مطالب مرتبط با کلیدواژه

مسکن


۱۲۱.

بررسی عوامل مؤثر بر رفتار محیط زیستی: مطالعه ای کیفی در مناطق شهری ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آموزش محیط زیست و توسعه پایدار سال هشتم بهار ۱۳۹۹ شماره ۳ 153 - 164

کلیدواژه‌ها: رفتار محیط زیستی مسکن محیط زیست

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۲۳ تعداد دانلود : ۳۴۷
مطالعه عوامل مؤثر بر رفتار محیط زیستی مدخل مهمی برای کنترل پیامدهای محیط زیستی در یک اجتماع، شهر یا یک سکونتگاه است. رفتار محیط زیستی تحت تأثیر عوامل انسانی و محیطی متفاوتی قرار دارد که درک آنها نیاز به بررسی دقیق و نزدیک موقعیت های فردی و اجتماعی دارد. در این مقاله با استفاده از پیمایش های صورت گرفته؛ (مصاحبه های عمیق و مشاهده) و تحلیل داده های حاصل با استفاده از روش داده بنیاد؛ تلاش شده است تا عوامل مؤثر بر رفتار محیط زیستی در نمونه ای از جامعه ایران بررسی شود. پیمایش های صورت گرفته بر تجربیات مشارکت کنندگان در بستر سکونتگاه متمرکز بوده است. نتایج حاصل از این مطالعه که با استفاده از پارادایم چهار گانه استرن ارائه شده است، نشان می دهد عوامل نگرشی (ارزش ها، عقیده و هنجار) دارای بیشترین تنوع از موضوعات تأثیرگذار بر رفتار محیط زیستی هستند؛ بر همین اساس ارزش های انسان محور یکی از مهم ترین عوامل مؤثر بر رفتار محیط زیستی است. یافته نهایی این تحقیق (مقوله مرکزی) که با عنوان «رویه ارزشی» نام گذاری شده است، نشان می دهد جریان های اجتماعی به عنوان رویه های رایج رفتاری، در کنار ارزش های تثبیت شده، تأثیر بسزایی بر رفتار محیط زیستی جامعه موردمطالعه دارد. رویه ها شکل مرسوم و عملی رفتار هستند که به وسیله ارزش ها پشتیبانی و تقویت می شوند و توان نفوذ به اکثر قرارگاه های رفتاری از جمله مسکن را دارند.
۱۲۲.

بررسی ارتباط بین شاخص های کمّی مسکن و سلامت روانی شهروندان مطالعه موردی: محله مرداویج- اصفهان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و برنامه ریزی سال ۲۴ تابستان ۱۳۹۹ شماره ۷۲ 1-33

کلیدواژه‌ها: مسکن تراکم مسکونی سلامت روانی استرس افسردگی محله مرداویج اصفهان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۴۹ تعداد دانلود : ۳۹۱
هدف اصلی از انجام این پژوهش، بررسی رابطه متقابل شاخص های کمّی مسکن و سلامت روانی شهروندان است. در این راستا متغیرهای مستقل ش65 امل انواع الگوهای مسکن، تراکم ساختمانی، سرانه مسکن، تراکم خانوار در واحد مسکونی و تراکم نفر در اتاق است. افسردگی و استرس درک شده نیز متغیرهای وابسته پژوهش هستند. برای سنجش میزان استرس افراد، از پرسشنامه استرس ادراک شدهکوهن و همکاران (1983) و برای سنجش میزان افسردگی، از ویرایش دوم پرسشنامه افسردگی بک و همکاراناستفاده شده است. در این پژوهش جامعه آماری، خانوارهای ساکن در محله مرداویج کلانشهر اصفهان است. براساس آمارنامه جمعیتی کلانشهر اصفهان، در سال 1395 تعداد خانوارهای ساکن در این محله برابر با 5691 خانوار گزارش شده است. با استفاده از فرمول کوکران، اندازه نمونه در این تحقیق برابر با 250 خانوار است. از این رو، تعداد 250 پرسشنامه در بین خانوارها توزیع و نهایتاً 231 پرسشنامه کامل و بدون خطا جمع آوری شد. نتایج تحلیل های آماری نشان داد، تمام متغیرهای مستقل پژوهش به عبارتی شاخص های کمّی مسکن رابطه معناداری با شاخص های سلامت روان یعنی افسردگی و استرس دارند. بنابراین این فرضیه در پژوهش حاضر در توافق با بسیاری از پژوهش ها اثبات شد که میان شاخص های کمّی مسکن و شاخص های سلامت روان رابطه معنادار وجود دارد. نتایج در زمینه استرس درک شده نشان داد که برای تغییرات این شاخص، می توان یک مدل براساس شاخص تراکم ساختمانی پیشنهاد داد. به این معنا که از میان چهار شاخص مستقل، شاخص تراکم ساختمانی بیشترین تأثیرگذاری بر استرس درک شده را دارد. در نهایت براساس مدل پیشنهادی، تراکم ساختمانی قادر است 47 درصد از تغییرات استرس درک شده را پیش بینی کند. براساس مدل های پیشنهادی، دو شاخص تراکم ساختمانی و تراکم نفر در اتاق به عنوان متغیرهای پیش بین برای شاخص افسردگی معرفی می شوند. در مدل اول تراکم ساختمانی تنها شاخص پیش بین است که 9/51 درصد از تغییرات افسردگی را پیش بینی می کند. در مدل دوم دو شاخص تراکم ساختمانی و تراکم نفر در اتاق به ترتیب قادر هستند 6/42 و 7/16 درصد از تغییرات افسردگی را پیش بینی نمایند. نتیجه نهایی پژوهش آن است که بیش از گذشته باید رابطه میان متخصصان برنامه ریزی مسکن و روانشناسان تقویت شود تا تأثیر منفی افزایش تراکم بر شاخص های سلامت روان کنترل شود.
۱۲۳.

بررسی تطبیقی الگوهای جایگیری فضای خیس درانعطاف پذیری مسکن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: معماری و شهرسازی ایران دوره ۱۱ بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۱۹ 131 - 144

کلیدواژه‌ها: مسکن انعطاف پذیری فضای خیس الگوی جایگیری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۲۸ تعداد دانلود : ۲۷۳
یکی از موضوعاتی که امروزه توجه بسیاری از معماران معاصر را به خود جلب نموده، انعطاف پذیری در طراحی مسکن است. مسکن انعطاف پذیر می تواند با پاسخگویی به چرخه زندگی کاربران، نیازهای متعدد و متغیر آنان را در ابعاد گوناگون از جمله ابعاد اجتماعی و اقتصادی برآورده نماید. عوامل بسیاری در طراحی مسکن انعطاف پذیر تاثیرگذار است که یکی از آن ها فضای خیس است. تا آنجا که، در صورت طراحی نامناسب فضای خیس، انعطاف پذیری پروژه می تواند با مشکل مواجه شود. با توجه به اهمیت غیرقابل انکار این فضا در مسکن، نبود پژوهش های کافی در این زمینه، و به منظور افزایش قابلیت انعطاف پذیری در پلان های مسکونی، تمرکز این پژوهش بر روی موضوع فضای خیس است. این مقاله از نوع کاربردی بوده و به روش توصیفی- تحلیلی صورت گرفته است. هدف از این پژوهش، معرفی و مقایسه رایج ترین الگوهای جایگیری فضای خیس در پلان های مسکونیِ انعطاف پذیر از طریق بررسی نمونه پروژه های معاصر طراحی شده توسط پیشگامان این حوزه است. به این ترتیب که ابتدا با جمع آوری و بررسی کیفی پلان های منتخب بر مبنای انواع رویکردهای انعطاف پذیری، به توصیف و سپس مطالعه ی تطبیقی سه الگوی جایگیری فضای خیس در پلان، در دو سطح درون واحدی و میان واحدی، پرداخته شده است. نتیجه پژوهش نشان می دهد که فضای خیس می تواند، در قالب جایگیری های مختلفِ بررسی شده، به عنوان عنصر جداکننده و یا آزادکننده ی فضا ایفای نقش کند، و هر یک از این دو حالت، می تواند به انعطاف پذیری پلان منجر گردد.
۱۲۴.

روش های طراحی مسکن انعطاف پذیر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نقش جهان سال اول پاییز و زمستان ۱۳۹۰ شماره ۱ 95-106

کلیدواژه‌ها: انعطاف پذیری مسکن سازگاری تغییر پذیری تنوع پذیری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۲۲ تعداد دانلود : ۴۴۱
انعطاف پذیری در طراحی مسکن معاصر را می توان - با توجه به تغییرات ابعاد زندگی و معیشت - به عنوان راه حلی برای جلوگیری از گسیختگی تعاملات بین جامعه، مردم و فضای زیستی در نظر گرفت؛ زیرا خانه را باید متناسب با نیازهای در حال تغییر انسان طراحی نمود. انعطاف پذیری به ایده انطباق در طول زمان اشاره دارد. بنابراین، مسکن انعطا فپذیر مسکنی است که می تواند با تغییر نیازهای کاربران سازگار گردد و به درک نیازهای مورد انتظار کاربران با مشارکت آنها منجر شود. مشارکت مردم در این فرآیند، امکان انطباق مسکن با نیازهای آنها را افزایش می دهد و در نتیجه رضایت عمومی از مسکن را بالا می برد. این پژوهش با روش کتابخانه ای و با مطالعات موردی با هدف بحث و بررسی در مورد زمینه های مفهومی و عملیاتی طراحی مسکن در کشورهای مختلف شکل گرفته است و این موضوع را با تمرکز بر چند پروژه مسکونی مورد بحث قرار می دهد. ساختار تحقیق بر این ایده استوار که انعطاف پذیری به عنوان مفهوم فراگیری که شامل انواع مختلف است را می توان برای توسعه مسکن در همه دوران ها به کار برد.
۱۲۵.

چارچوبی نوین برای تعامل معماری جمعی در طراحی مجموعه های مسکونی معاصر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نقش جهان سال سوم پاییز و زمستان ۱۳۹۲ شماره ۲ 63-73

کلیدواژه‌ها: معماری جمعی معماری مشارکتی کاربر مسکن معماری معاصر

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۸۴ تعداد دانلود : ۳۰۸
استفاده از رویکرد "معماری جمعی" و یا روش های مشارکتی معنادار همواره مورد بحث بوده و نکات مثبت و منفی آن موافقان و مخالفان خود را به همراه داشته است. تجارب عملی استفاده از روشهای مشارکتی نشان می دهد، مسکن (مجموعه های مسکونی) بستر مناسبی برای استفاده از روشهای مشارکتی در معماری هستند تا از طریق فهم و درک صحیح الگوهای رفتاری ساکنان بتوان به ارتقاء کیفیت محیط مصنوع و در نهایت بالا بردن میزان احساس جمعی و توسعه افراد بهره جست. در قرن بیستم توجه به استفاده از روشهای مشارکتی که بتواند محیطی پاسخگو را بوجود آورد در سه دوره قابل بازشناسی است: دوره اول در فاصله پس از جنگ های جهانی تا جنبش های مدنی 1969 صورت می گیرد که در این دوران بیشتر روش تجربی مشارکتی قابل مشاهده است ، دوره دوم در فاصله سالهای 1970 تا 1985 است که مباحث نظری مشارکتی در عمل و توسط معماران برجسته مورد استفاده قرار می گیرد و دوره سوم بعد از 1985 به تعیین و تفکیک نقش معمار و کاربر و دیگر افراد دخیل در فرآیند طراحی مشارکتی می پردازد و تاکید آن بر الگوهای رفتاری و درک آن می باشد. در نهایت استفاده از روشهای صحیح مشارکتی در معماری می تواند نتایج موثری در راستای اعتلای زندگی ساکنان به همراه داشته باشد در حالیکه اگر از روشهای صحیح و در مکان مناسب به کار گرفته نشود می تواند نتایج معکوس داشته باشد.
۱۲۶.

بررسی تطبیقی شاخصه های مسکن ایرانی- اسلامی با مسکن آپارتمانی امروز(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نقش جهان سال ششم تابستان ۱۳۹۵ شماره ۲ 60-72

کلیدواژه‌ها: مسکن اصول شاخص خان ههای ایرانی مسکن سنتی معماری اسلامی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۱ تعداد دانلود : ۱۳۲۹
امروزه بحث پیرامون بازشناسی هویت ایرانی اسامی در معماری معاصر کشور در سطح وسیعی گسترش یافته است. موضوع مسکن بزرگ ترین سهم را در این امر داراست که به نحوی تمام اقشار جامعه با آن در ارتباط اند. احداث یک خانه پدیده ای فرهنگی محسوب شده و شکل و سازمان فضایی آن به شدت تحت تأثیر فرهنگی است که به آن تعلق دارد. بی توجهی یا عدم توجه کافی مسکن با رویکرد ایرانی- اسامی باعث شده که ارز شها و سنَت های قدیمی در کالبد و سیمای مسکن زیر پا گذاشته شود، و مردم نیز از حسنات و ارزش های آن بی بهره بمانند. هدف مقاله آ گاهی به اصول معماری مسکن ایرانی در گذشته و حال شروع می گردد و در ادامه اصول معماری مسکن ایرانی با اصول اجتماعی اسام تطبیق داده می شود، تا مشخص شود کدام یک از اصول مسکن ایرانی با اصول اسامی هماهنگی دارد، پیش بینی م یگردد بدین ترتیب، اصولی برای مسکن ایرانی معاصر براساس احکام اسام استخراج گردد. این پژوهش به روش توصیفی پیمایشی و با هدف شناخت ضرور تها و نیازهای طراحی معماری ایرانی- اسامی در شرایط کنونی جامعه انجام گرفته است. جامعه آماری مربوط متخصصین و دانش آموختگان رشته معماری که از میان آن ها 150 نمونه، با روش تصادفی ساده مورد پرسش نسخه 21 روابط SPSS گری قرار گرفته اند. پس از جمع آوری اطلاعات میدانی از طریق ابزار پرسش نامه با بکارگیری نرم افزار بین متغیرهای تحقیق مورد آزمون قرار گرفته است. نتایج حاصل از تحقیق نشان می دهدکه برای بازگشت به الگوی ایرانی اسامی در طراحی و اجراء مجتمع های مسکونی امروزی چهار عامل «امنیت و آسایش»، «داشتن حریم خصوصی»، «استفاده از عوامل طبیعی» و «تواضع در خانه» به عنوان شاخصه های مشترک، مسکن بر مبنای فرهنگ ایرانی- اسلامی و مسکن آپارتمانی امروز هستند.
۱۲۷.

تبیین رنگ های متناسب با ریزفضاهای مسکونی برپایه آموزه های اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نقش جهان سال هفتم بهار ۱۳۹۶ شماره ۱ 37-48

کلیدواژه‌ها: رنگ اسلام مسکن روانشناسی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۳۱ تعداد دانلود : ۴۴۵
موضوعات مرتبط با روان شناسی رنگ ها در فضاهای معماری از مسائل مهم و تأثیرگذار در دانش معماری است. در میان فضاهای مختلف معماری، ابنیه مسکونی از مهمترین فضاهایی هستند که بخش غالب عمر انسان ها در آنها سپری می شود و لذا در این پژوهش سعی شده است تا بر اساس آموزه های اسلامی نتایجی کاربردی برای کاربست در این فضاها استنتاج شود. این پژوهش مبتنی بر این پیش فرض است که میان یافته های دانش روانشناسی معاصر در حوزه رنگ از سویی و آموزه های اسلامی (شامل آیات و روایات) از سوی دیگر، تطبیق وجود دارد. در این مقاله در ابتدا به خلاصه ای از پژوهش های انجام شده در حوزه روانشناسی رنگ اشاره شده و سپس به آن دسته از مؤلفه های مسکن مطلوب اسلامی (اعم از مؤلفه های کلان و خُرد) که با مقوله رنگ ارتباط می یابد اشاره شده است. سپس، ضمن جستجو در گزاره های اسلامی (شامل آیات و روایات) که حاوی کلید واژه های رنگ های مختلف بوده اند به تحلیل این گزاره ها پرداخته شده است تا نتایجی کاربردی برای استفاده در ریزفضاهای مختلف مسکونی استنباط شود. با توجه به اقتضائات این پژوهش و منابع اسنادیِ مورد استفاده، از گونه پژوهش کیفی برای انجام این تحقیق استفاده شده است که از میان روش های مختلفی که در این گونه دسته بندی می شوند در این مقاله از روش تحلیل محتوای کیفی استفاده شده است. بر اساس نتایج بدست آمده از این پژوهش و با استناد به آموزه های اسلامی، در ریزفضاهای مختلف مسکونی، رنگ آبی مناسب برای ریزفضاهایی نظیر اتاق خواب و کتابخانه، رنگ زرد متناسب با اتاق کار و نشیمن، رنگ سبز مناسب برای نشیمن و اتاق خواب مخصوصاً اتاق خواب کودکان و رنگ قرمز مناسب ناهارخوری است. رنگ سفید نیز مناسب برای اغلب ریزفضاها به ویژه ریزفضاهای بهداشتی است.
۱۲۸.

بررسی و مقایسه واحدهای ساخته شده مسکن مهر با اصول و معیارهای معماری و شهرسازی ایرانی – اسلامی (محدوده مورد مطالعه: شهر بروجرد)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نقش جهان سال هفتم بهار ۱۳۹۶ شماره ۱ 73-84

کلیدواژه‌ها: معماری ایرانی - اسلامی مسکن مسکن مهر

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۲۴ تعداد دانلود : ۴۷۳
معماری ایران یکی از غنی ترین نمونه های معماری بومی در جهان است که دستاوردهای آن قابل انکار نیست. با ظهور اسلام و گسترش آن در ایران، معماری ایرانی با ارزش های برآمده از دین، ترکیب شده و اصول غنی معماری و شهرسازی ایرانی- اسلامی را پدید آورد. بعد از دهه 1300 و با بازشدن درهای ایران به کشورهای جهان، معماری غربی وارد کشور شد و در رقابت با معماری ایرانی- اسلامی پیروز گردید و از آن پس، بناهای ایران، با اصول معماری غربی ساخته شدند. معماریی که نتنها با فرهنگ ایرانی- اسلامی بسیار متفاوت بوده و چه بسا در تعارض با آن قرار گرفت، نمونه ی بارز این نوع معماری را می توان در خانه های معاصر و از جمله مسکن مهر مشاهده نمود. برنامه ای که جهت تأمین مسکن اقشار کم درآمد در دستور کار دولت نهم قرار گرفت. هدف از این تحقیق بررسی معیارها وشاخصه های معماری و شهرسازی ایرانی اسلامی در مسکن مهر می باشد و و روش تحقیق توصیفی- تحلیلی بوده و جمع آوری داده ها به روش کتابخانه ای و بازدید میدانی و تکمیل پرسشنامه انجام گرفته است. نتایج تحقیق بیانگر این است که از نظر معماری ویژگی های معماری و شهرسازی ایرانی- اسلامی در مسکن مهر دیده نشد و کاربرد معماری غربی در داخل بنا و همچنین نمای آن ها مشهود است.
۱۲۹.

بررسی تاثیر مولفه های شخصی افراد بر میزان رضایتمندی از محیط مسکونی نمونه ی موردی: منطقه 5 شهرداری تهران

نویسنده:
منبع: معماری شناسی سال سوم تابستان ۱۳۹۹ شماره ۱۵

کلیدواژه‌ها: مسکن رضایتمندی عوامل شخصی فرهنگی کالبدی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۱۷ تعداد دانلود : ۳۹۵
مطالعات رضایتمندی گونه ای از تحقیقات کاربرمدارانه است که امروزه در جهت ارتقاء سطح ارزشی نظر کاربران رونق یافته و از گونه های مهم آن تحقیق در زمینه میزان رضایت از مسکن می باشد. در این محتوا محققین بسیاری بر انواع عوامل، دسته بندی آن ها، فرآیند ایجاد رضایت و ... نظریات متعددی را مطرح نموده اند. اما تا کنون با وجود مطرح شدن تاثیر عوامل شخصی و فرهنگی بر میزان رضایت همچنان در بررسی عوامل موثره و تدوین برنامه های طراحی گاها از تحقیقات انجام شده در سایر بسترهای فرهنگی استفاده شده است که نتیجه ی مثبتی را در پی ندارد. لذا در این تحقیق در پی بررسی میزان رضایتمندی ساکنین منطقه ی موردی از هر یک از عوامل رضایتمندی، مولفه های شخصی، اجتماعی، محیطی، کالبدی و فرهنگی موثره بر متغیرهای رضایتمندی نیز سنجیده و میزان تاثیر هر یک مشخص می گردد.به منظور پاسخ به اهداف مطرحه پژوهشی میدانی با جامعه ی آماری 259 نفراز میان ساکنین ساختمان های کوتاه مرتبه منطقه ی 5 شهرداری تهران، به شیوه ی نمونه گیری تصادفی ساده انجام گرفت که در آن رضایتمندی به عنوان متغیر وابسته و عوامل موثر بر آن به عنوان متغیرهای مستقل مورد سنجش قرار می گرفتند. نتایج تحقیق حاکی از سطح رضایت نسبی ساکنین (متوسط) از عوامل کالبدی، محیطی و فرهنگی بود و در زمینه ی عوامل اجتماعی رضایت پایین مشاهده گردید. در بحث نهایی تحقیق از میان دوازده مولفه ی شخصی مورد آزمون در جهت شناخت میزان تاثیرگذاری مشخص گردید که مولفه های سن، نقش اجتماعی، مالکیت و متراژ واحد مسکونی دارای بیشترین حد تاثیرگذاری بودند به گونه ای که متراژ بالاتر، درصد مالکیت بیشتر و سن پایین تر موجبات ابراز رضایت را بالاتر می برد؛ و از میان متغیرهای چهارگانه ی موثر متغیرهای محیطی دارای بیشترین درصد تاثیر بر میزان رضایت را دارا بودند.
۱۳۰.

تاثیر معماری بر وقوع جرایم و انحرافات اجتماعی

نویسنده:
منبع: پژوهش های حقوقی میان رشته ای دوره اول بهار ۱۳۹۹ شماره ۱ 13-30

کلیدواژه‌ها: مسکن معماری حقوق رنگ روانشناسی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۸۳ تعداد دانلود : ۳۴۵
مسکن به عنوان جایگاه اصلی خانواده، برای بقای انسان و جامعه از اهمیت بهسزایی برخوردار است. امروزه معماران به این موضوع پی برده اند که فضای فیزیکی دقیقاً همانند حقوق می تواند موجب تقویت هنجارها شود. قدرت معماری در بیان هنجار ها نباید دستکم گرفته شود. مهندسان معماری می توانند فضاهایی ایجاد کنند که مردم را به هم نزدیک یا از هم دور کنند. همچنین میتوانند احساس امنیت و راحتی را تقویت کرده، یا اینکه بر شلوغی و روان پریشی افراد اجتماع بیافزایند. نوع و شکل مسکن، عوامل و شیوههای طراحی نیز در رفتار افراد تاثیرگذار است. نوع محیط زندگی از جمله آپارتمان نشینی یا سکونت در مسکن اجتماعی آثار اجتماعی و فرهنگی متفاوتی را به همراه دارد. همچنین دو عامل حاشیه نشینی و متراژ محل سکونت بر بسیاری از رفتارهای ساکنان آن تاثیر گذار است. تحقیقات روان شناختی، اثر طرح و نقشه بر رفتار و دیدگاه ها را نشان می دهد. زمانی که افراد، فضای بیشتری احساس کنند، کمتر پرخاشگری می کنند. امروزه ثابت شده است که استفاده بهینه از عواملی مانند طبیعت، فضای سبز و رنگ مناسب، رفتار پرخاشگرانه را میکاهد. رنگ یکی دیگر از جنبه های مهم زندگی شهر است. روانشناسان پی برده اند که رنگ های مختلف بر رفتار و هیجانات تأثیر متفاوت می گذارد. رنگ ها در افراد، احساسات مختلفی را ایجاد می کنند. و معماران میتوانند از این ویژگی برای طراحی محیطهای مسکونی استفاده نمایند.
۱۳۱.

تدابیر اقلیمی محیط های مسکونی در طب دوره اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تاریخ علم دوره ۱۲ بهار و تابستان۱۳۹۳ شماره ۱ (پیاپی ۱۶) 17 - 37
تعداد بازدید : ۳۷۴ تعداد دانلود : ۲۰۸
بخشی از تدابیر اقلیمی برای سازماندهی زندگی و محیط های مسکونی سالم در متون طب دوره اسلامی تحریر شده است. پزشکان قدیم حفظ سلامتی انسان را به عنوان هدف اصلی طب، وابسته به تعامل و سازگاری انسان با محیط اقلیمی، با تکیه بر انطباق ساختاری مزاج انسان با عناصر چهارگانه طبیعت، دانسته اند. این مقاله سابقه دانش اقلیمی قدما را در زمینه تعامل انسان با محیط طبیعی و مصنوع، با تکیه بر روش تفسیر تاریخی متون طب بررسی می کند. یافته های این پژوهش نشان می دهد که روش زندگی اقلیمی و سازماندهی محیط های مسکونی بر پایه ویژگی های جغرافیایی و تغییرات اقلیمی مکان ها، مهم ترین تدابیر پزشکان برای اعتدال مزاج انسان، حفظ سلامتی و اقلیم درمانی بوده است. از این منظر سلامتی انسان وابسته به مشارکت پویا و همسازی انسان با شرایط متغیر اقلیمی از طریق تغییر روش و مکان زندگی (کوچ) و فراهم بودن زمینه های کالبدی این تغییرات در معماری است. بررسی اجمالی و مقایسه تطبیقی تعالیم متون طبی و معماری مسکونی ایران نیز نشان می دهد که عامل هوا (باد) به لحاظ میزان دما، رطوبت و تمیزی آن -به عنوان مهم ترین عامل ضروری سلامتی و اقلیم درمانی- نقش اصلی را در مکان یابی و سازماندهی شهرها و فضاهای مسکن داشته است.
۱۳۳.

بررسی توسعه درونی شهر و الگوی توسعه کالبدی با تأکید بر وضعیت مسکن شهری(مطالعه موردی: شاهین شهر)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نگرش های نو در جغرافیای انسانی سال دوازدهم پاییز ۱۳۹۹ شماره ۴ (پیاپی ۴۸) 230-253

کلیدواژه‌ها: توسعه توسعه میان افزا زمین های بایر مسکن شاهین شهر

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱۹ تعداد دانلود : ۳۰۱
رشد شتابان جمعیت شهر نشین و هجوم جمعیت مهاجر در سال های اخیر به شهرهای بزرگ و لزوم پاسخ گویی به نیازهای جمعیت شهرنشین و نیز ارائه خدمات شهری ، ضرورت به کارگیری تمام توان ها و ظرفیت های موجود شهر را بیش از پیش نمایان می سازد. بنابراین لازم است تا به جای توسعه و رشد بی رویه شهر به صورت افقی ، از طریق پر کردن بافت موجود شهر به رشد و توسعه پایدار در شهر دست پیدا کرد. بنابراین در این پژوهش هدف، ارزیابی تأثبر ابعاد اقتصادی، اجتماعی ، دسترسی، زیست محیطی و کالبدی وضعیت مسکن شاهین شهر بر میزان زمین های بایر و رها شده و توسعه میان افزای شهری می باشد.این پژوهش از نظر هدف ، کاربردی و از نظر روش ، توصیفی – تحلیلی است. ابتدا شاخص ها و ابعاد مناسب موضوع در غالب پرسشنامه تهیه گردید و سپس در محیط SPSSمورد آزمون قرار گرفت. پس از آن نیز با استفاده از تکنیکSWOT نقاط قوت و ضعف و فرصت ها و تهدید ها مشخص شدند و به ارائه راهبردهای مناسب پرداخته شدکه نتایج حاصل از تکنیک سوات نشان داد که استراتژی غالب در پژوهش از نوع تدافعی با ضریب 03/8 می باشد. پس از آن نیز نواحی 5 گانه شاهین شهر با استفاده از تکنیکSAW رتبه بندی شدند که ناحیه فردوسی با امتیاز 23/0 رتبه اول و گلدیس با امتیاز 12/0 رتبه پنجم را به خود اخصاص داد. سپس نتایج حاصل از این تکنیک با استفاده از نرم افزارArc GIS نشان داده شد.
۱۳۴.

جدال فمینیسم رمانتیک و فمینیسم اگزیستانسیالیست: تحلیل گفتمان فیلم"برخورد خیلی نزدیک"(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات فرهنگی و ارتباطات سال نهم پاییز ۱۳۹۲ شماره ۳۲ 37 - 54

کلیدواژه‌ها: آشپزخانه زن ایرانی حریم فضای شهری مسکن

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۲۴ تعداد دانلود : ۳۲۹
اصالت محوریت زندگی عادی و لذت بردن از آن و یا عدم اصیل شمردن آن و تصمیم بر مبارزه با خود و طبیعت وجه ممیزه ی دو مکتب فمینیستی رمانتیک و اگزیستانسیالیست است. فمینیسم رمانتیک با انتخاب مسیر «زنانه» ی مهربانی برای ایجاد تغییرات مد نظر خود در جهان، در عین مبارزه با آنچه که آن را زشتی و پلشتی می داند، به ادامه یافتن جریان حیات معتقد بوده و « لذت در حین ایجاد تغییر» را برای پیروان خود و همچنین برای ابژه ی تغییر یعنی مردان به ارمغان می آورد اما فمینیسم اگزیستانسیالیست، لذت زندگی را از هم از زنان مبارزه گر و هم از ابژه های آن ها (مردان) می گیرد. فیلم «برخورد خیلی نزدیک»، دربردارنده ی دو نوع نگاه به ارتباط میان زنان و مردان است. دیدگاه «ناهید» دربردارنده ی ضدیت با مردان و دوری جستن از آنان است، حتی اگر این دوری جستن به عدم ارضای روانی خود او و ایجاد عقده های روانی در او بیانجامد. اما « نرگس» مشکلی با مردان نداشته و با شوهر خود روابط عاشقانه ای دارد. زندگی به تصویر کشیده شده برای نرگس، سراسر موفقیت و شادی؛ و برای ناهید سراسر شکست و اندوه است. فیلم درصدد ترویج این اندیشه است که راهبرد « ایجاد تغییر» در جهان که راهبرد فمینیسم رمانتیک است و با روش های نرم زنانه صورت می گیرد بهتر از راهبرد « مبارزه» است که در فمینیسم اگزیستانسیالیست دنبال می شود.
۱۳۵.

تبیین مؤلفه ها و پرسشنامه معانی سکونت و انتظام فضاهای زندگی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات معماری ایران بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۱۷ 237-251

کلیدواژه‌ها: مسکن سکونت پرسشنامه معانی سکونت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۴۰ تعداد دانلود : ۳۷۳
سکونت انسان بیانگر برقراری ارتباطی معنادار با محیط مسکن است؛ ازاین رو، محیط های مسکونی به لحاظ ابعاد روان شناختی، از اهمیت ویژه ای برخوردارند. آنچه درباره سکونت انسان اهمیت دارد، این است که سکونت انسان در سطوح مختلفی روی می دهد، و در ارتباط با مراتبی از محیط اجتماعی پیرامون انسان معنادار است. مرور ادبیات درباره معانی نشان می دهد که هم خصوصیات محیط مسکن و هم رویداد فعالیت ها در محیط زندگی انسان دارای معنی هستند، و مطابق با چهارچوب نظری، پرسش از معانی سکونت و انتظام فضای زندگی باید در چهار سطح شامل سطح سکونت منطقه ای، سطح سکونت همسایگی، سطح سکونت مسکن و سطح فعالیت های سکونت مسکن صورت پذیرد. پژوهش در حوزه معانی مسکن، مسئله ای اکتشافی است که نیاز به بررسی در هر دو حوزه سکونت و انسان دارد؛ بنابراین روش تحقیق این مقاله به صورت کیفی و بر پایه استدلال منطقی است. با توجه به ماهیت «پرسشنامه معنای سکونت و انتظام فضاهای زندگی» و چهارچوب نظری وابسته به آن، از «مدل ابزار غایت» استفاده گردید، که مدل مناسبی برای دستیابی به محتوای ذهنی افراد است. مطابق با چهارچوب نظری، مقولاتی که در این پرسشنامه در نظر گرفته شد، پرسش از معانی خصوصیات انتظام فضایی محیط مسکن شامل «عناصر فضایی، فواصل فضایی و جهات فضایی» است، و در سوی دیگر پرسش از معانی فعالیت ها شامل عناصری همچون «نوع فعالیت، توالی زمانی و فضایی فعالیت ها و زمانمندی و فضامندی فعالیت ها»ست، که پایایی و روایی پرسش های نیمه ساختاریافته «معانی سکونت و انتظام فضاهای زندگی» در آزمون های آزمایشی کنترل گردید. بخش دیگر از نتایج مقاله، به ارائه روند گردآوری، مصاحبه و تحلیل داده های پرسشنامه اختصاص دارد. با توجه به هدف تحقیق، داده های حاصل از پرسشنامه تحقیق می تواند در تحلیل های بعدی توصیف، تفسیر، تشریح و در صورت نیاز، در تحلیل آماری و ریاضی به کار رود، و حتی هریک از چهار سطح از پرسشنامه نیز قابلیت کاربرد جداگانه در تحقیقات مختلف را دارد.
۱۳۶.

ارزیابی سیاست گذاری مسکونی در شهر تهران در رویارویی با نابرابری فضایی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: برنامه ریزی رفاه و توسعه اجتماعی زمستان ۱۳۹۸ شماره ۴۱ 73 - 132

کلیدواژه‌ها: مسکن ساختار مسکونی سیاست گذاری مسکونی نابرابری مسکونی نابرابری فضایی شهر تهران

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۶۹ تعداد دانلود : ۲۶۲
سیاست گذاری مسکونی یکی از عرصه های مهم سیاست گذاری شهری است. ویژگی های اجتماعی مسکن و نیز اثرات گسترده بخش مسکن در اقتصاد، سیاست گذاری مسکونی و پشتیبانی تأمین مسکن را جزئی از سیاست گذاری عمومی قرار داده است. آن شیوه سیاست گذاری عمومی که مسکن را به عنوان «حق اجتماعی» نادیده می گیرد، سبب شکل گیری نابرابری فضایی در سیستم مسکونی شهرها می شود. مشکل مسکن در تهران، هم به عنوان جزئی از یک مشکل فراگیر در سطح ملی و هم جزئی از مشکل های این بزرگ شهر به نابرابری فضایی منجر شده است. آگاهی از چگونگی اثرگذاری سیاست های شهری و ردیابی علل پیدایش نابرابری مسکونی، امکان سیاست گذاری کارآمد برای رویارویی با این مشکل برنامه ریزی را فراهم می آورد. این مقاله بر روند کار و نیز محتوای سیاست های اجراشده و مؤثر بر ساختار مسکونی شهر تهران، تمرکز کرده و اثر آنها را بر نابرابری فضایی، شناسایی کرده است. برای دستیابی به هدف این مقاله یک فرآیند دومرحله ای توصیفی- تحلیلی بر اساس راهبرد پژوهش قیاسی پیگیری شده است و اثرات سیاست ها بر نابرابری فضایی در ساختار مسکونی شهر تهران با استفاده از تحلیل طولی و تحلیل محتوای تماتیک (فَرهشتی) سیاست ها تحلیل و مقایسه شده اند. یافته های مقاله نشان می دهند که دستور کار سیاست های چیره، فاصله زیادی برای رویارویی با مشکل شهری نابرابری فضایی در شهر تهران دارد. این مقاله رهیافت و چارچوبی برای رویارویی با این مشکل به طورکلی و در تهران ارائه می کند.
۱۳۷.

برآورد آسیب پذیری لرزه ای مسکن شهری و روستایی در مناطق سکونتگاهی کشور ایران با تأکید بر نوع اسکلت و مصالح مورد استفاده(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: برنامه ریزی منطقه ای سال دهم پاییز ۱۳۹۹ شماره ۳۹ 37 - 48

کلیدواژه‌ها: آسیب پذیری مسکن منطقه ایران

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۰ تعداد دانلود : ۱۵۸
  آسیب به ساختمان های مسکونی یکی از مهم ترین آسیب های کالبدی زلزله می باشد که می تواند آسیب های دیگری را بدنبال داشته باشد. در این تحقیق سوال اصلی این است که واحدهای مسکونی واقع در مناطق کشور (شهرستانها) با توجه به نوع مصالح و اسکلت و همچنین خطر زلزله، چقدر آسیب پذیر هستند؟ هدف اصلی تحقیق بررسی درجه آسیب پذیری لرزه ای واحدهای مسکونی در مناطق ایران (شهرستان ها)  می باشد. روش های مورد استفاده در تحقیق AHP-fuzzy ، DIMETEL-fuzzy و تحلیل های فضایی است. یافته های تحقیق نشان می دهد که تفاوت های زیادی به تفکیک مناطق و همچنین به تفکیک بخش شهری و روستایی در خصوص آسیب پذیری واحدهای مسکونی در مقابل زلزله وجود دارد. میانگین امتیاز آسیب پذیری در بخش شهری 27/0 و در بخش روستایی 31/0 بدست آمد که نشانگر آسیب پذیری بالای بخش روستایی در مقایسه با بخش شهری است. از نظر منطقه ای نیز شهرهای واقع در استا ن های مرکزی، همدان، اصفهان، تهران، کردستان، گیلان و زنجان از نظر آسیب پذیری مسکن شهری در وضعیت مناسبی قرار دارند در صورتی که شهرهای واقع در استان های شرقی، جنوبی، جنوب غربی و شمال غربی کشور از آسیب پذیری بالایی برخوردار هستند. در خصوص بخش روستایی نیز، وضعیت استان های مرکزی، اصفهان، تهران، کردستان و گیلان در مقایسه با سایر استان ها مناسب تر می باشد و استان های شرقی، مرکزی، جنوبی و غربی نیز از آسیب پذیری بالایی برخوردار هستند.
۱۳۸.

تحلیل فضایی شاخص های مسکن با رویکرد فرم شهری پایدار (مطالعه موردی: شهر بابل)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیای اجتماعی شهری سال هفتم پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۲ (پیاپی ۱۷) 41-58

کلیدواژه‌ها: مسکن آثار اکولوژیکی رشد ناموزون و خزش شهری تحلیل فضایی کیفیت زندگی، مسکن اجتماعی و انتخاب محلات شهری موران فرم پایدار بابل

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶۱ تعداد دانلود : ۳۰۲
تبیین موضوع: مسکن یکی از عناصر اصلی در شکل گیری ساختار شهر و بستر تحقق عدالت فضایی و اجتماعی در آن است. مهمترین عامل تأثیرگذار در میزان رضایت مندی فرد از سکونت در یک منطقه و نوع زندگی خویش، مسکن و شرایط محیطی آن منطقه است، بنابراین توجه به آن برای تعادل ساختار فضایی شهر و افزایش کیفیت محیط های مسکونی از ضروریات برنامه ریزی شهری به شمار می رود. هدف از پژوهش حاضر تحلیل فضایی شاخص های کمی و کیفی مسکن و ارتبط آن با فرم محلات در شهر بابل است. روش: روش تحقیق مطالعه حاضر توصیفی-تحلیلی و بر اساس هدف کاربردی می باشد. داده هاى خام مقاله از بلوک های آماری شهر بابل استخراج شده و فرم محلات بر اساس لایه های اطلاعات جغرافیایی موجود به دست آمده است. برای تحلیل فضایی شاخص ها، از مدل خودهمبستگی فضاییو شاخص موران و آماره Gi استفاده شده است. یافته ها: یافته های تحقیق نشان داد 36 درصد محلات دارای فرم فشرده بوده و فرم های میانی و پراکنده هر کدام 32 درصد از محلات را در برگرفته اند. همچنین اکثر شاخص های مسکن در شهر بابل از خود همبستگی فضایی برخوردار بوده و دارای الگوی خوشه ای می باشند. نتایج: طبق نتایج حاصل از آماره Gi شاخص هایی که نشان دهنده مطلوبیت مسکن هستند بیشتر در فرم فشرده تشکیل خوشه داده اند و شاخص های نشان دهنده بد مسکنی، بیشتر در فرم میانی و پراکنده متمرکز می باشند. نتایج به دست آمده ضمن توجه به عدالت فضایی در گسترش و توسعه مسکن در بین محلات، ارتباط معنادار شاخص های مطلوبیت مسکن و فرم فشرده را تأیید می کند.
۱۳۹.

تبیین کیفیت زندگی ساکنان مسکن مهر مطالعه موردی: شهر قاین(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: شهر پایدار دوره ۳ تابستان ۱۳۹۹ شماره ۲ 31 - 45

کلیدواژه‌ها: مسکن کیفیت زندگی رضایت مندی شهر قاین

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹۵ تعداد دانلود : ۴۳۴
مسکن به عنوان نیاز اولیه بشر و تأمین کننده حس رضایتمندی او، نقشی اساسی در بهبود کیفیت زندگی بازی می کند. به نظر می رسد هم راستا با انتقاداتی که به پروژه مسکن مهر از سوی صاحب نظران مختلف، وارد است، مسکن مهر، مسکنی باکیفیت پایین تر از حد متوسط انتظار افراد است، ازاین رو کسانی که در آن ساکن می شوند نیز دارای سطح پایینی از کیفیت زندگی می باشند. ازاین رو، هدف این تحقیق، بررسی عوامل مؤثر بر کیفیت زندگی ساکنان مسکن مهرشهر قاین است. در این تحقیق، کیفیت زندگی ساکنان مسکن مهرشهر قاین در ارتباط با عوامل اقتصادی، امنیت، اوقات فراغت، رضایت از مسکن، سلامت و آسایش، محیطی، مدیریتی، و مشارکت بررسی شده است. رویکرد کلی پژوهش، از نوع پژوهش های کمی و ازنظر شیوه گردآوری داده ها، مبتنی بر داده های کتابخانه ای و میدانی می باشد. به منظور توزیع پرسشنامه، نمونه ای به تعداد 250 نفر موردبررسی قرار گرفت. تحلیل داده ها، با استفاده از شاخص های آمار توصیفی همچون توزیع فراوانی و روش مدل سازی معادلات ساختاری با رویکرد حداقل مربعات جزئی (PLS) انجام شده است. به طورکلی نتایج نشان داد عوامل اقتصادی، با ضریب مسیر 633/0، و مؤلفه امنیت با ضریب مسیر 717/0، تأثیر مثبت و معناداری بر کیفیت زندگی ساکنان مسکن مهر دارد؛ همچنین مؤلفه اوقات فراغت، با ضریب مسیر 524/0، و مؤلفه رضایت از مسکن، با ضریب مسیر 467/0، بر کیفیت زندگی ساکنان مسکن مهر، تأثیر مثبت و معناداری دارد. مؤلفه سلامت و آسایش نیز، با ضریب مسیر 527/0، و مؤلفه محیطی، با ضریب مسیر 747/0، بر کیفیت زندگی ساکنان مسکن مهر، تأثیر مثبت و معناداری دارد. همچنین نتایج حاکی از آن است که عوامل مدیریتی بر کیفیت زندگی ساکنان مسکن مهر، با ضریب مسیر 668/0، تأثیر مثبت و معناداری دارد؛ درنهایت مؤلفه مشارکت نیز بر کیفیت زندگی ساکنان مسکن مهر، با ضریب مسیر 678/0، تأثیر مثبت و معناداری دارد.
۱۴۰.

پیش بینی قیمت مسکن به روش تحلیل تاثیر بر روند ( TIA)، مطالعه موردی شهر تبریز

نویسنده:
منبع: جغرافیا و روابط انسانی دوره ۱ تابستان ۱۳۹۷ شماره ۱ 552 - 568

کلیدواژه‌ها: پیش بینی مسکن روش دلفی تحلیل تاثیر بر روند آینده پژوهی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴۰ تعداد دانلود : ۲۷۷
شناخت و درک هرچه بیشتر آینده و ناشناخته هایی که فراروی انسان ها و جوامع بشری قرار دارد از اهمیت بالایی برخوردار است. در واقع آینده پژوهی این امکان را به انسانها می دهد که یک قدم پیشتر از حال گام برداشته تا در عرصه های مختلف با اطمینان خاطر برنامه ریزی نمایند. بنا به ضروری و حیاتی بودن مسکن برای ادامه زندگی و اهمیت تامین آن برای همه آدمیان و افزایش تقاضا برای آن، از این رو پیش بینی قیمت مسکن در مناطق شهری، از اهمیت وافری برخوردار است. در این پژوهش سعی شده است که عوامل و متغیرهای کلیدی(پیشرانها) تاثیرگذار بر آینده قیمت مسکن؛ توسط افراد نخبه و متخصصان، استخراج و سپس اثرات هر کدام از پیشرانها بر روند آینده قیمت مسکن تخمین، تا در مواجه با عدم قطعیت ها و مسائل غیر برنامه ریزی شده، غافلگیر نشویم. در این مقاله داده های آماری قیمت مسکن (متوسط قیمت متری زمین) در شهر تبریز، طی سالهای80-94 گرد آوری و از روش تحلیل تاثیر بر روند برای پیش بینی قیمت مسکن استفاده شده است، این تکنیک با اعمال تاثیر تکنیک های کیفی پیش بینی بر نتایج به دست آمده از تکنیک های کمی، سعی بر انطباق بیشتر نتایج پیش بینی با واقعیت دارد. داده های مرتبط با قیمت مسکن به لحاظ حجم، قابلیت کاربرد در روش های عددی همچون سری های زمانی و خطوط روند را دارا می باشند. با استفاده از این دو مزیت، آنالیز تاثیر بر روند به عنوان مدل مناسبی برای پیش بینی، تخمین قیمت مسکن شهر تبریز پیشنهاد شده و اجرا گردید. نتایج حاکی از آن است که پیش بینی قیمت مسکن با روش تحلیل تاثیر بر روند، از توانایی بالایی برای پیش بینی (متوسط قیمت متری مسکن) برخوردار است.