مطالب مرتبط با کلیدواژه

فضای عمومی


۶۱.

ارزیابی تأثیر فضای عمومی بر ارتقا تعاملات اجتماعی در مجتمع های مسکونی (مطالعه موردی: شهر لاهیجان)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: فضای عمومی تعاملات اجتماعی مجتمع مسکونی فضاهای شهری پلان های مجتمع مسکونی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۸۸ تعداد دانلود : ۲۳۲
با توجه به رشد فزاینده جمعیت و کمبود زمین های بدون معارض، الگوی تولید مسکن در شهرها تغییر کرده است و در قالب مجتمع های مسکونی گسترش یافته که موجب کاهش تعاملات اجتماعی ساکنین شده است. فضای عمومی یک مجتمع مسکونی اگر از طراحی مناسب برخوردار باشد، می تواند به عرصه هایی برای تعامل ساکنین مبدل گردد. روش تحقیق به صورت ترکیبی بوده. در انجام این پژوهش ابتدا به جمع آوری پیشینه تحقیق درباره فضاهای عمومی مجتمع های مسکونی و تعاملات اجتماعی در آن پرداخته شد. با توجه به متغیرهای استخراجی از پیشینه تحقیق فرضیه ها نوشته شدند. برای متغیرهای مستقل و وابسته تحقیق، معیارها و زیرمعیارها مشخص گردید. سپس هر زیرمعیار بر روی معیار جهت سنجش فرضیه ها و تعاملات اجتماعی پرسیده شد و به این ترتیب سوال های پرسشنامه جهت آزمون spss و plsمشخص گردیدند. حجم نمونه 398 نفر محاسبه گردید. پرسشنامه ها در شهر لاهیجان(محل قرارگیری سایت) توزیع شدند و تحلیل فضای مجتمع مسکونی و سایت از طریق نرم افزار SPACE SYNTAXو DEPTH MAP صورت گرفت. نتایج نشان دادند پارامترها(تنوع، خوانایی، چارچوب فیزیکی، قابلیت زیست محیطی، ایمنی، تسهیلات) در ناحیه قبول فرضیه تحقیق و تاثیر مثبت بر ارتقاء تعاملات اجتماعی ساکنین داشتند که معیار ایمنی بیشترین تاثیر را داشت. و برخی دیگر(عناصر کالبدی و سلسله مراتب) در ناحیه رد فرضیه تحقیق برآورد شد. و طبق داده ها راهکارهای طراحی بیان شد. براساس تحلیل های صورت گرفته با روش چیدمان فضایی(space syntax) و نرم افزار UCL DEPTH MAP دریافتیم این فضای شهری از دسترسی، امنیت و خوانایی مناسبی برخوردار بود و از آنجایی که خوانا بودن، لزوم وجود امنیت و داشتن دسترسی های مناسب از معیارهای لازم برای برقراری تعاملات اجتماعی بیشتر بود، نتیجه گرفتیم که سایت برای طراحی مجتمع مسکونی با رویکرد افزایش تعاملات به درستی مکان یابی شده بود. و همچنین با تحلیل های صورت گرفته برای پلان های مجتمع مسکونی دریافتیم که مجتمع به کمک فضاهای عمومی خود، مکانی مناسب برای برقراری تعاملات اجتماعی مهیا ساخت.
۶۲.

بررسی مولفه های کالبدی برالگوها ی رفتاری شهروندان خیابان سی تیر شهر تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: فضای شهری الگوی های رفتاری خیابان سی تیر فضای عمومی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۶۲ تعداد دانلود : ۳۲۴
بیشترین تاثیر را بر الگوهای رفتاری شهروندان دارد؟. متغیرهای مستقل این تحقیق (براساس نظریه بنتلی)شامل شاخص های تنوع، انعطاف پذیری، نفوذ پذیری، تناسب بصری، خوانایی، غنای حسی ومتغیر وابسته الگوهای رفتاری شهروندان است. رویکرد این پژوهش توصیفی-تحلیلی است. اطلاعات این پزوهش از طریق مطالعات میدانی انجام شد و داده های به دست آمده در نرم افزار spss تحلیل شد. از آزمون کولموگروف – اسمیرنوف نیز برای تعیین نرمال بودن داده ها استفاده شد. جامعه آماری این پژوهش، بهره وران استفاده از فضای خیابان سی تیر است. نتایج نشان داد که ارتباط مستقیم و پیوستگی آماری و معناداری بین همه مؤلفه ها و شاخص های محیطی -کالبدی با الگوهای رفتاری شهروندان وجود دارد. بالاترین ضریب همبستگی در بین ابعاد مؤلفه های کالبدی با الگوهای رفتاری شهروندان بین نفوذ پذیری (01/0>P ، 579/0=r ) و پایین ترین ضریب همبستگی بین غنای حسی و الگوهای رفتاری وجود (01/0>P ، 142/0r =) دارد. ضریب تفاضل نیز نشان می دهد که متغیرهای کیفیت معابر و دسترسی ها، انعطاف پذیری فضا، تناسب معماری به ترتیب با 86/0، 83/0 و 78/0 بالاترین ضرایب را دارند که نسبت به دیگر متغیرها پیش بینی کننده قوی تر است و ضریب تفاضل شاخص غنای حسی با 15/0 در پایین ترین سطح تأثیرگذاری بر الگوهای رفتاری شهروندان قرار دارد
۶۳.

سنجش و ارزیابی کیفیت محیطی فضای عمومی روستاهای مقصد در جذب گردشگران (مطالعه موردی: روستاهای هدف گردشگری شهرستان طرقبه و شاندیز)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: توسعه گردشگری جذب گردشگر فضای عمومی کیفیت محیطی گردشگری روستایی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴۶ تعداد دانلود : ۳۰۷
جاذبه های موجود در محیط های روستایی نقش اساسی در جذب گردشگر دارند. فضاهای عمومی موجود در روستاها مانند میدان ها و کوچه ها همراه معماری بیرونی خانه ها و مبلمان های موجود می توانند عناصر جذاب برای گردشگران باشند. کیفیت محیطی فضاهای عمومی و عناصر موجود در آن اولین و مهم ترین جاذبه گردشگری از دیدگاه گردشگران روستایی بوده و می تواند موجب رونق گردشگری شود. بر این اساس، هدف از پژوهش حاضر سنجش و ارزیابی کیفیت محیطی فضای عمومی روستاهای مقصد در جذب گردشگر است. روش تحقیق توصیفی - تحلیلی است و داده های مورد نیاز به دو روش اسنادی و میدانی جمع آوری شده است. در این پژوهش هشت روستا از شهرستان طرقبه و شاندیز، که دارای جاذبه های گردشگری اند و گردشگری در آن ها رواج یافته، بررسی شده است. جامعه آماری شامل گردشگران روستایی و جامعه نمونه شامل 194 گردشگر است. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از آزمون همبستگی پیرسون، Tتک نمونه ای، و مدل ویکور استفاده شده است. براساس آزمون Tتک نمونه ای، از بین چهار مؤلفه انتخاب شده بیشترین مقدار آن مربوط به مؤلفه عملکردی با میانگین 08 / 3 و کمترین مقدار مربوط به مؤلفه زیباشناختی با میانگین 94 / 2 است. براساس آزمون همبستگی، در بین مؤلفه های کیفیت محیطی رابطه معناداری وجود دارد و قابلیت تعمیم به کل جامعه را دارد. همچنین، نتایج مدل ویکور نشان داد که روستای جاغرق در بهترین شرایط به لحاظ برخورداری از کیفیت محیطی فضاهای عمومی قرار دارد و روستای کنگ در پایین ترین رده است.
۶۴.

تحلیل ابعاد و مولفه های جایگاه زنان در برنامه ریزی و طراحی فضاهای عمومی در شهرهای ایرانی- اسلامی (مطالعه موردی: شهر زاهدان)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: برنامه ریزی و طراحی زنان فضای عمومی شهرهای ایرانی - اسلامی زاهدان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵۶ تعداد دانلود : ۲۶۵
استفاده از دیدگاه های جنسیتی در برنامه ریزی شهری در دهه های گذشته بسیار رواج یافته و منجر به ایجاد پروژه هایی تحت عنوان برنامه-ریزی جنسیتی یا برنامه ریزی حساس به جنسیت شده است. لذا امروزه یکی از محورهای اصلی مورد توجه طراحی شهری و برنامه ریزی شهری بخصوص در حوزه فضاهای عمومی "پردازش به عدالت جنسیتی" در طراحی فضاهای شهری است. رابطه جنسیت و فضای شهری امروزه یکی از بحث های اساسی در عرصه جهانی است. در این راستا هدف پژوهش حاضر جایگاه زنان در برنامه ریزی و طراحی فضاهای عمومی در شهرهای ایرانی - اسلامی (مطالعه موردی: شهر زاهدان) می باشد. پژوهش حاضر، از نظر هدف، جزء پژوهش های کاربردی است. به منظور سنجش و تجزیه و تحلیل از نرم افزار SPSS و مدل TOPSIS، استفاده شده است. نتایج آزمون تی تک نمونه ای جهت بررسی برنامه ریزی و طراحی فضاهای عمومی در شهر زاهدان متناسب با جایگاه زنان در بعد (معنایی، فعالیتی، اجتماعی، کالبدی)، نشان از وضعیت نامناسب طراحی فضا های عمومی متناسب با جایگاه زنان در این ابعاد می باشد. با توجه به یافته ها و محاسبات انجام شده در مدل تاپسیس، از نظر متخصصین و کارشناسان، بعد فعالیتی با کسب مجموع امتیاز (833/0)، در رتبه نخست تاثیرگذاری و اهمیت قرار دارد. همچنین بعد اجتماعی با کسب امتیاز (776/0)، در درجه دوم تاثیرگذاری قرار دارند. از نظر متخصصین و کارشناسان بعد کالبدی در آخرین درجه تاثیرگذاری و اهمیت در برنامه ریزی و طراحی فضاهای عمومی در شهر زاهدان می باشد.
۶۵.

بررسی عوامل کالبدی مؤثر در ایجاد و ارتقاء حس تعلق مکانی در طراحی شهری (مطالعه ی موردی: فضای عمومی بلانش شهر مشهد)

کلیدواژه‌ها: حس تعلق طراحی داخلی کافی شاپ فضای عمومی عوامل کالبدی مشهد

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۱۲ تعداد دانلود : ۷۶۰
حس تعلق به مکان بین فرد و مکان، پیوند ناگسستنی ایجاد می کند، موجب هماهنگی فرد با محیط و رضایتمندی وی می شود و انگیزه ی لازم برای ماندگاری فرد در محیط را فراهم می کند.کافی شاپ یکی از مهم ترین فضاهای شهری می باشد که افراد نه صرفاً برای نوشیدن چای یا قهوه، بلکه برای تجربه ی معنا و احساس و گذراندن ساعاتی دور از زندگی کاری و استرس به آن مراجعه می کنند. بنابراین شناخت عوامل مؤثر در ایجاد حس تعلق و آن چه که انسان را در ارتباطی درونی با محیط قرار می دهد الزامی است. هدف کلی پژوهش حاضر، پرداختن به شناخت مفهوم حس تعلق و عوامل مؤثر بر ایجاد آن، به خصوص عوامل کالبدی مؤثر بر ایجاد این حس در محیط کافی شاپ می باشد. پژوهش حاضر از نوع کاربردی است و روش پژوهش از نوع کیفی و توصیفی تحلیلی است. جهت گردآوری اطلاعات و مبانی نظری پژوهش، از روش مطالعات کتابخانه ای و اسنادی و برای بررسی و تحلیل مؤلفه های کالبدی مؤثر بر ایجاد حس تعلق در نمونه ی موردی از شیوه ی پیمایش میدانی (مشاهده و مصاحبه) استفاده شده است. یافته های پژوهش نشان می دهند، مؤلفه ی کالبدی مؤثرترین مؤلفه در ایجاد و ارتقاء حس تعلق در کافی شاپ بوده و تحت تأثیر ده شاخص رنگ، هندسه، مصالح، نور طبیعی و مصنوعی، مقیاس، تنوع، زیبایی و عناصر طبیعی می باشد. بررسی مؤلفه های کالبدی در کافی شاپ بلانش نیز، نشان داد شاخص نور، عناصر طبیعی و تنوع فضایی بیش ترین تأثیرگذاری را در ارتقاء حس تعلق به مکان در نمونه ی مورد بررسی دارند. در نهایت نیز، برای هرکدام از مؤلفه های کالبدی راه کارهایی جهت ارتقاء حس تعلق به مکان ارائه شده است.
۶۶.

بازشناسی تئوری های امنیت شهری در فضاهای عمومی از نگاه نظریه پردازان

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: امنیت فضای عمومی امنیت شهری شهر

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۳۶ تعداد دانلود : ۹۴۴
از آنجایی که احساس امنیت در فضاهای شهری یکی از مهم ترین شاخص های کیفیت زندگی محسوب می شود و به رغم آن که مسئله امنیت در هر جامعه ای، یک مسئله پیچیده و دارای ابعاد متنوع و متعدد اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی است، در تامین این نیاز نباید از نقش و تاثیر عوامل محیطی غافل شد. مطالعات و دیدگاه های مختلف نشان می دهند که کاهش و کنترل جرائم شهری نسبت معناداری با مشارکت، نظارت، مالکیت و استفاده دائم کاربران از فضا دارد؛ توجه به ریزه کاری های فضایی و روابط اجتماعی به جای سیاست های سخت پلیسی می تواند کارگشا باشد. از مهم ترین نگرش های جدید در این زمینه می توان به دیدگاه پنجره شکسته، سفر مجرمانه، کانون های جرم خیز، الگوی جرم، فضای مقاوم در برابر جرم، پیشگیری جرم از طریق طراحی محیطیCPTED، فعالیت روزمره و انتخاب منطقی اشاره نمود که عموما از دهه 1970 به بعد مطرح شده اند. در این پژوهش به شیوه مطالعه اسنادی، این نظریات مورد بررسی قرار گرفته و به واسطه نگاه مقایسه ای مورد نقد قرار گرفه اند. سپس این نظریات و مفاهیم کلیدی مستتر در آن ها در قالب یک جدول مورد جمع بندی قرار گرفته است که مطالعه بیشتر بر روی آن ها گواه این مطلب است که نظریه پردازان این حوزه، برای افزایش امنیت در فضاهای شهری، استفاده از راهکارهای اجتماعی و الگوهای صحیح طراحی را موثرتر از دیگر شیوه های قانونی و کیفری می دانند. همچنین طبق مفاهیم کلیدی استخراج شده از این نظریات، پارامترهای کنترل اجتماعی و خلق فضاهای قابل دفاع، از بیش ترین فراوانی در میان دیگر مفاهیم کلیدی برخوردار بوده اند.
۶۷.

تحلیل و بررسی پیکربندی معماری فضاهای آموزشی مدارس ایرانی- اسلامی: مقایسه تطبیقی فضای عمومی و آموزشی در مدارس ایرانی اسلامی و مدلهای چیدمانی معاصر(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: مدرسه پیکره بندی فضایی تعلیم و تربیت فضای عمومی فضای آموزشی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۴۸ تعداد دانلود : ۳۰۴
در سالهای اخیر مقوله آموزش و پرورش بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته است. پژوهشهای این عرصه، درصدد ارائه اصول طراحی بهینه در فضاهای آموزشی هستند تا آموزش محیط- محور، اجتماع- محور و دانش آموز- محور (به منزله دستاورد آموزش و پرورش نوین) جایگزین آموزش معلم- محور شود. به این منظور از طریق روش تحقیق ترکیبی، شامل روش چیدمان فضایی و استدلال منطقی سه گونه محیط تعلیم و تربیت رایج در گذر زمان تحلیل شدند. در گونه اول دو مدرسه خطی البرز و فیروز بهرام، در گونه دوم، مدرسه های درونگرای خان شیراز و غیاثیه خرگرد و در گونه سوم، مسجد مدرسه های آقابزرگ کاشان و صالحیه قزوین برای مقایسه انتخاب شدند. از این رو ارتباط کلاس و فضای بیرونی، دسترسی، عرصه بندی بصری و فیزیکی، انعطا ف پذیری و خوانایی فضای آموزشی با تحلیل گراف نمایانی، گا م متریک و گام پیمایشی (عمق قابل پیمایش) در روش چیدمان فضایی سنجش و سپس به تحلیل تعامل فضای آموزشی (کلاس) و فضای بیرون از طریق مدلهای ارتباط فضایی راش، گروتر، مظفر و میرمرادی اقدام شده است. تناسبات حیاط در نمونه های مطالعاتی نیز مورد بررسی قرار گرفته است. یافته های مقاله حاضر به صورت ارائه دو الگوی پیکره بندی فضایی در بناهای آموزشی آینده مطرح شد. هدف این مدلها، رعایت اکثر نقاط قوت چیدمانی در بناهای آموزشی معاصر و سنتی بوده و سعی شده است که با تمرکز بر محیط پیرامون دانش آموزان، مجموعه ای خوانا، دسترس پذیر، طبیعت گرا، فضاهای انعطاف پذیر و عرصه بندی بصری و فیزیکی ایده آل را برای کلاس فراهم آورد.
۶۸.

کتابخانه و فرصت حضور زنان در فضای عمومی؛ کتابخانه به مثابه مکان سوم(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: فضای عمومی کتابخانه های عمومی کیفیت زندگی زنان مکان سوم

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۶۸ تعداد دانلود : ۲۵۵
امروزه توجه به فضاهای عمومی شهر یکی از مهم ترین مباحث اجتماعی است خصوصاً توجه به این موضوع در میان گروه هایی مانند زنان که عمدتاً امکان کمتری برای بهره برداری از فضاهای شهری را در اختیار دارند، اهمیتی دوچندان می یابد. توجه به پتانسیل های بالقوه ای که کتابخانه ، به مثابه «مکان سوم»، می تواند برای گروه های مختلف زنان داشته باشد، کانون اصلی توجه این پژوهش است. گرچه مکان سوم می تواند در تحقق مشارکت و دموکراتیزاسیون فرهنگی در جامعه نقش ایفا کند، اما اگر به نقد رویه های طردکننده در این مکان ها پرداخته نشود و تقویت نقاط قوت و بهبود آنها مد نظر نباشد نمی توان به بهبود فرآیند ادغام گروه های مختلف از جمله زنان در این نوع فضاها و مکان ها امید داشت. داده های این پژوهش از طریق مصاحبه نیمه ساختاریافته با نُه زن پژوهشگر و دانشگاهی که تجربه استفاده مداوم از کتابخانه ها را داشته اند و نیز مشاهده فضای چهار کتابخانه عمومی در مناطق شمال، مرکز و جنوب تهران و مصاحبه با کتابداران و مراجعان آنها به دست آمده است. از خلال مشاهدات و روایت های زنان، تلاش شده تا با تحلیل تماتیک دلایل اقبال یا بی رغبتی آنها در استفاده از کتابخانه های عمومی شناسایی شود. نتایج نشان می دهد که اغلب زنان تجربه چندان خوشایندی از کتابخانه ندارند و ترکیبی از مشخصات فضای فیزیکی، قوانین و مقررات و بی توجهی به اقتضائات خاص زندگی زنان همچون نقش مادری از دلایل مهم بی اقبالی به کتابخانه است. یکی از مهمترین نتایج برآمده از این پژوهش نیز ضرورت مبرم توجه به نیازهای ویژه محلی در برنامه ریزی و تجهیز کتابخانه در محلات مختلف شهر است.
۶۹.

ترس از جرم در فضای عمومی شهری از منظر زنان (مطالعه موردی: زنان شهر بابل)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: ترس از جرم زنان فضای عمومی بابل

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۹۲ تعداد دانلود : ۲۵۳
ترس یکی از نام آشناترین واژه هایی است که هر فردی به طور غریزی از بدو تولد تا زمان مرگ، آن را به هر شکلی تجربه می کند. هدف این پژوهش ترس از جرم در فضای عمومی از منظر زنان در شهرها(مطالعه موردی: زنان شهر بابل) در سال 1398بود. این پژوهش با استفاده از روش پیمایش و با ابزار پرسشنامه صورت گرفته است. جامعه پژوهش را زنان 18 تا 60 ساله ساکن شهر بابل تشکیل داده اند. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران، 350 نفر تعیین شد و با استفاده از شیوه نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای، انتخاب شدند. برای تحلیل داده های پژوهش، از آزمون های ضریب همبستگی با نرم افزار spss24 و تحلیل معادلات ساختاری با نرم افزار Amos25 استفاده شد. پایایی پرسشنامه با استفاده از روش آلفای کرونباخ، محاسبه و مناسب ارزیابی شد که بر اساس آن ضریب متغیرهای پژوهش و ابعاد آن بیش از 0.7 بود. در این پژوهش با به کارگیری آمار استنباطی رابطه متغیرهای فاصله اجتماعی و استفاده از وسایل ارتباط جمعی و کنترل غیررسمی، بی نظمی با ترس از جرم سنجیده شد که رابطه همه متغیرها مورد تائید قرار گرفت. نتایج نشان داد که این متغیرهای فاصله اجتماعی و استفاده از وسایل ارتباط جمعی و کنترل غیررسمی، بی نظمی با ترس از جرم رابطه معنی داری دارند. با استفاده از نرم افزار Amos25 و رسم مدل مقدار تغییرات متغیر وابسته به وسیله متغیرهای مستقل تبیین شد.
۷۰.

نقش مراکز تجاری در افزایش سرزندگی فضاهای شهری (مطالعه موردی مرکزخرید کوروش شهر تهران)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: شهر تهران فضای شهری فضای عمومی مراکز تجاری مرکز خرید کوروش

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۴ تعداد دانلود : ۱۴۳
مراکز تجاری در کلان شهر تهران یکی از مهم ترین کاربری های فضاهای شهری و بخشی از سیستم فضای شهری محسوب می شوند که اثر های قابل توجهی دارند. این مراکز خرید ، به عنوان بخشی از فضاهای عمومی در شهرها، نقش مهمی در سرزندگی شهری ایفا می کنند. هدف از پژوهش حاضر تحلیل نقش مرکز تجاری کوروش بر سرزندگی فضای شهری است. این مرکز تجاری واقع در اتوبان شهید ستاری در منطق ه 5 کلان شهر تهران با داشتن بیش از 500 واحد تجاری و بزرگ ترین پردیس سینمای کشور، و کافی شاپ های متعدد، یکی از بزرگ ترین مراکز تجاری، خرید، و تفریحی در کشور محسوب می شود. هشت مؤلف ه اصلی سرزندگی شهری (ایمنی و آسایش، تراکم، دسترسی و نفوذپذیری، ظرفیت سازمانی، ارتباطات، خلاقیت، هویت و تمایز، تنوع) از دیدگاه چارلز لاندری در این پژوهش بررسی شده است. جامعه آماری این پژوهش، بر اساس فرمول کوکران، 385 نفر از بازدیدکنندگان این مرکز تجاری را تشکیل می دهد. برای جمع آوری داده ها از روش میدانی استفاده شد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از روش آمار ناپارامتری و نرم افزار spss انجام شد. نتایج نشان می دهد که متغیر مستقل می تواند بیش از 80 درصد از واریانس سرزندگی فضای شهری را تبیین نماید و از مجموع شاخص های فرعی در این پژوهش 22 شاخص برای بیان سنجش سرزندگی فضاهای شهری مناسب است. شاخص های اصلی همچون ایمنی و آسایش، تراکم، دسترسی و نفوذپذیری نقش مؤثری در سرزندگی فضای شهری دارند؛ به طوری که ضریب تولرانس در این شاخص ها به ترتیب با 98 / 0، 94 / 0، و 91 / 0 بالاترین ضرایب را به خود اختصاص داده اند و نسبت به دیگر متغیرها پیش بینی کننده قوی تری در این پژوهش اند و عمده ترین رضایت شهروندان از سرزندگی متعلق به سه شاخص ایمنی و آسایش، تراکم، دسترسی و نفوذپذیری است. متغیرهای دیگر این پژوهش همچون ظرفیت سازمانی با شاخص رفتار مناسب فروشندگان با آماره 5 / 1- = T و متغیر ارتباطات با شاخص حمل و نقل عمومی آماره 2 / 1- = T و شاخص ضوابط برای افراد با نیازهای خاص با آماره 1 / 1-= T کمترین تأثیرگذاری را از منظر شهروندان به سرزندگی شهری داشته است. که باید مورد توجه بیشتری قرار گیرد تا میزان سرزندگی مجتمع تجاری کوروش افزایش یابد.
۷۱.

تأثیر همه گیری کووید-19 بر ویژگی های کالبدی- رفتاری فضاهای عمومی، مطالعه موردی: شهر مشهد(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: ویژگی های کالبدی-رفتاری فضای عمومی تاب آوری بیماری کووید 19

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۷ تعداد دانلود : ۲۹۸
مقررات و قوانین وضع شده و ممنوعیت های ارتباطی در راستای ممانعت از گسترش بیماری Covid-19، سبب تغییر رفتار افراد در فضاهای عمومی گردیده و حفظ فواصل اجتماعی و عدم حضور مردم در فضاهای عمومی، موجب کاهش کیفیت این فضاها و از بین رفتن تعاملات اجتماعی شده است. فضاهایی که زنده بودن آن ها عاملی مهم در جهت تاب آوری شهرها در مقابل بحران همه گیری بیماری می باشد. پژوهش کاربردی حاضر که رویکردی کم-کیفی دارد، باهدف شناسایی و ارزیابی عوامل متأثر از ویروس کووید-19 و تأثیر آن ها بر فضاهای عمومی به منظور ارتقاء کیفیت زندگی در این فضاها و با تأکید بر تاب آوری شهری تنظیم و نوشته شده است. در همین راستا، متخصصین دو حوزه بهداشت- سلامت و معماری-شهرسازی، بر اساس پرسشنامه، تغییرات کالبدی و رفتاری افراد در فضاهای عمومی را بررسی نمودند. درمجموع 41 عامل مؤثر حاصل شد که به روش آمار توصیفی و تحلیلی مورد ارزیابی قرار گرفت. آمار توصیفی شامل آماره های فراوانی، میانگین، انحراف معیار، ضرایب چولگی و کشیدگی بوده و در آمار استنباطی، از تکنیک تحلیل عاملی اکتشافی بهره برده شد. همچنین برای محاسبه درصد مربوط به فراوانی پاسخ ها، از شاخص RII استفاده گردید. عوامل مذکور، در 17 رده تحت عنوان دو شاخص کالبدی و رفتاری قرار گرفتند. نتایج ارزیابی ها نشان می دهد کلیه عناصر و ویژگی های فیزیکی و عوامل مرتبط با آن ها یعنی مقیاس، دسترسی، علائم هشداردهنده و مبلمان، تراکم، فضای سبز، آلودگی، تردد، حمل ونقل، امنیت و فاصله؛ در بخش کالبدی و عوامل مربوط به فعالیت های اجتماعی و انفرادی و واکنش های حسی، وضع قوانین و مقررات، نظم، فعالیت های حمایتی، نظارت و فعالیت های مبتنی بر بهداشت و سلامت، در بخش رفتاری قرار می گیرند. در بخش کالبدی، افزایش فضاهای سبز، کاهش تردد و کاهش تراکم ساختمانی و در بخش رفتاری، نظارت بر فعالیت های رسمی، کاهش تراکم جمعیتی و ایجاد صف های منظم بر اساس شاخص RII، به عنوان مهم ترین عوامل تأثیرگذار بر فضاهای عمومی به منظور تاب آوری شهر معرفی می شوند.
۷۲.

تحلیلی بر عوامل کالبدی مؤثر بر ارتقاء حس تعلق درکافی شاپ (نمونه موردی: کافی شاپ آیوی)

کلیدواژه‌ها: فضای عمومی کافی شاپ حس تعلق عوامل کالبدی کافی شاپ آیوی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵۱ تعداد دانلود : ۲۰۷
امروزه فضاهای عمومی نظیرکافی شاپ ها و رستوران ها، نقش مهمی در زندگی روزمره مردم دارند و مراجعه به کافی شاپ ها نسبت به گذشته افزایش چشمگیری داشته و به تبع آن تعداد کافی شاپ ها نیز به طور قابل توجهی افزایش پیدا کرده است. به همین دلیل جذب مشتری و تبدیل آنها به مشتری های وفادار برای صاحبان کافی شاپ ها از اهمیت قابل توجهی برخوردار است. از آنجایی که حس تعلق به مکان بین انسان و مکان، تعامل و پیوند عاطفی ایجاد نموده و تمایلی قوی برای حضور و ماندگاری و بازگشت به آن مکان را در پی دارد، توجه به پارامترهای کالبدی مؤثر در ارتقاء حس تعلق، بایستی از اساسی ترین دغدغه ها باشد. لذا هدف از این پژوهش تبیین مفهوم حس تعلق به مکان و شناخت عوامل کالبدی مؤثر بر آن در کافی شاپ و بررسی نحوه عملکرد این عوامل در نمونه موردی (کافی شاپ آیوی) می باشد. پژوهش حاضر از نوع کاربردی و کیفی است و به لحاظ ماهیت توصیفی- تحلیلی می باشد که بخش اول آن از طریق مطالعات اسنادی و کتابخانه ای و بخش دوم آن از طریق مطالعات پیمایشی و میدانی انجام شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد، عوامل مؤثر بر ایجاد و ارتقاء حس تعلق به مکان در کافی شاپ را می توان به عوامل کالبدی، عملکردی، اجتماعی، فرهنگی، فردی، معنایی و زمانی تقسیم بندی کرد. مؤلفه کالبدی شامل عناصر نور، رنگ، مصالح، طبیعت، مبلمان، بافت و تزئینات، اندازه و مقیاس می باشد و کیفیت و مطلوبیت هرکدام از شاخصه های ذکر شده نقش بسزایی در افزایش حس تعلق به مکان درکاربران کافی شاپ دارد. از مهمترین شاخصه های کالبدی ایجاد حس تعلق در نمونه موردی (کافی شاپ آیوی)، مصالح بومی، پیوند با طبیعت بواسطه بهره گیری از عناصر طبیعی و توجه ویژه به نورپردازی مصنوعی می باشد.
۷۳.

میادین شهری به عنوان فضای عمومی در زندگی اجتماعی و ارائه راهبردهایی به منظور ارتقای تعامل اجتماعی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: میدان فضای عمومی تعامل اجتماعی حقوق شهروندی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۰ تعداد دانلود : ۱۶۷
امروزه، تأثیر رشد تکنولوژی بر زندگی مردم و جامعه ما قابل توجه، اجتناب ناپذیر و همچنین نگران کننده است. نقش فضاهای عمومی شهری در زندگی اجتماعی کم اهمیت تر و قابل توجه تر شده است. به مباحث زندگی اجتماعی در فضاهای عمومی و روابط با ایجاد شهری پویا در برنامه ریزی و طراحی شهری توجه چندانی نشده است. روش تحقیق مورد استفاده از نوع تحلیلی و توصیفی است. این سوال که چگونه فضاهای عمومی شهری (بخصوص میادین) می تواند شهروندان را به افزایش تعامل اجتماعی تشویق کند، مطرح می شود. این مطالعه به عوامل مؤثر از دیدگاه انسانی می پردازد که می تواند در دستیابی به طراحی موفق یک میدان عمومی شهری کمک کند. هدف از این کار، درک این مسئله است که چگونه می توان زندگی و رفتارهای اجتماعی را در فضاهای عمومی (میادین) بهبود بخشید و به تبع آن راهبردهای موثری در این ارتباط و چارچوب طراحی متناسب ارائه گردد. هدف از این کار، درک این مسئله است که چگونه می توان زندگی و رفتارهای اجتماعی را در فضاهای عمومی (میادین) بهبود بخشید و به تبع آن راهبردهای موثری در این ارتباط و چارچوب طراحی متناسب ارائه گردد.
۷۴.

تحلیل و مقایسه میزان رویدادمداری فضاهای عمومی شهری مورد مطالعه: منطقه 12 شهر تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: رویداد فضای عمومی رویدادمداری فضای شهری رویداد محور منطقه 12 تهران بافت تاریخی تهران

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۶۱ تعداد دانلود : ۲۰۰
بیان مسئله: در تجربه های معاصر ارتقاء کیفیت فضاهای عمومی شهری با نگاه فرهنگ مبنا، رویدادمداری، به عنوان یک راهبرد کلیدی، مطرح شده است. نگاه به پیشینه تحقیقات این حوزه نمایانگر آن است که ماهیت فضاهای عمومی شهری و عوامل سازنده آن ها در شکل گیری رویدادها کمتر مورد بررسی قرار گرفته است. سؤالاتی همچون، چه عواملی بر رویدادمداری فضای شهری تأثیر می گذارد؟ و تأثیر گونه های مختلف فضای عمومی بر میزان رویدادمداری چگونه است؟ ازجمله سؤالات کلیدی هستند که مطالعات پیشین پاسخ روشنی به آن ها نمی دهند.هدف پژوهش : هدف این پژوهش، تبیین و تدوین معیارهای رویدادمداری فضاهای شهری و سپس سنجش و مقایسه میزان رویدادمداری انواع فضاهای شهری منطقه 12 تهران است.روش پژوهش : رویکرد روش شناسی در ای ن مقال ه، ترکیبی از روش های کمی و کیفی است. در گام اول به منظور انتخاب موردهای مطالعه به عنوان مکان رویدادهای منطقه 12، از ابزارهایی چون تحلیل محتوای اسناد، بازدیدهای میدانی و مصاحبه های عمیق با متخصصان استفاده شده است. سپس عوامل مؤثر بر رویدادمداری فضاهای عمومی شهری بامطالعه ادبیات جهانی شناسایی شده و درنهایت از طریق تهیه چک لیست ها و تحلیل آن در نرم افزار SOCNETV به سنجش و مقایسه میزان رویدادمداربودن مکان-رویدادهای قلب تاریخی شهر تهران پرداخته شده است.نتیجه گیری : نتایج پژوهش نشان می دهد از میان معیارهای مؤثر بر رویدادمداری، پنج معیار دسترسی، پیوستگی فضایی، تسهیلات فضایی، همه شمولی و امنیت بیشترین تأثیر بر شکل گیری و دوام رویدادها را دارند. همچنین از میان گونه های مختلف فضاهای عمومی، پیاده راه و بوستان در منطقه 12 تهران میزان رویدادمداری بیشتری در مقایسه با دیگر گونه ها داشته اند.
۷۶.

سنجش سطح ایمنی بوستان های شهری (مطالعه موردی: بوستان های منطقه 1 شهر شیراز)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: ایمنی فضای عمومی بوستان های شهری بوستان آزادی شهر شیراز

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷۷ تعداد دانلود : ۱۳۲
امروزه در جهان، مسأله ایمنی در فضاهای عمومی به خصوص بوستان های شهری از اهمیت ویژه ای برخوردار است. در همین راستا، مقاله حاضر با هدف ارزیابی متغیرها و شاخص های ایمنی در بوستان های منطقه یک شهر شیراز و سنجش و رتبه بندی بوستان های مزبور بر اساس این شاخص ها صورت گرفته است. این پژوهش از نظر روش توصیفی-تحلیلی و نوع آن کاربردی است. اخذ اطلاعات از طریق توزیع پرسشنامه در میان 300 نفر بعنوان حجم نمونه، انجام و با استفاده از آزمون های آماری T تک نمونه ای و کروسکال والیس به تجزیه و تحلیل پژوهش پرداخته شد. نتایج پژوهش بیانگر آنست که میانگین کلی ایمنی در بوستان های مورد بررسی 95/2 درصد که نزدیک به حد متوسط قرار گرفته و شاخص های دسترسی فیزیکی، طراحی خوانا، روشنایی، ایمنی فیزیکی، احساس ایمنی و ایمنی بهداشتی با میانگین های 41/3، 07/3، 89/2، 85/2، 83/2، 64/2، (با توجه به میانگین نرمال 3)، به ترتیب در وضعیت متوسط رو به پایینی قرار گرفته اند و بوستان های آزادی، بعثت، قدوسی غربی، خلدبرین، کوثر و چمران با میانگین رتبه های 69/274، 74/199، 17/168، 70/139، 24/90، 46/30 به ترتیب در رتبه های اول تا ششم از نظر شاخص های ایمنی مورد مطالعه قرار دارند. بنابراین، با توجه به یافته های پژوهش، پیشنهاداتی از قبیل: بهبود وضعیت روشنایی محوطه ی بوستان ها جهت استفاده ی شبانه استفاده کنندگان و حفاظت از تجهیزات در بوستان ، رسیدگی به سرویس های بهداشتی و چاره اندیشی و انجام تدابیری جهت ممانعت از ورود معتادان و ولگردان خیابانی به داخل بوستان ها و غیره جهت بهبود وضعیت ایمنی بوستان های مورد پژوهش ارائه می گردد.
۷۷.

جایگاه فضاهای عمومی در تحقق سیاست های بازآفرینی بافت های ناکارآمد: مطالعه موردی محله امام زاده یحیی(ع)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: بازآفرینی کیفیت زندگی فضای عمومی بافت ناکارآمد

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۹ تعداد دانلود : ۱۲۹
  امروزه بیشتر شهرها از کمبود فضاهای با کیفیت برای زندگی جمعی رنج می برند. عدم مطلوبیت فضایی و بی هویتی از جمله عواملی هستند که توجه به مقوله ارتقاء کیفیت زندگی را حائز اهمیت می کند.کیفیت زندگی مقوله ای چند بعدی و پیچیده است و این مفهوم برای افراد و گروه های مختلف و متناسب با شرایط زمانی و مکانی، معانی متفاوتی دارد. امروزه کیفیت زندگی در عرصه های عمومی تنزل یافته و حضور مردم در فضاهای شهری کمرنگ شده است. اگر چه میزان جمعیت حاضر در عرصه های عمومی شهرها بقدری است که ما در برخی مکان ها با ازدحام جمعیت نیز روبرو هستیم اما این ازدحام نیز خود عاملی بر کاهش کیفیت زندگی جمعی شهرها شده است. این جمعیت فضای کافی و تسهیلات لازم برای انجام فعالیت های اختیاری و درنگ در فضا را نداشته و نهایتا تعاملات کمتری میان آنان بروز می کند و از این رو فضاهای شهری ما به عرصه هایی بی روح و عاری از شرایط بروز زندگی اجتماعی بدل گشته اند. کارکرد اصلی شهرها یعنی تسهیل حضور شهروندان در فضاهای شهری و جریان زندگی جمعی قربانی راحتی اتومبیل شده است. از این رو این پژوهش به دنبال تبیین جایگاه فضاهای عمومی در تحقق سیاست های بازآفرینی در بافت های ناکارآمد است به نحوی که با ارتقا فضاهای عمومی شرایط برای ارتقاء کیفیت زندگی مردم در بافت های ناکارآمد (بافت های تاریخی) فراهم گردد.
۷۸.

تحلیل وضعیت مبلمان شهری و سنجش رضایتمندی شهروندان. مطالعه موردی: حاشیه ی رودخانه ی بالیخلی چای، شهر اردبیل(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: فضای عمومی مبلمان شهری رضایتمندی رودخانه ی بالیخلی چای شهر اردبیل

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۰ تعداد دانلود : ۱۱۱
بهبود و ارتقای کیفیت محیط شهری از جمله اهداف برنامه ریزی شهری است. وجود عناصر مبلمان شهری استاندارد نه تنها از ضروریات زندگی شهری به شمار می رود، بلکه نقش زیادی در رضایت شهروندان از محیط شهری خواهد داشت. برای شهری چون اردبیل، وجود حاشیه رودخانه به عنوان یکی از مواهب الهی فرصت بسیار مناسبی است که باید از این پتانسیل جهت ایجاد فضای عمومی و گردشگری استفاده شود. این پژوهش در سال 1394 و با هدف تحلیل وضعیت و سنجش رضایتمندی از مبلمان شهری و با استفاده از پیمایش میدانی تهیه شد است. در این سنجش از 33 متغیر استفاده شده است. جامعه ی آماری پژوهش تمام ساکنان شهر اردبیل که از محدوده ی مورد مطالعه استفاده می کنند، هستند که با استفاده از فرمول کوکران، 400 نمونه برای انجام پرسشگری به طور تصادفی انتخاب شدند. مقدار پایایی ابزار با استفاده از آزمون آلفای کرونباخ، 0/891 محاسبه شده است. نیکویی برازش داده ها با استفاده از آزمون کولموگروف_اسپیرنوف سطح معنی داری کوچکتر از آلفا (0/05) را نشان می دهد و در نتیجه توزیع داده های ما غیرنرمال بوده و به همین علت از آزمون های ناپارامتریک استفاده شده است. ضمن تجزیه و تحلیل داده ها، از آزمون های آماری ضریب اسپیرمن، رگرسیون و کای اسکوئر و همچنین از تحلیل عاملی استفاده شده است و در این راستا از نرم افزار های Expert GPS, SPSS و GIS برای ورود، پردازش، تحلیل و خروجی داده ها استفاده شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد که میزان رضایتمندی از عناصر مبلمان این محدوده پایین تر از میانگین می باشد و رضایت از کفپوش ها نسبت به سایر عوامل بیشتر است. همچنین با توجه به نتایج پژوهش، پیشنهادهایی در انتهای پژوهش ارائه شده است.
۷۹.

نقش تبلیغات انتخاباتی در دیوارنویسی های وندالیستی فضاهای عمومی شهری، مورد مطالعه: شهر خرم آباد(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: تبلیغات انتخاباتی دیوارنویسی وندالیسم فضای عمومی شهر خرم آباد

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۹ تعداد دانلود : ۱۸۳
هدف از پژوهش حاضر نقش تبلیغات انتخاباتی در دیوارنویسی های وندالیستی فضاهای عمومی شهر خرم آباد و نیز روش های کنترل و مقابله با آن است. روش تحقیق حاضر توصیفی- تحلیلی و مبتنی بر مطالعات اسنادی و پیمایشی است. به منظور بررسی دقیق تر موضوع، جامعه آماری تحقیق شامل جمعیت شهر خرم آباد طبق آمار سرشماری سال 1395 (373.416) که دارای 3 منطقه،23 ناحیه و 77 محله شهری است و حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران 384 نفر بر اساس نمونه گیری خوشه ای انجام شد.  برای سنجش پایایی از ضریب آلفای کرونباخ (839/0) و جهت روایی پرسش نامه از نظرسنجی کارشناسان امور شهری استفاده شده است. مطالعه نقش تبلیغات انتخاباتی در دیوارنویسی های وندالیستی، نوآوری این پژوهش محسوب می شود. به منظور بررسی اثرات وندالیسم در شهر با استفاده از پرسش نامه هایی که توسط کارشناسان مسائل شهری تکمیل شد؛ از طریق مدل ELECTERE به رتبه بندی مهم ترین عوامل وندالیسم در شهر پرداخته شد. نتایج تحقیق نشان داد که بیشترین دیوارنویسی هایی که موجب از بین رفتن حقوق شهروندان و نیز صدمه به مبلمان شهری شده، مربوط به تبلیغات انتخاباتی نامزدهای این شهر بوده است و سایر دیوارنویسی های وندالیستی کمترین مقدار را به خود اختصاص داده است. بنابر بررسی های انجام گرفته، بیش از 33/58 درصد دیوارنویسی های شهر خرم آباد مربوط به تبلیغات نامزدهای انتخاباتی است.
۸۰.

ارزیابی تحقق پذیری شاخص های کیفیت فضاهای عمومی شهری بر مبنای دیدگاه کرمونا (مطالعه موردی: شهر تبریز)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: فضای شهری فضای عمومی کرمونا شهر تبریز

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۶۶ تعداد دانلود : ۲۶۷
فضای عمومی شهری یک مرحله از زندگی عمومی است که حس مکان، حس اجتماعی و ارتباطات مردم را ارتقاء می دهد و فرصت جمع شدن و لذت تجربه با دیگران را ایجاد می کند. بنابراین ضروری است تا با ارزیابی کیفیت فضاهای عمومی شهری و شناسایی نقاط ضعف آنها، به برنامه ریزی و طراحی مناسب این فضاها اقدام نمود. در این راستا، هدف از تحقیق حاضر ارزیابی کیفیت این فضاها در شهر تبریز بر مبنای دیدگاه کرمونا و شناسایی نقاط ضعف برنامه ریزی فضاهای عمومی می باشد تا راهکارهای اجرایی قابل قبولی برای ارتقاء این فضاها ارائه داد. روش تحقیق در پژوهش حاضر آمیخته (ترکیبی از رویکردهای کمی-کیفی) می باشد که به منظور گردآوری اطلاعات از تکنیک های مشاهده و فیش برداری و پرسشگری از مدیران، مسئولان و کارشناسان مسائل شهری و همچنین نخبگان دانشگاهی استفاده شده است. قابل ذکر است با توجه به مشخص نبودن حجم جامعه ی آماری، از فرمول کوهن[1] در سطح اطمینان 95 درصد برای تعیین حجم نمونه استفاده شده و حجم نمونه ی آماری 200 نفر برآورد گردیده است. همچنین به منظور تجزیه و تحلیل اطلاعات تحقیق از مدل حداقل مجذورات جزئی در نرم افزار Warp-PLS استفاده شده است. یافته های تحقیق حاکی از آن است که با بررسی 9 متغیر مورد تأکید کرمونا در ارزیابی کیفیت فضاهای عمومی، این فضاها در شهر تبریز از نظر 4 متغیر سازگاری، نفوذپذیری، گوناگونی و خوانایی و هویت مکان در وضعیت نسبتاً مطلوب و از منظر 5 متغیر انعطاف پذیری، سرزندگی (پویایی)، تناسبات بصری، پایداری و کارایی در وضعیت نامطلوبی می باشند.   [1]. Cohen