شروط متنی

صحیح بخاری، به عنوان، مهم ترین کتاب حدیثی نزد اهل سنت، بعد از قرآن کریم، بار ها از جوانب گوناگون مورد نقد و بررسی حدیث پژوهان فریقین قرار گرفته است. در این میان، محدثانی به شرح و توضیح احادیث کتاب پرداخته اند و برخی به نقد و تضعیف تعدادی از احادیث کتاب مبادرت نموده اند. گروه ناقد، غالبا نظر به شروط سندی بخاری داشته اند و به ندرت به شروط متنی بخاری پرداخته اند ولی هیچکدام بر اساس ملاک های مستنبط از قرائنی که خود بخاری در نقد متن احادیث در سایر آثارش، مطرح کرده به نقد متن احادیث بخاری نپرداخته اند. شروط متنی احادیث صحیح بخاری را با توجه به قرائن موجود در سایر آثار وی، می توان به دست آورد. مهمترین شروط  بخاری با استفاده از التزامات او از اثناء سایر آثارش مانند التاریخ الکبیر، الضعفاءالصغیر و التاریخ الصغیر، عبارتند از: معارض نبودن حدیث با گزارش های مسلم تاریخی، مخالف نبودن با حس و تجربه، عدم تعارض با سنت قطعی پیامبر(صلی الله علیه و آله) یا احادیث مشهور، عدم مخالفت با آیات قرآن کریم و پرهیز از احادیث موضوع. وجود برخی روایات در صحیح بخاری، بر خلاف شروط مستنیط بخاری از سایر آثارش، دلیل موجه و قانع کننده ای بر رد آن روایات است. بنابر این، صحت متنی تعدادی از احادیث صحیح بخاری، در محدوده شروط قید شده، به دلیل عدم التزام وی به چنین ملاک هایی قابل نقد است.