منابع دانشی

سازمان ها امروزه به دنبال تجمیع و افزایش منابع دانشی در سطح سازمان (میان کارکنان و گروه های کاری) هستند. در این مقاله به دنبال ارائه چارچوبی برای شناسایی و گروه بندی سازوکار های نشر دانش هستیم که به یادگیری و استفاده از تجارب و تخصص کارکنان درگیر در پروژه ها کمک می کند. بر این اساس به معرفی چارچوبی برای مقایسه سازوکار های نشر دانش که به طور عموم در سازمان های پروژه محور استفاه می شود، می پردازیم. بسیاری از تحقیقات صورت گرفته در این زمینه تنها به یک بعد از سازوکار های نشر دانش، یعنی سازوکار های کدگذاری شده در مقابل شخصی سازی پرداخته اند. سازوکار های شخصی سازی اغلب غیررسمی بوده و کاربرد اختصاصی دارند. در مقابل سازوکار های کدگذاری شده رسمی و شامل پایگاه های داده الکترونیکی هستند. در این مقاله به بررسی دو بعد ""سازوکار های کدگذاری شده در مقابل سازوکار های شخصی سازی"" و ""سازوکار های فردی در مقابل اجتماعی"" در قالب یک ماتریس پرداخته شده است که سپس نحوه تعامل این سازوکار ها با یکدیگر تشریح می شود. سازوکار های نشر دانش فردی غیررسمی و غیر ساخت یافته اند. در مقابل سازوکار های نشر دانش اجتماعی رسمی، ساخت یافته و توأم با امور روزمره سازمانی هستند. در ادامه با شناسایی سازوکار های نشر دانش در گروه مپنا و با توجه به ویژگی های سازمانی از جمله اندازه سازمان و پراکندگی جغرافیایی و ماهیت وظیفه ای، به گروه بندی سازوکار های نشر دانش در قالب چارچوب مذکور پرداخته شده است.

پژوهش های زیادی به الگوهای مدیریت دانش در سازمان های مختلف پرداخته اند و هر یک با توجه به ویژگی های سازمان مورد بررسی به مولفه های الگوی مدیریت دانش در آن سازمان اشاره داشته اند. با توجه به دانش محور بودن رسانه و برخوردار بودن از نیروهای مبتکر و خلاق در سازمان های رسانه ای، ما در این مقاله برای نخستین بار به دنبال ارائه یک الگوی پیشنهادی بومی برای سازمان صداوسیما هستیم. این پژوهش با استفاده از نظریه پردازی داده بنیاد انجام شده است که در آن 15 نفر از مشارکت کنندگان که شامل مدیران سازمان صداوسیما و اساتید حوزه مدیریت دانش، به روش نمونه گیری نظری انتخاب شدند؛ سپس با استفاده از مصاحبه عمیق، و سه مرحله کدگذاری باز، محوری و گزینشی، 226 مفهوم استخراج شدند که این مفاهیم در 73 زیر مقوله، 21 مقوله و درنهایت در 3 مقوله محوری دسته بندی شدند. ما در این پژوهش به مدل سه بعدی مدیریت دانش در سازمان صداوسیما رسیدیم که اولین بعد بر مراکز و منابع دانشی در سازمان صداوسیما اشاره دارد که بر منابع دانشی به عنوان محور اصلی فرایند مدیریت دانش در مراکز دانشی اشاره دارد. الزامات زیرساختی نیز شامل ده مقوله ی تدوین نقشه دانشی، حمایت مدیریت، شناخت وظیفه نهادی سازمان، زیرساخت فناوری اطلاعات هدفمند، سیستم منابع انسانی، ضرورت ایجاد سازوکاری برای ارتباط با بازنشسته ها، سیستم پاداش هدفمند، فراهم کردن ساختار مناسب، لزوم ایجاد وحدت عقیدتی و فرهنگ تسهیم و اعتماد بر زیرساخت های لازم برای اجرایی شدن فرایند مدیریت دانش در سازمان صداوسیما اشاره دارد و در نهایت به یک فرایند در سازمان صداوسیما رسیدیم که دارای نه عنصر یا مقوله ی تعیین نیازها، راهبردها و اهداف دانشی، شناسایی و کشف دانش، ذخیره و سازماندهی دانش، تسهیم دانش، یادگیری و به کارگیری دانش، نظام مستندسازی، ارزیابی، شناسایی فعال و حذف دانش منسوخ شده و بازخورد به منبع دانش است که بر نحوه ی اثربخش جریان دانش در سازمان صداوسیما اشاره دارد.