مطالب مرتبط با کلیدواژه

خانوار


۱.

سنجش نگرش خانوارهای عشایری در زمینه اسکان و مشکلات موجود: بررسی موردی عشایر عرب جرقویه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: سنجش عشایر خانوار بررسی موردی عشایر عرب جرقویه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۲۰
پژوهش حاضر با هدف سنجش نگرش خانوارهای عشایر عرب جرقویه نسبت به کوچ و اسکان و شناخت تنگناها و مشکلات اقتصادی، اجتماعی و زیستی آنها انجام شده است. در حال حاضر عشایر کشور را می توان بر مبنای نوع نگرش به زندگی کوچ نشینی به دو گروه تقسیم کرد. گروهی که تمایل به ادامه کوچ روی دارند و گروهی که علاقه مند به اسکان هستند. بنابراین لازم است دو مسئله در برنامه ریزی برای عشایر مورد توجه باشد: یکی پیش بینی امکانات لازم برای بهبود و اصلاح زندگی کوچ نشینی و دیگری ایجاد زمینه مناسب برای اسکان برنامه ریزی شده علاقه مندان به اسکان. جامعه آماری پژوهش، خانوارهای عشایر عرب جرقویه تحت پوشش خدمات سازمان امور عشایر اصفهان هستند. روش جمع آوری اطلاعات، پرسشنامه است. عملیات آماری در دو سطح توصیفی و استنباطی انجام شده است. در سطح توصیفی با استفاده از درصد و میانگین، داده ها مقایسه و تجزیه و تحلیل شدند و در سطح استنباطی از آزمون کای اسکور و ضریب توافق چوپرف استفاده شده است. بر اساس نتایج پژوهش، مهم ترین علت کوچ روی خانوارهای کوچ رو از نظر فراوانی، نداشتن تخصص دیگر، امرار معاش و استفاده از مراتع طبیعی بوده که عمدتاً از روی رضایت یا علاقه شخصی و فردی صورت نمی گیرد و مهم ترین علت تمایل به اسکان از نظر فراوانی، سختی کوچ نشینی، پایان درگیری با دیگران در استفاده از مراتع و بهره مندی از امکانات هر چند اندک رفاهی است. مهم ترین مشکلات خانوارهای کوچ نشین در منطقه ییلاق و قشلاق به ترتیب فراوانی عبارت اند از: کمبود داروی دامی، نداشتن پروانه چرا، مشکلات عبور دادن دام و استفاده از مراتع، عدم دسترسی به پزشک، گرانی و کمبود علوفه و جو و وجود جایگاه نامناسب نگهداری دام.
۲.

بررسی و برآورد عوامل مؤثر بر تقاضای برق خانگی در استان خراسان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: درآمد قیمت برق تقاضا خانوار کشش

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۱۷ تعداد دانلود : ۷۶۷
بررسی و برآورد عوامل مؤثر بر تقاضای برق در بخش خانگی به عنوان یکی از بخشهای مهم مصرفی استان خراسان بسیار اهمیت دارد.برای دست یابی به این هدف با توجه به مطالعات انجام شده، و نیز ساختار برق استان، عوامل مهم مؤثر بر تقاضای برق خانگی استخراج شده است.آن گاه با استفاده از آمار و اطلاعات موجود یک الگوی تک معادله و از نوع لگاریتم خطی برای برآورد مدل تقاضای برق خانگی استان طراحی شده است.بدین منظور از آمار سری زمانی طی دوره 1355- 1380 استفاده گردیده است.نتایج حاصل از برازش مدل تقاضا نشان می دهد که قیمت برق و هزینه خانوار تأثیر معنی داری بر مصرف برق ندارد.همچنین کشش متقاطع قیمتی نفت و گاز طبیعی مبین این است که انرژی برق و سایر سوختهای جایگزین نمی توانند به راحتی جانشین یکدیگر شوند.به علاوه ضریب متغیر مصرف دوره قبل نشان می دهد مصرف کنندگان خانگی طبق عادت مصرفی عمل می نمایند.
۳.

روند فقر و علل آن در ایران/ فقر در خانوارهای ایرانی (با نگاهی به نتایج طرح هزینه درآمد خانوار در ایران(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: مصرف فقر شهر روستا بودجه درآمد انگل کشش درآمدی خانوار سوء تغذیه خوراکی کسری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۶۳ تعداد دانلود : ۱۵۷۴
" هدف این مقاله، بررسی فقر در اقتصاد ایران با استفاده از آمار هزینه و درآمد خانوارها به عنوان شاخصی برای ترسیم وضعیت فقر طی سال های 1361 تا 1382 است. اساس این بررسی، بر این پایه استوار است که افزایش یا کاهش و همچنین مصرف کالاها در سبد مصرف خانوارها نشان از تغییر اوضاع زندگی آنان دارد. ملاک قضاوت درباره تغییر ساختار و روند شاخص ها نیز «نظریه انگل» درباره رفتار مصرفی خانوارهاست که می گوید با بهبود اوضاع اقتصادی زندگی خانوارها، سهم مصرف کالاهای خوراکی کاهش می یابد. بررسی های انجام شده نشان می دهد که اوضاع اقتصادی خانوارهای ایرانی طی دو دهه گذشته شرایط نگران کننده ای داشته است و خانوارها به شکل فزاینده ای تحت فشارهای اقتصادی بوده اند. همچنین این نتیجه به دست می آید که تغییر ساختار مصرف خانوارها نه به خاطر بهبود اوضاع فقر در کشور، که ناشی از وجود فشارهای اقتصادی بوده است."
۴.

رابطه بین میزان باروری کل با توسعه اقتصادی و اجتماعی(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)

کلیدواژه‌ها: رفتار مصرف کننده جمعیت خانوار اقتصاد، باروری نرخ موالید

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۱۳ تعداد دانلود : ۳۵۰۲
"طرح مساله: در این مطالعه رشد جمعیت و سطح باروری و ارتباط آن با توسعه یافتگی اقتصادی و اجتماعی کشورهای مختلف جهان به ویژه در کشورهای در حال توسعه، از جمله ایران مورد بحث قرار می گیرد. روش: روش بررسی در این مطالعه تلفیقی از روش کتابخانه ای و تحلیل ثانویه است و داده های جمعیتی و آماری از نشریات سازمانهای جهانی از قبیل صندوق جمعیت سازمان ملل متحد، یونیسف، بانک جهانی و مرکز آمار ایران اخذ و با بهره گیری از نرم افزار spss، ارتباط بین متغیرهای طرح شده مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. یافته ها: یافته های پژوهش نشان می دهد که هر اندازه سطح توسعه یافتگی کشوری بالا باشد به همان اندازه میزان زاد و ولد و در نتیجه رشد جمعیت آن کشور کمتر است. نتایج: رابطه بین توسعه یافتگی و نرخ زاد و ولد همان گونه که در این پژوهش نشان داده شده است یک رابطه معکوس می باشد؛ یعنی در مناطق محروم جهان و در سطح ایران و استانهای کشور این رابطه به خوبی نمایان است. استانهای برخوردار از رفاه و توسعه، شاهد میزان رشد جمعیت کمتری هستند. "
۵.

برآورد میزان فقر و شدت آن در گروه های مختلف شغلی خانوارهای روستایی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: خانوار شدت فقر شاخص FGT مناطق روستایی ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۰۰ تعداد دانلود : ۱۴۱۹
بدون شک اولین قدم در برنامه مبارزه با فقر، شناسایی هر چه دقیقتر افراد فقیر است.برای انجام این مهم نیز تعریف، تبیین و کاربرد شاخصی برای اندازه گیری فقر که بتواند وجوه مختلف فقر را نمایان سازد ضروری به نظر می رسد. در مطالعه حاضر با استفاده از شاخصهای گروهFGT به برآورد شدت فقر در خانوارهای روستایی با توجه به شغل سرپرست خانوار و منطقه جغرافیایی محل سکونت پرداخته شده است.نتایج این مطالعه نشان می دهد که گذشته از خانوارهای دارای سرپرست بیکار و از کار افتاده که در نامطلوب ترین وضعیت رفاهی به سر می برند، شدت فقر در خانوارهایی هم که سرپرست آنها به کشاورزی اشتغال دارد بیش از سایر خانوارهای جامعه روستایی است؛ ضمن آنکه ساکنان منطقه شرقی کشور بیش از سایر مناطق از مشکل فقر رنج می برند.
۶.

برآورد تابع تقاضاى خدمات دندانپزشکى خانوار شهرى سبزوار، ایران؛ 1385(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)

کلیدواژه‌ها: ایران تابع تقاضا خانوار سبزوار خدمات دندانپزشکی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۵۰ تعداد دانلود : ۷۷۹
تحلیل تقاضا در بخش سلامت مبناى سیاست گذارى است. خدمات دندانپزشکى شاخه اى از خدمات بهداشت عمومى ست ولى به دلایل گوناگون مى توان اقتصاد آن را از اقتصاد سایر خدمات بهداشتى - درمانى مجزا دانست. هدف از این مطالعه برآورد تابع تقاضاى خدمات دندانپزشکى و شناسایى عوامل مؤثر بر آن بود. روش بررسی: این مطالعه ى مقطعى بر 520 خانوار شهر سبزوار انجام شد.داده ها با استفاده از پرسشنامه جمع آوری؛ و تابع تقاضا با استفاده از مدل رگرسیون دو مقدارى لاجیت تخمین زده شد. یافته ها: 42.7 درصد از سرپرستان خانوار داراى تحصیلات دانشگاهى و 52.9 درصد در استخدام دولت بودند. 71 درصد از خانوارهایى که به خدمات دندانپزشکى نیاز داشتند نسبت به تقاضاى آن اقدام نموده بودند. در میان خدمات تقاضا شده، کشیدن دندان با 43.9 درصد بیشترین، و ارتودنسى با 1.4 درصد کمترین فراوانى را دارند. متغیر هاى جنس، سطح تحصیلات، شغل و درآمد خانوار با مراجعه ى افراد ارتباط معنى دار آمارى مربوط به متغیرهاى تحصیلات و درآمد و گروه هاى شغلى بازنشسته، خوى شفرماو روزمزد براى تقاضاى خدمات دندانپزشکى، در نوشتن معادله ى مدل استفاده کرد. نتیجه گیری: سطح درآمد خانوار با تقاضاى خدمات دندانپزشکى خانوار رابطه مستقیم دارد. همچنین تقاضا براى خدمات دندانپزشکى در گروه هاى شغلى بازنشسته، خویش فرما و روز مزد بیشتر از گروه شغلى کارمند دولت است. سطح تحصیلات با تقاضا براى خدمات دندانپزشکى رابطه معکوس دارد. به تأسیس صندوق بیمه ى مکمل براى پوشش هزینه هاى خدمات دندانپزشکى در گروه هاى کم درآمد جامعه نیاز است.
۷.

برآورد سطح و توزیع سرمایه انسانی خانوارهای ایرانی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: رشد اقتصادی سرمایه انسانی خانوار روش داگوم متغیرهای پنهان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۸۱ تعداد دانلود : ۹۲۹
هدف اصلی از این مقاله برآورد سطح و توزیع سرمایه انسانی خانوارها در ایران است. به این منظور بعد از بررسی پایه های نظری و تجربی، با استفاده از روش داگوم به برآورد سطح سرمایه انسانی خانوارها در ایران پرداخته می شود. روش داگوم تلفیقی از سه روش گذشته نگر، آینده نگر و روش ذخیره آموزش می باشد. با توجه به این که شاخص سرمایه انسانی به عنوان یک متغیر کیفی مطرح است، بنابراین برای برآورد آن از روش مدل سازی متغیرهای پنهان استفاده شده است. نتایج حاکی از آن است که متوسط سرمایه انسانی برای خانوارهای ایرانی در نرخ تنزیل 13 درصد برابر 25.029 میلیون ریال و در نرخ تنزیل 15 درصد برابر 22.417 میلیون ریال برآورد شده است. همچنین از نظر رتبه بندی تاثیر متغیرهای توضیحی روی متغیر وابسته، بیشترین و کمترین تاثیر به ترتیب مربوط به درآمد خانوار با رقمی معادل 0.137 و متاهل بودن با رقمی معادل 0.004 است. نتایج مقاله همچنین نشان می دهد که بالاترین سطح سرمایه انسانی متعلق به افراد 37 تا 41 ساله است.
۸.

تحول جمعیت شناختی خانوار در ایران

کلیدواژه‌ها: خانوار خانوار معمولی خانوار دسته جمعی رشد ناهماهنگ ترکیب خانوار سرپرست خانوار پیش بینی خانوار

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۱۵ تعداد دانلود : ۱۴۲۳
این مقاله در دو بخش تدوین شده است. در بخش اول، پس از بررسی تعاریف و مفاهیم خانوار و تغییر آن در منابع آماری، اثر این تغییر را در تعداد و بعد خانوار نشان داده و با اطلاع از آن به بررسی مشخصه های عمده خانوار در ایران پرداخته است و از آن میان، تعداد و نوع خانوار، میزان رشد خانوارهای معمولی در مقایسه با میزان رشد جمعیت آنها، ترکیب خانوار ...
۹.

تاثیر وضعیت اقتصادی - اجتماعی خانوار بر تقاضا برای آموزش عالی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: سرمایه انسانی تقاضا خانوار آموزش‎عالی عوامل اقتصادی - اجتماعی سطح میانی اقتصاد متغیر دو وجهی و الگوی لاجیت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۵۰ تعداد دانلود : ۷۹۱
"در این مقاله به تأثیر وضعیت اقتصادی – اجتماعی خانوار بر تقاضا برای آموزش‎عالی در ایران پرداخته می‎شود. رویکرد آن شناسایی عوامل مؤثر بر تصمیم‎گیری افراد در باره ورود یا عدم ورود به دانشگاهها و مؤسسات آموزش‎عالی است. مطالعات و بررسی‎های انجام شده درباره تقاضا برای آموزش ‎عالی در سطح خرد، به تحلیل الگوی انتخاب افراد برای ورود یا عدم ورود به یک مؤسسه آموزش عالی یا تصمیم ‎‎گیری خانوار برای سرمایه‎گذاری در تحصیلات عالی فرزندانشان دلالت دارد. از این رو الگوهایی معرفی شده ‎اند که قادر به توصیف انتخاب افراد برای ورود به مؤسسات آموزش عالی باشند. براین اساس، الگوسازی رفتارتقاضا نیازمند بهره برداری از روشهایی است که امکان توصیف و تخمین تابعی را که متغیر وابسته آن فقط دو حالت را اختیار می‎کند، فراهم سازد. در این تحقیق از مدلهای دو وجهی (choice binary) استفاده شده است که متغیر های آنها برگرفته از نظریه سرمایه انسانی است. یافته ‎های پژوهشی نشان می‎دهند که : 1. اگر سطح تحصیلات سرپرست خانوار دیپلم و بالاتر باشد، به طور متوسط و با فرض ثبات سایر شرایط احتمال ورود فرد به دانشگاه افزایش می یابد. 2. هرچه تعداد اعضای خانوار بیشتر باشد ، به طور متوسط احتمال ورود فرد به دانشگاه کمتر می شود. 3. جنسیت مذکر به طور متوسط با احتمال کمتری وارد دانشگاه می شود. 4. هرچه فرد روزانه فعالیت اقتصادی بیشتری انجام دهد، احتمال ورود به دانشگاه برای وی کمتر خواهد بود. 5. هر چه زیربنای محل سکونت خانوار (نماینده طبقه اقتصادی اجتماعی ) بیشتر باشد، احتمال ورود فرد به دانشگاه افزایش می یابد. 6. هرچه سن فرد بیشتر باشد، احتمال ادامه تحصیل وی بیشتر است. علی‎رغم محدودیتهای بسیار از نظر اطلاعات و داده‎های آماری ، نتایج یاد شده در اکثر موارد با نتایج تحقیقات مشابه همخوانی و تطابق دارد."
۱۰.

‎بررسی مقایسه ای تأثیر عوامل اقتصادی اجتماعی خانوار بر تقاضای ورود به آموزش(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: خانوار تقاضای آموزش عالی لاجیت تصمیم گیری آموزشی و سرمایه انسانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۱۰ تعداد دانلود : ۷۰۷
" خانوارها حلقه ارتباطی بین سطح بهره‎ مندی اقتصادی اجتماعی و از جمله سرمایه ‎انسانی یک نسل با نسل بعد محسوب می شوند. هدف از تحلیل‎ اثر ویژگی های اقتصادی اجتماعی خانوار بر احتمال ادامه تحصیل یا سطح برخورداری آموزشی فرزندان، شناخت میزان و جهت تاثیر عوامل مذکور است. هدف از اجرای این طرح شناخت عوامل موثر بر تصمیم ‎‎‎گیری افراد برای ورود به دوره‎ های آموزش عالی در سطح خانوارهاست. مرحله اول این طرح در سال 1382 و با استفاده از داده ‎های طرح آمارگیری از ویژگی های اقتصادی اجتماعی خانوار در سال 1374 به اجرا درآمد. در این مرحله، از داده ‎های جدید (سال 1381) استفاده شده و با توسعه مشاهدات، فرضیات مختلف از تاثیر ویژگی های اقتصادی اجتماعی خانوار بر احتمال ادامه تحصیل فرزندان آزمون شده است. این مقاله به بیان نتایج طرح پژوهشی مذکور اختصاص دارد. از مقایسه نتایج این مرحله با مرحله قبل می توان نتیجه گرفت که تاثیر سطح تحصیلات والدین یا سرمایه ‎انسانی نسل قبل بارزتر و معنی ‎دارتر شده است؛ به عبارت دیگر، در طی سالهای اخیر تاثیر تحصیلات دانشگاهی والدین بر نگرش فرزندان نسبت به وجهه اجتماعی و احتمالا چشم ‎انداز اقتصادی تحصیلات عالی بیشتر شده است. این نکته اهمیت بارز انتقال سرمایه بین نسلی و لزوم توجه به توسعه آموزش برای نگهداشت سطح سرمایه ‎انسانی نسلهای آتی را نشان می دهد. در هر دو مرحله تاثیر معنی‎ دار وضعیت اقتصادی خانوار را می توان تشخیص داد و نتایج دو مرحله در خصوص میزان و جهت تاثیر متغیرهای جنسیت و سن افراد و تعداد اعضای خانوار کاملا مشابه و پایدار است؛ به عبارت دیگر، همچنان احتمال ادامه تحصیل فرزندان پسر کمتر و احتمال ادامه تحصیل فرد در سنین بالاتر بیشتر است. "
۱۱.

مقایسه هزینه های ورزشی خانوار ایران در سال 1380 تا 1385(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: تولید ناخالص داخلی خانوار هزینه های ورزشی تغییرات نسبی و واقعی هزینه ها

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۸۸ تعداد دانلود : ۹۴۲
یکی از مهم ترین عوامل تأثیرگذار بر میزان تولید و سرمایه گذاری در بخش صنعت ورزش هر کشور، تعیین میزان و روند تغییرات هزینه ها و الگوی مصرف کالاهای ورزشی خانوار و سهم آن از سبد هزینه های خانوار و GDP کشور است. بدین منظور محقق بر آن شد تا با استفاده از ازپرسشنامه های بررسی هزینه خانوار بر اساس طبقه بندی COICOP، میزان مصارف ورزشی خانوار شهری و روستایی، الگوی مصرف و میزان تغییرات نسبی و واقعی آن را از سال 1380 تا 1385 به دست آورد. داده های حاصله، ابتدا با استفاده از آمار توصیفی تنظیم و سپس جهت دستیابی به تغییرات واقعی هزینه ها بین سال های 1380 و 1385 با استفاده از شاخص بهای کالاها وخدمات مصرفی، اثرات تورم از بین برده شد. نتایج نشان میدهد، میزان هزینه های ورزشی خانوار در سال 1380 معادل 741 میلیارد ریال، 19/0درصد کل هزینه خانوار و 1/0درصد GDP کشور است. در حالیکه در سال 1385 با 3255 میلیارد ریال، 31/0درصد کل هزینه خانوار و 16/0درصد GDP کشورمیباشد. هزینه ورزشی یک خانوار در سال 1385 نسبت به سال 1380 دارای رشد واقعی 124 درصدی است. بیشترین میزان رشد واقعی در بلیط، ورودیه و حق عضویت، انواع کفش و هزینه فراگیری ورزش های مختلف مشاهده میشود. هرچند به دلیل آگاهی مردم از فواید سلامتی ورزش، گرایش آنان به ورزش کردن و به تَبَع آن، هزینه های ورزشی نیز افزایش یافته است، ولی به دلیل پایین بودن درآمد و سهم مشارکت ورزشی مردم ایران نسبت به کشورهای پیشرفته، هنوز هزینه های ورزشی درصد قابل قبولی را در سبد هزینه های خانوار به خود اختصاص نمیدهد.
۱۲.

سنجش رضایتمندی مردم از طرح هدفمندی یارانه ها بر مبنای اهداف دولت(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: رضایتمندی خانوار هدفمندی یارانه ها طرح تحول اقتصادی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی اقتصاد اقتصاد خرد رفاه،درمان،آموزش رفاه سیاست گذاری،گستره و اثرات برنامه های دولت
  2. حوزه‌های تخصصی اقتصاد اقتصاد کلان و اقتصاد پولی سیاست کلان،رویه های کلان،تامین مالی،چشم انداز کلی مطالعات در مورد سیاست های خاص
تعداد بازدید : ۱۴۴۹
هدفمندی یارانه ها مهم ترین بخش طرح تحول اقتصادی در ایران می باشد که به تغییر پرداخت یارانه ها می انجامد. بر این اساس، با حذف تدریجی یارانه ها از کالاهای اساسی مانند مواد سوختی، مواد خوراکی، آب، برق و ... بخشی از درآمد حاصل به صورت نقدی به مردم پرداخت می شود و سایر درآمد حاصل از این کار نیز صرف انجام پروژه های عمرانی و توسعه زیرساخت های اقتصادی می گردد، به طوری که فاصله طبقاتی بین اقشار مختلف جامعه نیز کاهش می یابد. این مطالعه تلاش می کند میزان رضایتمندی مردم از اجرای طرح هدفمندی بر اساس اهداف مذکور در متن طرح تحول اقتصادی را بین خانوارهای شهرستان ارومیه بر اساس سطوح مختلف درآمدی آنها مورد ارزیابی قرار دهد. ابزار جمع آوری اطلاعات پرسشنامه محقق است که پس از سنجش روایی و پایایی آن مورد استفاده قرار گرفته است. برای تجزیه و تحلیل داده های به دست آمده از روش های آماری توصیفی و استنباطی (آزمون های آنووا و تی) استفاده شده است. نتایج حاصل بیانگر این است که از دیدگاه مردم شهرستان ارومیه (نمونه تحقیق) دولت به اهداف مطرح در متن طرح تحول اقتصادی در زمینه اجرای طرح هدفمندی یارانه ها دست نیافته است.
۱۳.

تأثیر قانون هدفمندسازی یارانه ها بر مصرف انرژی خانوار (مطالعه موردی: شهر اصفهان)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: مصرف انرژی خانوار شهر اصفهان قانون هدفمندسازی یارانه ها

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۰۰ تعداد دانلود : ۸۷۴
در میان بخش های اقتصادی کشور، بخش خانگی از بزرگ ترین مصرف کنندگان نهایی انرژی است و شدت انرژی آن برخلاف سایر بخش ها دارای روندی صعودی است. در این راستا، قانون هدفمندسازی یارانه ها از اقدامات اساسی دولت نهم است که از جمله اهداف دولت از اجرای آن، کاهش مصرف انرژی بخش خانگی بوده است.هدف از پژوهش حاضر، تبیین تأثیر اجرای قانون هدفمندسازی یارانه ها بر میزان تغییر مصرف برق و گاز طبیعی خانوارهای شهر اصفهانبوده است. داده های مورد نیاز علاوه بر استفاده از روش میدانی از طریق مدارک و اسناد سازمانی با مراجعه به شرکت توزیع برق شهرستان اصفهان گردآوری شده است. نمونه منتخب در روش نگرش سنجی، شامل 103 خانوار و در روش کارایی سنجی شامل 365 خانوار ساکن در مناطق چهارده گانه شهر اصفهان بوده استکه به روش تصادفی طبقه بندی شده متناسب، انتخاب شده اند. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از روش های آماری توصیفی و استنباطی صورت گرفته است. نتایج حاصل نشان می دهد مطابق با اظهارات خانوارهای اصفهانی، پس از اجرای قانون هدفمندسازی یارانه ها، مصرف برق و گاز طبیعی آن ها، کاهش معناداری نداشته است. تجزیه و تحلیل داده ها و آمارهای رسمی پژوهش نیز مؤید عدم کاهش معنادار مصرف برق خانوارها پس از اجرای قانون بوده است. همچنین نتایج حاکی از عدم وجود تفاوت میان مناطق شهری از نظر میزان کاهش در مصرف برق خانوار و وجود تفاوت از نظر میزان کاهش در مصرف گاز طبیعی خانوار پس از اجرای قانون بوده است.
۱۴.

عوامل تعیین کننده هزینه های فقرزای سلامت در خانوارهای ایرانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: فقر عدالت سلامت خانوار

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۴۴ تعداد دانلود : ۸۶۳
سلامت، ارزشمندترین دارایی مادی بشری و بخش سلامت یکی از محوری ترین بخش های هر جامعه ای است. براساس یکی از رویکردهای عدالت در بخش سلامت، عدالت زمانی اتفاق می افتد که عوامل اجتماعی−اقتصادی افراد باعث مواجهه آنها با هزینه های فقرزا نشود. در این مقاله، با استفاده از حجم بزرگ داده های بین سال های 1386 تا 1390، تأثیر عوامل تعیین کننده در خانوارها بر احتمال مواجهه آنها با هزینه های فقرزای سلامت با استفاده از تکنیک لاجیت و نرم افزار STATA بررسی شده است. نتایج نشان می دهد که احتمال این مواجهه، در صورت شاغل بودن سرپرست خانوارها، صاحب خانه بودن، وجود افراد باسواد بیشتر در خانواده، مساحت سرانه بیشتر محل سکونت خانوار، دهک های بالای درآمدی و تحت پوشش بیمه ای بودن خانوار، کمتر شده و با افزایش بعد خانوار و سکونت در استان های توسعه یافته بیشتر می شود. عدم تأثیرگذاری پوشش بیمه ها بر احتمال مواجهه خانوارها با هزینه های کمرشکن سلامتی، حاکی از عدم کارآیی آن است. احتمال مواجهه خانوارها با هزینه های فقرزا، از سال 1386 تا 1389 هر سال بیشتر شده ولی در سال 1390 این تأثیرگذاری بی معنا بوده است که به احتمال زیاد، به دلیل تأثیر آنی و کوتاه مدت اجرای طرح هدفمندی یارانه ها بوده است. در این مقاله با استفاده از حجم بزرگ داده ها، بررسی تأثیر متغیرهای جدید، بررسی عملکرد سیاست های دولت و تأثیر اجرای طرح هدفمندی یارانه ها، سعی شده است گام های مهمی در تبیین موضوع برداشته شود.
۱۵.

بررسی عوامل اجتماعی و فرهنگی م ؤثر بر مصرف انرژی خانوار پس از اجرای قانون هدفمندسازی یارانه ها (مطالعه موردی: شهر اصفهان)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: مصرف انرژی خانوار پایگاه اقتصادی - اجتماعی شهر اصفهان قانون هدفمندسازی یارانه ها فرهنگ زیست محیطی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی خانواده
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی انسان شناسی انسان شناسی فرهنگی انسان شناسی کاربردی انسانشناسی شهری فرهنگ مردمی
  3. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی فرهنگ برنامه ریزی و مهندسی فرهنگی
تعداد بازدید : ۹۷۶ تعداد دانلود : ۵۰۶
بخش خانگی در میان بخش های اقتصادی کشور، از بزرگ ترین مصرف کنندگان نهایی انرژی است و شدت انرژی آن، برخلاف سایر بخش ها، روندی صعودی دارد. قانون هدفمندسازی یارانه ها از اقدامات اساسی دولت نهم است که از جمله اهداف اجرای آن، کاهش مصرف انرژی این بخش بوده است. بخش خانگی متشکل از گروه هایی است که به لحاظ ویژگی های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی متفاوتند و به نظر می رسد تغییر یکسان قیمت دو حامل برق و گاز طبیعی در نتیجه اجرای این قانون برای تمامی این گروه ها، اثرات متفاوتی بر میزان مصرف هر گروه داشته باشد. هدف پژوهش حاضر، بررسی تأثیر ویژگی های اجتماعی (پایگاه اقتصادی-اجتماعی) و فرهنگی (فرهنگ زیست محیطی) مؤثر بر میزان تغییر مصرف برق و گاز طبیعی خانوارهای شهر اصفهان پس از اجرای قانون هدفمندسازی یارانه هاست. بدین منظور با کسب نظرات خانوارها و با استفاده از ابزار پرسشنامه، فرضیه های پژوهش بررسی شده اند. جامعه آماری شامل کلیه خانوارهای ساکن در مناطق پانزده گانه شهرداری اصفهان بوده است و نمونه گیری به روش تصادفی ساده انجام شده است. حجم نمونه برای بررسی فرضیه های پژوهش، 145 خانوار بوده است. نتایج حاصل از پژوهش نشان داد پایگاه اقتصادی-اجتماعی خانوارهای اصفهانی بر میزان صرفه جویی آن ها در مصرف انرژی (برق و گاز طبیعی) تأثیر معناداری نداشته است؛ در حالی که فرهنگ (زیست محیطی) خانوارها، تأثیر منفی معناداری داشته است.
۱۶.

ارزیابی سطح آمادگی فیزیکی–کالبدی خانوارهای شهر کرمان در برابر زلزله(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: خانوار زلزله شهر کرمان آمادگی فیزیکی–کالبدی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۶۲ تعداد دانلود : ۱۰۲۰
زلزله از مهم ترین سوانح طبیعی است که بر تمامی ابعاد زندگی جوامع تأثیر می گذارد و در صورت عدم آمادگی جامعه در برابر آن، تلفات انسانی و خسارات اقتصادی بسیاری را موجب می شود. در حقیقت در زمان بروز سانحه زلزله آنچه بیشتر موجب تلفات می شود، تخریب های ناشی از محیط فیزیکی–کالبدی جوامع است که بدون استاندارد ساخته شده اند؛ بنابراین آمادگی از نظر بستر فیزیکی، قبل از وقوع سانحه مهم ترین مقوله ای است که می تواند آسودگی خاطر شهروندان، امنیت جانی و مالی آن ها و ایمنی زیرساخت های شهری را فراهم آورد. در این راستا هدف از این پژوهش، تبیین تفاوت های آمادگی از نظر بستر فیزیکی–کالبدی در سطح مناطق شهر کرمان و ارتباط میزان آمادگی خانوارها با پایگاه اقتصادی–اجتماعی است. روش تحقیق، توصیفی–تحلیلی و از نوع کاربردی است. گردآوری داده ها مبتنی بر روش اسنادی–کتابخانه ای و بررسی های میدانی به کمک ابزار پرسشنامه می باشد. جامعه آماری این پژوهش ۱۴۱۸۶۷ خانوار ساکن در چهار منطقه شهر کرمان است که حجم نمونه طبق فرمول کوکران معادل ۳۵۰ خانوار برآورد شده است. روش نمونه گیری نیز خوشه ای متناسب با حجم است. نهایتاً پس از گردآوری و ورود داده ها در محیط نرم افزار SPSS، با انجام آزمون های تحلیل واریانس یک طرفه، توکی و ضریب همبستگی پیرسون مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفته است. نتایج پژوهش نشان می دهد که بین مناطق ازلحاظ سطح آمادگی تفاوت وجود دارد به طوری که منطقه یک با میانگین 73/107 بیش ترین و منطقه چهار با میانگین 73/97 کم ترین آمادگی از نظر بستر فیزیکی–کالبدی قبل از وقوع سانحه را دارد، همچنین آمادگی خانوارها با سطح معنی داری ۰۰۲/۰ و مقدار ضریب پیرسون ̽ ̽ ۱۶۳/0 با پایگاه اقتصادی–اجتماعی آن ها دارای همبستگی معنی داری است یعنی هر چه پایگاه اقتصادی–اجتماعی خانوارها بهبود یابد به همان نسبت وضعیت آمادگی آن ها در برابر سوانح نیز افزایش می یابد.
۱۷.

اثر پرداخت غیرمشروط یارانه های نقدی بر تخصیص زمان خانوارها: ارزیابی اثر یک سیاست اجرا شده(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: سیاست اصلاح یارانه ها اثر سیاست خانوار عرضه ساعات کار رگرسیون تفاضل در تفاضل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۱۵ تعداد دانلود : ۸۱۰
هدف از انجام این پژوهش، برآورد اثر اجرای سیاست اصلاح پرداخت یارانه های انرژی بر ساعات کار هفتگی سرپرست خانوارهای شهری و روستایی در سال های 1391-1389 است. برای اندازه گیری واکنش افراد به دریافت یارانه ها از تکنیک تفاضل در تفاضل استفاده می شود. برای این منظور خانوارهای سال ۱۳۸۹ را با توجه به دریافت و عدم دریافت یارانه، به دو گروه کنترل و برنامه تقسیم می گردد. با روش رگرسیون تفاضل در تفاضل (حداقل مربعات معمولی، متغیر ابزاری و انتخاب نمونه هکمن)، اثر سیاست را روی عرضه ساعات کار در شغل اول و دوم سرپرست خانوار بررسی می کنیم. نخست اینکه آزمون های پلیس بو فرض مهم موازی بودن روندهای پیش از اجرای برنامه را تأیید می کند. از این نظر می توان به یافته های رگرسیون ها از نظر آماری اعتماد داشت. سپس، نتایج نشان می دهد که سیاست اصلاح یارانه ها، اثر معناداری در تغییر میزان ساعات کار نه در شغل اول و نه در شغل دوم در میان خانوارهای ایرانی اعم از شهری و روستایی نداشته است. این یافته ها از استحکام کاملی برخوردار بوده و باتغییر روش برآورد و اضافه یا کم کردن متغیرهای کنترلی تغییری در نتایج ایجاد نمی شود. پدران ایرانی برغم دریافت درآمد غیرکاری تقاضای خود برای فراغت را افزایش نداده و درآمد حاصل را برای خانواده خود صرف کرده اند. از این جهت توزیع یارانه های نقدی بهینه بوده است.
۱۸.

ارزیابی مؤلفه های مبنایی آمادگی ذهنی-نگرشی خانوارهای شهر کرمان در برابر سوانح طبیعی (زلزله)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: آمادگی ذهنی-نگرشی خانوار زلزله شهر کرمان مدیریت سوانح طبیعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹۰ تعداد دانلود : ۲۸۸
سوانح طبیعی هرساله به بروز خسارات متعدد جانی و مالی می انجامد. آمادگی خانوارها پیش از وقوع زلزله، یکی از ضروری ترین اقداماتی است که به عنوان روشی کارآمد و کم هزینه، خسارات ناشی از زلزله را کاهش می دهد. دلیل این امر، موقعیت ایران و قرارگیری برخی شهرها در نقاط آسیب پذیر است که توجه به ابعاد مختلف مکانی–فضایی، این آسیب پذیری را کاهش می دهد. مطالعه توصیفی و هم بستگی حاضر، با هدف بررسی میزان آمادگی ذهنی–نگرشی خانوارهای شهر کرمان انجام شده است. داده ها با مطالعات کتابخانه ای و بررسی های میدانی و به کمک ابزار پرسشنامه به دست آمد. جامعه آماری شامل 141،867 خانوار ساکن شهر کرمان است. حجم نمونه براساس فرمول کوکران و به روش نمونه گیری خوشه ای ۳۵۰ خانوار است. پس از گردآوری داده ها، با استفاده از آزمون آماری تحلیل واریانس یک طرفه، تفاوت میان مناطق در برخورداری از آمادگی ذهنی–نگرشی مشخص شد. هم بستگی میان دو متغیر آمادگی ذهنی-نگرشی و پایگاه اقتصادی–اجتماعی نیز با استفاده از ضریب هم بستگی پیرسون به دست آمد. براساس نتایج، میزان آمادگی ذهنی-نگرشی خانوارهای ساکن در چهار منطقه شهر با هم تفاوت دارد. همچنین میزان آمادگی کم است؛ به طوری که میانگین آمادگی کل خانوارهای نمونه، ۵۵/۵۴ در مقیاس ۲۵ تا ۱۰۲ است که بیشترین و کمترین آن به ترتیب متعلق به خانوارهای منطقه 1 با 88/60 درصد و منطقه 4 با ۷۸/۴۳ درصد است. از سوی دیگر، میزان آمادگی ذهنی-نگرشی خانوارها با پایگاه اقتصادی-اجتماعی هم بستگی دارد؛ یعنی هرچه وضعیت اقتصادی-اجتماعی خانوارها بهبود یابد، آمادگی ذهنی-نگرشی آن ها بیشتر می شود.
۱۹.

تأثیر روان شناختی پیام های تصویری (دارای مضمون بحران آب) بر مقدار واحد مصرفی آب خانگی خانوارها؛ با تأکید بر رویکرد هنردرمانی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: پیام های تصویری بحران آب مصرف آب خانگی خانوار هنر درمانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۵۴ تعداد دانلود : ۵۳۹
به دلیل اهمیت مسئله آب و لزوم صرفه جویی در مصرف آن و نیز با توجه به تأثیر استفاده از هنر برای آموزش و یادگیری الگوی مصرفی، تحقیق حاضر باهدف بررسی میزان تأثیر پیام های تصویری با مضمون بحران آب بر مقدار واحد مصرفی آب خانگی خانوارها انجام شد. روش پژوهش حاضر آزمایشی و از نوع پیش آزمون-پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری این پژوهش را خانواده های داری حداقل یک فرزند که مشغول به تحصیل در دبیرستان های (دوره ی اول) پسرانه شهرستان قدس بودند، تشکیل دادند. نمونه پژوهش نیز، شامل 30 خانوار که داری فرزند مشغول به تحصیل بودند، به روش نمونه گیری دومرحله ای از بین یک آموزشگاه هشت کلاسی انتخاب شدند؛ دانش آموزان همراه با خانواده هایشان به صورت تصادفی در دو گروه کنترل و آزمایش جایگزین شدند (15 خانوار در گروه آزمایش و 15 خانوار در گروه کنترل) ابزار گردآوری مقدار مصرفی آب، برگ های محقق ساخته بود و ابزار مداخله سه پوستر که دارای مضمون بحران آب بودند و تائید روایی داشتند به عنوان متغیر مستقل استفاده شد. برای تحلیل داده ها نیز از آنالیز کواریانس یک راهه استفاده شد. نتایج تحلیل کواریانس نشان داد که اثر متغیر مستقل (پیام تصویری) بر متغیر وابسته (مقدار واحد مصرفی آب خانوار) معنی دار است (375/0= مجذور اتا، 000/0= P ، 00/27= F ) درنتیجه پیام های تصویری داری مضمون بحران آب، بر میزان مصرفی آب خانوار تأثیر داشت و معناداری به دست آمده نشان داد که میزان مصرف آب گروه آزمایش پس از آزمون، کاهش یافته است. کلمات کلیدی پیام های تصویری، بحران آب، مصرف آب خانگی، خانوار، هنر درمانی به دلیل اهمیت مسئله آب و لزوم صرفه جویی در مصرف آن و نیز با توجه به تأثیر استفاده از هنر برای آموزش و یادگیری الگوی مصرفی، تحقیق حاضر باهدف بررسی میزان تأثیر پیام های تصویری با مضمون بحران آب بر مقدار واحد مصرفی آب خانگی خانوارها انجام شد. روش پژوهش حاضر آزمایشی و از نوع پیش آزمون-پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری این پژوهش را خانواده های داری حداقل یک فرزند که مشغول به تحصیل در دبیرستان های (دوره ی اول) پسرانه شهرستان قدس بودند، تشکیل دادند. نمونه پژوهش نیز، شامل 30 خانوار که داری فرزند مشغول به تحصیل بودند، به روش نمونه گیری دومرحله ای از بین یک آموزشگاه هشت کلاسی انتخاب شدند؛ دانش آموزان همراه با خانواده هایشان به صورت تصادفی در دو گروه کنترل و آزمایش جایگزین شدند (15 خانوار در گروه آزمایش و 15 خانوار در گروه کنترل) ابزار گردآوری مقدار مصرفی آب، برگ های محقق ساخته بود و ابزار مداخله سه پوستر که دارای مضمون بحران آب بودند و تائید روایی داشتند به عنوان متغیر مستقل استفاده شد. برای تحلیل داده ها نیز از آنالیز کواریانس یک راهه استفاده شد. نتایج تحلیل کواریانس نشان داد که اثر متغیر مستقل (پیام تصویری) بر متغیر وابسته (مقدار واحد مصرفی آب خانوار) معنی دار است (375/0= مجذور اتا، 000/0= P ، 00/27= F ) درنتیجه پیام های تصویری داری مضمون بحران آب، بر میزان مصرفی آب خانوار تأثیر داشت و معناداری به دست آمده نشان داد که میزان مصرف آب گروه آزمایش پس از آزمون، کاهش یافته است.
۲۰.

تحلیل تقاضای مصرف کنندگان انواع گوشت در ایران

کلیدواژه‌ها: گوشت سیستم تقاضای تقریباً ایده آل مصرف خانوار

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۳۳ تعداد دانلود : ۴۲۴
ضروری بودن انواع گوشت در سبد مصرفی و از سوی دیگر، کاهش مخارج (درآمد) واقعی خانوار که به دلیل افزایش شدید شاخص قیمت می باشد؛ لزوم توجه خاص به این صنعت و توسعه آن را مشخص می کند. در این مطالعه به بررسی رفتار مصرف کنندگان چهار گروه گوشت دام، پرندگان، فرآورده های دام و پرندگان، ماهی و حیوانات دریایی در دوره 1396-1383 در مناطق شهری با استفاده از سیستم تقاضای تقریباً ایده آل در نرم افزار اکسل به روش برنامه ریزی ریاضی پرداخته شده است. نتایج نشان داد که گروه گوشت دام نسبت به تغییرات قیمت کشش پذیر هستند و در سه گروه دیگر؛ افزایش قیمت، تقاضا را برای آن ها افزایش می دهد. همچنین کشش متقاطع بین گوشت دام و گوشت پرندگان در طول دوره زمانی موردنظر، همواره مثبت بوده و بیانگر جانشین بودن این دو گروه می باشد. کشش های متقاطع گروه گوشت دام و گوشت ماهی در برخی سال ها و همچنین فرآورده های گوشت دام و پرندگان با گوشت ماهی، منفی بوده و به طوری که افزایش قیمت دو گروه گوشت دام و فرآورده های گوشت دام و پرندگان؛ سبب افزایش سهم گروه گوشت ماهی در مخارج کل خانوار شده است. همچنین نتایج نشان داد که گروه فرآورده های گوشت دام و پرندگان در دسته کالاهای لوکس؛ گروه گوشت دام و گوشت پرندگان در دسته کالاهای نرمال و گروه ماهی و حیوانات دریایی با کشش درآمدی مثبت ولی کمتر از واحد؛ در دسته کالاهای ضروری سبد خانوارها قرار گرفتند