مطالب مرتبط با کلیدواژه

مجلس چهاردهم


۱.

سیاست موازنه منفی دکتر مصدق و بازتاب های خارجی آن

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: مصدق ملی شدن نفت سیاست موازنه منفی مجلس چهاردهم مواضع خارجی

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی پهلوی دوم سیاسی
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی پهلوی دوم منابع وکلیات
  3. حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه شخصیت ها
تعداد بازدید : ۲۷۸۲۵ تعداد دانلود : ۲۹۴۵
سیاست موازنه منفی در ایران، اولین بار توسط دکتر محمد مصدق در جریان درخواست امتیاز نفت شمال از سوی شوروی ارائه شد، که رویکرد تازه ای در برخورد با زیاده خواهی های قدرت های خارجی بود. موفقیت آن سیاست در عدم واگذاری امتیاز به شوروی و مکلف نمودن دولت در عدم واگذاری امتیازی به دول دیگر باعث شد در دورانی که رقابت های نفتی میان شرکت های خارجی برای دریافت سهم بیشتر صورت گرفته بود، ناکام گذارد. به مرور با ادامه فعالیت این جریان شکل گرفته، خواست نمایندگان مجلس مبنی بر احقاق حقوق تضییع شده در میزان سود دریافتی شرکت نفت ایران و انگلیس موجب شد تا تلاش برای ملی شدن صنعت نفت در راستای چنین سیاستی در دستور کار قرار گیرد. ملی شدن صنعت نفت و انتخاب مصدق به نخست وزیری راه را برای اتخاذ این سیاست هموارتر نمود. لذا از اردیبهشت 1330 تا 28 مرداد 1332 شمسی، به مدت 27 ماه سیاست موازنه منفی در سیاست داخلی و خارجی کشور به اجرا در آمد و شرایطی را به وجود آورد که نتایج خاص خود را داشت. این پژوهش با رویکردی توصیفی-تحلیلی، درصدد بازنمایی تأثیر شکل گیری سیاست موازنه منفی بر تحولات داخلی و نتایج آن در روابط خارجی می باشد. یافته های پژوهش نشان می دهد که سیاست موازنه منفی، به مرور به نوعی رفتار سیاسی و مقاومت در تقابل با جریان خارجی تبدیل گردید.
۲.

گذری اجمالی بر عملکرد تقی فداکار عضو اتحادیه کارگری حزب توده در اصفهان (1332-1320ش)

کلیدواژه‌ها: اصفهان اتحادیه کارگری حزب توده مجلس چهاردهم شورای ملی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۸۴ تعداد دانلود : ۴۷۲
از دیرباز یکی از راه های بازشناسی حوادث تاریخی بررسی زندگی شخصیت های سیاسی و تاثیر آنها در روند شکل گیری تحولات بوده است. شیوه تصمیم گیری و نحوه عملکرد این اشخاص در برهه های مختلف منجر به وقوع تحولاتی شده که می تواند در دست یابی به این مهم مؤثر واقع گردد. به این ترتیب، پژوهش پیش رو با هدف درک بهتر حوادث سیاسی پس از شهریور 1320 ش/1941م، در شهر اصفهان با طرح این پرسش که عملکرد تقی فداکار از اعضای حزب توده در عرصه فعالیت های سیاسی در شهر اصفهان چگونه بوده است؟ و با در نظر گرفتن این فرضیه، که وی نقشی فعال در جذب کارگران و حمایت از خواسته های صنفی آن ها داشته است، به بررسی نقش این چهره در اتحادیه کارگری وابسته به حزب توده و مجلس شورای ملی پرداخته است. پژوهش نشان می دهد چگونه حزب توده به جلب طبقه کارگر به عنوان قشری تاثیرگذار در روند حوادث سیاسی کشور به منظور دست یابی به اهداف خود توجه داشته است.
۳.

ائتلاف شکننده؛ تحلیلی بر پیروزی کاندیدای حزب توده از حوزه انتخابیه اصفهان در انتخابات مجلس چهاردهم شورای ملی (۱۳۲۲ش/ ۱۹۴۳م)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: حزب توده انتخابات مجلس چهاردهم اصفهان تقی فداکار

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۳ تعداد دانلود : ۲۷۳
در پی اشغال ایران به دستِ متفقین در شهریور ۱۳۲۰ هجری شمسی و با استعفای رضاشاه، انتخابات مجلس چهاردهم در فضایی کاملاً متفاوت برگزار شد. حزب توده در این دوره توانست نمایندگانی را از مناطق عمدتاً شمالی کشور که تحت اشغال نظامی ارتش سرخ بود روانه مجلس کند. در بین نامزدهای حزب توده، وضعیت تقی فداکار به عنوان داوطلب نمایندگی از اصفهان تا حدودی متفاوت بود. نخست آنکه اصفهان در مرکز کشور و خارج از حوزه نفوذ همسایه شمالی قرار داشت؛ دوم اینکه توفیق یک کاندیدای چپ گرا در حوزه انتخابیه ای که به داشتن فرهنگی سنتی و محافظه کار شناخته شده بود، امری بعید می نمود؛ ازاین رو بررسی انتخابات مجلس چهاردهم در اصفهان تحقیقی مجزا می طلبد. پژوهش حاضر در پاسخ به پرسش که موفقیت نامزد حزب توده در این انتخابات تابع چه عواملی بود این فرضیه را مطرح می کند که عامل اصلی کامیابی تقی فداکار در رسیدن به نمایندگی اصفهان، ائتلافی شکننده با دو نامزد محافظه کار بود که از قضا به شدت با حزب توده زاویه داشتند. در این راستا با تلفیق دو روش کمی و کیفی و استخراج داده های مربوط به انتخابات مجلس چهاردهم در حوزه انتخابیه اصفهان از اسناد منتشرنشده آرشیو مجلس شورای ملی، تحلیلی آماری از نتایج شمارش آرا ارائه می شود. یافته ها نشان می دهد که برخلاف باور رایج، بخش عمده رأی فداکار مربوط به توده های روستایی توابع حوزه انتخابیه بود و نه جامعه کارگری شهر اصفهان، به گونه ای که راهیابی وی به مجلس، بدون این ائتلاف و رأی روستاها عملاً امکان پذیر نبود.