روش الکتره

امروزه خسارت های فراوان مخاطره های طبیعی و انسانی به محیط و کالبد شهرها موجب شده است که مفهوم تاب آوری برای کاهش آثار سوانح، به حوزه ای مهم در عرصة مدیریت بحران تبدیل شود. این پژوهش کاربردی است و با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی، با هدف شناسایی شاخص ها و عوامل مؤثر بر تاب آوری کالبدی محله های شهری، سنجش و ارزیابی میزان تاب آوری کالبدی در محله های منتخب شهر تهران و ارائة چارچوبی برای سنجش میزان تاب آوری کالبدی در شهرها انجام شده است. جامعة آماری این پژوهش، تمام خانوارهای ساکن در محله های شهر تهران است. حجم نمونه در تحقیق، با استفاده از فرمول کوکران، معادل 369 خانوار برآورد شد. برای انجام پژوهش، ابتدا با استفاده از منابع کتابخانه ای، شاخص ها و عوامل مؤثر بر تاب آوری کالبدی اجتماع های شهری شناسایی و تعریف عملیاتی شدند و سپس با استفاده از روش میدانی و پرسشنامه، جمع آوری اطلاعات مورد نیاز تحقیق صورت گرفت. در مرحلة بعد، با استفاده از روش مجموع ساده وزین (SAW)، ماتریس اولیة تصمیم گیری تهیه شد و سپس براساس روش الکتره، وضعیت محله های مورد مطالعه از نظر تاب آوری کالبدی محاسبه شد. نتایج نشان می دهد محلة قیطریه و قلعه مرغی به ترتیب، از نظر تاب آوری کالبدی در بهترین و بدترین وضعیت و محله های ستارخان و نارمک در رتبه های دوم و سوم از نظر تاب آوری کالبدی قرار دارند. همچنین به دلیل داشتن قابلیت اجرایی، می توان از چارچوب این پژوهش برای سنجش و ارزیابی میزان تاب آوری در سایر محله ها و نواحی شهری استفاده کرد.

بی تردید نقش ناوگان حمل و نقل فوق سنگین در احداث و توسعه زیربناهای صنعتی کشور بسیار برجسته است. در همین راستا موضوع برون سپاری حمل و نقل تجهیزات فوق سنگین با ارزش بسیار زیاد، مورد توجه بسیاری از سازمان ها در سطح دنیا قرار گرفته است. هدف این مقاله، رتبه بندی ارائه دهندگان خدمات لجستیک حمل و نقل فوق سنگین با استفاده از رویکردهای تصمیم گیری چندمعیاره است. دلیل این امر آن است که در انتخاب گزینه مناسب برای برون سپاری فعالیت های لجستیکی فوق سنگین، معمولاً معیارهای مختلفی مد نظر قرار می گیرند که در تناقض با یکدیگر عمل می کنند. در همین راستا ابتدا با استفاده از نظرخواهی و مصاحبه با متخصصان و با توجه به شاخص های انتخابی در تحقیقات گذشته، به کمک روش دلفی شاخص هایی به منظور رتبه بندی تعیین شده است. سپس متخصصان با استفاده از پرسشنامه به مقایسه زوجی شاخص های ارزیابی پرداخته اند. پس از جمع آوری نظرات متخصصین و تشکیل ماتریس مقایسات زوجی، از روش فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) برای وزن دهی معیارها استفاده شده است. سپس، ارائه دهندگان خدمات لجستیک فوق سنگین با استفاده از روش تاپسیس فازی رتبه بندی شده اند. در گام بعد، نتایج حاصله با استفاده از روش الکتره مورد ارزیابی قرار گرفته است. رویکرد تصمیم گیری چندمعیاره ارائه شده به منظور ارزیابی خدمات دهندگان لجستیک فوق سنگین صنایع نفت، گاز و پتروشیمی ایران مورد استفاده قرار گرفته است. نتایج ارزیابی هر دو روش تاپسیس فازی و الکتره نشان دهنده این است که شرکت A7 با بالاترین امتیاز، برترین شرکت حمل و نقل فوق سنگین داخلی بوده و بعد از آن 9 شرکت دیگر به ترتیب رتبه بندی شده اند. به عبارت دیگر، نتایج حاصل از رتبه بندی شرکت های حمل و نقل فوق سنگین به کمک هر دو روش مذکور دارای همخوانی کامل هستند.

در دهه اخیر در شهرها و کشورهای سطح جهان، شاهد سیاستهای سرمایه گذاری بزرگ مقیاس در فضای شهری هستیم. این سیاست ها ابتدا با نوسازی های دهه 1970 میلادی شکل گرفت که هدف آن نوسازی شهرها در سطح وسیع با تخریب مناطق فرسوده و آسیب دیده پس از جنگ جهانی، ایجاد فضاهای شهری خاطره انگیز و بزرگ و ساخت شهرهای صنعتی بود. چندی بعد این اقدامات توسط شهرسازان مورد نکوهش قرار گرفت و اجرای این فعالیتها تا حدی متوقف شد. در قرن 20 موج جدیدی از سیاست های ایجاد ابرپروژه های شهری با هدف جهانی شدن شهرها و جذب سرمایه های جهانی آغاز شده است. در سال های اخیر این جریان سرمایه گذاری در ایران نیز آغاز شده است .مجموعه مگامال تهران، موج های آبی مشهد، مجموعه میدان شهدای مشهد به عنوان دومین پلازای دو طبقه جهان از جمله این نوع پروژه ها می باشند. به طور قطع این نوع اقدامات تأثیرات بسزایی در بازارهای جهانی، اقتصاد کشورها، سرمایه های مالی و ... دارد. ابر پروژه های شهری تأثیرات متعددی بر سطوح متفاوت شهری از جمله تغییرات ارزش افزوده زمین و نوسانات قیمت زمین و مسکن، جذب جمعیت و یا جابجایی جمعیت و ... دارند . تاکنون تحقیقات متعددی پیرامون تأثیرات ابرپروژه ها انجام شده است اما اهمیت تأثیرات که امری مهم در برنامه ریزی و اجرای ابرپروژه ها از جهت افزایش تأثیرات مثبت و کاهش تأثیرات منفی را داشته جایگاهی در تحقیقات نداشته است. از این رو هدف تحقیق حاضر تعیین اهمیت تأثیرات ابرپروژه الماس شرق مشهد از نظر مردم که بطور ذهنی و عینی و ملموس با تأثیرات ابرپروژه مواجه شده اند می باشد. جهت جمع آوری اطلاعات سه محله اسماعیل آباد، شهرک توس و کاریزک در پیرامون ابرپروژه الماس شرق با حجم نمونه 276 نفر انتخاب شد . برای تعیین اهمیت تأثیرات از روش تصمیم گیری چند معیاره الکتره استفاده شد. نتایج نشان داد که روند ساخت و ساز پس از اجرای ابرپروژه در مرتبه اول اهمیت به نظر مردم قرار دارد و پس از آن، عامل دسترسی به خدمات جایگاه ویژه ای دارد. امنیت، عدالت اجتماعی، اقتصاد مکان و شرایط محیط زیست در مرتبه سوم و مشارکت اجتماعی، حس تعلق، شبکه حمل و نقلی و اقصاد خانوار در آخرین درجه اهمیت از نظر مردم قرار گرفتند.

تسهیل در فرآیند راه یابی و تشخیص این که افراد در یک مجموعه از عملکردهای متفاوت در شهر، چگونه و از  چه مسیرهایی به مقصدهای مورد نظرشان می رسند، ضرورتی اجتناب ناپذیر است که معمولاً در فرآیند برنامه ریزی یک شهر نادیده گرفته می شود. راه یابی، به معنای توانایی افراد برای رسیدن به مقاصد فضایی خود در محیط های جدید و پیچیده، همانند محیط های آشناست که با تکیه بر دانش فضایی و قابلیت های فردی صورت می گیرد. هدف اصلی این مقاله، دست یابی به الگویی جهت ارتقاء فرآیند راه یابی در شهر با بهره گیری از دانش روان شناسی محیطی است. روش تحقیق در این پژوهش، از حیث هدف، توسعه ای- کاربردی است که راهبردی ترکیبی (آمیخته) دارد و معیارهای کمی و کیفی را توأمان مدنظر قرار می دهد؛ لذا با روش تحلیل محتوا مبتنی بر پیشینه نظری و عملی موضوع، مؤلفه های کیفی پژوهش استخراج و مدل مفهومی پژوهش تدوین شد. سپس مدل عملیاتی پژوهش که در آن معیارهای محیطی و انسانی مؤثر بر فرآیند راه یابی که متأثر از دانش روان شناسی محیطی است، معرفی گردید. روایی محتوایی و ظاهری معیارهای کیفی توسط کارشناسان و با بهره گیری از ابزار پرسش نامه تایید و پایایی آن نیز بوسیله آزمون آلفای کرونباخ، تأیید شد. در ادامه، برای اعتبارسنجی پژوهش و نتایج حاصله از بخش کیفی، مطالعه تطبیقی (قیاسی) در 11 محور پیاده مدار شهر تهران انجام شد؛ معیارهای کیفی و کمی، با ابزار پرسش نامه و نظرسنجی از کارشناسان و شهروندان، وزن دهی شده و با بکارگیری روش الکتره، رتبه بندی و ارزیابی محورهای پیاده انجام شد تا درک واقع بینانه ای از عوامل مؤثر بر ارتقاء فرآیند راه یابی در شهر فراهم آید. یافته های پژوهش بیان گر این مطلب است که خیابان صف (سپهسالار)، بیشترین ویژگی های مؤثر در تسهیل فرآیند راه یابی را دارد. نتایج برگرفته از روش الکتره نشان می دهد مادامی که مولفه حفاظت و امنیت تسهیل نگردد، نمی توان فرآیند راه یابی را تسهیل نمود؛ سایر ابعاد برآمده از رویکرد روان شناسی محیطی نیز بر اساس اولویت، شامل عدالت در دسترسی، لذت بردن، هویت، راحتی و تحرک (دسترسی) هستند؛ الگوی پیشنهادی این پژوهش می تواند به مثابه مبنایی برای برنامه ریزی در تسهیل فرآیند راه یابی با رویکرد روان شناسی محیطی در هر فضای شهری دیگری مصداق یابد.

طی دهه های اخیر، خسارات جبران ناپذیر و تلفات ناشی از افزایش قابل توجه وقوع بلایای طبیعی در سراسر جهان سبب شده رویکرد تاب آوری در مواجهه با سوانح و حوادث غیرمترقبه مورد توجه قرار گیرد. شهر تهران به عنوان یکی از شهرهای بزرگ کشور در پهنه خطر لرزه ای بالا و بسیار بالا قرار دارد. و رشد بی رویه و بدون برنامه آن در سالهای اخیر، سبب بر هم خوردن نظم فضایی شهر شده است که این عوامل میزان آسیب پذیری شهر تهران را در برابر خطر زلزله افزایش می دهد. منطقه 5 واقع در شمال غرب شهر تهران به دلیل عبور گسل اصلی شمال تهران از لبه ی شمالی منطقه، در محدوده ی خطر با شدت تخریب نسبتاً بالا قرار دارد. بر این اساس این پژوهش بر آن است تا میزان تاب آوری کالبدی نواحی منطقه 5 شهر تهران را در مواجهه با زلزله ارزیابی نماید. پژوهش حاضر جزء تحقیقات کاربردی است و روش آن توصیفی- تحلیلی می باشد. در این راستا با توجه به مطالعات مبانی نظری، شاخص های موثر بر افزایش میزان تاب آوری کالبدی استخراج گردید. سپس به منظور ارزیابی و تحلیل از روش های فرایند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) و الکتره استفاده شد. در پایان نیز با توجه به نتایج حاصله، پیشنهاداتی جهت دستیابی به هدف پژوهش ارائه شده است.

امروزه ابعاد اجتماعی توسعه به دلیل فراهم سازی زمینه های پیشرفت در سایر ابعاد توسعه پایدار، دارای اهمیت ویژه ای است. براین اساس در این پژوهش به بررسی و سنجش میزان پایداری اجتماعی در شهر مشهد پرداخته شده است. پژوهش حاضر به لحاظ هدف از نوع کاربردی بوده که با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی انجام شده است. در این پژوهش ابتدا از طریق مطالعات کتابخانه ای، عوامل و پارامتر های موثر بر پایداری اجتماعی در 5 مفهوم و 14 شاخص تعیین و تعریف عملیاتی شدند. سپس پنج محله براساس ویژگی های اجتماعی، اقتصادی و کالبدی به روش نمونه گیری تصادفی از سطح شهر مشهد انتخاب، و با استفاده از ابزار پرسشنامه اطلاعات مورد نیاز از 323 خانوار ساکن در محلات نمونه جمع آوری شد، در مرحله بعد با تلفیق هر گویه در شاخص مربوطه و مجدد با ترکیب شاخص های هر مولفه با یکدیگر در محیط نرم افزاری SPSS ، ماتریس اولیه تصمیم گیری تشکیل گردید. سپس ضمن تعیین وزن مولفه های پایداری اجتماعی با بهره گیری از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی، از طریق روش الکتره وضعیت محلات مورد مطالعه از نظر مولفه های پایداری اجتماعی مورد سنجش و ارزیابی قرار گرفت. نتایج حاصل از تحقیق نشان داد که محلات مورد مطالعه دارای سطوح متفاوتی از نظر پایداری اجتماعی هستند، به طوری که براساس نتایج محله جاهد شهر و سرافرازان در جایگاه اول و دوم از نظر پایداری اجتماعی، محله جانبازان و بهشتی در جایگاه سوم و محله نیزه در جایگاه چهارم از نظر پایداری اجتماعی قرار دارند.

   مدیریت و برنامه ریزی توسعه پایدار روستایی یکی از اساسی ترین و مهم ترین پیش ران های نیل به برقراری عدالت فضایی محسوب می شود؛ زیرا به واسطه تعادل در توزیع فضایی پیش شرط های توسعه پایدار روستایی، استفاده بهینه از منابع، رفاه اجتماعی و رشد اقتصادی روستاها آسان تر صورت می گیرد. بر این اساس بررسی و تحلیل تغییرات فضایی رتبه و سطح پایداری در مناطق روستایی به عنوان یک ضرورت مهم در فرایند تصمیم سازی و برنامه ریزی روستایی برای کاهش میزان ناپایداری روستاها و باز جهت گیری سیاست ها و برنامه های توسعه به شمار می آید. بدین اعتبار، هدف اساسی مقاله حاضر بررسی نحوه رابطه شاخص های مختلف توسعه پایدار روستایی و ارائه مدل مطلوب رده بندی پایداری در قلمرو حوزه ی روستایی بخش سربند از شهرستان شازند در استان مرکزی می باشد. برای دستیابی به این هدف از روش تحقیق توصیفی و تحلیلی با استفاده از داده های پرسشنامه ای، نظرات خبرگان و تکنیک دیماتل، ANP و ELECTERE3 در محیط نرم افزاری ARC GIS استفاده شده است. نتایج نشان می دهد که براساس معیارها و محاسبات انجام شده به ترتیب روستای ده کوثر در رتبه اول، روستای لوزدرعلیا در رتبه دوم و روستای قاییدان در رتبه سوم قرار دارند. همچنین روستای وزمستان علیا از پایین ترین سطح پایداری برخوردار می باشد.