سید ضیاء الدین

شهر به عنوان یک واحد اجتماعی – سیاسی از ادوار کهن مورد توجه بوده است. از زمانی که تهران به پایتختی ( دارالخلافه) انتخاب شد و شاهان قاجار در آنجا تمرکز اداری نمودند شاهد رشد و توسعه شهر تهران می باشیم. اما این توسعه در زمان حکومت آقا محمد خان، فتحعلیشاه و محمد شاه بطئی بود و چندان توجهی به امور شهر تهران توجه نمی شد. اما در عصر ناصری و مظفری شاهد رشد فزاینده ای در مقوله شهر و شهرنشینی هستیم. توسعه فضای شهری و نظارت بر امور آن مدیریت توانمندی می طلبید به همین دلیل لزوم تأسیس نهادی به نام بلدیه جهت پیگیری امور شهری احساس شد. در بدایت امر محتسبان و سپس انجمن بلدی و بعد از انقلاب مشروطه بلدیه اکثر قریب به اتفاق مسائل شهری و تأمین رفاه اجتماعی شهروندان را به انجام می رساند. مسأله اصلی در امر این پژوهش بررسی سیر تحولات بلدیه تهران و اینکه بلدیه در توسعه شهر تهران و رفاه عمومی شهروندان و رفع مشکلات، معضلات و موانع شهری عصر قاجار تا چه اندازه ای موفق عمل کرده است. این مقاله به روش توصیفی – تحلیلی درصدد بررسی این مساله است.