مطالب مرتبط با کلیدواژه

آثار هنری


۱.

تقدیس نقش سرو در هنر ایران(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: نقش مایه سال سوم بهار و تابستان ۱۳۸۹ شماره ۵

کلیدواژه‌ها: نماد تقدس سِرو آثار هنری

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی هنر و معماری تاریخ هنر تاریخ هنر ایران
  2. حوزه‌های تخصصی ادبیات ادبیات و مطالعات بین رشته ای فرهنگ عامه آیین ها و باورها
تعداد بازدید : ۳۲۲۴ تعداد دانلود : ۱۸۶۵
هدف از این پژوهش در واقع بررسی نقش سرو در آثار هنری ایران و ارتباط آن با عقاید آیینی، رسوم و فرهنگ ایرانیان می باشد. در این راستا نقش سرو از دوران کهن بر روی آثار گوناگون هنری، میزان تاثیر آن بر روی باورهای ایرانیان و یا بالعکس تاثیر باورها، عقاید و آیینهای ایرانیان بر روی نقش مایه سرو در نهایت افکار خاص وابسته به این نقش مایه مورد بررسی قرار گرفته است. تصویر نمودن نقش سرو در آثار گوناگون هنری می تواند دلیلی بر اهمیت این نقش و نیز عقاید خاص مذهبی ایرانیان باشد که از دیرباز آغاز و تا دوران اسلامی ادامه یافته است. این نقش مایه دارای مفاهیم عمیقی است و به همین دلیل آن را بر روی آثار گوناگون و به اشکال متنوع می توان دید. در این مقاله سعی بر آنست تا وجه نمادین و آیینی این نقش زیبا مورد شناخت و معرفی قرار گرفته و در نهایت تقدس آن شناخته شود. روش کار در تحقیق، اسنادی است و در نهایت به این نتیجه می رسیم که نقش سرو نمادی از آزادی، آزادگی، سایه گستری، جوانی و... می باشد و تاثیر آن بر عقاید و آثار ایرانی و تاثرش از آنها غیر قابل انکار است.
۲.

کاربرد اسفنج نانو مغناطیس در تمیز کاری آثار هنری

مترجم:
منبع: دانش مرمت و میراث فرهنگی سال پنجم بهار ۱۳۸۸ شماره ۳

کلیدواژه‌ها: مرمت ن‍ان‍و ت‍ک‍ن‍ول‍وژی آثار هنری تمیز کاری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۲۲ تعداد دانلود : ۱۱۸۴
این مقاله، به بررسی ساختار و ویژگی های نانوذرات مغناطیسی در ترکیب با ژل های شیمیایی و کاربرد آن ها در حفاظت از میراث فرهنگی می پردازد. نانوذرات مغناطیسی زمانی که همراه با پلیمرهای آکریلامید اتیلن اکساید به کار می روند، ساختار اسفنج مانندی را به وجود می آورند که می تواند با میکروامولسیونهای روغن- آب بارگیری شده و با ایجاد سیستمی ژل مانند و دارای قدرت مغناطیسی به عنوان یک هیدروژل پایدار مورد استفاده های گوناگون قرار گیرد. این سیستم مغناطیسی می تواند در موارد خاص به همراه شوینده ها و حلال های گوناگون به کار رود. این سیستم همچنین می تواند از شوینده ها و حلال های به کار رفته پاکسازی شده و بعد از خشک شدن مجدداً مورد استفاده قرار گیرد. در این مقاله کاربرد این سیستم در زمینه ی حفاظت از میراث فرهنگی مورد مطالعه قرار گرفته است.
۳.

رزم افزار های ایران در دوران اسلامی با استناد به آثار هنری گنجینه اسلامی موزه ملی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی سال چهارم تابستان ۱۳۹۲ شماره ۱۱

کلیدواژه‌ها: دوران اسلامی آثار هنری رزم افزار نگاره موزه ملی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۷۸ تعداد دانلود : ۷۸۲
رزم افزارهای ایرانی دارای قدمتی دیرینه و مزین کننده موزه های ایران و جهان هستند. محور اصلی این پژوهش بررسی رزم افزارهای ایران در دوران اسلامی با استناد به داده های گنجینه اسلامی موزه ملی ایران است. عمده مطالب نیز در سه محور تجهیزات نظامی، تشکیلات نظامی و فلزکاری ایران گنجانده شده است. سؤالات پژوهش مبتنی بر آن است که رزم افزارهای ایران در دوران اسلامی چه روندی داشته است و ارتباط آثار هنری گنجینه اسلامی موزه ملی با رزم افزارها چگونه قابل تبیین است؟ فرضیه موجود بیانگر تحولات تکنولوژیکی و ساختاری ادوات و ابزارهای رزم در دوران اسلامی است. آثار هنری گنجینه اسلامی موزه ملی، شواهد مادی و مدارک مستند و سند پژوهانه ای از طرح و شکل ابزارهای رزم در گونه های متعدد در ادوار مختلف ایران در دوران اسلامی هستند. تحقیق با روش توصیفی ـ تحلیلی و همراه با بازدید میدانی، نتیجه نشان می دهد رزم افزارها گنجینه اسلامی نمایانگر دو مرحله متفاوت، قبل و بعد از دوره صفویه در تاریخ رزم افزارهاست. تشکیلات نظامی را می توان از نسخه های خطی مرتبط و متون اسلامی باقی مانده استنتاج کرد اما آثار هنری نمی تواند بازگوکننده این تشکیلات باشد.
۴.

پژوهشی در جلوه های آیات الهی بر آثار هنری ایرانی ـ اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات تاریخ فرهنگی سال پنجم تابستان ۱۳۹۲ شماره ۱۶

کلیدواژه‌ها: قرآن آیات الهی آثار هنری کتیبه نگاری موزه ملی ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۱۱ تعداد دانلود : ۱۲۰۵
جلوه های آیات الهی با زبان و خط عربی، پس از اسلام بر آثار هنری ایران تاثیرگذار بوده است و سکه های مزین به آیه های قرآنی قرن اول هـ. .ق. صحه بر آن می گذارد. این پژوهش، به دنبال پاسخگویی به این پرسش است که جلوه های آیات الهی در ارتباط با آثار هنری ایرانی ـ اسلامی چگونه قابل تبیین است؟ و فرضیه تحقیق مبتنی بر آن است که محتوا و مضامین کتیبه نگاری آثار هنری ایرانی ـ اسلامی، بیانگر جلوه های آیات الهی متناسب با کاربری آثار هنری است. داده های پژوهش، بررسی 120 اثر هنری موزه ملی ایران است که از این میان، حدود 32 اثر به صورت مستقیم (معرفی در متن)، 52 اثر غیرمستقیم (بهره گیری از محتوای کتیبه ها در متن) و 37 اثر دارای کتیبه های مشابه و تکراری بودند و تحلیل و نتیجه گیری پژوهش مستند به کل جامعه آماری است. نتیجه ی بررسی، بیانگر آن است که مضامین و مفاهیم کتیبه نگاری جلوه های آیات الهی با کاربرد هر اثر هنری ارتباط مستقیم دارد و محتوای کتیبه ها، یافته های پژوهش را در دو گروه آثار وابسته به معماری (با مضمون ارشادی) و آثار هنری صنایع ظریفه (با محتوای حفاظت بخشی، و ولایت پذیری و...) قرار می دهد.
۵.

Intuition in artworks compared to the Kant’s theories in the Critique of Pure Reason (ملاحظة شهود در آثار هنری و مقایسه با مفهوم آن در نقد عقل محض کانت)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: باغ نظر سال سیزدهم مرداد و شهریور ۱۳۹۵ شماره ۴۰

کلیدواژه‌ها: آثار هنری نقد عقل محض نقد اول کانت شهود کانتی شهود در آثار هنری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۹۵ تعداد دانلود : ۷۵۹
کشف و شهود از گواراترین و رازآمیزترین جلوه های حیات دینی بشر است. بازشناسی ماهیت و سرشت آن، ارزش معرفتی، سنجه های تشخیص سره از ناسره در میان انبوه دعاوی، باعث دلمشغولی بسیاری از اندیشمندان و خردورزان شده است. اثر هنری با ریشه گرفتن از شهود استعلایی و حسی هنرمند از یکسو و درک آن از سوی مخاطب، جاودان و یگانه می شود. «شهود»، حقیقت ذهن هنرمند و در نهایت حقیقت اثر هنری را آشکار می سازد. مبحث شهود در اندیشة بسیاری از اندیشمندان پرقدر بوده و این مقاله بر مفهوم شهود در ساختار معرفتی کانت تمرکز کرده است. «شهود»، از بنیادی ترین مفاهیم فلسفة «ایمانوئل کانت» است و تا حد یک زیرساخت، نقش محوری در نظام معرفتی کانت ایفا می کند. کانت بر شهود حسی و قرار دادن ذهنیّت به عنوان درون مایة اصلی اثر هنری تأکید دارد و این نگرش، در شکل گیری مکاتب و آثار بزرگ هنری در دوران مدرنیسم و حتی پست مدرن راه گشا بوده است. در بررسی آثار هنری، حضور و مواجهة شهود در مثلثِ اثر هنری، هنرمند و مخاطب را شاهد هستیم. تأثیر شهود در ادراک اثر هنری و روند فهم و درک اثر هنری و آفرینش منسوب به آن نقشی مهم یافته است. این مقاله در نظر دارد منزلت شهود را در پیدایش آثار هنری مشخص و با استناد به تعریف کانت از مفهوم شهود در نقد اول (نقد عقل محض)، جایگاه آن را در آثار هنری تبیین و آشکار کند. فرضیه مقاله بر این استوار است که آثار هنری محصول کشف و شهود بوده و هنرمند با فعل یگانه ذهن خویش، یعنی شهود استعلایی دست به خلق اثر هنری زده است. بر اساس تعریف کانت از مفهوم شهود در نقد اول، شهود چیزی نیست جز آگاهی مستقیم از معنایی که در ذهن حاضر است و در شهود هنری این نگرش کانتی نقشی اساسی دارد و به همراه نبوغ هنرمند به ارتباط و تسخیر مخاطب می پردازد. این پژوهش به شیوة تحلیلی- توصیفی، با بهره گرفتن از کتب و مقالات به تحلیل داده ها پرداخته است.
۶.

موضوع شناسی حقوق هنر: درآمدی بر آثار هنری

نویسنده:
منبع: علوم خبری سال ششم زمستان ۱۳۹۶ شماره ۲۴

کلیدواژه‌ها: هنر هنرهای زیبا آثار هنری حقوق هنر مؤلفه های آثار هنری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴۱۱ تعداد دانلود : ۲۶۹۲
حقوق به معنای «مجموعه اصول، قواعد، قوانین، مقررات و رویه قضایی حاکم بر دولتی معین در زمانی مشخص» با هنر، رابطه ای سه گانه دارد که یکی از آن ها، «حقوقِ هنر یا حقوق هنری» است. اینکه هنر نیز مانند سایر پدیده ها در ظرف حقوق قرار گرفته و موازین حقوقی برآن حاکم می شود.لذا گام نخست در مطالعه حقوق هنر یا آثار هنری، شناخت موضوع یا مظروف است. امری که در صورت عدم فهم درست، مسیر انتخاب الگوی حقوق هنر را منحرف ساخته و به دلیل همسان پنداری هنر و آثار هنری با دیگر موضوعات حقوق، سبب تسری چارچوب های حقوقی نامطلوب به مشاغل هنری شده و این حرفه را با مخاطراتی مواجه می سازد. شناخت هنر و آثار هنری در این مقاله، مورد نظر قرار گرفته و به اختصار، مفهوم و معنای فرهنگ، هنر،آثار هنری، مؤلفه های آثار هنری (موضوع، فرم و محتوا)، تقسیم بندی ها در هنر من جمله هنرهای زیبا و مکانیکی مطالعه شده و این مهم از دریچه رابطه دوسویه هنر با فرد و جامعه، تبیین گردیده است.
۷.

بازنمود خشونت در آثار تجسمی بین النهرین(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جلوه هنر سال دوازدهم تابستان ۱۳۹۹ شماره ۲ (پیاپی ۲۷) 83-93

کلیدواژه‌ها: بازنمود هنری خشونت هنرهای تجسمی آثار هنری بین النهرین

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۹۷ تعداد دانلود : ۳۹۰
آثار هنری زیادی از تمدن بین النهرین به جامانده است که بیانگر فرهنگ حاکم بر جامعه هستند. مضمونی که در پی آن به بررسی آثار هنری بین النهرین پرداختیم، «خشونت» است. ازآن جاکه در بین آثار به جامانده از تمدن بین النهرین، مخصوصا آشور، آثاری از این دست کم نیستند، بررسی و طبقه بندی خشونت موجود در این جامعه، اهمیت ویژه پیدا می کند و می تواند در تحلیل دقیق تر از نقوش به جامانده موثر باشد. همین طور پاسخ به این پرسش که، از میان خشونت های موجود، دلیل بازنمود هنری پیدا کردن تعدادی از آن ها چیست؟ یافته های این پژوهش خشونت در تمدن بین النهرین را به 1) خشونت علیه حیوانات، 2) خشونت های اجتماعی، 3) خشونت های جنگی، 4) خشونت های روانی، طبقه بندی می کند؛ که هرکدام از این طبقه ها خود شامل چندگونه خشونت می شوند؛ و در گام دوم، بیان می کند که کدام یک از این خشونت ها بازنمود هنری بیش تری دارند و دلیل این بازنمود را در کدام بخش از اجتماع می توان یافت. ناگفته نماند که این پژوهش توصیفی تحلیلی بر اساس داده های اسنادی شکل گرفته است.
۸.

چالش های حقوق مالکیت فکری برای حمایت از آثار هنری در موزه های معاصر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات فرهنگ - ارتباطات سال بیست و یکم پاییز ۱۳۹۹ شماره ۵۱ 261 - 283

کلیدواژه‌ها: آثار هنری تعارض حقوق مالکیت فکری میراث فرهنگی موزه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۸۲ تعداد دانلود : ۹۸۶
امروزه کشمکش میان صاحبان خصوصی میراث فرهنگی و دولت ها در عرصه های مختلفی نمود پیدا کرده است. یکی از این عرصه ها، اختلاف میان دارندگان اموال فکری با نهادهای نگهداری کننده میراث فرهنگی به خصوص موزه ها، کتابخانه ها و آرشیوها است. در یک طرف دارندگان حقی هستند که با تکیه بر حق انحصاری خود مانع بهره برداری اشخاص ثالث می شوند و از سویی دولت ها و نهادهای عمومی هستند که به تحدید قلمرو مالکیت خصوصی و مدیریت دارایی فکری در قالب میراث فرهنگی می پردازند. متأسفانه برای حل این تعارض قوانین و آیین نامه خاصی وجود ندارد؛ بنابراین مقاله پیش رو با روش تحلیلی توصیفی به بررسی حوزه های این تعارض و سپس ارائه راهکار برای حل آن و سنجش اولویت ناشی از منافع عمومی و خصوصی می پردازد و در انتها نتیجه گیری می شود این تعارض و دوگانگی در تمامی شاخه های گوناگون حقوق مؤلف آشکارا وجود دارد و بنابراین ابتدا توسل به مذاکره و در صورت عدم امکان، ترجیح منافع عمومی بر مصالح فردی می تواند به عنوان راهکاری برای رهایی از این تعارض در نظر گرفته شود.
۹.

بررسی جلوه های بصری و محتوایی حکایت شیخ صنعان در هنرهای تصویری دوره قاجار(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات هنر اسلامی سال سیزدهم پاییز ۱۳۹۶ شماره ۲۷ 75 - 100

کلیدواژه‌ها: ادبیات شیخ صنعان تصویرگری آثار هنری دوره قاجار

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹۵ تعداد دانلود : ۶۰۸
از میان انواع ادبی داستان ها به واسطه خیال پردازی، توصیفات شاعرانه و محتوای خود همواره محرک قدرت خیال و حس زیباجویی هنرمندان بوده اند. هنرمند با مطالعه، تشخیص و ارزیابی ظرفیت هنری و قابلیت محتوایی این آثار به اقتباس از آنان دست می یازد. در این مقاله به روش توصیفی– تحلیلی با تکیه بر حکایت شیخ صنعان عطار به بررسی و تطبیق جلوه های بصری و محتوایی آن در آثار هنری پرداخته شده است. این مقاله بر آن است تا با بررسی داستان شیخ صنعان در حوزه هنر تصویری (دوره قاجار) نشان دهد که هنرمندان در اقتباس از این داستان بیش از همه به صحنه مربوط به اوج آن توجه داشته اند و فارغ از شرح آغاز و انجام داستان به مصور ساختن صحنه اصلی پرداخته اند. نتایج نشان می دهند، هنرمند با توجه به ذهن تصویرساز و با التفات به مضمون داستان و با هدف القای پیام، از صحنه مربوط به اوج داستان بیش از همه بهره گرفته و در بازآفرینی بصری از ویژگی های تصویرسازی عصر خود بهره گرفته است.
۱۰.

تطبیق مفهومی نماد ماهی در اساطیر، قرآن و مثنوی معنوی و کاربرد آن در آثار هنری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات هنر اسلامی سال پانزدهم زمستان ۱۳۹۸ شماره ۳۶ 259 - 278

کلیدواژه‌ها: نماد ماهی اساطیر مثنوی معنوی آثار هنری ادبیات

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۰۴ تعداد دانلود : ۶۶۹
«نماد»، «رمز» یا «سمبل» کلمه ایی است که معانی مختلفی دارد. نمادها یا رموز (در معنای حقیقی آن) زندگی بشر را آکنده اند، به گونه ای که هیچ بخشی از زندگی انسان خالی از رمز نیست. نماد و سمبل از دیرباز در هنر و ادبیات جهان کاربردی گسترده داشته است به وسیله نماد، ظاهر کلمه، معنای پنهان و سمبلیکی می یابد که می تواند باعث تنوّع در بیان اندیشه ها و آرا گردد. نماد در هنر و ادبیات هر ملّتی ممکن است شکلی خاص با توجّه به فرهنگ و سنت آن قوم و یا در مضامین متناسب هنری و ادبی، معنای متفاوت و گاه مشترک یابد. نماد ماهی از نمادهایی است که به طور گسترده در ادبیات اساطیری، دینی و ادب منظوم و منثور و همچنین، بر روی آثار هنری بسیاری از ملت ها با اهداف مختلف به کار رفته است. آثار هنری ایران از دوران پیش از اسلام و پس از آن، میزبان این نقش مایه بوده است. پژوهش پیش رو، با رویکرد توصیفی- تحلیلی داشته و گردآوری اطلاعات در آن به شیوه کتابخانه ایی صورت پذیرفته است. نتایج پژوهش نشاندهنده این است که در اساطیر «ماهی» به طور کلی مظهر حاصل خیزی و باروری شناخته شده است و همچنین، در همه ادیان به کار رفته است. در قرآن نیز این نماد در داستان حضرت یونس و داستان موسی (ع) و خضر نشانه واکاوی و شناخت خویشتن خویش است. از بررسی و تطبیق نماد ماهی در اساطیر، قرآن و مثنوی معنوی و بر روی آثار هنری نیز، با تفسیر معانی آن در اساطیر، قرآن و ادبیات کاملاً مطابق و هم سو و در ارتباط می باشد. این نماد در آرایه های تزیینی و هنر دستی از دیرباز کاربرد فراوانی داشته است.   اهداف پژوهش: 1-    شناسایی وجوه اشترک و افتراق نمادین ماهی در اساطیر، قرآن و مثنوی معنوی. 2-    بررسی چگونگی کاربرد نماد ماهی در آثار هنری.   سؤالات پژوهش: 1-    نماد ماهی در اساطیر، قرآن و مثنوی معنوی چگونه به کار رفته است؟ 2-    کاربرد نماد ماهی در آثار هنری چگونه است؟
۱۱.

مطالعه تطبیقی مفهوم اثر هنری در دوران مدرن و پست مدرن و تأثیرآن بر فرآیند موزه ای شدن اثر (با تأکید بر آثار تجسمی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پیکره دوره نهم پاییز ۱۳۹۹ شماره ۲۱ 64 - 73

کلیدواژه‌ها: موزه هنر معاصر مدرن پست مدرن موزه ای شدن آثار هنری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۹۹
بیان مسئله: پژوهش حاضر با  تطبیق مفهوم اثر هنری در دو دوره مدرن و پست مدرن به تأثیر این دو جریان بر فرآیند موزه ای شدن اثر هنری می پردازد. پرسش های این پژوهش، این چنین است: با توجه به گسترده بودن قلمروی هنر معاصر و شکل گیری هنر مفهومی با مواد و مصالح متنوع، معیارهای انتخاب اثر هنری در موزه های هنری معاصر چیست و شرایط اجتماعی و گفتمان های هنری چون مدرن و پست مدرن چگونه بر موزه ای شدن اثر تأثیرگذارند؟ هدف: هدف این پژوهش پیشنهاد معیارهای مشخصی برای انتخاب آثار در موزه های هنری معاصر است و دامنه این پژوهش آثار حوزه تجسمی است. روش پژوهش: رویکرد این پژوهش کیفی است که به شیوه توصیف و تحلیلی با تطبیق مفهوم اثری هنری در دوره مدرن و پست مدرن نتایج آن ارائه شده است. داده های این پژوهش به دست آمده از منابع کتابخانه ای و پایگاه های اطلاعاتی است.  یافته ها: گفتمان دوران مدرن با رویکرد نخبه گرا و گفتمان پسامدرن با رویکرد جامعه گرا بر فرآیند موزه ای شدن اثر تأثیرگذاشتند. در دوران معاصر هنوز هم معیارهای موزه های هنری معاصر برای گزینش آثار، غالباً همان رویکرد مدرنیتسی است. علت رویکرد غالب مدرنیستی کنونی موزه ها برای گزینش آثار، این بوده که جامعه محوری پسامدرنیست ها، خالی ازچالش نبوده است. در تمام دوران ها گفتمان های غالب جامعه بر فرآیند موزه ای شدن آثار تأثیر داشته و چالش مهمی میان موزه داران و جامعه هنری غالب ایجاد کرده است.  
۱۲.

پژوهشی تحلیلی بر کتیبه نگاری آیه الکرسی در آثار هنری ایران

نویسنده:
منبع: نگارینه هنر اسلامی سال اول پاییز ۱۳۹۳ شماره ۳ 70 - 79

کلیدواژه‌ها: کتیبه نگاری آیات قرآنی آیه الکرسی آثار هنری موزه ملی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۳۱ تعداد دانلود : ۳۵۳
کتیبه نگاری بر آثار هنری ایران دارای قدمتی دیرینه است. آنچه در این پژوهش مورد مداقه قرار گرفته است کتابت آیه الکرسی است و داده های مورد استناد پژوهش اشیاء هنری گنجینه اسلامی موزه ملی ایران می باشد. جامعه آماری، بررسی و مطالعه ی 25 اثر هنری است. سوال پژوهش این است که ارتباط کتیبه نگاری آیه الکرسی با کاربری آثار هنری چگونه قابل تبیین است؟ فرضیه تحقیق بیانگر آن است که آثار هنری مزین به آیه الکرسی از نظر کاربری، گونه های متفاوتی را در بر می گیرد. نتیجه تحقیق بیانگر آن است مضمون و محتوای آیه الکرسی مهمترین عامل انتخاب آن برای مزین نمودن آثار هنری است و هنرمندان ایرانی متناسب با کاربری آثار از آن بهره برده اند و عمده ترین مفهوم استنباط شده از کتابت آیه الکرسی در کل جامعه آماری پژوهش جنبه حفاظت بخشی آن بوده است که به سه گروه متفاوت تقسیم می شوند و با خطوطی نظیر کوفی، نسخ، ثلث، تعلیق و غبار در دوره های مختلف تاریخ به منصه ظهور رسیده است. روش تحقیق توصیفی و تحلیلی همراه با بازدید از گنجینه اسلامی موزه ملی ایران است.  
۱۳.

تحلیل مصداقیِ شرایط حمایت از آثار ادبی و هنری در نظام حقوق مالکیت فکری

نویسنده:
منبع: پژوهش در هنر و علوم انسانی سال ششم تیر ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۳۴) 47-60
تعداد بازدید : ۴۴۲ تعداد دانلود : ۲۶۰
آثار هنری یکی از مهم ترین موضوعاتی است که موردحمایت حقوق مالکیت فکری است. در بیان مفهوم آثار هنری در قوانین مالکیت فکری، به طورکلی در قانون مالکیت ادبی و هنری یا کپی رایت کشورها ذکرشده است. این آثار همچنین نمونه های مختلفی دارند ازجمله هنرهای تجسمی و هنرهای هفتگانه که خود شامل دو زیرمجموعه هنرهای زیبا و هنرهای کاربردی است. با توجه به اینکه موضوع مالکیت فکری امری اعتباری، ناملموس و غیرمادی است، لازم است در قالب پژوهشی توصیفی – تحلیلی، مفاهیم و نحوه حمایت از آن در سیستم های حقوق مالکیت فکری و به دلیل ظهور و وارداتی بودن حقوق مالکیت فکری به روشنی توضیح داده شود در کشور ما پیشینه فقهی و حقوق در این زمینه وجود ندارد. با توجه موضوع این امر نیازمند تبیین مسائلی از قبیل تفکیک آثار ادبی از آثار هنری، همچنین بررسی وجود دسته بندی در میان آثار هنری در قوانین موردنظر هست. افتراق، تشتت و عدم تعارض دقیق و منطقی در قوانین موردبررسی، عدم حمایت از برخی از آثار هنری در سیستم فعلی مالکیت فکری و لزوم ایجاد سیستم های حمایتی ویژه تحت نظام های حمایتی در حقوق مالکیت فکری در زمره مواردی است که در نظر گرفته شده اند.
۱۴.

آرای فقهی و حقوقی امام خمینی درمورد تهاتر و تفاوت آن با تقاص و ضمان (با تاکید بر عرضه و فروش آثار هنری)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات هنر اسلامی سال هفدهم بهار ۱۴۰۰ شماره ۴۱ 25 - 37

کلیدواژه‌ها: تهاتر تقاص فقه و حقوق امام خمینی (ره) آثار هنری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵۰ تعداد دانلود : ۲۳۵
در فقه امامیه تهاتر از اسباب تسلط بر مال غیر و شبیه به شفعه دانسته اند. برخی، آن را از اسباب سقوط تعهدات و برخی دیگر آن را بیع دانسته و احکامش را ملحق به احکام بیع دین به دین و ضمان می دانند. هر چند برخی استعمال تهاتر به جای مقاصه را صحیح دانسته اند، از این جهت که هرگاه شرایط تهاتر موجود باشد هر یک از دو دین، یکدیگر را نفی کرده و ساقط می شوند. نظر امام خمینی(ر) هم بر این استوار است که تهاتر یکی از اسباب سقوط تعهد است و از زمره ضمان بشمار نمی رود. روش تحقیق در این پژوهش  توصیفی- تحلیل  است که گردآوری اطلاعات از طریق مطالعه کتب، مقالات، نشریات، سایت های معتبر حقوقی در منابع اصلی و فرعی بوده است. یافته های تحقیق بیانگر این است که به دلیل عدم اختلاف ماهیت بین تهاترهای قراردادی، قضایی و ایقاعی در نهایت همه آن ها به تهاتر قهری برگشت می کنند. نتیجه نهایی پژوهش بیانگر این می باشد که فقها در تعابیر خود تهاتر را غالباً به قهری متصف کرده اند. بنابراین از دیدگاه امام خمینی(ره) نیز تهاتر قهری بوده و در عرضع آثار و محصولات هنری نیز این فعل عنلیاتی می شود و در نهایت بین تهاتر و تقاص اختلاف است. اهداف پژوهش: 1.بررسی نظریات فقیهان و حقوقدان ها با تأکید بر دیدگاه امام خمینی (ره) درخصوص مسئله تهاتر با تأکید بر عرضه و فروش آثار هنری. 2.ایجاد بصیرت و آگاهی و تنویر افکار عمومی و نیز با هدف بررسی نظریات فقها و حقوقدانان در مورد تهاتر به عنوان یکی از اسباب سقوط تعهدات. سؤالات پژوهش : 1.حقیقت تهاتر و انواع آن از دیدگاه فقه و حقوق با تأکید بر نظر امام خمینی (ره) چگونه تحلیل می شود؟ 2.نظریات فقیهان و حقوقدانان با تأکید به خصوص دیدگاه امام خمینی(ره) درباره تهاتر چه تأثیری بر عرضه و فروش آثار هنری دارد؟
۱۵.

ﺑﺎزﺗﺎب جایگاه ﻧﻘﺶ ﺗﯿﺮ و ﮐﻤﺎن در ﺗﺎریخ و ﻓﺮﻫﻨﮓ ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش هنر سال نهم بهار و تابستان ۱۳۹۸ شماره ۱۷ ۴۶-۳۳

کلیدواژه‌ها: تیر و کمان مفاهیم نمادین آثار هنری ادوار گذشته ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۰۲ تعداد دانلود : ۲۱۵
قدمت تیر و کمان در ایران، فراتر از تاریخ، به عصر اسطوره ها بازمی گردد. این سلاح نه تنها به عنوان ابزاری کاربردی در امر شکارورزی و نظامی در ساختار سیاسی و اقتصاد معیشتی جوامع کهن ایرانی به شمار می رفت، بلکه در پیوند با مفاهیم نمادین، جایگاهی ویژه و قابل تأمل در تاریخ و فرهنگ گذشته این سرزمین داشته است. در فرایند تاریخ، تجلی چشمگیر و معنادار این ابزار در آثار ارزشمند و فاخر هنری و ملی به نمایش درآمده به اهمیت این ابزار در بیان ایدئولوژی و ساختار سیاسی و فرهنگی جامعه ایرانی می پردازد. این مقاله سعی دارد با مطالعه بازتاب نقش تیرو کمان در آثار هنری به پرسش؛ هویت و جایگاه نمادین تیر و کمان در روند تاریخ و فرهنگ سرزمین ایران از پیش از تاریخ تا دوره اسلامی چگونه جلوه نموده است، پاسخ دهد. روش انجام پژوهش تاریخی- تحلیلی است و یافته اندوزی داده ها با استناد به منابع کتابخانه ای انجام گرفته است. هدف از این پژوهش شناخت و تبیین چگونگی مفهوم نقش تیر و کمان در آثار بجای مانده از ادوار گذشته ایران است. نتایج مطالعات نشان می دهد، نقش تیر و کمان در آثار دوره پیش از تاریخ و نیز آثار هنری و ارزشمند دوره تاریخی در نقش برجسته ها، مهرها، پلاک ها، نقوش دیواری و سکه ها، افزون بر تأثیر حیاتی بر فنون و عملیات نظامی، در پیوند با آیین و مفاهیم نمادین و فرهنگی زمان خود تجلی یافته است. در دوره اسلامی کهن الگوی تیر و کمان به دلیل تجلی فرهنگ و اندیشه اسلامی، از معنا و مفاهیم نمادین ادوار قبل از خود فاصله گرفته و اغلب ساختار هویتی خود را در قالب مفاهیم سمبلیک به ویژه در ارتباط با نجوم جلوه می کند. ارائه ایدئولوژی جدید توسط اسلام نه تنها از بعد ماهوی، بلکه از نظر ساختاری نیز بر نوع دست ساخته های هنری تأثیرگذار بود. در این دوره تیر و کمان اغلب در نگاره ها، ظروف فلزی، کاشی و منسوجات جلوه می کند. هرچند ساختار سیاسی و فرهنگی جوامع طی ادوار مختلف دسخوش تغییرات می شود، اما آنچه مهم می نماید حفظ بُعد معناشناسانه و جایگاه مفاهیم نمادین تیر و کمان در روند تحولات تاریخی و فرهنگی سرزمین ایران بوده است.
۱۶.

عین القضات همدانی و پسا ساختارگرایی با تاکید بر مفاهیم قرآنی و عرفانی در آثار هنری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات هنر اسلامی سال هفدهم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۴۴ 44 - 61

کلیدواژه‌ها: عین القضات همدانی مفاهیم قرآنی آثار هنری پساساختارگرایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۲ تعداد دانلود : ۱۷۶
عین القضات همدانی، عارف برجسته ایرانی (قرن ششم ه.ق) در همدان متولد شد و در همان شهر در (۵۲۵ ه.ق) به جرم ارتداد به قتل رسید. عین القضات، اندیشمندی بلندمرتبه و بی باک بود که مورد رشک و حسد دشمنان قرار گرفت. یکی از آثار برجسته او تمهیدات است که اندیشه های ژرفش در آن منعکس شده است. امروزه یکی از نظریات برجسته، پسساختارگرایی است. نقد شالوده شکنانه دریدا در تقابل با فلسفه های غالب غرب معنا می شود. دریدا نفی متافیزیک حضور و نفی تقابل های دوگانه، نفی لوگوس محوری و مرکزمحوری را در تعریف اصلی شالوده شکنی قرار می دهد. در این دیدگاه، اگرچه دریدا از نفی کلام محوری در مقابل نوشتار، غیاب در تقابل با حضور، حقیقت در تقابل با مجاز و ... سخن می گوید، اما هدف او این نیست که نوشتار را بر گفتار، مجاز را بر حقیقت یا غیاب را بر حضور ترجیح دهد؛ بلکه معتقد است که متن می تواند با نفی مؤلفه های متافیزیکی به معانی تازه و متعددی دست یابد. در این پژوهش، براساس روش توصیفی- تحلیلی، برخی از این خصیصه های شالوده شکنی مانند نفی تعریف واحد حقیقت و نفی حقیقت در مقابل مجاز، مرگ مؤلف، ایدئولوژی غالب متن از طریق نفی تقابل ها و ارزش ها مانند نفی تقابل ابلیس در مقابل حضرت محمد(ص)، نفی کفر در مقابل ایمان... را بررسی کرده ایم. این مفاهیم قرآنی در آثار هنری نیز منعکس شده است. اهداف پژوهش بازشناسی اندیشه های عین القضات همدانی و پساساختارگرایی؛ مطالعه تطبیقی اندیشه های عین القضات همدانی و پساساختارگرایی با تأکید بر مفاهیم عرفانی در آثار هنری. سؤالات پژوهش مختصات اندیشه عین القضات همدانی و دریدا چیست؟ مختصات اندیشه عین القضات همدانی و پساساختارگرایی با تأکید بر مفاهیم عرفانی در آثار هنری چگونه است؟
۱۷.

واکاوی آفرینش جهان و انسان از عناصر چهر گانه در اقوام سامی و هندوایرانی در آثار هنری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات هنر اسلامی سال هفدهم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۴۴ 242 - 252

کلیدواژه‌ها: عناصرچهارگانه خلق انسان آثار هنری اقوام سامی هندو ایرانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۶ تعداد دانلود : ۱۶۸
بخش عظیمی از اساطیر، پاسخی به ابهامات موجود درباره خلقت است. بشر همواره در پی کشف چگونگی خلقت خود و جهان بوده و شرایط زیستی و اعتقاد به خدایان نخستین، نقش مهمی در انتخاب عناصر ترکیبی آفرینش داشته است. انسان به دنبال شرایط زیستی و اجتماعی، عناصر مادی چهارگانه یعنی آب، باد، خاک و آتش را در زمره مقدسات تصور می کرد. در این میان اعتقاد به وجود از آب و خاک، پررنگ تر است. با توجه به طریق معیشتی کشاورزی و دامداری در نیاز به آب و خاک، باورهای مختلف خلقت از این دو عنصر شکل گرفته و در بسیاری از آثار هنری و ادبی نمودار شده است. اعتقاد به خلقت انسان و جهان از عناصر چهارگانه، ازجمله اساطیری است که در میان روایات و باورهای دینی سامی و هند و ایرانی دیده می شود؛ بنابراین بررسی عناصر چهارگانه در اندیشه اقوام سامی و هند و ایرانی با تکیه بر آثار هنری برجای مانده می توان نکات مهمی را در این باره آشکار سازد. پژوهش حاضر به روش توصیفی و تحلیلی و با تکیه بر داده های منابع کتابخانه ای انجام شده است.  یافته های پژوهش حاکی از این است که مطالب مربوط به خلقت جهان و انسان از عناصر چهارگانه در اساطیر و باورهای سامی، هند و ایرانی، به وفور یافت می شود و انعکاس روشن آن را می توان در آثار هنری این ادوار مشاهده کرد. اهداف پژوهش ۱. بازشناسی دیدگاه های موجود درباره خلقت جهان و انسان از عناصر چهارگانه در اساطیر و باورهای سامی و هندوایرانی . ۲. واکاوی چگونگی انعکاس باور به عناصر چهارگانه در آثار هنری اقوام سامی و هندوایرانی. سؤالات پژوهش در کدام ادیان به آفرینش انسان از عناصر چهارگانه اشاره شده است؟ باور به نقش عناصر چهارگانه در خلق انسان چه بازتابی در آثار هنری اقوام سامی و ایرانی داشته است؟
۱۸.

صورت و سیرت لباس ایرانی پیش از اسلام با استناد بر آثار هنری و منابع مکتوب(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: هنرهای صناعی ایران سال ۶ پاییز و زمستان ۱۴۰۲ شماره ۲ (پیاپی ۱۱) 21 - 40

کلیدواژه‌ها: لباس سیرت لباس پیش از اسلام آثار هنری منابع مکتوب

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷ تعداد دانلود : ۲۸
 بررسی پوشاک یکی از روش های شناخت فرهنگ جوامع و پیش درآمد شناخت ریشه های فرهنگی، رفتارهای اجتماعی و نظام های دینی، عقیدتی و اقتصادی است. لباس از ابتدای شکل گیری تمدن، در اشکال مختلف و در تناسب با نیازهای انسان شکل و فرم گرفته است و به شاخصه های فرهنگی، زیبایی شناختی، باورها، کاربردها، کارکردها، قدرت، سیاست و جایگاه اجتماعی اشاره دارد. پژوهش حاضر با هدف تأیید این فرضیه که لباس ایرانی حامل پیام و روایتگر ارتباط منطقی با مفاهیمی است که از فرهنگ ایرانی نشأت گرفته اند، به این پرسش پاسخ خواهد داد که آیا ازطریق بررسی نمونه آثار مکتوب و تصویری می توان به این ارتباط دست یافت؟ اگرچه روش تحلیلی- تاریخی، جوابگوی بخشی از حقیقت موضوع است ولی به واسطهٔ درهم تنیدگی ماهیت موضوع با اعتقادات، آیین ها و فرهنگ ایرانی باید از روش فراتاریخی نیز برای خوانش و تفسیر موضوع بهره برد. شیوهٔ جمع آوری اطلاعات این پژوهش، اسنادی و کتابخانه ای است و به جست وجوی پیوندهای منطقی موجود در تاریخ و هنر ایران و تفسیر و تحلیل برمبنای داده های موجود در قالب آثار هنریِ شکل گرفته در بستر تاریخ می پردازد. نتایج و شواهد کسب شده از این پژوهش به وابستگی نوع پوشش با دین و آیین و دیگر مباحث مرتبط با فرهنگ اشاره داشته و روایتگر این موضوع است که انواع لباس در فرهنگ ایرانی، همواره متناسب با شرایط، نوع بینش و توسعهٔ نظام فکری ایرانی طراحی شده اند و با افزایش تجربهٔ زیستی و مدنیّت، این دانش پاسخی مناسب تر، متنوع تر، کاربردی تر و دقیق تر به تناسبات انسانی داده است. ارتباط نوع خاصی از لباس با مفاهیم مرتبط با آن به صورت شناسه ای هویت ساز، ابعاد نمادین و رازهای تاریخی را رمزگشایی کرده و مؤید ارتباط منطقی میان صورت و سیرت لباس ایرانی است.