سواد تغذیه ای

برنامه درسی رسمی آموزش و پرورش در هر جامعه ای باید پرورش دهنده ابعاد مختلف رشد جسمانی، روانی، عاطفی، عقلانی، اخلاقی و اجتماعی دانش آموزان باشد. اما بررسی برنامه های درسی دوره تحصیلی متوسطه ایران، حاکی از مغفول بودن مسئله سواد تغذیه ای است. هدف پژوهش حاضر، تحلیل برنامه درسی مغفول سواد تغذیه ای در دوره تحصیلی متوسطه بود. روش پژوهش، توصیفی پیمایشی بود. جامعه آماری تمامی دانش آموزان دختر و پسر دوره متوسطه ناحیه یک شهر یزد شامل 2140 نفر بودند که با استفاده از فرمول کوکران و روش نمونه گیری تصادفی ساده، تعداد 325 نفر به عنوان حجم نمونه انتخاب شدند. ابزار پژوهش، پرسشنامه استاندارد ارزیابی سواد تغذیه ای (در ابعاد نگرش، عملکرد، آگاهی و منابع اطلاعاتی) بود که روایی و پایایی آن تایید شد. به منظور تحلیل داده ها از آمار توصیفی و آزمون t مستقل استفاده شد. نتایج نشان داد که ابعاد سواد تغذیه ای در هر دو گروه دختران و پسران با ضعف هایی همراه است. با وجودی که دختران در مقایسه با پسران از ابعاد سواد تغذیه ای بهتری برخوردار بودند، اما کمبودهایی نیز مشاهده شد. دختران نگرش ساده تری نسبت به مصرف صبحانه در مقایسه با پسران داشتند. در حیطه عملکرد تغذیه ای، پسران در مقایسه با دختران، عادات نادرست تری درباره مصرف نمک داشتند، اما مصرف لبنیات در گروه پسران بهتر از گروه دختران بود. به علاوه میزان مطلوبیت قد و وزن در هر دو گروه رضایت بخش نبود. در حیطه آگاهی تغذیه ای هر دو گروه دختران و پسران، از آگاهی نظری برخوردار بودند. در نهایت، با استفاده از آزمون خی دو، مشخص شد منابع اطلاعاتی دختران بسیار محدود است اما پسران از منابع متنوعی نظیر کتابهای درسی و شبکه اقوام و دوستان، اطلاعات تغذیه ای خود را کسب می کردند. یافته های پژوهش حاضر، ضرورت بازنگری برنامه های درسی دوره متوسطه را در جهت ارتقای سواد و عملکرد تغذیه ای دانش آموزان نوجوان، بیش از پیش مورد تاکید قرار می دهد.

یکی از ارکان سلامت جامعه، تأمین نیازهای جسمی و ذهنی از طریق تغذیه مطلوب است. هدف پژوهش حاضر، بررسی میزان توجه کتاب های درسی علوم ابتدایی نسبت به مقوله ها ی سواد تغذیه ای است. جامعه آماری پژوهش، کتابهای علوم تجربی دوره ابتدایی و 255 نفر از آموزگاران شهرستان کرمانشاه بودند. روش آماری این پژوهش، تحلیل توصیفی داده ها بود .به این منظور از روش تحلیل محتوای کریپندوروف و روش های آمار توصیفی استفاده شد. مقوله ها از نظر سه هدف دانشی، مهارتی و نگرشی مورد بررسی قرار گرفتند. ابزارتحلیل کتابها، سازه تحلیل محتوا و ابزار گردآوری داده ها برای بررسی نظرات معلمان، پرسشنامه محقق ساخته بود. نتایج تحلیل محتوا نشان داد میزان توجه به مقوله ها در متن کتابها 44%، سؤالات 1/22% وتصاویر9/33% است.میزان توجه به مقوله های دانشی درمتن، تصویرو سؤالات کتابها 2/82 % ، مقوله های مهارتی 6/16% و مقوله های نگرشی 2/1 % می باشد. در بررسی نظرات معلمان مشخص شد که مقوله-های دانشی و تصاویر در کتاب علوم دوم و سوم و مقوله های مهارتی و ارزشی در کتاب علوم پایه سوم بیشتر از سایر کتاب ها بوده است.