نقد جدید

آثار منتشرشده در زمینة نقد ادبی دو دسته اند: دستة اول آثاری است که جنبة پژوهشی دارد و با بررسی زوایای گوناگون نقد ادبی و بر اساس یکی از شیوه های نقد ادبی به ارزیابی آثار می پردازد. دستة دوم کتاب هایی است که با طرح بعضی از مباحث اصولی و اساسی نقد ادبی صبغة آموزشی دارد. مناهج النقد الأدبی الحدیث از نوع دوم است که در این مقاله، به سبب جهت گیری مناسب با دیدگاه های اسلام و فرهنگ کشورهای اسلامی و محتوای علمی، برای ارزیابی و نقد برگزیده شد. پس از بررسی های ظاهری و محتوایی و یادآوری برجستگی ها و برتری های این کتاب نسبت به آثار دیگر و ذکر بعضی از نارسایی ها، پیشنهادات اصلاحی ای ارائه شد که به نظر می رسد پس از بررسی و اصلاح، کتابی مناسب و مطابق با اهداف درسی برای تدریس در دورة کارشناسی خواهد شد.

آثاری که به بررسی روش های نقد می پردازند می توانند راهنمای خوبی برای علاقه مندان این عرصه باشند. هر چه این نوع آثار جامع تر باشند کار مخاطبان را راحت تر می کنند و نقد این آثار می تواند به جامع بودن فرایند نقد جامه عمل بپوشاند. بهره گیری از روش توصیفی تحلیلی در جریان بررسی کتاب المناهج النقدیه الحدیثه، اسئله و مقاربات با این هدف بوده که نقاط قوت و ضعف کتاب تبیین شود تا در جریان مطالعه این کتاب و حتی تألیفات آتی، مدنظر قرار گیرد. نتایج بررسی این کتاب نشان می دهد حجم اندک آن سبب شده تا به جامعیت کتاب خدشه وارد شود و نتواند در عرصه آموزشی چندان کاربردی باشد؛ در بررسی رویکردهای نقدی، برخی زیرشاخه ها ذکر نشده و از کنار برخی رویکردهای مهم نقدی با توضیحاتی بسیار کلی و مختصر عبور شده است. نویسنده در برخی موارد مباحث مهمی را به شکلی گذرا مطرح، و بدون تفصیل، رها کرده که توضیحاتی بسیار مختصر در این خصوص ارائه شده است. با وجود حجم کم، مؤلف در برخی موارد مطالب غیرضرور را در کتاب گنجانده و یا سیر تاریخی را ذکر کرده که درعمل کمکی به فهم خواننده از روش نقدی جدید نمی کند. طبقه بندی روشنی از مطالب ارائه شده وجود ندارد و نوعی به هم ریختگی در چیدمان مباحث به چشم می خورد. بنابراین، ارائه ساختاری روش مند در شیوه های نقد، فهم مطلب را راحت تر می کرد؛ روشی که براساس آن، باید رویکرد های نقدی کاربردی توضیح داده می شد؛ سیر تحول نظریه، نظریه پردازان شاخص و مبانی نظری روش های نقدی تشریح می شد و معایب و محاسن هر رویکرد بدون غرض ورزی و منصفانه بیان می شد، به نحوی که برای خواننده قابل درک باشد.