الگوی اسکان

با رشد جمعیت و مهاجرت به شهرها، موج جدیدی از شهرنشینی آغاز شده است و جمعیت در مناطق کالنشهری با رشد بیشتری از شهر اصلی برخوردار شده که نیازمند بررسی و شناسایی ابعاد مختلف آن می باشد. افزایش شهرنشینی در منطقه کالنشهری با عدم تعادل در نظام سکونتگاهی و توزیع جمعیت، موجب نابرابری در توزیع ظرفیت ها، فعالیت های اقتصادی و فرصت های شغلی و درآمدی همراه شده و از آن روی که شهرهای واقع در منطقه کالنشهری به لحاظ عملکردی در تعامل با شهر مادر فعالیت می نمایند، شناسایی نحوه تعامل و تبیین چگونگی روابط بین آن ها از اهمیت برخوردار شده است. بر این اساس هدف پژوهش بازشناسی مؤلفه ها و شاخص های مؤثر بر اسکان جمعیت در شهرهای میانی واقع در منطقه کالنشهری تعیین شده است. با استفاده از روش تحلیل محتوا و بررسی اسناد کتابخانه ای، نسبت به بررسی رویه ها و رویدادها اقدام شده و با برخورداری از منطق استقرایی برای تبیین محتوا استفاده شده است تا امکان بازشناسی و معرفی شاخص های مؤثر بر نظام سکونت شهرهای میانی واقع در منطقه کالنشهری امکان پذیر گردد. معیارهای شناسایی شده به تفکیک مؤلفه های اجتماعی، اقتصادی، کالبدی و نهادی، طبقه بندی و الگوی نظام اسکان برای شهرهای میانی در قالب بسته سیاستی تدوین و پیشنهاد شده که مؤلفه ها و شاخص های فوق به روش های تحلیلی در برنامه ریزی شهری افزوده و بر این اساس الگوی نظام اسکان در شهرهای میانی واقع در منطقه کالنشهری تدوین و برنامهریزی های شهری لحاظ شود

هدف این پژوهش آینده پژوهی استراتژی های مدیریتی اثرگذار بر الگوی اسکان و اثرات آن بر توسعه پایدار شهر ارومیه است. این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر ماهیت، تحلیلی و اکتشافی است. به منظور رتبه بندی و استخراج ماتریس تأثیرگذاری (تحلیل ساختاری و متقاطع) از نرم افزار  میک مک، سناریو ویزارد و تفکیک سناریوها و طیف سه گان با رویکرد آینده نگاری استفاده شد. به منظور شناسایی پیشران های کلیدی با استفاده از تحلیل پستل و مشارکت هدفمند 31 نفر نخبه و کارشناس اداری اجرایی، 57 پیشران کلیدی در 6 بعد اجتماعی و فرهنگی (S&C)، قانونی (L)، تکنولوژیک (T)، سیاسی (P)، بوم شناختی و محیطی (E&E) و اقتصادی (E) گروه بندی شدند. مطابق نتایج ماتریس اثرگذاری و وابستگی بالقوه مستقیم و غیرمستقیم، ۳ پیشران وجود خلاء و تعارضات قانونی متعدد، تمرکز جغرافیایی فعالیت ها و عدم انسجام و فقدان نظم حقوقی در قوانین و مقررات مربوط به کنترل و هدایت توسعه شهری در رتبه نخست تأثیرگذاری مستقیم و غیرمستقیم و 3 پیشران فقدان تلاش برای ایجاد مدل های توسعه اقتصادی، مهاجرپذیری و فشارهای شهرنشینی و پایداری زیست محیطی در رتبه نخست اثرپذیری مستقیم و غیرمستقیم قرار گرفته اند. باتوجه به وضعیت های گوناگون، احتمال وقوع 5 سناریو از میان 11 سناریو کلی نشان دهنده وضعیت تقریبا ایستا پیش روی توسعه پایدار کلان شهر ارومیه است. طبق نتایج، اجرای طرح ها و پروژه های مکمل جریان توسعه پایدار در زمینه های طبیعی، جغرافیایی، تاریخی، فضایی کالبدی، مذهبی، فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی، علمی و.. با سیاست گذاری توسعه منطقه ای و موازی با جهت گیری های آمایش در ارتباط زنجیره ای سکونتگاه ها و ایجاد عدالت فضایی از مهمترین راهکارهای مقابله با جریان ناپایداری الگوی اسکان در شهر ارومیه است.