایی همچون فاصله از رودخانه، فاصله از مراکز درمانی، فاصله از مراکز تجاری، فاصله از مراکز ورزشی وزن هر معیار محاسبه شده است. سپس داده های مکانی در نرم افزار GIS به لایه های جدید اطلاعاتی تبدیل شده اند. بعد از آن جهت انتخاب مکان بهینه فضای سبز شهری گرگان هر کدام از معیارها بر اساس ارزش و اهمیت آن ها در مکان یابی فضای سبز در روش AHP و AHP فازی به لایه های اطلاعاتی وزن داده شد. لایه های اطلاعاتی وزن داده شده بر اساس هر معیار نهایتا در قالب نقشه هایی ارایه شده است که بهترین مکان برای احداث فضای سبز شهری گرگان را پیشنهاد می کند.
۵۱.

گونه شناسی پایداری محله ای در توسعه فضایی شهر گرگان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات جغرافیایی مناطق کوهستانی سال ۴ بهار ۱۴۰۲ شماره ۱ ۲۳۸-۲۱۹

کلیدواژه‌ها: توسعه فضایی شهری گونه شناسی پایداری محله شهر گرگان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۵ تعداد دانلود : ۸۳
با آغاز نوگرایی در ایران که از اوایل حکومت پهلوی آثار عینی تر آن در شهرها ظاهر شد، محله های تاریخی که پویایی و پایداری خود را در گذشت زمان نشان داده بودند، رو به زوال نهادند و بافت جدید که عمدتاً به تدریج از دهه ی چهل تاکنون پیرامون بخش تاریخی ساخته شده است، در این بافتها بسیاری از ویژگیهای محله های تاریخی شکل نگرفته است به این ترتیب محله های تاریخی و جدید در شهر گرگان از نظر پایداری با تغییرات و چالشهای مواجه شده اند، که باید شناخته شود. در پژوهش حاضر با نگاهی به مقوله ی پایداری محله ای، ابعاد مختلف آن و سطح پایداری محله ای در 8 محله شهر گرگان بررسی شد. روش تحقیق حاضر به توجه به ماهیت تحقیق، سؤال و اهداف تحقیق از نوع توصیفی – تحلیلی بوده و از دو فاز شکل گرفته است. در فاز اول تحقیق به بررسی روند گسترش فضایی شهر گرگان در طی 45 سال اخیر پرداخته شد که بدین منظور از تصاویر ماهواره ای بهره گرفته شد، در فاز دوم تحقیق به گونه شناسی پایداری محله ای در 8 محله شهر گرگان که از گونه های متفاوت یافتی و کالبدی بوده، پرداخته شد و در این مرحله ازمدلهای VIKOR،SAW و تکنیک کپ لند استفاده شد، نتایج حاصل از یافته های تحقیق نشان داد که در بازه ی زمانی 45 ساله شهر گرگان با گسترش شهری بسیار زیادی مواجه بوده و محلات جدید در قالب محلات الحاقی و شهرک سازی و طرح های توسعه شهری شکل گرفتند. محلات قدیمی شهر گرگان در بین شاخص های پایداری اقتصادی، کالبدی زیست محیطی و اجتماعی پایداری قبلی خود را ندارند؛ و شکل گیری محلات جدید و بدون برنامه و ادغام روستاها در شهر گرگان ازجمله اوزینه و انجیراب و گرگان جدید در سالهای بعد از انقلاب نشان می دهد که این محلا صرفاً محلی برای سکونت اقشار پایین جامعه بوده و نشانی از کارکرد و هویت محله ای و پایداری محله ای در آن ها به چشم نمی خورد.
۵۲.

سنجش عوامل فیزیکی- اجتماعی مؤثر بر احساس امنیت زنان در فضاهای شهری (مطالعه موردی: خیابان امام خمینی (ره) شهر گرگان)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیای اجتماعی شهری سال ۱۰ بهار و تابستان ۱۴۰۲ شماره ۱ (پیاپی ۲۲) 195 - 211

کلیدواژه‌ها: عوامل فیزیکی اجتماعی امنیت زنان فضای شهری خیابان امام خمینی(ره) شهر گرگان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۳ تعداد دانلود : ۶۷
مقدمه: امنیت یکی از مؤلفه های اساسی رفاه اجتماعی می باشد و زنان به عنوان سرمایه های انسانی هر جامعه ای، نقشی مؤثر در پیشبرد تعالی و اهداف جامعه دارند؛ لذا پژوهش حاضر بر آن بود عوامل مؤثر بر احساس امنیت زنان در فضاهای شهری را تبیین نماید.داده و روش: تحقیق حاضر از لحاظ هدف بنیادی کاربردی بوده و با توجه به مؤلفه های مورد بررسی رویکرد حاکم بر آن توصیفی تحلیلی است و از نظر روش و ماهیت این پژوهش به صورت کمی با تأکید بر داده های میدانی می باشد. جامعه آماری پژوهش را اساتید دانشگاه و زنان بالای 15 سال شهر گرگان تشکیل می دهند که از طریق فرمول کوکران تعداد 200 نمونه تعیین گردید و در نهایت این تعداد حجم نمونه از طریق نمونه گیری سیستماتیک ساده انتخاب شد. میزان آلفای کرونباخ پرسشنامه0/87 به دست آمد. از 7 شاخص کالبدی، اجتماعی، محیطی، مبلمان شهری، دسترسی، رفتاری و نظارت در قالب 34 گویه و جهت تجزیه وتحلیل داده ها از نرم افزارهای SPSS21 و LISREL بهره گرفته شد.یافته ها: تحلیل اطلاعات نشان داد، عامل اجتماعی با ضریب اثر 941/0 مهم ترین عامل در احساس امنیت زنان. عامل رفتاری با ضریب اثر 932/0دومین گروه و بعد از آن مبلمان شهری با ضریب اثر 931/0 سومین گروه می باشد. که علت این امر اهمیت مسائل اجتماعی در زیست پذیری زندگی شهر گرگان و تنوع اقوام در این شهر می باشد.نتیجه گیری: بیشترین بار عاملی در بین نشانگرهای کالبدی به گویه تفکیک فضاهای عمومی و خصوصی(بار عاملی 0/73)، در بین نشانگرهای اجتماعی به گویه بی توجهی به حقوق دیگران از طرف دیگر شهروندان(بار عاملی 0/77)، در بین نشانگرهای محیطی به گویه وجود آلودگی صوتی(بار عاملی 0/87)، در بین نشانگرهای مبلمان شهری به گویه باجه های اطلاع رسانی و کمک در وضعیت اضطراری(بار عاملی 0/79)، اختصاص یافته است.
۵۳.

ارزیابی فضایی آسیب پذیری کاربری های استراتژیک و خطرپذیر شهر گرگان بر اساس رویکرد پدافند غیر عامل(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات ساختار و کارکرد شهری سال ۵ زمستان ۱۳۹۷ شماره ۱۷ 69 - 92

کلیدواژه‌ها: پدافندغیر عامل کاربری اراضی شهری سیستم اطلاعات جغرافیایی شهر گرگان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۴ تعداد دانلود : ۶۲
عصر حاضر عصر آسیب پذیری شهرهاست، زیرا همزمان با پیچیده شدن حیات شهری، شهرها در ابعاد مختلف با مخاطرات طبیعی و بحران تکنولوژیک از یک سو، و بحران های اجتماعی- امنیتی از دیگر سو مواجهند. در این زمینه رعایت الزامات کاربری های شهری با توجه به رویکرد پدافند غیرعامل باید انجام گیرد. در این تحقیق در ابتدا، با توجه به حساسیت کاربری های شهری که از جمله مراکز حساس، مهم و حیاتی شهرها محسوب می شوند و در صدر حمله دشمن قرار دارند که آسیب دیدن آنها باعث فلج شدن شهر و تسلیم آن می شود، مورد بررسی قرار گرفته و در خاتمه آلترناتیو های مناسب برای این کاربری ها در راستای الزامات پدافند غیر عامل ارائه شده است. شهر گرگان به خاطر موقعیت استراتژیک در شمال شرق کشور پیوند دهنده غرب به شرق و دارای شرایط ممتاز اقتصادی و اجتماعی است. پژوهش حاضر به لحاظ هدف توسعه ای- کاربردی و از لحاظ روش، توصیفی- تحلیلی و مبتنی بر مطالعات کتابخانه ای و بررسی های میدانی است. یافته های پژوهش حاضر نشان می دهد که اصول پدافند غیر عامل شهری در کاربری های شهر گرگان مورد توجه و امعان نظر قرار نگرفته به گونه ای که در نواحی 1 ، 2 و 3 منطقه 3 که در شرق گرگان و نواحی که جاده کمربندی آن را از شهر جدا می کند دارای بیشترین خطرپذیری و نواحی 1 و 2 منطقه 1 که در جنوب شهرگرگان واقع شده شامل محلات گلشهر شمالی، جنوبی، مرکزی، شهرک تالار،میناگل، سروش و زیبا شهر دارای شرایط مساعد تری از لحاظ اصول پدافندغیرعامل شهری می باشد.
۵۴.

اولویت سنجی محله های شهری از منظر بافت کالبدی مسکن جهت بازآفرینی شهری (مطالعه پژوهی: شهر گرگان)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات ساختار و کارکرد شهری سال ۷ تابستان ۱۳۹۹ شماره ۲۳ 131 - 150

کلیدواژه‌ها: بافت فرسوده WASPAS بازآفرینی شهری شهر گرگان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۳ تعداد دانلود : ۶۷
مسئله پژوهش حاضر چالش وجود بافت های فرسوده در محلات گرگان و اولویت بندی ساماندهی آنهاست. وسعت این بخش از بافت شهر حدود 150 هکتار معادل 5 درصد از مساحت قانونی شهر محاسبه شده است. این پژوهش به لحاظ هدف کاربردی و از لحاظ روش شناسی توصیفی تحلیلی است. جمع آوری داده ها و اطلاعات مورد نیاز به صورت اسنادی و کتابخانه ای و با استفاده از داده های بلوک آماری سرشماری سال 1390 انجام گرفته است. در این تحقیق محلات تاریخی و فرسوده شهر گرگان را با استفاده از تکنیک های تصمیم گیری چند معیاره ترکیبی (WASPAS) اولویت بندی نموده. برای وزن دهی به شاخص ها و بررسی میزان اثر گذاری هر شاخص از روش آنتروپی شانون بهره گرفته شده است. نتایج پژوهش نشان می دهد که محلات آلوچه باغ و شیرکش با امتیاز 4090/0 در رتبه اول و دارای شرایط مناسب می باشد، محله شاهزاده قاسم با امتیاز 3328/0، محله باغ پلنگ با امتیاز 2916/0، محله سرخواجه با امتیاز 2746/0، محله میخچه گران با امتیاز 2342/0 به ترتیب در رتبه های دوم تا پنجم قرار دارد که از لحاظ شرایط و شاخص های مسکن شهری در شرایط مطلوب و مناسبی قرار دارد. محله سرپیر و باغان با امتیاز 2322/0، محله میدان عباسعلی با امتیاز2214/0، محله میرکریم و نه تن با امتیاز 2054/0، محله نعلبندان و پاسرو با امتیاز 1996/0، محله دربنو و دوشنبه ای با امتیاز 1716/0، محله سبزه مشهد، سرچشمه و چهارشنبه ای با امتیاز 1668/0 در رتبه های ششم تا یازدهم قرار دارد که این نتایج نشان دهنده وضع نابسامان و نامناسب این محلات از لحاظ شاخصهای مسکن است.
۵۵.

زیست دانشگاهی و نماز (مورد مطالعه: افراد بالای هجده سال شهر گرگان)

نویسنده:
منبع: پژوهش در آموزش معارف و تربیت اسلامی دوره ۴ پاییز ۱۴۰۲ شماره ۳ 29 - 46

کلیدواژه‌ها: نماز جماعت دانشگاه تربیت دینی زیست دانشگاهی شهر گرگان دینداری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۸ تعداد دانلود : ۶۳
هدف پژوهش حاضر بررسی زیست دانشگاهی و نماز در افراد بالای هجده سال شهر گرگان بود. با روش پیمایشی از میان دو گروه دانشگاهیان (194 نفر) و غیردانشگاهیان (168 نفر)، نمونه گیری انجام شد. نتایج آزمون یومن- ویتنی (در سطح آلفا = 05/0) نشان داد که میان پایبندی به نماز های واجب، بین دانشگاهیان و غیردانشگاهیان تفاوت معناداری وجود ندارد. ولی دینداری دانشگاهیان فردی تر شده و اقبال آنها به نماز جماعت کمتر است. آزمون کروسکال- والیس (در سطح آلفا = 05/0) هم نشان داد که تفاوت معناداری بین دانشجویان و فارغ التحصیلان رشته های مختلف دانشگاهی (علوم انسانی، علوم طبیعی و فنی و مهندسی) به لحاظ پایبندی به نمازهای واجب و استقبال از نماز جماعت وجود ندارد. از میان ابعاد دو متغیّر مهم جامعه پذیری (زیست دانشگاهی و تربیت مذهبی خانوادگی)، دو بُعد «دینداری در ترم اول» و «دینداری دوستان و همنشینان دانشگاهی» و بُعد «اهمیّت دینداری نزد خواهران و برادران»، همبستگی مثبت قوی تری با متغیّر پایبندی به نماز و اقبال به نماز جماعت در دانشگاهیان نشان دادند.
۵۶.

نقش پوشش گیاهی در کیفیت زندگی شهروندان (مطالعه موردی: شهر گرگان)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مدیریت شهری دوره ۱۴ زمستان ۱۳۹۵ شماره ۴۵ ۱۱۸-۹۵

کلیدواژه‌ها: پوشش گیاهی کیفیت زندگی سیستم اطلاعات جغرافیایی GIS مدل TOPSIS شهر گرگان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۴ تعداد دانلود : ۴۷
ارزیابی پوشش گیاهی امروزه از بنیادی ترین مسائلی است که در شهرها به منظور برنامه ریزی های آتی در خصوص طرح های اجرایی و مدیریت شهری انجام می گیرد. هدف از پژوهش حاضر تحلیل نقش فضای سبز شهری بر ارتقای کیفیت زندگی شهروندان شهر گرگان می باشد. روش پژوهش در دو مرحله به صورت توصیفی تحلیلی و روش میدانی و مشاهده ایی می باشد، و در ادامه جهت جمع آوری داده های مورد نیاز از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش تمامی شهروندان شهر گرگان می باشند که با استفاده از روش نمونه گیری کوکران حجم نمونه معادل 328 نفر تعیین گردید که به منظور افزایش دقت نمونه آماری به 330 نفر افزایش یافت. در ادامه جهت نشان دادن سطح دسترسی و پراکندگی فضاهای سبز شهری و رتبه بندی مولفه های مورد بررسی از مدل TOPSIS استفاده شده و همچنین برای تولید نقشه ها جهت بررسی سطح برخورداری و رابطه بین پوشش گیاهی و کیفیت زندگی شهروندان از سیستم اطلاعات جغرافیایی(GIS)، استفاده شده است. در ادامه نیز جهت سنجش رابطه بین مولفه های اثرگذار بر کیفیت زندگی و پوشش گیاهی از آزمون های آماری SPSS کمک گرفته شده است. نتایج پژوهش نشانگر آن است که در بین مولفه های فردی و کیفیت زندگی در بحث دسترسی به پوشش گیاهی رابطه معنی داری وجود دارد که ضرایب آماری خود گویای این مسئله هستند، همچنین مشخص شد که در تمامی نواحی شهری گرگان بجز نواحی یک در تمامی نواحی مناطق سه گانه شهر گرگان دارای سطح برخورداری و مطلوبیت از لحاظ دسترسی به پوشش گیاهی و کیفیت زندگی می باشند، در پایان نیز نقشه نهایی جهت نشان دادن سطح برخورداری و مطلوبیت در سطح شهر گرگان ترسیم شده است.
۵۷.

اولویت بندی مدیریت بافت تاریخی شهر گرگان جهت باززنده سازی با رویکرد گردشگری پایدار

نویسنده:
منبع: پژوهش های بازاریابی گردشگری و میهمان نوازی دوره ۲ بهار و تابستان ۱۴۰۳ شماره ۱ 237 - 256

کلیدواژه‌ها: بافت تاریخی مدیریت بافت تاریخی گردشگری پایدار پهنه های گردشگری شهر گرگان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰ تعداد دانلود : ۱۳
زمینه و هدف : باززنده سازی پهنه های بافت تاریخی، نیازمند مدیریت ویژه ای است. بر همین اساس، هدف پژوهش حاضر، اولویت بندی مدیریت بافت تاریخی شهر گرگان جهت باززنده سازی با رویکرد گردشگری پایدار از دیدگاه ساکنان و کارشناسان است. روش شناسی : پژوهش حاضر، بر اساس رویکرد کیفی و از لحاظ هدف یک پژوهش کاربردی است. جامعه آماری شامل محدوده بافت تاریخی شهر گرگان در سال 1403 است. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران و روش تصادفی صورت پذیرفت و از 400 نفر از ساکنان شهر گرگان و 64 نفر از کارشناسان سازمان های گوناگون مشتمل بر اساتید دانشگاه، کارمندان شهرداری شهر گرگان، کارمندان اداره کل راه و شهرسازی گرگان، استانداری گرگان، سازمان میراث فرهنگی و گردشگری شهر گرگان، سازمان صنایع دستی و گردشگری شهر گرگان، کارمندان موزه شهر گرگان پیمایش به عمل آمد. برای تحلیل پرسش نامه شهروندان از آزمون فریدمن در محیط نرم افزار SPSS و برای تحلیل نظرات کارشناسان از نرم افزار Expert Choice استفاده شده است. یافته ها : از دیدگاه ساکنان، مدیریت ویژه بافت یعنی مدیریت توسط شهرداری با میانگین 71/4 بیش ترین اهمیت و پس از آن مدیریت دولتی با میانگین 48/3 در اولویت دوم، مدیریت توسط بخش خصوصی با میانگین 05/2  در رتبه سوم و در نهایت مدیریت مردمی با میانگین 19/1 در رتبه چهارم قرار گرفته است. همچنین، مدیریت ویژه بافت یعنی مدیریت توسط شهرداری با میانگین 414/0 بیش ترین اهمیت و اولویت را از نظر کارشناسان برای باززنده سازی مدیریت بافت تاریخی شهر گرگان با رویکرد توسعه پایدار گردشگری دارد و و پس از آن مدیریت دولتی با میانگین 314/0 در اولویت دوم و سپس مدیریت مردمی و خصوصی به ترتیب با 140/0 و 132/0 قرار دارند. نتیجه گیری و پیشنهادها : باززنده سازی پهنه های بافت تاریخی شهر گرگان نیازمند راه اندازی یک واحد اداری در شهرداری برای مدیریت بافت است که با سطح معناداری 000/0 به تأیید ساکنان و کارشناسان رسیده است. نوآوری و اصالت : پژوهش حاضر برای نخستین بار بر تعیین ساختار مدیریتی جهت باززنده سازی بافت تاریخی شهر گرگان با رویکرد گردشگری پایدار تأکید نموده است.