مطالب مرتبط با کلیدواژه
۱۴۱.
۱۴۲.
۱۴۳.
۱۴۴.
۱۴۵.
۱۴۶.
۱۴۷.
۱۴۸.
۱۴۹.
۱۵۰.
۱۵۱.
۱۵۲.
۱۵۳.
۱۵۴.
۱۵۵.
۱۵۶.
۱۵۷.
۱۵۸.
۱۵۹.
۱۶۰.
اردبیل
به کارگیری معیارها و روش های کمّی جهت سطح بندی سکونتگاه ها در سیستم فضایی مناطق از سویی منجر به شناخت میزان نابرابری نقاط سکونتگاهی شده و از سوی دیگر معیاری جهت تلاش در راستای کاهش و رفع نابرابری های موجود میان آن ها محسوب می گردد. به منظور حل مسائل ناشی از عدم تعادل های منطقه ای، گام نخست شناخت و سطح بندی مناطق از نظر میزان برخورداری در زمینه های اجتماعی، اقتصادی و خدماتی می باشد. در این پژوهش با به کارگیری هشت شاخص جهت بررسی توسعه یافتگی در چارچوب آنالیز تاکسونومی عددی (NTA) اقدام به سطح بندی درجه توسعه یافتگی دهستان های استان اردبیل شده است. روش کار این تحقیق توصیفی تحلیلی می باشد. جامعه آماری تحقیق حاضر کلیه 69 دهستان استان اردبیل می باشد. در این سطح بندی ، دهستان کلخوران از بخش مرکزی شهرستان اردبیل با ضریب توسعه یافتگی 0.3 برخوردارترین و دهستان قشلاق شرقی از بخش قشلاق دشت شهرستان بیله سوار با ضریب توسعه یافتگی 0.96 جزو محروم ترین دهستان های استان شناسایی شده اند. بر پایه این تحقیق الگوی مرکز_ پیرامون بر ساختار فضایی دهستان های استان اردبیل حاکم است.
کاربست مدل های تصمیم گیری چند شاخصه در ارزیابی نابرابری های فضایی توسعه یافتگی در حوزه بهداشت و درمان (مطالعه موردی: استان اردبیل)(مقاله علمی وزارت علوم)
توزیع متناسب امکانات، تجهیزات و نیروی انسانی متخصص در حوزه بهداشت و درمان که به طور مستقیم با سلامت جامعه درگیر هستند اهمیت بسیار بالایی دارد. این پژوهش که از لحاظ هدف کاربردی و رویکرد حاکم بر آن توصیفی – تحلیلی می باشد. با هدف بررسی و رتبه بندی شهرستانهای استان اردبیل برمبنای شاخص های توسعه در حوزه بهداشتی و درمانی انجام شده است برهمین اساس با بهره گیری از 26 شاخص در حوزه بهداشتی و درمانی و مد ل های تصمیم گیری TOPSIS و VIKOR و یکسان سازی نتایج، باتکنیک های کپلند، میانگین رتبه، بردا و ادغام، میزان برخورداری و نحوه توزیع امکانات بهداشتی و درمانی تعیین گردید. نتایج بدست آمده نشان می دهد که شکاف و نابرابری به لحاظ برخورداری از امکانات بهداشتی و درمانی در بین شهرستانهای استان اردبیل کاملاً مشهود بوده و تفاوت فاحش در مقام برخورداری از امکانات و زیرساختها وجود دارد بطوریکه براساس نتایج حاصل از روش ادغام، از مجموع شهرستان های استان، فقط شهرستان اردبیل به عنوان مرکز استان در وضعیت بسیار برخوردار قرار دارد، شهرستانهای خلخال و مشگین شهر نیز در وضعیت برخوردار قرار گرفته اند، شهرستان سرعین نیز در وضعیت بسیار محروم می باشد، بقیه شهرستانها هم در وضعیت نیمه محروم و محروم طبقه بندی شده اند. براساس یافته های پژوهش می توان با تمرکزدایی امکانات از مرکز استان و توزیع مناسب امکانات و تجهیزات با رویکرد عدالت محور و توزیع تجهیزات بهداشتی و درمانی به نسبت جمعیت شهرستان می توان نابرابری های فضایی توسعه یافتگی را به سمت رشد متوازن تغییر داد.
شناسایی و اولویت بندی معیارهای موثر بر رضایت مندی ساکنان قدیمی محله از شدت تغییرات کالبدی (مطالعه موردی: شهرک آزادی اردبیل)(مقاله علمی وزارت علوم)
امروزه بدلیل تغییرات در اوضاع اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی جامعه، شاهد تغییرات سریع کالبدی در برخی بافت های قدیمی شهرها هستیم. اغلب ساکنان قدیمی محلات بدلیل سکونت طولانی مدت در محله، نسبت به مکان، اشکال و فرم ها، دلبستگی بیشتری داشته و موافق تغییرات سریع کالبدی نیستند. به این دلیل، در فرایند تغییرات کالبدی، غفلت از دیدگاه و ذهنیت ساکنان قدیمی محلات، باعث کاهش سطح رضایتمندی و مخدوش شدن پیوند عاطفی این افراد و نهایتأ منجر به سست شدن روابط محله ای می-گردد. هدف این پژوهش توجه به ذهنیت ساکنان قدیمی و آگاهی یافتن از عوامل رضایتمندی در قبال شدت تغییرات کالبدی محله است. در این پژوهش با استفاده از روش تحقیق کیو و تحلیل آماری داده ها در نرم افزار 16SPSS، وجوه موثر بر رضایتمندی ساکنان قدیمی محله از شدت تغییرات کالبدی ناشی از ساخت و سازهای اخیر در محله مسکونی آنها، در شهرک آزادی اردبیل شناسایی و اولویت بندی شد و ذهنیت ساکنان خانه های ویلایی با قدمت بیش از 20 سال مورد کاوش و بررسی قرار گرفت. به عنوان نتیجه، دو ذهنیت غالب در بین ساکنان قدیمی شهرک آزادی اردبیل به دست آمد. ذهنیت گروه اول بیشتر متوجه عوامل فرهنگی مانند دید مزاحم، سر و صدای مزاحم، احساس ناامنی و سایر موارد مشابه در ساخت و سازهای اخیر بود و ذهنیت دوم بیانگر اولویت عوامل کالبدی اعم از سایه اندازی، اشکال بیرونی حجم و نماسازی، عرض معابر، دسترسی های ابنیه و غیره در ذهن ساکنان بود. آگاهی و توجه طراح نسبت به ذهنیت غالب ساکنان محله منجر به ارتقای سطح رضایتمندی و تحکیم روابط محله ای می شود.
تبیین شهر شاد از منظر شهروندانِ شهر اردبیل(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
برنامه ریزی رفاه و توسعه اجتماعی بهار ۱۴۰۲ شماره ۵۴
317 - 348
حوزه های تخصصی:
تجزیه و اطلاعات نیز با استفاده از نرم افزار SPSS و روش کوداس صورت گرفته است. نتایج حاصل از مدل کوداس حاکی از آن است که مناطق مختلف شهر اردبیل به یکسان از شاخص های شهر شاد برخوردار نیستند و از این منظر تفاوت هایی بین مناطق مشهود است. این تفاوت ها به این صورت است که منطقه دو با کسب امتیاز 0063/0 از مجموع شاخص های مورد بررسی در رتبه اول، منطقه یک با امتیاز 0061/0 در رتبه دوم، منطقه سه با امتیاز 0017/0 - در رتبه سوم ، منطقه چهار با امتیاز 0044/0- در رتبه چهارم و نهایتاً منطقه پنج با امتیاز 0064/0- در رتبه آخر جای گرفته است. شادی زیرساخت بسیاری از مسائل و نیروی محرکه ی جامعه است. به همین دلیل همه ی کشورها کوشش می کنند که اگر نمی توانند همه ی عناصر لازم را برای بروز شادی فراهم کنند دست کم ابتکارهایی برای سوق دادن جامعه به سمت شاد زیستن انجام دهند، اقداماتی که بر توسعه اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و سیاسی هر جامعه ای می تواند تاثیرگذار باشد. بر همین اساس، در مطالعه حاضر سعی کرده ایم به تبیین شاخص های شهر شاد از دیدگاه شهروندان شهر اردبیل بپردازیم. جامعه آماری مطالعه شهروندان بالای 15 سال شهر اردبیل در سال 1400 می باشد، حجم نمونه با استناد به فرمول کوکران 385 نفر تعیین شده و انتخاب نمونه با استفاده از روش نمونه گیری طبقه ای انجام شده است.
بررسی روش ها و شیوه های ساماندهی اصناف در جهت اصلاح نظام توزیع کالا و خدمات در سطح شهرستان های تابعه استان اردبیل(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
پژوهش های جغرافیای اقتصادی دوره ۳ زمستان ۱۴۰۱ شماره ۱۰
35 - 53
حوزه های تخصصی:
اصناف نقش کلیدی در چرخه اقتصادی کشور ایفا کرده و فعالیت آن ها در ارزش افزوده بخش صنعت و معدن حیاتی است. اهمیت اصناف به عنوان بنگاه های کوچک و متوسط در ایجاد اشتغال، خلق ارزش افزوده و بهبود سیستم توزیع کالاها و خدمات در کشور قابل توجه بوده و لذا ساماندهی و ارائه راهکارهای متناظر با آن ضروری به نظر می رسد. ازاین رو، در این تحقیق، راهکارهای ساماندهی اصناف در استان اردبیل مطالعه شده و این راهکارها برحسب درجه اهمیت، رتبه بندی شده است. برای این کار، نمونه ای به حجم 384 از میان کارشناسان، اعضا و خبرگان حوزه اصناف به روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شده و پرسشنامه بین آن ها توزیع گردید. روایی پرسشنامه نیز به وسیله کارشناسان این حوزه تأییدشده و پایایی پرسشنامه با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ (0/83) تأیید شده است. بر اساس نتایج تحقیق، در سطح معناداری 5 درصد، عوامل کلان اقتصادی و محیط کسب و کار در کشور بر ساماندهی اصناف در استان اردبیل تأثیر معناداری دارند. همچنین در سطح معناداری 5 درصد می توان تأثیر مثبت و معنادار عوامل اختصاصی استان نظیر: تسریع در صدور پروانه فعالیت و مجوز کسب در استان، اعطای مشوق ها و تخفیف های مالیاتی برای صنوف و مشاغل، افزایش تخصص و مهارت نیروی انسانی به واسطه آموزش اصناف در استان، نظارت بر فعالیت اصناف و جریمه اصناف فاقد پروانه در استان و همکاری و مشارکت سایر ارگان ها از جمله شهرداری ها، سازمان بازرسی و ... با سازمان صنعت معدن و تجارت بر سازماندهی اصناف در استان اردبیل را پذیرفت. علاوه براین، به منظور تعیین اهمیت راهکارهای موجود برای سازماندهی اصناف در استان اردبیل از آزمون فریدمن استفاده شده و یکسان بودن میانگین تأثیر راهکارهای ساماندهی اصناف در استان اردبیل در سطح اطمینان 95 درصد رد می شود. لذا می توان بیان نمود که از بعد اهمیت و تأثیرگذاری، میان راهکارهای ساماندهی اصناف در استان اردبیل تفاوت معناداری وجود دارد.
بررسی همدیدی سیل حوضه آبخیز بالیخلوچای اردبیل (مطالعه موردی: 16 اسفند 1388 و 17 آذر 1389)(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
جغرافیا و مخاطرات محیطی بهار ۱۴۰۲ شماره ۴۵
117 - 135
حوزه های تخصصی:
سیلاب به عنوان یکی از بلایای طبیعی با داشتن بیش ترین فراوانی نسبی وقوع همواره زندگی بشر را تهدید نموده است. هدف از انجام این تحقیق کشف روابط الگو های گردش جوی با سیلاب های حوضه آبخیز بالیخلو چای اردبیل به منظور جلو گیری از مخاطرات آن با رویکرد محیطی به گردشی است. برای این کار داده های دبی برای سه ایستگاه پل الماس، نیر، گیلانده از سال (1353-1392) از اداره آب منطقه ای استان اردبیل اخذ شد و با استفاده از روش خوشه بندی سلسله مراتبی ward دو مورد از سیلاب رخداده در تاریخ 16 اسفند 1388 و 17 آذر 1389 به عنوان فرین انتخاب و تحلیل گردید. داده های مربوط به سطوح فوقانی جو از سایت مرکز ملی پیش بینی محیطی (NCEP-NCAR) تهیه شد و نقشه های ترکیبی فشار تراز سطح دریا با ارتفاع ژئوپتانسیل تراز 500 هکتوپاسکال، بردار باد با آب قابل بارش، امگا با تاوایی و هاف مولر رطوبت ویژه در محیط نرم افزار گردس ترسیم گشت. نتایج تحلیل سینوپتیکی نشان داد حاکمیت سامانه کم فشار حرارتی مدیترانه ای و پر فشار حرارتی چین عامل مهمی در اغتشاش جوی بوده و در کنار آن قرار گیری منطقه موردمطالعه در جلوی محور فرود ناوه ی شرق مدیترانه حرکات چرخندی هوا را در پی داشته و وضعیت سرعت قائم هوا و تاوایی روی منطقه موردمطالعه بیانگر جوی ناپایدار بوده است. مقدار نم ویژه نیز از روز قبل از وقوع سیل در لایه های پایینی اتمسفر افزایش یافته و شار رطوبت دریای مدیترانه از طریق باد های غربی جنب حاره ای بر جو منطقه موردمطالعه در ایجاد بارش های سیل آسا نقش مهمی داشته است.
تحلیل نقش حق زنان به شهر بر مبنای جدایی گزینی جنسیتی (مورد مطالعه: پارک بانوان شهر اردبیل)
منبع:
جغرافیا و روابط انسانی دوره ۶ تابستان ۱۴۰۲ شماره ۲۱
260 - 288
حوزه های تخصصی:
حق به شهر به عنوان شکل جدیدی از شهروندی تعریف می شود تا همه شهروندان بتوانند بر تولید فضای شهری کنترل و مشارکت داشته باشند. زنان به عنوان نیمی از جامعه، امکان بهره مندی برابر از فضاهای شهری را نسبت به مردان ندارند. در این راستا، اگرچه ممکن است فضا به اشتراک گذاشته شود و جنسیت ها در آن سهیم شوند، ولی این مسئله بسته به مکان ها و زمان های مختلف متفاوت خواهد بود و در نتیجه فضاهای جنسیتی شکل می گیرند. با توجه به اهمیت مساله، هدف مقاله حاضر شناسایی الگوی حضور در فضای زنانه بر حق به شهر با رویکرد جدایی گزینی جنسیتی است. پژوهش حاضر به لحاظ هدف، کاربردی و بر اساس نحوه گردآوری داده ها توصیفی - تحلیلی از نوع پیمایشی است جامعه آماری تحقیق را زنان شهر اردبیل تشکیل می دهند که از میان آنها به تعداد 384 پرسشنامه با استفاده از فرمول کوکران به صورت تصادفی ساده توزیع شد. برای تجزیه و تحلیل داده های جمع آوری شده از آزمون های t تک نمونه ای و آزمون فریدمن جهت رتبه-بندی در نرم افزار Spss استفاده شده است. براساس یافته های پژوهش، جدایی گزینی جنسیتی در فضاهای زنانه از سوی زنان در سطحی نامطلوب ارزیابی شده و در کل میزان جدایی گزینی جنسیتی در فضاهای زنانه از مجموع شاخص های مورد بررسی کمتر از میانه (میانه نظری = 3 ) است. نتایج حاصل از آزمون فریدمن نیز دلالت بر تاثیرگذاری بیشتر معیار اجتماعی و فرهنگی بر جدایی گزینی جنسیتی می باشد. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل تاثیر حضور در فضای زنانه بر حق زنان به شهر با رویکرد جدایی گزینی جنسیتی در پارک بانوان شهر اردبیل شاخص هایی را ارائه نمود که به عنوان عوامل موثر در سنجش جدایی گزینی در فضا تلقی شده و سنجش تاثیر حضور زنان در فضا را در پی داشت.
گونه شناسی اجزای کالبدی منطبق بر اقلیم سرد در معماری بومی (مطالعه موردی: خانه های اردبیل)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
طراحی براساس معیارهای کالبدی منطبق بر طبیعت یکی از راهکارهای اقلیمی در معماری گذشته بوده است. اصولی که امروزه با بی توجهی به آن علاوه بر افزایش مشکلات زیست محیطی بر سلامت کاربران فضا نیز تاثیر گذار است. بر این مبنا در پژوهش حاضر به شناسایی شاخص های کالبدی متاثر از اقلیم سرد و گونه بندی آن براساس معیارهای مرتبط پرداخته می شود تا بتوان با اولویت بندی شاخص ها به الگوی طراحی پایدار دست یافت و با تطابق با نیازهای امروز بکار گرفت. بدین منظور، برای حصول به نتایج دقیق تر تمام خانه های تاریخی شناسایی شده در اردبیل به تعداد 25 نمونه انتخاب می گردند. این پژوهش کاربردی با روش تلفیقی به صورت کمی- کیفی با تعیین معیارها و شناسایی آنها در نمونه های مطالعاتی صورت می گیرد. تا در ادامه شاخص هر معیار درجه بندی شده و میزان پراکندگی داده ها و بیشترین فراوانی معیارها شناسایی شوند و براساس مجموع امتیازات، هر گونه تفکیک و نهایتا اولویت شاخص های هر دسته مشخص شوند. نتایج براساس مجموع امتیازات و درصد فراوانی نشان می دهد که حداقل 70% از نمونه های مورد مطالعه دارای معیارهای کالبدی بسیار نزدیک به هم و غالبا منطبق با شرایط اقلیمی منطقه هستند. که به 5 گونه با شاخص های مشخص تفکیک می گردند و اولویت شاخص های طراحی آنها به حجم بیرونی (فشردگی فرم، نحوه استقرار و کشیدگی بنا، غلبه فضا بر توده)، فضاهای داخلی (استفاده از ظرفیت حرارتی بالا و سازماندهی مناسب فضاها) و نهایتا جزئیات فضایی (سطح بازشوی جنوبی متناسب با سطح تالار و نمای جنوبی) تعلق می گیرد.
تحلیل میزان تاب آوری اقتصادی و اجتماعی جوامع روستایی در برابر مخاطرات طبیعی با تأکید بر زلزله (مطالعه موردی: روستاهای بخش مرکزی شهرستان اردبیل)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
مقدمه: وقوع مخاطرات طبیعی از جمله زلزله با توجه به شرایط محیطی و جغرافیایی کشور همواره منجر به آسیب های جدی مالی و تلفات انسانی گسترده ای گردیده است و در راستای کاهش اثرات آن، توجه به رویکرد تاب آوری مطرح شده است.هدف: هدف تحقیق حاضر تحلیل میزان تاب آوری اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی سکونتگاه های روستایی بخش مرکزی شهرستان اردبیل در برابر زلزله است.روش شناسی تحقیق: پژوهش حاضر، با توجه به ماهیت مسئله و موضوع مورد بررسی، از لحاظ هدف کاربردی و از نظر روش، توصیفی- تحلیلی می باشد. جامعه آماری تحقیق 36 روستای بالای 20 خانوار و بیشتر بخش مرکزی شهرستان اردبیل می باشند که براساس روش کوکران، 365 سرپرست تعیین و به شیوه تصادفی ساده به تعداد خانوارهای روستایی توزیع و تکمیل شد. روایی صوری پرسشنامه به وسیله 30 نفر از متخصصان و کارشناسان مورد تأیید قرار گرفت. میزان پایایی کل به وسیله آلفای کرونباخ 9/0 برآورد گردید.قلمرو جغرافیایی پژوهش: روستای بالای 20 خانوار بخش مرکزی شهرستان اردبیل می باشند.یافته ها: یافته ها حاکی از آن است که، از نظر تاب آوری بعد اجتماعی دارای وضعیت بهتری نسبت به بعد اقتصادی می باشد. همچنین سنجش تاب آوری اقتصادی نشان داد که معرف میزان درآمد حاصله برای جبران خسارت های وارده با مقدار90/3 بالاترین و معرف میزان رضایت از درآمد شخصی خود با مقدار24/2 کمترین میانگین را دارد. سنجش تاب آوری اجتماعی و فرهنگی نشان داد که معرف های میزان همبستگی بین مردم در صورت وقع زلزله، میزان رضایت مندی از دسترسی به پزشک به ترتیب با 31/17 و 70/15 بالاترین و معرف های رضایت مندی از بیمه کردن مساکن و میزان امید به آینده در صورت وقوع زلزله به ترتیب با 25/22- و 21/14- دارای میانگین کمتر از حد مطلوب آزمون می باشند. نتایج: نتایج پژوهش نشان داد که وضعیت تاب آوری شاخص های اقتصادی روستاهای مورد مطالعه در برابر زلزله پایین تر از سطح متوسط قرار دارد و تفاوت معناداری در بین روستاها وجود دارد.
تحلیل نوسنگی شدن شرق آذربایجان (استان اردبیل) بر مبنای شواهد باستان شناسی قوشاتپه شهریری(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)
حوزه های تخصصی:
دوره نوسنگی را می توان رویداد مهم و نقطه عطف در تاریخ و زندگی بشر دانست چراکه این دوره تحولی است از وابستگی انسان به طبیعت به کنترل و مدیریت او بر آن. روندهای منجر به این تحول بسیار پیچیده و در برگیرنده عوامل مهم اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و زیست محیطی است. مطالعات باستان شناختی نشان می دهد که با هموار شدن عوامل مذکور، چندین منطقه در خاورنزدیک نوسنگی شدن را تجربه کردند و آذربایجان، جزء نواحی حاشیه ای و نوسنگی این منطقه اشاعه و بازتاب کانون های نوسنگی بود. بدین ترتیب که در مرحله واپسین نوسنگی گروه های غیر بومی نخستین بار دشت های پیرامون دریاچه ارومیه را به عنوان مرکز ناحیه مورد استقرار قرار دادند و دگرباره همین مرکز در گذر زمان خود کانون اشاعه به حومه گردید. دلایل مهم این امر را می توان افزایش زیست گاه ها و به تناسب آن افزایش جمعیت دانست که خود محرکی برای کوچ گروه هایی از این جمعیت شد. اینان بیشتر ترکیبی از چراگردانان فصلی بودند که سایر نواحی دور از دریاچه را شناسایی کرده و در مناطق مستعد آن مستقر گردیدند. یکی از این نواحی دور از مرکز دشت مشکین شهر است که محوطه قوشاتپه شالوده و معرف نخستین استقرار آن است. در این مقاله، ضمن تشریح و تحلیل دوره نوسنگی در آذربایجان و به ویژه مناطق شرقی آن (استان اردبیل)، بر اساس داده های قوشاتپه این نتیجه حاصل گردید که اولاً این محوطه از نظر زمانی در واپسین سده هزاره ششم و اوایل هزاره پنجم ق.م توسط مردمان آشنا با فرهنگ نوسنگی دریاچه ارومیه شکل گرفت. ثانیاً از آن زمان تعامل و همگرایی پایدار و دایمی میان قوشاتپه و فرهنگ های دریاچه ارومیه حتی در دوره کلکولیتیک نیز تداوم یافت.
تبیین و تحلیل کارکردهای اجتماعی-اقتصادی نهاد وقف در اردبیل دورۀ قاجار
منبع:
مطالعات باستان شناسی پارسه سال ششم زمستان ۱۴۰۱ شماره ۲۲
۳۹۶-۳۷۹
حوزه های تخصصی:
وقف از باسابقه ترین و ریشه دارترین مواریث ارزشمند انسانی است که درمیان همه اقوام، ادیان و ملل متمدن دنیا و در ادوار مختلف تاریخ ایران مورداستفاده عموم بوده و تأثیراتی دیرپا بر جوامع داشته و وقف نامه های برجای مانده به مثابه اسنادی ارزشمند در راستای تبیین فرآیند و نظام اجتماعی دوران خود هستند. نقش آذربایجان در جریانات فکری ایران در سده اخیر، خصوصاً در جریانات مشروطیت و اهمیت شهر اردبیل به لحاظ موقعیت جغرافیایی و داشتن ارزش راهبردی و جغرافیای سیاسی اهمیت پژوهش حاضر را تبیین می نماید. این پژوهش به شیوه توصیفی-تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه ای و اسناد بایگانی شده به مطالعه، بررسی و تجزیه و تحلیل وقف نامه های موجود در اداره کل اوقاف و امور خیریه استان اردبیل انجام پذیرفته است. پژوهش حاضر به دنبال پاسخ به این پرسش است که سنت و نهاد وقف در اردبیل پس از استقرار دوره قاجار چه فرآیندی طی کرده و کارکردهای مذهبی، اجتماعی، و اقتصادی این نهاد در محدوده زمانی مورد بررسی چه تحولاتی داشته و تأثیر جریانات فکری روز بر موقوفات چه بوده است؟ نتایج پژوهش حاضر نشان می دهند کارکردهای اجتماعی-اقتصادی وقف تحت تأثیر رویدادهای تاریخی-اجتماعی و جریان های فکری زمانه، خصوصاً مشروطیت تحولات نوینی تجربه می کند؛ هرچند موضوعات مذهبی همیشه جایگاه ویژه ای از وقف را به خود اختصاص می دهد، اما در آستانه آشنایی جامعه با دانش جدید و تحول فکری جامعه، موقوفاتی به سبک جدید به وجود آمد که این روند در دوره مشروطه با ایجاد موقوفاتی هم چون: وقف حمام، وقف زمین برای ساخت حمام، هزینه برای مرضای نیازمند و تأسیس مدارس به سبک جدید، ابعادی نوین و کاربردی می یابد.
ساختارشناسی لعاب آبی فیروزه ای در سفال های به دست آمده از کاوش باستان شناسی محوطۀ تاریخی خانۀ مروّج در اردبیل
منبع:
مطالعات باستان شناسی پارسه سال ۷ بهار ۱۴۰۲ شماره ۲۳
۲۸۴-۲۶۵
حوزه های تخصصی:
در پژوهش حاضر، پنج قطعه سفال با لعاب آبی فیروزه ای مربوط به سده های 8 تا 12ه .ق. به دست آمده از کاوش باستان شناسی محوطه تاریخی خانه «آیت الله مروّج (خلیل زاده)» در شهر اردبیل، جهت فن شناسی این گونه لعاب و شناخت نوع و مقدار عناصر موجود در آن مورد مطالعه قرار گرفت. برای نیل به این هدف از روش های آزمایشگاهی طیف سنجی اشعه ایکس (XRD) و طیف سنجی پراش انرژی اشعه ایکس (EDX) استفاده شد. این پژوهش ماهیت توصیفی- تحلیلی دارد و روش انجام آن به صورت ترکیبی از مطالعات آزمایشگاهی و تحلیل های مقایسه ای و آماری است. با توجه به داده های حاصل از نتایج آزمایش ها، می توان اظهار داشت که چهار قطعه از لعاب ها از دسته لعاب های قلیایی و تنها یک قطعه سفال، لعاب پایه سربی دارد. براساس اکسیدهای رنگ ساز شناسایی شده می توان گفت که در ایجاد رنگ آبی فیروزه ای، از عنصر واسطه رنگ ساز مس در هر پنج نمونه استفاده شده است و فقط در یک نمونه علاوه بر مس، اکسید کروم نیز به کار رفته است؛ به طور کلی، مهم ترین عناصر موجود در نمونه لعاب های مورد پژوهش، سیلیس، آلومینیوم، کلسیم، سدیم، پتاسیم و درصد ناچیزی از سرب است. براساس مطالعات آماری، بیشترین هم بستگی عناصر در نمونه های مربوط به سده های 8 تا 9ه .ق. وجود دارد و کمترین شباهت بین نمونه ای از دوره صفوی در مقایسه با سفال های سده های مذکور مشاهده شد.
بررسی معیارهای پیاده مداری در جهت ارتقای کیفیت فضای شهری با محوریت تاریخی-فرهنگی (مطالعه موردی: پیاده راه اسفریس در بافت تاریخی شهر اردبیل)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
پیاده محوری طبیعی ترین شکل جابجایی شهروندان در خیابان های شهری بوده و حرکت پیاده مهمترین امکان برای مشاهده خیابان های شهری است. پیاده مداری در خیابان های شهری دارای هویت فضایی، احساس تعلق و دریافت کیفیت های فضای شهری می باشد. هدف پژوهش حاضر بررسی قابلیت فضای شهری پیاده راه اسفریس به عنوان یک مسیر پیاده مدار است. معیارهای مؤثر در این رابطه با تحلیل کیفت فضایی مسیر مشخص می شود. در این راستا، در پژوهش حاضر با گزینش سیاست مناسب برای ارتقاء جایگاه عابران پیاده در سطح شهر و کاهش تسلط اتومبیل در بافت تاریخی شیخ صفی شهر اردبیل سعی شده است تا با بررسی کیفیت و ویژگی ها شرایط موجود، به قابلیت تبدیل مسیر پیاده راه اسفریس به مسیری پیاده مدار (تقلیل تردد خودروهای شخصی) نه پیاده راه (حذف کامل خودروهای شخصی) پرداخته شود. برای نیل به این هدف پس از تعریف بافت تاریخی شیخ صفی و کیفیت پیاده راه اسفریس، مطالعات اسنادی و روش پیمایشی با تهیه 383 پرسشنامه از عابران پیاده راه و شهروندان، مورد استفاده قرار می گیرد. نتایج بررسی تأثیرات پیاده راه بر کیفیت زندگی شهری نشان می دهد که کیفیت فضاها در معیارهایی مانند زیبایی شناختی، کالبد، نمای شهری، کف سازی، مقیاس انسانی، نور در پیاده راه جدید اسفریس مناسب است اما با این وجود بیشتر عابران به تغییرات مطلوب مکان بعد از ساماندهی به-عنوان مسیر پیاده مدار اذعان دارند علی رغم اینکه بر تغییرات منفی به ویژه اجتماعی، دسترسی، عملکردی، مبلمان، کاربری، کیفیت رفتاری پیش آمده پس از ایجاد این مسیر نیز به جد اشاره کرده اند.
تأثیر تبلیغات فضای مجازی بر انتخاب برند مقصد گردشگری (مطالعه موردی: استان اردبیل)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
امروزه لزوم توجه به نقش تبلیغات در انتخاب برند مقصد گردشگری، از عوامل مؤثر در جذب و حفظ گردشگران به منطقه گردشگری محسوب می شود. هدف از پژوهش حاضر بررسی تاثیر تبلیغات فضای مجازی بر انتخاب برند مقصد گردشگری با نقش میانجی همخوانی خودپنداره گردشگر و هویت اصیل مقصد گردشگری در استان اردبیل می باشد. روش پژوهش به لحاظ ماهیت توصیفی- همبستگی است و از نظر هدف در طبقه بندی تحقیقات کاربردی قرار می گیرد. جامعه آماری این پژوهش را کلیه متخصصان، کارشناسان و اساتید دانشگاهی در زمینه گردشگری تشکیل می دهند و 68 نفر می باشند. روش نمونه گیری در پژوهش به شیوه کل سرشماری می باشد و تعداد 68 نفر به عنوان حجم نمونه انتخاب شدند. ابزار جمع آوری اطلاعات این تحقیق پرسشنامه 49 سوالی بوده است. داده های گردآوری شده بر اساس مدلسازی معادلات ساختاری با نرم افزار SmartPLS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج نشان داد که تبلیغات فضای مجازی بر برند مقصد گردشگری با ضریب مسیر 32/0، تبلیغات فضای مجازی بر همخوانی خودپنداره گردشگر با ضریب مسیر 77/0، تبلیغات فضای مجازی بر هویت اصیل مقصد گردشگری با ضریب مسیر 42/0، همخوانی خودپنداره گردشگر بر هویت اصیل مقصد گردشگری با ضریب مسیر 22/0، همخوانی خودپنداره گردشگر بر برند مقصد گردشگری با ضریب مسیر 25/0 و هویت اصیل مقصد گردشگری بر برند مقصد گردشگری با ضریب مسیر 37/0 اثرگذار بوده است. بنابراین تبلیغات مجازی بر انتخاب برند مقصد با نقش میانجی همخوانی خودپنداره و هویت اصیل مقصد گردشگری تاثیر داشته است و جلب گردشگران زیاد، نیازمند به وجود آمدن حس همخوانی خودپنداره گردشگر با برند مقصد گردشگری می باشد.
اثربخشی یاد خدا بر استرس ادراک شده در کارکنان فرماندهی انتظامی استان اردبیل(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
روانشناسی نظامی سال ۱۲ بهار ۱۴۰۰ شماره ۴۵
21 - 33
حوزه های تخصصی:
معنویت، نیروی برانگیزاننده فرد به سمت ایجاد مفهوم گسترده ای از معنای شخصی است. پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی یاد خدا بر استرس ادراک شده کارکنان فرماندهی انتظامی استان اردبیل انجام گرفت. این پژوهش از نوع تحقیقات نیمه آزمایشی آزمایشی با طرح پیش آزمون و پس آزمون با گروه کنترل می باشد. جامعه آماری این پژوهش کلیه خانواده های کارکنان نیروی انتظامی اردبیل بودند که در سال 1398 در دوره های عقیدتی این سازمان حضور پیدا کرده اند. تعداد 30 نفر به صورت نمونه گیری دردسترس از این جامعه انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل جایگزین شدند (15N=). ابزار جمع آوری اطلاعات، پرسشنامه استرس ادراک شده بود. معنویت درمانی به مدت 12 جلسه و هر جلسه 45 دقیقه اجرا شد که گروه کنترل هیچ مداخله ای را دریافت نکردند. نتایج با استفاده از آزمون تحلیل کوواریانس تک متغیره (آنکوا) تجزیه وتحلیل شد. نتایج تحلیل کوواریانس نشان داد که بعد از کنترل اثرات پیش آزمون، تفاوت معنی داری بین نمرات پس آزمون دو گروه در متغیر استرس ادراک شده (001/0 >P، 306/7 =F) وجود دارد. درنتیجه می توان از روش معنویت درمانی به عنوان یک روش مؤثر در کنترل و مدیریت استرس کارکنان نیروی انتظامی شهر اردبیل استفاده کرد.
بررسی نگرش مردم نسبت به سلامت اداری در اردبیل (با تاکید بر کلانتری ها)(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
نظارت و بازرسی سال ۷ زمستان ۱۳۹۲ شماره ۲۶
39 - 62
این پژوهش با هدف سنجش نگرش مردم نسبت به وضعیت سلامت اداری در اردبیل( با تاکید بر کلانتری ها )انجام شده است.تحقیق حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر روش توصیفی از نوع پیمایشی است . جامعه آماری تحقیق کلیه افراد بالای 18 سال شهرستان اردبیلهستند که تعداد 400 نفر از آنان در دوگروه عموم مردم( با روش نمونه گیری هدفمند ) و مراجعین به کلانتری ها ( با روش نمونه گیری تصادفی ) انتخاب شده اند. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه محقق ساخته بوده که پس از اطمینان از اعتبار و پایایی آن در در سطح شهرستان اردبیل اجرا شده است . برای تجزیه وتحلیل داده ها از شاخص های مرکزی و پراکندگی ،آزمونهای t مستقل،تحلیل واریانس و لوین استفاده شده است . نتایج تحقیق نشان دادکه : بر اساس نگرش مردم اردبیلسلامت اداری در این شهر در وضعیت نسبتا مطلوب قرار دارد لیکن روند سلامت اداری در حال کاهش بوده و برخورد جامعه وحاکمیت با مصادیق فساد اداری در سطح شهر در سطح نامطلوب قرار دارد. همچنین از نظر مردم،بین وضعیت سلامت اداری کل ادارات و سازمانهای اردبیل با کلانتری های این شهر هیچ تفاوتی وجود ندارد.
تأثیر اعتماد مشتریان بر قصد خرید مجدد آن ها از فروشگاه های ورزشی شهر اردبیل
حوزه های تخصصی:
ﺗﺠﺮﺑه قبلی ﻣﺸﺘﺮیﺎن از ﺧﺮیﺪ ﻣی ﺗﻮاﻧﺪ بر اعتماد وتصمیم آنان اﺛﺮ ﻣﺜﺒﺖ یﺎ ﻣﻨﻔی ﺑﮕﺬارد. از این رو هدف از پژوهش، اهمیت نقش اعتماد مشتریان بر قصد خرید آنان از فروشگاه های ورزشی اردبیل بود. پژوهش حاضر از نوع کاربردی- بنیادی است و از روش کتابخانه ای و روش میدانی برای جمع آوری سؤالات پژوهش استفاده گردید. جامعه آماری پژوهش حاضر شامل تمامی شهروندان اردبیلی است که از سال 1399 حداقل یکبار از فروشگاه های ورزشی خرید انجام داده باشند. وبا استفاده از روش نمونه گیری در دسترس، در مجموع 216 نفر تعیین گردید. برای تجزیه و تحلیل داده ها، از آزمون های آماری توصیفی و استنباطی و برای پایایی مقاله از روش آلفای کرونباخ در نرم افزار Spss محاسبه شد. با توجه به آزمون همبستگی صورت گرفته بر روی مقادیر مشخص گردید که متغیر ملاک "اعتماد" نسبت به متغیر ملاک دیگر یعنی "قصد خرید" همبستگی بیشتر و تاثیر بیشتری در جلب رضایت و اعتماد مشتری دارد و فروشندگان و ارائه دهندگان خدمات نسبتا باید توجه بیشتری باید به این متغیر ملاک با مولفه های آن داشته باشند. به نظر می رسد که اعتماد ایجاد شده بین خریدار و فروشنده، مسئله اصلی در ایجاد یک رابطه ی سودمند و دوطرفه است و باعث ایجاد رضایت مشتریان خواهد شد.
مدرنیته و نفوذ معماری دفاعی سبک اروپایی در شهر ایرانی- اسلامی اردبیل در قرن 19 میلادی (مطالعه موردی: نارین قلعه)(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
پژوهشنامه تاریخ تمدن اسلامی سال ۵۵ پاییز و زمستان ۱۴۰۱ شماره ۲
399 - 420
حوزه های تخصصی:
مدرنیته و فناوری از گذشته تا کنون از عوامل موثر در تغییر فضاهای معماری و شهرسازی به شمار می آمده و زمینه ساز تغییراتی در هویت و سازمان فضایی و کالبدی سکونتگاه های انسانی بوده است. در این راستا، پژوهش حاضر درصدد است تا تاثیر مدرنیته و نفوذ معماری دفاعی سبک اروپایی با ساخت نارین قلعه در شهر اردبیل در قرن 19 میلادی را بررسی کند. هدف این پژوهش، تحلیل چرایی و چگونگی نفوذ معماری دفاعی سبک باستیونی در شهر اردبیل و بررسی پلان و ساختار معماری این قلعه در مقایسه با نمونه های مشابه است. پژوهش حاضر به لحاظ شیوه تحقیق، توصیفی- تحلیلی و روش گردآوری داده ها، کتابخانه ای و بررسی های میدانیست. یافته های پژوهش نشان داده است که پلان و سبک معماری سکونتگاه های قلعه ای شمال غرب ایران در گذر زمان با ظهور فناوری های جدید نظامی متحول شده است؛ به گونه ای که بررسی پلان و عناصر کالبدی 300 مورد از سکونتگاه های قلعه ای این منطقه با استفاده از منابع تاریخی، بررسی های میدانی، عکس های هوایی و تصاویر ماهواره ای به شناسایی 8 قلعه در محدوده مورد مطالعه منتهی شد که در دوره قاجار تحت تاثیر نفود مدرنیته و فناوری سلاح گرم و برای تجهیز بهتر به توپ خانه، میدان دید بیشتر و حذف نقاط کور برج ها به سبک قلعه های باستیونی اروپا ساخته شده اند. در این میان، نارین قلعه اردبیل دارای سبک معماری منحصر به فردی بوده و نفوذ معماری دفاعی سبک اروپایی با ساخت این قلعه در شکل دهی به سیما و هویت شهر اردبیل و سازمان فضایی و کالبدی آن تاثیر بارزی داشته است.
بررسی موج های گرم شهر اردبیل و نقش آن در گرمایش شهری(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
جغرافیا و توسعه ناحیه ای سال ۲۱ تابستان ۱۴۰۲ شماره ۲ (پیاپی ۴۳)
169 - 195
حوزه های تخصصی:
امواج گرمایی یکی از مخاطرات اقلیمی تأثیرگذار بر جوانب مختلف زندگی بشر است. هدف پژوهش حاضر، بررسی موج های گرم شهر اردبیل و نقش آن در گرمایش شهری طی سال های 2018-2003 بود؛ بر این اساس، داده های دمای حداکثر ایستگاه اردبیل از سازمان هواشناسی دریافت شد. سپس در محیط نرم افزار متلب با اعمال شاخص فومیاکی بر داده های دمای حداکثر، روزهایی که دمای آن ها 2+ انحراف معیار یا بیشتر از میانگین NTD بود و حداقل دو روز تداوم داشت، به عنوان روز توأم با موج گرمایی تعریف شد. برای بررسی تأثیرپذیری جزیره حرارتی از وقوع امواج گرمایی در ماه های گرم و سرد سال، جزیره حرارتی برای روزهای توأم با موج گرمایی و یک روز عادی بدون موج گرمایی با کمترین دمای حداکثر قبل از وقوع هر موج گرمایی در روزهنگام و شب هنگام مودیس-آکوا محاسبه شد. طبق نتایج، طی دوره مطالعه شده، بیشترین فراوانی سالانه و ماهانه مخاطره موج گرمایی اردبیل، در سال های 2010 و 2016 و در ماه های مارس، آوریل و ژوئیه بوده است. همچنین نتایج نشان داد که طی دوره مطالعه شده، حداکثر تداوم امواج گرمایی چهارروزه و کوتاه مدت بوده است. براساس یافته ها، چه در ماه های گرم و چه در ماه های سرد، در هر دو شرایط، وجود و نبود موج گرمایی اغلب در روز جزیره سرمایی و در شب جزیره گرمایی در مرکز اردبیل تشکیل شده است که شدت آن در زمان حاکمیت امواج گرمایی به خصوص در ماه های گرم سال بیشتر از شرایط بدون موج گرمایی بوده است. در شب های تابستان، در شرایط حاکمیت موج گرمایی تا 4 درجه سلسیوس نیز افزایش دما در جزیره گرمایی تجربه شده است. درمجموع نتایج نشان داد که میزان تأثیرپذیری جزیره حرارتی از رخداد امواج گرمایی، در ماه های گرم بیشتر از ماه های سرد بوده است.
شناسایی پیشران های تأثیرگذار بر کاهش آسیب ها و پیامدهای منفی زلزله با تأکید بر رویکرد مدیریت بحران (مطالعه موردی: شهر اردبیل)(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
جغرافیا سال ۲۱ پاییز ۱۴۰۲ شماره ۷۸
135 - 154
حوزه های تخصصی:
با توجه به غیرمترقبه بودن حوادث طبیعی به ویژه زلزله و نیاز به اتخاذ تصمیمهای راهبردی، دانشی تحت عنوان مدیریت بحران در راستای کاهش میزان خسارت ها و تلفات انسانی در زمان بروز بلایای طبیعی مطرح شده است. با توجه به نقش مدیریت بحران در کاهش اثرات مخاطرات، تحقیق حاضر با هدف شناسایی پیشران های تأثیرگذار بر کاهش آسیب ها و پیامدهای منفی زلزله با تأکید بر رویکرد مدیریت بحران در شهر اردبیل نگارش شده است. روش تحقیق در مطالعه ی حاضر کاربردی با ماهیت آینده پژوهی بوده که به منظور تجزیه و تحلیل اطلاعات از تکنیک تحلیل اثرات متقاطع در نرم افزار MICMAC استفاده شده است. همچنین اطلاعات تحقیق حاضر با بهره گیری از روش دلفی نخبگان و مدیران شهری (15 نفر متخصص حوزه ی مدیریت بحران) گردآوری گردیده است. یافته های تحقیق نشان می دهد که بیشترین تأثیرگذاری در بین مؤلفه های (پیشران های) اصلی مورد بررسی بر سایر مؤلفه ها در راستای کاهش آسیب ها و پیامدهای ناشی از زلزله با تأکید بر مدیریت بحران در شهر اردبیل مربوط به مؤلفه های مدیریتی و بیشترین تأثیرپذیری نیز مربوط به مؤلفه های اجتماعی می باشد. همچنین در بین مؤلفه های فرعی بیشترین تأثیرگذاری مربوط به مؤلفه های وجود انسجام و یکپارچگی در نظام مدیریتی شهر برای مواجهه با مخاطرات طبیعی همچون زلزله، وجود نظام های اطلاعاتی پویا در مورد انواع مخاطرات به ویژه زلزله و حمایت از فرهنگ نوآوری و خلاقیت در راستای مدیریت بحران شهری در ابعاد پیشگیری، آمادگی، مواجهه و توانمندسازی بوده است. نتایج تحقیق نیز حاکی از آن است که با توجه به وضعیت موجود سیستم مدیریت بحران شهر اردبیل در راستای کاهش آسیب ها و پیامدهای ناشی از زلزله و کمبود مؤلفه های کلیدی و استراتژیک تأثیرگذار در راستای توسعه ی سیستم، آینده ی مدیریت مدیریت بحران در شهر اردبیل ناپایدار خواهد بود.