پرسش ارجاعی

هدف مقاله حاضر تجزیه و تحلیل کیفی پیشقدمی زبان آموزان در پاسخ به پرسش های ارجاعی و پیشقدمی آنها بعد از نوبت بازخورد معلم است و نقش اعمال تعاملی معلمان زبان- نوبت های شروع تعامل و بازخورد- را در ایجاد فرصت های پیشقدمی زبان آموزان در تعاملات انتقال معنا بررسی می کند. جهت جمع آوری داده ها، تعاملات و میان کنش های ده کلاس از هفت معلم و زبان آموزان آنها با توانش زبانی سطح متوسط در چهار آموزشگاه مختلف زبان انگلیسی در ایران ضبط و تصویربرداری شد؛ و سپس تعاملات ضبط شده به صورت نوشتاری و بر اساس اصول و قراردادهای روش گفتگوکاوی تهیه و تجزیه و تحلیل شد. براساس تحلیل های انجام شده بر روی این داده ها، پیشقدمی زبان آموزان در تعامل کلاسی حین پرسش و پاسخ بسیار کم رخ می دهد. مشاهدات و تجزیه و تحلیل تعاملات پرسمانی نشان می دهد که بین عملکرد پرسمانی معلمان تفاوت معناداری وجود دارد و نیز برخی اعمال تعاملی از سوی معلمان، زبان آموزان را برای پیشقدمی در صحبت ترغیب می کند؛ مثل هنگامی که معلم تمامی زبان آموزان را برای پاسخ مورد خطاب قرار دهد، فرصت کافی برای پاسخگویی بدهد، تعامل زبان آموز-زبان آموز را تشویق کند، از پاسخ ها قدردانی کند، بازخورد مثبت دهد و از شوخی و جملات ترغیب کننده برای ادامه شرکت زبان آموز استفاده کند. گاهی نیز خود زبان آموزان بعد از سکوت کلامی و یا بعد از پیش قدمی خود یا همکلاسی هایشان، بدون ترغیب معلم برای صحبت و مشارکت در توالی پرسمان پیشقدم می شوند. در پایان، آموزش های کاربردی نظیر بهینه سازی پرسمان معلمان و ارتقای حرفه ای آنها از طریق مشاهده کلاس و گفتگوکاوی تعامل کلاسی ارائه شده است.

مطالعه موردی حاضر، عملکرد مدرسان و زبان آموزان نسبت به مهارت پرسش در یک مرکز آموزش زبان انگلیسی در شهر یاسوج و همچنین نوع پرسش های مطرح شده توسط ایشان در سطوح کلاسی مختلف را بررسی کرده است. همچنین، این پژوهش به بررسی دقیق میزان همسویی رفتارهای کلاسی مدرسان با ارتقاء ظرفیت دانش آموزان در طرح پرسش های انگلیسی می پردازد. به منظور دست یابی به این اهداف پژوهشی، چهار کلاس با سطوح مختلف از یک موسسه زبان انتخاب و به دقت مشاهده شدند. محققین از یک فهرست بازبینی انواع پرسش و یادداشت برداری در مشاهدات خود بهره بردند. تحلیل دقیق اطلاعات عددی از طریق آمار توصیفی و تحلیل واریانس یک راهه به همراه تحلیل محتوای اطلاعات مستخرج از مشاهده نشان داد که مدرسان در کلاس های با سطوح پایین تر بیشتر از پرسش بهره می برند و برخلاف همتایانشان در کلاس های با سطوح بالاتر، اغلب از پرسش های ابرازی به منظور دستیابی به اهداف آموزشی استفاده می کردند. زبان آموزان در همه سطوح به ندرت سوال های انگلیسی می پرسیدند و در هنگام پرسش، اغلب مضطرب به نظر رسیده و از زبان مادری خود برای این منظور استفاده می کردند. همچنین، رفتارهای کلاسی مدرسان به ندرت همسو با ارتقاء ظرفیت دانش آموزانشان در پرسش به زبان انگلیسی بود.