مزاحمت سایبری

هدف این پژوهش، بررسی رابطه مزاحمت های سایبری با آسیب پذیری روانی و افکار خودکشی در دانشجویان دختر و پسر بود. روش پژوهش از نوع همبستگی بود. نمونه مورد مطالعه شامل 120 نفر بود که به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای در سال تحصیلی 95-96 از بین دانشجویان علوم پزشکی دانشگاه لرستان انتخاب و در این پژوهش شرکت کردند. برای جمع آوری اطلاعات از پرسش نامه های اطلاعات جمعیت شناختی، آسیب پذیری روانی، افکار خودکشی و مزاحمت سایبری استفاده شد. داده های جمع آوری شده نیز با استفاده از آزمون های ضریب همبستگی پیرسون وz فیشر تحلیل شد. نتایج نشان داد، در میزان همبستگی نمره کلی افکارخودکشی با زیرمؤلفه های مزاحمت سایبری (قلدری و قربانی) بین دو گروه تفاوت معنی داری وجود دارد و همچنین بین دو گروه در متغیرهای آمادگی برای خودکشی با قربانی و تمایل به خودکشی واقعی با قلدری تفاوت معنی داری وجود دارد. در مجموع نتایج این پژوهش نشان می دهد که ممکن است مزاحمت های سایبری، افکار خودکشی و آسیب پذیری روانی را به دنبال داشته باشد و در این بین میزان افکار خودکشی دختران نسبت به پسران تفاوت معنی داری وجود دارد. بنابراین مزاحمت سایبری می تواند یک عامل خطر بین فردی باشد که در افزایش احتمال افکار مرتبط با خودکشی به ویژه در دانشجویان نقش داشته باشد.

رسانه های اجتماعی ازرسانه های قدرتمند ارتباط جمعی به شمار می آیند. زیرا به دلیل ویژگی های منحصر به فرد خود تعداد بی شماری از افراد را درسراسر دنیا م ورد خ طاب قرار می دهند. هم چنان که رسانه های اجتماعی می توانند در هوشیار کردن، اطلاع رسانی، پژوهش، سرگرمی و... نقش مهمی داشته باشند؛ برنامه های تخریبی و نابهنجاری نیز دارند؛ تا جایی که برخی از جامعه شناسان و کارشناسان فرهنگی را برآن داشته تا برای مصونیت جامعه انسانی، به ویژه نهاد خانواده و کودکان و نوجوانان چاره اندیشی کنند. بدین ترتیب، تأثیر برنامه های این ابزار قدرتمند بر افکار عمومی و عملکرد آن را به ویژه از نظر تربیتی و جامعه پذیری نباید از نظر دور داشت. امروزه استفاده از سایت های رسانه های اجتماعی رایج ترین فعالیت در میان کودکان و نوجوانان است. مقاله حاضر با عنوان " تاثیرمخاطره انگیز رسانه های اجتماعی بر کودکان و نوجوانان " سعی دارد، تاثیرات و پیامدهای منفی وابستگی کودکان به رسانه های اجتماعی را مورد بررسی قرار دهد. برای رسیدن به هدف مذکور ابتدا مبانی نظری تحقیق در مورد رسانه های اجتماعی مطرح شده، سپس انواع کارکردهای رسانه های اجتماعی و وظایف رسانه به عنوان یک وسیله ارتباطی مورد تحلیل و بررسی قرار می گیرد. سپس به تحقیق مقدارزمانی که کودکان در شرایط مختلف سنی صرف استفاده از رسانه های اجتماعی می کنند و دلایل استفاده از این رسانه ها توسط کودکان و انتظاراتی که کودکان و والدین آنها از این رسانه ها دارند، می پردازد. در انتها نیز به نقش متخصصان اطفال (PEDIATRICIANS ) و مشکلات بالقوه ای استفاده از رسانه های اجتماعی همچون مزاحمت سایبری، "افسردگی فیسبوک "مزاحمتهای جنسی ، قرار گرفتن در معرض محتوای نامناسب و نگرانی های حریم خصوصی و ردپاهای دیجیتالی پرداخته می شود.

امروزه فضای مجازی و جرائم ناشی از آن به معضل مهم جوامع بشری تبدیل شده مزاحمان سایبری برای کاهش ریسک اعمال مجرمانه خود، بسترهای فضای مجازی را به فضای حقیقی و سنتی ترجیح می دهند. هدف این پژوهش بررسی اثربخشی اقدامات پلیس فتا در مقابله با مزاحمت های سایبری در بازه زمانی 5 ساله با رویکرد فنی و اجتماعی است. این تحقیق در گروه تحقیقات توصیفی پیمایشی مقطعی قرار می گیرد و از نظر نوع، کاربردی است. روش نمونه گیری به صورت تمام شمار و حجم نمونه کل جامعه آماری است. جامعه آماری در این تحقیق برابر آمار واصله از پلیس فتا ناجا و تحقیقات میدانی صورت گرفته از سوی محقق آمار متولیان مقابله با جرائم سایبری و پلیس اطلاعات و امنیت عمومی است، پس از بررسی های به عمل آمده و مستندات ارائه شده 40 نفر برآورد می گردد که این افراد در ادارات داخلی پلیس های تخصصی فتا وپاوا فعال می باشند. پس از استخراج اطلاعات، داده های آماری خلاصه و طبقه بندی گردید و با استفاده از نرم افزار اس پی اس اس 24 مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت. از نتایج به دست آمده می توان گفت استفاده از ابزارهای دفاع سایبری و همچنین بسترهای سایبریک موجود پلیس فتا در سطح کشور جهت اجرا و انجام عملیات در فضای سایبری مناسب نبوده و ضعیف ارزیابی می گردد.

در این مقاله با رویکردی تحولی به مزاحمت سایبری، میزان شیوع و عوامل خطرساز و حفاظت کننده آن، پرداخته شد. در مطالعه مروری روایتی حاضر که به روش متن پژوهی انجام شد، مقاله هایی که در زمینه مزاحمت سایبری از سال های 2010 تاکنون (2020) در پایگاه های اطلاعاتی Google Scholar ،ScienceDirect ، Elsevier،Scopus ،ProQuest ،Springer ،PubMed منتشر شده بودند با جستجوی کلیدواژه های Cyberbullying، Cyber-aggression، cyber-victimization، Cyberbullies، Cybervictims، Cyberbully-victims، Cyber-harassment و Cyber violence استخراج شدند. از مجموع 812 مقاله گردآوری شده، 54 مقاله شامل مقاله های پژوهشی، مروری و فراتحلیل در حوزه میزان شیوع مزاحمت سایبری و عوامل مؤثر بر آن در سنین مختلف، انتخاب و به صورت کیفی و مبتنی بر استنتاج محقق از منابع و متون، تجزیه و تحلیل شد. یافته ها نشان داد گرچه عوامل حفاظت کننده و خطرساز فردی-شخصیتی، اجتماعی، تحصیلی و خانوادگی زیادی وجود دارند که با مزاحمت سایبری، در طیف گسترده ای از سنین مرتبط اند؛ ولی، پژوهش ها برای سال های ابتدایی و بزرگسالی محدود هستند. همچنین، به عوامل حفاظت کننده کمتر از عوامل خطرساز توجه شده است. با توجه به وسعت و تنوع مزاحمت های س ایبری در سنین مختلف، سیاست ها و برنامه ها باید با تفاوت های تحولی در ماهیت و شیوع مزاحمت سایبری و همچنین، عوامل خطرساز و حفاظت کننده که مربوط به گروه های سنی خاص هستند، هم خوانی داشته باشد.