خرید وسواسی

خرید اجباری یا وسواسی به عنوان خریدی مزمن و تکرار شونده توصیف شده است که یک پاسخ ابتدایی و اولیه به رویدادها یا احساسات منفی می باشد. هدف این پژوهش تعیین میزان شیوع این رفتار در دانشجویان و همچنین کشف نقش عوامل خانوادگی (ادراک فرد از گرایش های خرید وسواسی والدین)، روان شناختی ( اعتماد به نفس، وضعیت اجتماعی ادراک شده همراه با خریدن، خیال پردازی)، جامعه شناختی ( تماشای تلویزیون، تأثیرات همسالان، فراوانی بازارگردی، استفاده و دسترسی به کارت اعتباری) و جمعیت شناختی ( جنسیت، سن و وضعیت اجتماعی-اقتصادی) از طریق یک پژوهش توصیفی-همبستگی بوده است. نمونه آماری پژوهش را 268 نفر(146 مرد و 122 زن) از دانشجویان دانشگاه شهید رجایی و علوم بهزیستی و توانبخشی تشکیل دادند که به شیوه نمونه گیری در دسترس انتخاب گردیدند. از مقیاس خرید وسواسی(فابر و اوگوین،1992)، مقیاس اعتماد به نفس ( روزنبرگ،1965)، مقیاس تأثیرات خانواده و همسالان(د آستوس و همکاران،1990)، پرسشنامه اطلاعات جمعیت شناختی و چند مقیاس درجه بندی کوتاه برای ارزیابی خیال پردازی،وضعیت اجتماعی ادراک شده،تماشای تلویزیون، میزان بازارگردی و دسترسی به کارت اعتباری استفاده شد. برخی از نتایج به دست آمده عبارت است از: 1- بین میزان ادراک فرد از گرایش های خرید وسواسی والدین و رفتار خرید وسواسی رابطه مثبت وجود داشته است. 2- بین اعتماد به نفس و رفتار خرید وسواسی فرد رابطه منفی وجود داشته است. 3- بین وضعیت اجتماعی اداراک شده همراه با خریدن و خرید وسواسی فرد رابطه مثبت وجود داشته است. 4- بین میزان خیال پردازی و رفتار خرید وسواسی رابطه وجود داشته است. 5- بین میزان تماشای تلویزیون و رفتار خرید وسواسی رابطه مثبت وجود داشته است. 6- بین فشار همسالان و رفتار خرید وسواسی رابطه مثبت مشاهده گردید. 7- بین سن و رفتار خرید وسواسی رابطه منفی وجود داشته است. 8- میزان رفتار خرید وسواسی در دانشجویان دختر بیشتر بوده است. 9- بین استفاده از کارت اعتباری و رفتار خرید وسواسی رابطه مثبت وجود داشته است. در نهایت، چگونگی نتایج و دلالت های آنها مورد بحث قرار گرفتند.

خرید وسواسی جنبه تاریک رفتار مصرف کننده نامیده می شود، زیرا شامل پیامدهای بلند مدتی مانند بدهی ، افسردگی و دعواهای خانوادگی است. مطالعات نشان داده اند که خرید وسواسی توسط نگرش پولی تحت تأثیر قرار می گیرد. هدف از این پژوهش بررسی تأثیر نگرش پولی بر خرید وسواسی جوانان است. داده های مورد نیاز با استفاده از ابزار پرسشنامه گردآوری شده است. جامعه آماری این پژوهش شامل مشتریان جوان پاساژهای مدرن یزد و نمونه به دست آمده با استفاده از فرمول کوکران 113 نفر می باشد. داده های گردآوری شده با استفاده از رویکرد مدلسازی معادلات ساختاری بر پایه روش حداقل مربعات جزئی و با بهره گیری از نرم افزار PLS و SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی، از نظر نوع پژوهش همبستگی است. نتایج نشان داد که نگرش پولی، ابعاد قدرت-پرستیژ و اضطراب بر خرید وسواسی تأثیر مثبت و معنادار دارد و ابعاد حفظ زمان و بی اعتمادی بر خرید وسواسی تأثیر منفی و معنادار دارد.

خرید وسواسی در سال های اخیر توسط متخصصان بهداشت روانی، مورد توجه ویژه قرار گرفته است. برآورد شده است که دو تا هشت درصد جمعیت، درگیر خرید وسواسی هستند و 80 تا 95 درصد از خرید کنندگان وسواسی، زن هستند [1]. فرآیند خرید باعث شده است که زندگی این دسته از افراد از کنترل خارج شود. و باید توجه داشت که بیشتر این افراد از مشکل خود بی خبرند. با توجه به پیامدهای منفی خرید وسواسی در زندگی افراد، مسئولان باید از طریق، آموزش و پرورش و نهادهای اجتماعی به افراد در رابطه با این مشکل آگاهی دهند و در حوزه مسئولیت اجتماعی، بازاریابان باید دقت کنند که فعالیت های بازاریابی آنها منجر به تشدید این مشکل در جامعه نشود. در راستای تلاش برای شناسایی عوامل اساسی موثر بر خرید وسواسی، پژوهش های پیشین مورد بررسی قرار گرفت و نتایج این بررسی در چهار دسته عوامل زمینه ای: ویژگی های شخصیتی، ویژگی های خانوادگی، اثر منفی و کارت اعتباری خلاصه شد.

یکی از بخش های رفتار مصرف کننده که کمتر به آن پرداخته شده است، خریدهای وسواس گونه، چشم وهم چشمی و به دنبال آن اعتیاد به خرید است. هدف پژوهش حاضر، بررسی تأثیر ویژگی های شخصیتی بر خرید وسواسی، تأثیر خرید وسواسی بر اعتیاد به خرید با اثر تعدیل گری چشم وهم چشمی است. این پژوهش کاربردی و از نظر هدف توصیفی است. جامعه آماری این تحقیق دانشجویان دانشگاه سمنان بودند که به منظور بررسی آنها از روش نمونه گیری خوشه ای استفاده شد. با توجه به محدودبودن جامعه آماری، حجم نمونه آماری این پژوهش با استفاده از جدول مورگان 377 نفر به دست آمد که تحلیل 380 پرسشنامه بی نقص و کامل انجام گرفت. پایایی ابزار تحقیق از طریق بررسی سازگاری درونی و روایی آن از طریق روایی همگرا و روایی واگرا سنجیده و تأیید شد. برای بررسی فرضیات تحقیق نیز از مدل معادلات ساختاری استفاده شد. در سطح اطمینان 05/0 نتایج نشان داد ویژگی های شخصیتی تأثیر مثبت و معناداری بر خرید وسواس گونه دارند. همچنین، خرید وسواسی تأثیر مثبت و معناداری بر اعتیاد به خرید دارد. متغیر چشم وهم چشمی نیز تأثیر خرید وسواسی بر اعتیاد به خرید را به صورت فزاینده تعدیل می کند.

خریدهای وسواسی به عنوان یک خصیصه شخصیتی به خریدهای مزمن تکرار شونده که اولین پاسخ به احساسات منفی افراد می باشد گفته می شود. در این صورت خریدهای وسواسی، جنبه تاریکی از رفتارمصرف کننده است که به یک مسئله اجتماعی عمده تبدیل شده است. این پژوهش به بررسی تاثیر ویژگی های شخصیتی بر رفتار خرید وسواسی پرداخته است. این پژوهش از لحاظ هدف، کاربردی و از لحاظ روش توصیفی- علی و از نوع پیمایشی است. روش نمونه گیری به کار رفته در این تحقیق، از نوع غیر احتمالی در دسترس بوده و پس از جمع آوری داده ها از طریق پرسشنامه، برای تجزیه وتحلیل داده ها از طریق معادلات ساختاری و نرم افزار لیزرل استفاده شده است. برای بررسی اعتبار ابزار اندازه گیری از روش ضریب آلفای کرونباخ استفاده شده که نتایج به دست آمده برای تمامی سازه ها همگی بیشتر از 7/0 حاصل گردید. نتایج به دست آمده از این تحقیق نشان داد دو ویژگی ترتیب برونگرایی و رنجورخواهی بعنوان مهمترین ویژگیها بر رفتار خرید آنی و وسواسی اثر دارند. بنابراین افرادی که خجالتی نیستند و در گروه احساس ناراحتی نمی کنند بیشتر به سمت خرید آنی سوق پیدا می کنند. همچنین افراد با ویژگی روان رنجوری دارای ثبات احساسی پایین اند. این افراد نگران، عصبی، مایوس و ناامید، دارای استرس، خجالتی، آسیب پذیر و شتابزده هستند و بیشتر به سمت خرید وسواسی تمایل دارند.

هدف: امروزه با رشد سریع اینترنت و تکنولوژی های کاربردی تلفن همراه، مشتریان می توانند در هر زمان و مکانی خرید کنند. افزایش خرید آنلاین به دلیل اجرای انواع استراتژی های مختلف بازاریابی، به خریدهای برنامه ریزی نشده و اعتیادآور منجر می شود؛ بنابراین امروزه رفتارهای خرید آنی و وسواسی، توجه پژوهشگران بازاریابی را جلب کرده است. هدف از این مطالعه تحلیل و بررسی تأثیر چندسطحی کیفیت شبکه اجتماعی در سطح جامعه بر رابطه ابعاد شخصیتی در خرید آنی و وسواس است. روش: برای دستیابی به هدف پژوهش، یک مدل مبتنی بر ترجیحات افراد، براساس ابعاد تیپ شخصیتی مایرز و بریگز ارائه شده است. جامعه آماری پژوهش را کاربران شبکه های اجتماعی تشکیل داده اند. پرسش نامه پژوهش به شیوه نمونه گیری در دسترس با استفاده از جدول مورگان برای جامعه نامحدود، بین ۴۶۰ نفر از جامعه آماری توزیع و در نهایت، ۳۸۵ پرسش نامه بدون نقص دریافت شد. پایایی پرسش نامه با محاسبه آلفای کرونباخ و شاخص CR و روایی آن با روش های روایی محتوا، روایی هم گرا و واگرا تأیید شد. تجزیه وتحلیل داده ها با روش مدل سازی معادلات ساختاری با رویکرد روش حداقل مربعات جزئی و نرم افزار اسمارت پی ال اس انجام گرفت. یافته ها: نوآوری پژوهش در اجرای تحلیل چندسطحی است. خروجی نرم افزار HLM ۷ نشان دهنده روابط چندسطحی متغیرهای پژوهش بود. در این تحلیل چندسطحی بیان می شود که کیفیت شبکه اجتماعی در سطح جامعه، رابطه ابعاد شخصیتی بر خرید آنی و رابطه ابعاد شخصیتی بر وسواس در خرید، در سطح فردی اثرگذار است. بیشتر ابعاد MBTI به جز حسی و شهودی بودن، در وسواس خرید آنلاین تأثیر دارند؛ به این معنا که ابعاد شخصیتی ناشی از MBTI می تواند وسیله ای عالی برای پیش بینی رفتارهای اعتیادآور، مانند وسواس در خرید در محیط مجازی باشد. ابعاد شخصیتی منطقی، احساسی و قضاوتی، بر خرید آنی تأثیرگذار است؛ در حالی که منطقی و قضاوتی بودن بر خرید آنی تأثیر منفی دارد. نتیجه گیری: تحلیل چندسطحی کیفیت شبکه اجتماعی در سطح جامعه، رابطه بین ابعاد شخصیتی بر خرید آنی و وسواسی در شبکه اجتماعی را در سطح فردی تقویت می کند که با توجه به اهمیت آن در سازمان ها، در این پژوهش بررسی شد. رویکرد چندسطحی روشی برای نگاه کردن به چیزهایی است که نحوه کار سازمان ها را در یک دسته کامل از سطوح مختلف در نظر می گیرد. رویکرد چندسطحی، پارادایم نوظهوری است و می تواند پدیده های سازمانی را که در سطوح مختلف رخ می دهند، در نظر بگیرد و علاوه برآن، تأثیر پدیده مورد مطالعه بر سطوح بالاتر و تأثیر عوامل سطح بالاتر را در پدیده مورد مطالعه تحلیل کند. در واقع رویکرد چندسطحی می تواند به چگونگی تأثیر عوامل مختلف در سطح بالاتر بر آنچه در سطح پایین تر روی می دهد، نگاه کند.