حرکت شناسی

این مقاله به بررسی ارتباطات غیرکلامی و نقش حرکات بدنی در برقراری ارتباط در فرهنگ ایرانی و زبان فارسی می پردازد. نگارنده در این مقاله به این نتیجه می رسد که حرکات بدنی نقش بسزایی در برقراری ارتباط دارند و حتّی جنبه هایی از این حرکات می توانند نقشی اساسی تر از مهارت های کلامی در برقراری ارتباط ایفا کنند. به طور کلی، این حرکات از سه طریق عمل می کنند: 1- جایگزین پیام های کلامی می شوند. 2- پیام های کلامی را تقویت می کنند. 3- در جهت خلاف و رد پیام های کلامی عمل می کنند. در این بررسی حرکات مختلف اندام های سر، صورت (که خود به اشارات ابروان، چشم، بینی، دهان و لب تقسیم می شود)، دست، پا و همچنین حرکت اندام های دیگر مانند حرکت شانه ها و معنی هر کدام از آن ها در زبان فارسی پرداخته می شود.

کتاب الإشارات والتنبیهاتاز نگارش های موجز و ژرف مربوط به اواخر دوران زندگی ابن سیناست. بعد از نشر الإنارات فی شرح الإشاراتِفخرالدین رازی در قرن ششم هجری، کتاب الإشارات والتنبیهاتکانون توجه اندیشمندان بعدی قرار گرفت و در پرتو آن ادبیات گوناگون و گسترده ای از حاشیه و تعلیقه گرفته تا شرح و تلخیص پدید آمد. یکی از این نگارش ها، حلّ مشکلات الإشارتنصیر الدین طوسی است. بر پایه سنجش نسخه های موجود از این دو اثر به نظر می رسد در سنّت آموزش فلسفه در ایران، متن إشاراتهمواره بر پایه تفسیر طوسی مبنای تدریس قرار می گرفته است. بدین صورت که استادان فلسفه از روزگار طوسی به بعد، شرح طوسی را شایسته ترین تفسیر از آراء ابن سینا به شمار می آورده اند و همان متن را به فراگیرندگان فلسفه تدریس می کرده اند. حرکت شناسی در آثار گوناگون ابن سینا چه مفصل مانند الشفاءو چه مختصر مانند عیون الحکمة مطرح شده است. امّا آنچه سبب شد تا در نوشتار حاضر بحث حرکت شناسی ابن سینا در نمط دوم (فصل ششم- فصل هشتم) از کتاب حلّ مشکلات الإشاراتطوسی مورد بررسی تفصیلی قرار گیرد این بود که اوّلاً در میان آثار ابن سینا کتاب الإشارات والتنبیهاتدارای سنّت تفسیری گسترده ای است و ثانیاً تأملات فلسفی قطب الدین شیرازی، سیّد برهان الدین بخاری، بدرالدین تستری و میر سید شریف جرجانی بر حلّ مشکلات الإشاراتناظر به این بحث تاکنون مورد توجه قرار نگرفته و منتشر نشده است. در این نوشتار ضمن ارزیابی پژوهش های جدید در مضوع یادشده کوشش بر آن بوده است تا اهمیّت کتاب الإشارت در پرتو  سنّت تفسیری آن، نشان داده شود.

حرکت شناسی ابن سینا بویژه آنچه در کتاب الشفاء مطرح شده، بر اندیشمندان دوره اسلامی تأثیر بسیاری گذاشته است. الشفاء دانشنامه یی فلسفی است که بتعبیر ابن سینا دارای چهار «جمله» منطق، طبیعیّات، ریاضیات و الهیات است. تفصیل و جامعیت این اثر سبب شده است تا اندیشمندان بعدی، بیش از آنکه به شرح و تفسیرنگاری بر آن بپردازند به شیوه حاشیه نگاری بر آن روی آورند. با این وصف، برخی رساله های موجز را میتوان یافت که مصنّفان آن آثار کوشیده اند تا به ایضاح برخی از دشواریهای مربوط به حرکت شناسی ابن سینا در کتاب الشفاء بپردازند بی آنکه وابستگی به الشفاء در عنوان اثر هویدا باشد. حکیم ملّا سلیمان گیلانی، اندیشمند قرن یازدهم هجری، در اثری موجز با عنوان رساله الحرکه والسکون والزمان به بررسی چند دشواری مربوط به تعریف حرکت، انواع حرکت، حرکت توسطیه و حرکت قطعیّه پرداخته است. حکیم گیلانی در این رساله، افزون بر توجه ویژه به آراء ابن سینا و صدرالدین شیرازی، به آراء اندیشمندانی نظیر فخرالدین رازی، اثیرالدین ابهری، نصیرالدین طوسی، و میرسیّد شریف جرجانی نیز در باب حرکت توجه کرده است. ساختار رساله حکیم گیلانی دارای سه بخش است: 1) المقدّمه فی تعریف الحرکه والسکون والزمان، 2) فی بیان أنواع الحرکه، 3) فی بیان ما یزید تحقیقها و سبیل دفع ما یورد علیه. تصحیح و تحلیل این رساله برای نخستینبار انتشار می یابد.

بیان دستاوردهای دانشمندان و پیشرفتهای گذشتگان یکی از رسالت های هر فرد متعهد در جامعه است . یکی از هزاران موردی که می توان به جامعه به عنوان پیشرفت و دستاورد تاریخی ارائه کرد ، پیشرفت های گذشته دانشمندان اسلامی در زمینه فیزیک است. در این مقاله سعی بر آن شده تا خلاصه ای از کارهای دانشمندان مسلمان در زمینه های حرکت شناسی و نیرو شناسی ، علم مناظر ( نور شناخت ) ، ترازو و اندازه گیری جرم ویژه و ماشین های ساده و اسباب های مکانیکی ارائه شود. در آخر هم به بررسی این موضوع می پردازیم که آیا می توان از دستاوردها و پیشرفتهای گذشتگان و همچنین از (( ترین )) های موجود در کشور برای تدریس فیزیک استفاده کرد؟ در ابتدا بررسی می شود که آیا امکان این کار وجود دارد؟ موانع و مزایا چه هستند؟ روش اصلی در ارائه مطالب به شیوه اسلامی در این مقاله ، تدریس و اشاره ی غیر مستقیم عناوین و اهداف می باشد نه اینکه مطالب به شکلی جدا و جدای از متن درسی در کتاب آورده شوند. در واقع به دنبال این هستیم که بدون آنکه دانش آموز را درگیر یادگیری این مطالب کنیم ، این موضوعات را به

این مقاله، به بررسی سطح یادگیری دانش آموزان از مفاهیم فیزیک در مبحث حرکت شناسی (سینماتیک) بر اساس مدل APOS می پردازد. در این مدل، سطح یادگیری دانش آموزان از مفاهیم، در سطوح مختلف درجه بندی می شود. طبق این مدل، دانش آموزان مفاهیم را بر اساس ساختارهای ذهنی عمل، فرایند و شیء یاد می گیرند و این ساختارها را با یکدیگر هماهنگ می کنند تا طرحواره ی مفهوم ساخته شود. نوع پژوهش حاضر توصیفی است که به روش زمینه یابی انجام شده است و نمونه مورد نظر، 94 نفر از دانش آموزان پسر دوره متوسطه دوم رشته های ریاضی و تجربی مدارس دولتی منطقه 12 تهران هستند که به روش تصادفی انتخاب شدند. ابزار اندازه گیری، آزمون پیشرفت تحصیلی شامل 11 مسأله چندقسمتی است که در مجموع، متشکل از 28 سؤال تشریحی است که توسط مؤلفین طراحی شده است. پایایی آزمون با محاسبه آلفای کرونباخ904/0 تأیید شد. نتایج این پژوهش نشان داد اکثر دانش آموزان مفاهیم مبحث حرکت شناسی را در سطح عمل و فرایند یاد گرفته اند و اکثر آن ها در درک این مفاهیم در سطوح شیء و طرحواره ناتوانند، بنابراین، ساخت و ساز مفاهیم مبحث حرکت شناسی در ذهن اکثر آن ها ناقص است و آن ها این مفاهیم را به درستی یاد نگرفته اند.