چندوجهگی

کتاب های مصور تن تن، به عنوان یکی از محبوب ترین کتاب های مصور قرن بیستم، در ایران نیز مانند سایر نقاط جهان ترجمه و توسط گروه های سنی مختلف دنبال شده است. ترجمه کتاب های مصور کار دشواری است و حوزه های چالش برانگیز مختلفی در این خصوص وجود دارد. هدف از مطالعه حاضر ارزیابی کیفیت ترجمه معصومه رضاپور از کتاب های مصور تن تن با توجه به جنبه های کلامی و غیرکلامی در چهار حوزه چالش برانگیز اصطلاح، زبان عامیانه، نام آوا و معادل است. بدین منظور، دو متن انگلیسی و فارسی با یکدیگر مقایسه شدند. در بخش کلامی، برای ارزیابی خطاهای ترجمه ای از مدل الف ودینگتون (2001) و در بخش غیرکلامی از مدل کرس و ون لیوون (2006) برای بررسی فرامعانی متون چند وجهی و تعیین نقض رابطه بین تصویر و متن استفاده شد. یافته های تحقیق نشان می دهد که مترجم بیشترین موفقیت را در ترجمه جزیره سیاه (45/7) و کمترین موفقیت را در ترجمه گوش شکسته (36/1-) داشته است. تغییر در فرامعناها تنها در معنای ترکیبی به علت تغییر نوع یا اندازه قلم یا عدم تداوم رنگ اتفاق افتاده است و مواردی از نقض رابطه بین تصویر و متن به دلیل تفاوت های فرهنگی نوع نوشیدنی و تفاوت در جهت نوشتن در این دو زبان یافت شد. بررسی دو وجه کلامی و غیرکلامی حاکی از آن است که مترجم در موارد معدودی که در پی بومی سازی کتب از جهت فرهنگی بوده باعث نقض معنا و رابطه بین متن و تصویر شده است. نتایج تحقیق را می توان در آموزش ترجمه، جهت آگاه سازی مترجمین از حوزه های چالش برانگیزتر ترجمه کتاب های مصور و استفاده هوشمندانه از بومی سازی در راستای عدم نقض رابطه متن و تصویر به کار برد.