آیین های عامه

سازه های تاریخی نقشی مهم در شناسایی فرهنگ و آداب ورسوم تمدن های مختلف داشته اند؛ در میان این سازه ها، حمام مکانی با کاربری های متفاوت بود که تأثیری مهم در شناسایی فرهنگ و معماری ادوار مختلف داشت؛ ازاین رو، به نظر می رسد بررسی معماری حمام ها نشان دهنده میزان تأثیر فرهنگ و آیین های عامه در نوع شکل گیری این سازه هاست و این پژوهش با بررسی این موضوع اهمیت می یابد. در این راستا می توان گفت از آنجا که از یک سو دوره صفویه درخشان ترین دوره تاریخ معماری ایران بوده و هم پای این شکوه و عظمت، طراحی و ساخت گرمابه ها به اوج خود رسیده است و از سوی دیگر با توجه به اینکه عثمانی با ایران دوره صفوی از نظر دین و آیین، اشتراکات بسیاری داشت، نگارندگان این پژوهش با روش تاریخی- تفسیری این ارتباط دوسویه میان معماری حمام های دوره صفویه و عثمانی و تأثیر فرهنگ و آئین های عامه بر آن ها را بررسی کرده و به این سؤالات پاسخ می دهند: تأثیر فرهنگ و آئین های عامه بر معماری حمام های دوره صفویه و عثمانی چگونه بوده است؟ در بررسی تطبیقی معماری حمام های صفوی و عثمانی چه تفاوت ها و تشابهاتی از نظر تأثیر فرهنگ و آئین های عامه وجود داشته است؟ یافته های پژوهش نشان می دهد در حکومت عثمانی بیشترین تمرکز فرهنگی بر موقعیت مکانی بخش زنان و مردان بوده است، امّا در گستره حکومت صفویه توجّه به مسائل دینی بر موقعیت مکانی و ساختاری حمام ها ارجحیت داشته و آرایش فضایی و تزئینات بیشتر در راستای توجه به نیازهای معنوی انسان در نظر گرفته می شده است.