راث رودِد

خانم راث رودِد نویسنده مدخل "زنان و قرآن" در دایره المعارف قرآن لایدن، بر اساس آموزه های قرآنی گزارشی از جایگاه و حقوق زنان ارائه داده که به موجب برخی گزاره ها، زنان در جایگاهی پس از مردان قرار دارند و شخصیّت آنان نسبت به مردان، فرودست و نازل است. در حقیقت او مدّعی شده از نظر قرآن مردان برتر از زنان هستند. رودِد این دریافت را از ذکر زنان در میان یتیمان، کودکان و مردان ناتوان از جنگ (النساء/2-3)، "قوّامیّت" مردان (النساء/34)، "درجه" داشتن مردان (البقره: 228) و آفرینش زنان برای مردان (الشعراء/166) به دست آورده است. در پژوهش حاضر ابتدا مدّعای نویسنده با استناد به مقاله یاد شده نقل شد، سپس به تفسیر آیات مورد استناد او رجوع و نقطه نظرات مفسّران و اهل لغت ذیل آن آیات ارائه شد تا صحّت یا سقم آن ادعا بررسی و مداقّه شود. با مراجعه به نظر مفسّران و لغویان، این مهمّ به دست آمد که قوّامیت مردان و نیز "درجه" داشتن ایشان هرگز به معنای برتری و سلطه مردان به زنان نیست. البته گاه زنان حقوق و تکالیفی متمایز از مردان دارند که خاستگاه آن، تفاوت های جسمی و روحی ایشان است و هرگز به منزله برتری یک جنس بر جنس دیگر نیست. همچنین باتوجه به فضای نزول و سیاق آیات یاد شده، ذکر زنان در میان یتیمان و آفرینش ایشان برای مردان توجیهات معقول و منطقی دارد که هرگز با مدعای رودِد سازگار نیست.