شاخص ایمنی

اهداف: رشد و توسعة روزافزون شهرها، عوارض مدرنیسم و زندگی شهرنشینی، توسعة هرچه بیشتر فضای سبز و پارک ها را که در بهبود شرایط و کیفیت زندگی شهروندان و آرامش و لذّت آن ها نقش مؤثری دارد، ضرورت می بخشد، ولی این فضاهای شهری درصورتی که نتوانند ایمنی شهروندان را تأمین کنند، می توانند سلامت تمامی شهروندان به ویژه کودکان و کهنسالان را تهدید کنند. با توجّه به اینکه تحقق ایمنی در زیربخش های مختلف پارک تأثیر مستقیمی بر میزان استفادة شهروندان و رضایت آنان از پارک خواهد داشت، در این مقاله به بررسی وضعیّت ایمنی پارک های شهری در شهر مشهد براساس شاخص های احساس ایمنی، ایمنی بهداشتی، ایمنی فیزیکی، ایمنی روشنایی و دسترسی فیزیکی پرداخته شده است. روش: جامعة تحقیق، دو پارک در شهر مشهد یکی در منطقة توسعه یافته تر شهر (پارک کوهسنگی در منطقة هشت شهرداری مشهد) و دیگری در منطقة کمتر توسعه یافتة شهر (پارک بسیج در منطقة چهار شهرداری) است که از طریق تعیین جامعة آماری از روش کوکران و تکمیل پرسش نامه (در سطح 200 نمونه) به جمع آوری اطّلاعات و تحلیل آن پرداخته شده است. یافته ها/ نتایج: نتایج تحقق نشان می دهد که وضعیّت ایمنی در پارک های واقع در مناطق توسعه یافتة شهر مشهد در مقایسه با مناطق کمتر توسعه یافته، از وضعیّت مناسب تری برخوردار است و کاربران پارک کوهسنگی شهر مشهد، بسیار بیشتر از کاربران بوستان بسیج احساس ایمنی می کنند. نتیجه گیری: در مطالعات ریز از وضعیّت احساس ایمنی شهروندان پارک کوهسنگی مشخص شد که شاخص مورد نظر در حدّ بالاتر از متوسط یا مطلوب قرار دارد، در حالی که میزان این شاخص در پارک بسیج کمتر از حدّ متوسط است.

کشور ما ایران،  ازلحاظ میراث معماری و فرهنگی جزء چند کشور مطرح دنیاست و در منطقه پر خطر لرزه ای واقع شده است. ازاین رو، حفاظت و حراست از این بناها در برابر زلزله امری حیاتی است. ابتدایی ترین و شاید مهم ترین کار، شناخت اجزای سازه ای بنا، مشخصات مکانیکی مصالح و بررسی رفتار بنا در مقابل بارهای ثقلی و جانبی در جهات مختلف است. خانه قدکی از ساختمان های دوره قاجار بوده که با تغییر کاربری، به عنوان یکی از ساختمان های دانشگاه هنر اسلامی تبریز درحال استفاده است. این پژوهش بر ارزیابی لرزه ای این بنا متمرکز شده و روش های استحکام بخشی مناسبی را برای بهبود عملکرد لرزه ای آن پیشنهاد می کند. مطالعه بنا در سه مرحله صورت پذیرفت: پژوهشگران دانشگاه هنر تبریز برای حفظ اصالت بنا از آزمایش های غیرمخرب استفاده کرده اند و در این پژوهش از نتایج این آزمایشات که شامل مقاومت فشاری منشور بنایی و مدول الاستسیته است، استفاده شد. این مقادیر  به ترتیب برابر با 0.43 و 843.9 مگاپاسکال هستند. سپس تحلیل ایمنی لرزه ای توسط نرم افزار 3Muri، که از مدل قاب معادل برای مدل سازی دیوارهای بنایی استفاده می کند، انجام شد. شاخص ایمنی لرزه ای این بنا کمتر از 1 به دست آمد؛ چنانچه این شاخص کمتر از عدد 1 باشد، بیانگر آن است که سازه ایمنی لازم را ندارد. لذا سه راهکار برای استحکام بخشی این بنا پیشنهاد و توصیه شد که از هر سه روش به صورت هم زمان استفاده شود؛ این امر باعث افزایش شاخص ایمنی در جهات و سطوح عملکرد مختلف بین 2 الی 4.45 برابر شد.    

طبق آخرین سرشماری کشور ایران، بین 43 الی 45% ساختمان ها، در دسته ساختمان های بنایی قرارگرفته اند که از این مقدار حدود 1% آن ها ساختمان های تاریخی-فرهنگی هستند. حفاظت از این ساختمان ها در برابر زلزله، برای آیندگان امری لازم و واجب است. برای این امر، لازم است ابتدا ساختمان مورد تحلیل وبررسی قرارگیرد تا بتوان راهکارهای لازم و مناسب را برای بهبود سطح عملکرد ارائه کرد. مورد مطالعه در این پژوهش، ساختمان صدقیانی واقع در دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه هنر اسلامی تبریز است. در ابتدا  از نتایج آزمایش های غیر مخرب انجام شده توسط  محققین دانشگاه هنر تبریز، استفاده شد، این مقادیر برابر با مقاومت فشاری میانگین 2.47 مگا پاسکال، مدول الاستیسیته 3735 مگاپاسکال بودند. سپس با کمک نرم افزار 3Muri و با روش قاب معادل، این ساختمان به صورت سه بعدی مدل سازی شد و مورد تحلیل پوش آور با روش بار افزون قرار گرفت. هدف از این پژوهش، ارزیابی لرزه ای وضع موجود این ساختمان با وجود مداخلات سازه ای صورت گرفته است. نتایج حاصل از تحلیل پوش آور نشان می دهد، شاخص ایمنی در جهت Y و در هر سه سطح عملکرد، بزرگ تر از 1 و در جهت X، در هر سه سطح عملکرد، کوچک تر از 1 شده است. همچنین، حداکثر مقاومت برشی راستای Y حدوداً 1.5 برابر حداکثر مقاومت برشی راستای X است. این نتایج گواه این است که باوجود مداخلات سازه ایی صورت گرفته، ساختمان در راستای Y دارای وضعیت خوب ولی در راستای X دارای ضعف و مستلزم ارائه راهکار استحکام بخشی است.