مطالب مرتبط با کلیدواژه

تهران


۶۱.

تحلیل و ارزیابی مکانگزینی فضاهای آموزشی شهر اصفهان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مدرس علوم انسانی-برنامه ریزی و آمایش فضا ۱۳۸۹ شماره ۳ (پیاپی۶۸)

کلیدواژه‌ها: تهران منابع مالی زلزله مخاطرات محیطی شبکة بانکی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۳۱ تعداد دانلود : ۱۰۶۶
در این پژوهش مکانگزینی فضاهای آموزشی شهر اصفهان بررسی و تحلیل شده است. هدف پژوهش، سنجش تعامل معیارهای مکانیابی با مکانگزینی وضع موجود فضاهای آموزشی است. روش پژوهش، توصیفی- تحلیلی و پیمایشی است و در سطح 246 مدرسة نمونه از 841 فضای آموزشی شهر اصفهان انجام شده است. برای سنجش تعامل معیارهای مورد مطالعه، از آزمونهای «تحلیل واریانس یکطرفه» و «توکی» استفاده شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد رابطة فضاهای آموزشی با کاربریهای ناسازگار، شرایط اقلیمی و دسترسی معنادار است. در مقابل، فضاهای آموزشی با سایر معیارهای مکانیابی ارتباطی ندارد و بین معیارهای مکانیابی و مکانگزینی وضع موجود فضاها تفاوت معناداری وجود دارد. مجموع این عوامل باعث شده است فضاهای آموزشی اصفهان سازگاری، همجواری و مطلوبیت مناسبی نداشته باشد.
۶۲.

فعالیتهای اقتصادی خاص و آثار آن بر اقتصاد روستایی (مورد: کمباین داری در استان فارس)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مدرس علوم انسانی-برنامه ریزی و آمایش فضا ۱۳۸۹ شماره ۳ (پیاپی۶۸)

کلیدواژه‌ها: تهران مدل زنجیره ای مارکوف تغییرات پوشش زمین پیش بینی تغییرات تصاویر ماهواره ای لندست

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۲۶ تعداد دانلود : ۷۱۷
تنوع فضایی روستاهای ایران سبب بهره وریهای اقتصادی متنوع در روستاها شده؛ به گونه ای که در بعضی نواحی روستایی ایران فعالیتهای اقتصادی در سطوح گوناگون و با ویژگیهای خاص شکل گرفته است. یکی از بارزترین این ویژگیها، وارد کردن و دخالت دادن فناوریهای نوین در عرصة فعالیت های اقتصاد روستایی است. ورود کمباین به عرصة کشاورزی ایران، ضمن اینکه خود یکی از شاخصهای گذر از کشاورزی سنتی به کشاورزی تجاری و ماشینی است، به شکلگیری و گسترش نوع خاصی از مشاغل ازجمله کمباین داری و فعالیت های مربوط به آن منجر شده است. استان فارس به لحاظ برخورداری از شرایط لازم در زمینة فعالیت های کشاورزی، منطقة مساعدی برای شکل گیری و گسترش این فعالیت بوده است. ایجاد و گسترش هر نوع فعالیت اقتصادی در سکونتگاههای انسانی اعم از روستا یا شهر دارای ابعاد و آثار مثبت و منفی است و این آثار در تمام زمینهها به ویژه در اقتصاد جامعه پدیدار میشود. بنابر این، مسئلة اصلی این پژوهش، بررسی آثار اقتصادی این نوع خاصِ فعالیت در آن دسته از روستاهایی است که به عنوان معیشت غالب در آن ها مطرح است. این پژوهش به لحاظ ماهیت، جزء مطالعات اکتشافی است و با بهره گیری از روش شناسی علمی و با استفاده از ابزار پرسش نامه و مصاحبه، به دنبال یافتن پاسخی مستدل و منطقی برای چرایی و چگونگی شکل گیری و گسترش این فعالیت و اثربخشی اقتصادی آن بر فرایند توسعه در روستاهای مورد مطالعه است. نتایج تحقیق حاکی از آن است که بهرغم موانع و مشکلات پیش روی کمباین داران، این فعالیت در ارتقای شاخص های اقتصادی روستاهای مورد مطالعه آثار مثبتی داشته است.
۶۳.

ناحیه محوری، ضرورت ارتقاء مدیریت محلی در شهرداری تهران(منطقه 4)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آمایش محیط دانشگاه آزاد ملایر بهار ۱۳۹۰ شماره ۱۲

کلیدواژه‌ها: تهران مدیریت یکپارچه شهری حکمروایی شایسته شهری ناحیه محوری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۹۷ تعداد دانلود : ۹۸۸
مدیریت شهری به معنای اداره امور شهر به منظور پایداری و رضایت اجتماعات محلی با در نظر گرفتن و تبعیت از سیاست های ملی است. نیل به چنین مدیریتی، حکمروایی شایسته را ضروری می سازد تا مشارکت محلی به منظور بسیج منابع نهفته شهروندان برای رفع مشکلات فزاینده را امکان­پذیر سازد. در حالی­که شوراهای محلی غیررسمی (شورایاری ها) در تهران برای ارتباط با شورای شهر در سالهای اخیر ایجاد شده اند، این شوراها فاقد قدرت و منابع لازم برای اثربخشی کافی می باشند و همچنین رابطه ی تعریف شده ای با شورای شهر و شهرداری ندارند. بنابراین، از یک سو نیاز به واگذاری اختیارات محلی است و از سوی دیگر نیاز به ایجاد شورا در سطح ناحیه برای تجمیع منابع محلات و برنامه ریزی یکپارچه آنهاست. این مطالعه سازوکارها و کمبودهای نظام مدیریت شهری تهران را از این دیدگاه در منطقه 4 شهرداری نشان می دهد.
۶۴.

مدیریت و برنامه ریزی فضایی مناطق کلانشهری در عصر جهانی شدن اقتصاد با تاکید بر منطقه کلانشهری تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آمایش محیط دانشگاه آزاد ملایر تابستان ۱۳۹۰ شماره ۱۳

کلیدواژه‌ها: تهران مدیریت و برنامه­ ریزی فضایی مناطق کلان شهری جهانی ­شدن اقتصاد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۱۵ تعداد دانلود : ۱۷۰۱
در دهه­ های اخیر فرایند جهانی شدن اقتصاد ­ساختار و سازمان اقتصادی-اجتماعی و فضایی ممالک را به­گونه ای ملموس ­تحت تاثیر قرار داده است. این فرایند با یکپارچه نمودن اقتصاد­کشورها، موجب­ سازمان­ یابی­جدیدی از مناطق­ شهری به­ویژه­ کلانشهرها در­مقیاس جهانی شده، که­دارای مناسب ات­و­ پیوندهای تنگاتنگ­اقتصادی و­اجتماعی ­هستند­.­این مقاله­ ارتباط فرایند جهانی­ شدن با­توسعه­ مناطق ­کلان شهری­ به­ ویژه بازتاب­های این­پدیده در مدیریت­ و­برنامه ­ریزی مکانی-فضایی­ مناطق­ کلان­شهری­ را مورد بررسی قرار داده است. تحقیق به روش توصیفی و تحلیلی و­از طریق مطالعه­کتابخانه­ای و­اسنادی­انجام­گرفته­است.­نتایج حاصل­از­مطالعات­نظری و موردی مناطق­کلانشهری­نشان­می­دهد،­­تحولات­ساختاری­اخیر­در­اقتصاد­جهانی­ باز تاب­گسترده­ای­ در تعدیل­ ساختارها­ و­رویکردهای­ مدیریت­ و­ برنامه­ ریزی­ مکانی-فضایی این­ مناطق، به­ خصوص ­در تعدادی از کشورهای­ در حال توسعه­ جهت­ سازمان ­یابی­فضای ­جغرافیایی­ مناسب برای ­ایفای نقش مطلوب ­در ابعاد­ملی و­جهانی­ داشته است. نتایج­ حاصل از­بررسی ­سیاست­ها و برنامه­ های فضایی منطقه­ کلانشهری­ تهران نیز نشان­می­دهد، با وجود­گسستگی در­دیدگاه­های توسعه کلان شهر تهران ،­حداقل در سیاست­ها و برنامه­ های فضایی دو دهه اخیر به تحولات ناشی از جهانی شدن اقتصاد مناطق کلانشهری و استفاده از قابلیت­های و توانمندی­های بالقوه توجه شده است. با این حال به دلیل حاکمیت­ساختارهای­سنتی مدیریت و برنامه­ریزی دولتی، عملاً این منطقه واکنش های مناسبی به الزامات ناشی از فرایند جهانی شدن اقتصاد نداشته و از جایگاه مناسبی در سطح ملی، منطقه ای و بین المللی برخوردار نمی باشد.
۶۵.

بررسی جغرافیایی الگوهای ارتقاء دسترسی ایستگاه های آتش نشانی در سوانح با استفاده از تکنیک های CSM ، Maximin و DSM (مطالعه ی موردی : ایستگاه 40 منطقه 6 تهران)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و توسعه ناحیه ای بهار و تابستان ۱۳۸۸ شماره ۱۲

کلیدواژه‌ها: تهران آتش نشانی سوانح ارتقاء دسترسی Maximin CSM DSM

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۱۱ تعداد دانلود : ۸۰۶
آگاهی نهادهای امداد و نجات از مشخصه های مکانی و زمانی هر سانحه، یکی از پیش نیازهای اصلی در عملیات امداد و نجات به شمار می رود. این مساله به همراه وجود شبکه های ارتباطی قابل دسترس، که بتوانند عملکرد خود را در شرایط اضطراری حفظ نمایند، از مهمترین پارامترهای کارایی عملیات امداد و نجات به حساب می آید. موقعیت ایستگاه های آتش نشانی و محدوده ی پوشش آنها، نقش مؤثری در بهبود راندمان عملیات در شرایط اضطراری دارند. در این پروژه به بررسی گزینه های افزایش دسترسی ایستگاه 40 آتش نشانی شهر تهران با استفاده از تکنیک های تصمیم گیری چند معیاره می پردازیم. شیوه های مورد استفاده جهت بررسی گزینه ها مشتمل بر روش هایCSM ، Maximin و DSM است. نتایج این پژوهش بیانگر آن است که الگوی A3 جایگاه بهتری را نسبت به سایر الگوها دارد، لذا به عنوان یک الگوی ارتقاء دسترسی در ایستگاه آتش نشانی 40 تهران ، به نظر می رسد با تغییر مسیر خیابان ادوارد براون یا خیابان نصرت، دسترسی به بخش جنوبی محدوده تحت پوشش به نحو مؤثرتری فراهم آید. همچنین بر مبنای الگوی A6که در جایگاه بعدی قرار می گیرد، استقرار خودروهای آتش نشانی در ساعات خاص در محل هایی خارج از ایستگاه پیشنهاد می شود.
۶۶.

مدیریت و تحلیل داده های بزهکاری در بخش مرکزی شهر تهران با استفاده از تکنیک های درون یابی و سامانه های اطلاعات جغرافیایی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات مدیریت انتظامی زمستان ۱۳۸۸ شماره ۴

کلیدواژه‌ها: تهران سامانه اطلاعات جغرافیایی تجزیه و تحلیل جغرافیایی جرم Geographical crime analysis نقشه برداری از جرم Crime mapping داده های بزهکاری Crime data تکنیک درون یابی Interpolation technique Geographical Information System روش کریجینگ Kriging method ارزیابی متوالی Cross Validation Tehran

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۸۱ تعداد دانلود : ۱۰۴۹
زمینه و هدف: طی دهه اخیر، استفاده از سامانه های اطلاعات جغرافیایی و تکنیک های آماری و گرافیکی برای مقابله و پیشگیری از بزهکاری در مدیریت انتظامی و امور پلیسی بسیار اهمیت یافته است. زیرا انتخاب یک تکنیک درون یابی بهینه برای تخمین ویژگی های یک منطقه در نقاط نمونه گیری نشده نقش مهمی در مدیریت داده های انتظامی در جهت مقابله با بزهکاری دارد. هدف مقاله پاسخ به این سوال است که کدام یک از روش های زمین آماری موجود در نرم افزار ArcGIS، به منظور تعیین بهترین برازش مکانی (برآورد منطقه ای) محدوده های جرم خیز در بخش مرکزی شهر تهران برای مدیریت بهینه انتظامی این بخش از شهر مناسب است؟مواد و روش ها: برای تحلیل فضایی جرایم ارتکابی از چهار روش کریجینگ ساده، کریجینگ معمولی، عکس مجذور فاصله و توابع پایه شعاعی استفاده شده است و بر همین مبنا نقشه های بزهکاری محدوده بخش مرکزی شهر تهران تهیه شده است. بدین منظور ابتدا به ازای هر مدل، نیم تغییرنمای آن محاسبه، ترسیم و سپس با استفاده از تکنیک ارزیابی متوالی و ریشه متوسط مجذور خطاها (RMSE)، خطای نقشه ها برآورد و از میان شانزده نقشه، یک نقشه به عنوان نمونه مناسب پهنه بندی نقشه بزهکاری بخش مرکزی جهت مدیریت بهینه داده ای انتظامی در این محدوده انتخاب شد.یافته ها: نتایج نشان می دهد برای درون یابی اطلاعات بزهکاری در بخش مرکزی شهر تهران، روش عکس مجذور فاصله با توان نسبت به دیگر روش ها، از دقت بالاتری برخوردار است. نتیجه هم پوشانی نقشه جرم و کاربری اراضی و توزیع جمعیت نشان می دهد که محدوده های تجاری و اداری بخش مرکزی این شهر و همچنین در محدوده های با جمعیت ساکن، کانون های بزهکاری کم اهمیت تری شکل گرفته است.نتیجه گیری: با استفاده از نتایج تحلیل نقشه های تولیدی به روش درون یابی ملاحظه می گردد که مکان های آلوده محدوده مورد مطالعه، نیازمند مدیریت بهینه انتظامی، اصلاح و طراحی فضای مقاوم و کنترل های مستمر از طریق گشت های منظم و نامنظم انتظامی است.
۶۷.

بررسی میزان فراوانی استرس شغلی در رانندگان شهر تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات مدیریت انتظامی بهار ۱۳۸۹ شماره ۱

کلیدواژه‌ها: تهران مدیریت استرس استرس شغلی استرس رانندگان پرسشنامه استرس شغلی اسیپو فراوانی استرس رانندگان شهرداری رانندگان نظامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۲۴ تعداد دانلود : ۱۲۰۸
زمینه و هدف: استرس شغلی تجربه جهانی در حال گسترش می باشد که به عنوان یک عامل مهم خطرساز در بیماری های جسمی و روانی مطرح بوده و باعث کاهش در عملکرد کاری و رضایت شغلی می شود. در همین راستا، این مطالعه با هدف اصلی بررسی میزان فراوانی استرس شغلی در رانندگان شهر تهران انجام شده است.روش : در یک مطالعه توصیفی- مقطعی، تعداد 202 نفر از رانندگان سرویس دهی عمومی شهرداری و مراکز نظامی شهر تهران با میانگین سنی 41.66±8.70 سال، میزان استرس شغلی آنها با استفاده از فرم اطلاعات جمعیت شناختی و پرسشنامه استرس شغلی اسیپو بخش و قرار گرفت.یافته ها: مطالعه نشان داد که اکثریت افراد مورد مطالعه یعنی 97% افراد متاهل، 95% تحصیلات بالای سیکل و 66.3% فاقد منزل مسکونی شخصی بودند و فقط 3.5% از درآمد ماهیانه و 13.5% از شغل خود رضایت کامل داشتند. 21.3% افراد سیگاری و 16% از مشکل جسمی شکایت داشتند. از نظر میزان استرس شغلی نیز در حیطه بارکاری نقش فاقد استرس شدید، بی کفایتی نقش 20.8%، دوگانگی نقش 6.5%، محدوده نقش 10.7%، مسوولیت 5% و محیط فیزیکی 18.8% دارای استرس شدید بودند.نتیجه گیری: از آنجایی که استرس شغلی در رانندگان زمینه ساز بروز مشکلات و عوارض جسمی، روانی و رفتاری گشته و عملکرد سازمانی را کاهش می دهد، به علاوه باعث بروز حوادث و تصادفات گشته و معلولیت و مرگ انسان ها را به دنبال خواهد داشت، لازم است ضمن بررسی جامع تر میزان این استرس در رانندگان، تدابیر لازم جهت کاهش پیامدهای آن اندیشیده شود
۶۸.

بررسی و مطالعه تاثیر عنصر اقلیمی بارش بر میزان آلودگی و آلاینده های کلانشهر تهران با استفاده از مدل SCHEFE و تکنیک G.I.S طی دو دهه اخیر

نویسنده:
منبع: جغرافیای طبیعی لارستان زمستان ۱۳۸۸ شماره ۲ (پیاپی ۶)

کلیدواژه‌ها: تهران آلودگی اقلیم آلاینده بارش SCHEFE

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۲۱ تعداد دانلود : ۱۰۲۰
محیط های شهری مهمترین بستر زندگی برای بخش اعظم جمعیت در حال افزایش دنیاست. رشد جمعیت، توسعه شهر نشینی و تغییر در روش و نگرش زندگی مردم مشکلات عدیده ای را در شهرهای بزرگ ایجاد کرده است. امروزه شهرهای بزرگ با مشکلاتی چون آلودگی هوا، کمبود فضای سبز، افزایش خودروها، افزایش بی رویه جمعیت و ... روبرو هستند. تهران یکی از مناطق مهم جمعیتی، سیاسی، اقتصادی، تجاری و صنعتی کشور محسوب می شود و بروز هر گونه نوسانات اقلیمی منجر به خسارات جبران ناپذیری از جمله کمبود منابع آب، سیل های شدید، فرسایش خاک و ... شده است و این مساله به طور سیستمی عامل بروز مشکلات زیست محیطی می شود. با توجه به این که تهران در دامنه کوه البرز قرار گرفته و جهت شمال غرب – جنوب شرق شاخه های فراوان آن اثرات گوناگونی روی شهر می گذارد و به خاطر واقع شدن در دامنه کوه، سطح عمومی آن دارای ارتفاع یکنواختی از سطح دریاست. بنابراین مقدار باران آن دارای نوسان زیادی است. در واقع بارانی که ارتفاعات دریافت می کنند به مراتب بیشتر از مقداری است که سالانه در نقاط پست تر از آن می بارد (ضرغام، 1377، ص 53). در این تحقیق روند میزان بارش با استفاده از داده های 5 ایستگاه سینوپتیک و 3 ایستگاه باران سنجی منتخب شهر تهران در طول دوره آماری 20 ساله (1384-1364) اندازه گیری و بررسی شده و تاثیر میزان همبستگی آن با میزان آلاینده های شهر تهران با استفاده از داده های ایستگاه های آلودگی سنجی که بر اساس ایستگاه های سینوپتیک مکان یابی شده است. با استفاده از مدل های SCHEFE و مجذور امگا ( (?2اندازه گیری شده است.
۶۹.

سنجش کیفیت مکان های شهری با استفاده از روش ارزیابی چند معیاره در GIS : مورد مطالعه : شهر تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سنجش از دور و GIS ایران سال اول زمستان ۱۳۸۸ شماره ۴

کلیدواژه‌ها: تهران کیفیت زندگی GIS کیفیت مکان ارزیابی چند معیاره شاخص Gi Getis Ord

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷۱۲ تعداد دانلود : ۱۶۵۰
مطالعه کیفیت زندگی در حال تبدیل شدن به ابزار مهمی برای ارزیابی سیاست های عمومی، رتبه بندی مکان ها، درک و اولویت بندی مسائل اجتماع، تدوین و پایش سیاست ها و راهبردها یا استراتژی های مدیریت و برنامه ریزی شهری است. در این مطالعه کیفیت مکان به عنوان منابع، امکانات و فرصت های فراهم شده به وسیله محیط برای تامین نیازهای انسانی و به عنوان زیرمجموعه کیفیت زندگی مورد توجه قرار گرفته، و با تلفیق داده های سنجش از دور، سرشماری و سایر داده های مکانی در محیط GIS به سنجش کیفیت مکان از طریق روش ارزیابی چندمعیاره در سطح نواحی شهرداری تهران پرداخته شده است. سه قلمرو اصلی ـ اجتماعی، دسترسی و فیزیکی به عنوان معیار تعیین گردید و با استفاده از تحلیل عاملی، از مجموع 49 پارامتر، مولفه های مربوط به هر قلمرو (زیرمعیارها) شناسایی شد. وزن های مولفه های مربوط به هر قلمرو با استفاده از تحلیل سلسله مراتبی استخراج گردید و شاخص نهایی هر قلمرو با ترکیب خطی وزن دهی شده مولفه های استاندارد شده مربوط به هر قلمرو ایجاد شد و در نهایت قلمروهای سه گانه «اجتماعی و دسترسی و فیزیکی» به منظور استخراج شاخص نهایی کیفیت مکان با یکدیگر تلفیق شدند. علاوه بر این، با استفاده از شاخص تحلیل مکانی Getis-Ord خوشه های مطلوب و نامطلوب در هر قلمرو و در شاخص نهایی کیفیت مکان مشخص گردید. نتایج نشان داد که خوشه های مطلوب در قلمرو اجتماعی در نواحی شمالی و مرکز به سمت شمال، در قلمرو دسترسی در نواحی مرکزی و در قلمرو فیزیکی در نواحی شمالی شهر تهران اند. در نهایت تحلیل مکانی شاخص نهایی کیفیت مکان نشان داد که نواحی شمالی و مرکزی به سمت شمال شهر تهران محل تمرکز نواحی مطلوب، و بخش های غربی، جنوب غربی و تا حدودی جنوب شهر تهران محل تمرکز نواحی نامطلوب از لحاظ کیفیت مکان هستند. همچنین نتایج تحلیل همبستگی در مورد شاخص های نهایی در سه قلمرو اجتماعی، دسترسی و فیزیکی بیانگر وجود رابطه مثبت معنادار بین شاخص نهایی قلمرو اجتماعی با شاخص نهایی قلمرو فیزیکی و قلمرو دسترسی است.
۷۰.

معماری و تزیینات مسجد- مدرسه سپهسالار قدیم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دانشنامه علوم اجتماعی تربیت مدرس (جامعه شناسی تاریخ) دوره سوم بهار و تابستان ۱۳۹۰ شماره ۱

کلیدواژه‌ها: تهران مسجد قاجار معماری تزیینات مدرسه سپهسالار قدیم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۹۰۵ تعداد دانلود : ۲۴۹۰
از دیرباز در ایران، آموزش و پرورش جایگاه ویژه ای داشته و با گسترش اسلام نیز بر اهمیت آن افزوده شده است. در کنار جایگاه ممتاز آموزش در ایران، مراکز مرتبط با فعالیت های آموزشی نیز اهمیت یافتند. روند شکل گیری مدارس علوم دینی به صورت رسمی، با شکل گیری نظامیه ها در دوره سلجوقی آغاز شد و با فرازو نشیب هایی تا دوره قاجار نیز ادامه یافت. در شهر تهران، پایتخت ایران در این دوره، بیشترین تعداد مسجد- مدرسه ها را مشاهده می کنیم. همین مسئله ضرورت بررسی و مطالعه این گونه بناها را از جنبه های گوناگون ازجمله معماری و تزیینات وابسته به آن مطرح می کند. در این میان، یکی از مهم ترین و بزرگ ترین مسجد- مدرسه های دوره قاجار شهر تهران، مسجد- مدرسه سپهسالار قدیم است. این مسجد- مدرسه در مقایسه با دیگر مسجد- مدرسه های این دوره، کمترین دگرگونی را در دوره های پسین تر داشته است. ازاین رو، می توان این مسجد- مدرسه را یکی از نمونه های شاخص و به نسبت اصیل معماری مسجد- مدرسه های دوره قاجار در شهر تهران دانست. در این مقاله تلاش شده است ویژگی های معماری و تزیینات مسجد- مدرسه سپهسالار قدیم بررسی شود. بنابراین، تاریخچه، نقشه کلی بنا، عناصر فضایی- کارکردی و شیوه های تزیینی به کار رفته در این مسجد- مدرسه به تفکیک و با نگاهی توصیفی- تحلیلی مطالعه و ارزیابی شده است.
۷۱.

نقش جامعه ایرانیان ارمنی در ظهور معماری مدرن شهر تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات اجتماعی ایران سال سوم تابستان ۱۳۸۸ شماره ۲ (پیاپی ۶)

کلیدواژه‌ها: تهران ارامنه ایران معماری مدرن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۳۸ تعداد دانلود : ۸۷۷
مقاله حاضر در سه بخش ارائه می شود. در بخش نظری سعی خواهیم کرد به موضوع مدرنیزاسیون و مدرنیزاسیون معماری با معنی کلی آن و مدرنیزاسیون معماری در ایران با معنی خاص آن با تکیه بر ویژگی های سیاسی، اجتماعی ـ تاریخی اواخر دوره قاجار تا پایان دوره پهلوی دوم بپردازیم. بررسی نقش جامعه ایرانیان ارمنی در فرآیند هنری و فنی هم در این بخش ارائه خواهد شد. قسمت دوم مقاله به تاثیر تحولات سیاسی ـ اجتماعی در معماری پایتخت و در حیطه ابنیه دولتی و خصوصی اختصاص خواهد داشت. هم چنین چگونگی ایجاد بناهای خصوصی و بافت فرهنگی ـ اجتماعی ساکنان این ابنیه از نظر شکل گیری طبقات جدید و پاسخ گویی به نیازهای برخاسته از سبک زندگی نوین از منظر انسان شناسی، مورد بررسی قرار خواهد گرفت. معرفی چند معمار ارمنی که توانسته اند با درک نیازهای خویش دست به خلق آثار معماری به عنوان یادگارها و انعکاسی از تحولات فرهنگی روزگار خود بزنند قسمت سوم و پایانی تحلیل ارائه شده در مقاله را تشکیل می دهد.
۷۲.

زنان در بازار کار شهری؛ مطالعه تطبیقی شهرهای تهران و مونترال

نویسنده:
منبع: مطالعات و پژوهش های شهری منطقه ای دوره سوم زمستان ۱۳۹۰ شماره ۱۱

کلیدواژه‌ها: تهران بازار کار مدیریت شهری اشتغال زنان سیستم آموزشی مونترال

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۰۳ تعداد دانلود : ۴۹۹
یکی از معضلات مهم شهرها و روستاهای ایران، شمار روزافزون زنان بیکار، به ویژه زنان تحصیل­کرده­ی در جستجوی کار و متعاقب آن، کاهش سطح تولید و بهره­وری، افت درآمد سرانه و رفاه است. این مطالعه­ی تطبیقی، بر پایه آمار جمعیتی سال 1385 (2006) و مشاهدات و مصاحبه­های انجام شده در سال­های 2010-2011 شکل گرفته است. مقاله با هدف ترسیم دورنمایی از جنبه­های مثبت و فرصت­ها برای کارآفرینی و کاهش بیکاری زنان شهر تهران، شاخص­های اشتغال و بیکاری، تفاوت­های موجود در سطح و نوع اشتغال زنان، علل و مکانیزم­های آنها و به ویژه نظام آموزشی را بررسی و تحلیل کرده است. این پژوهش، بر پایه سوال اصلی: علل تفاوت ساختاری در سیستم آموزشی دو شهر تهران و مونترال، و این که؛ تاثیر پذیری اشتغال زنان عمدتا از چه عواملی است؟ و فرضیه منطبق با آن که: نظام آموزشی و فرهنگ کار، علل مهم تفاوت ساختاری در اشتغال زنان مونترال و تهران است، شکل گرفته است. به این ترتیب، فرضیه، بر تفاوت عمیق میان دو سیستم آموزشی کار محور و تخصص گرا در مقابل مدرک­گرا و در نگرش و تلقی از کار و اشتغال، تاکید دارد. نتیجه اصلی این پژوهش: تایید فرضیه، یعنی وجود ساختار آموزشی حرفه و کار محور شهر مونترال سبب اشتغال بالای جمعیت، ب ه ویژه زنان در مقایسه با شهر تهران شده است. از دیگر نتایج مهم این مطالعه برای مدیریت شهری به ویژه در تهران: ضرورت ایجاد و گسترش نظام آموزشی مبتنی بر کسب مهارت، حرفه و سواد کاربردی برای همه افراد؛ نظام حقوقی و قانونی روشن؛ شفاف و قطعی در اجرای ضوابط و قوانین مصوب در زمینه اشتغال همه افراد؛ فضای فرهنگی حفظ کرامت و اعتبار انسانی صرف نظر از جنس، و تسهیل کننده اشتغال برای همه انسان­ها و سیستم اقتصادی و مالی پویا، کارآمد و باثبات، همراه با تشویق و تسهیل منجر به تولید شغل و کارآفرینی زنان شود. این مجموعه می­تواند در نهایت، از بروز تخلفات و موانع متعدد کاسته و بستر مناسب برای کاهش بیکاری و ارتقاء موقعیت اقتصادی-اجتماعی زنان در جامعه شهری ایران فراهم نماید.
۷۴.

الگوی شبکه ای ترسیم نقشه فرهنگی مبتنی بر ارتقا موقعیت ژئوکالچر مطالعه موردی: کلان شهر تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: ژئوپلیتیک تابستان ۱۳۸۹ شماره ۱۸

کلیدواژه‌ها: تهران فرهنگ ارزش های اسلامی الگوی نقشه فرهنگی ژئوکالچر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۰۸ تعداد دانلود : ۱۲۲۴
مهندسی فرهنگی از ضروریات ارتقای موقعیت ژئوکالچر ایران اسلامی است که مبدع نظریه حکومتی در دنیای معاصر یعنی مردم سالاری دینی بر پایه ولایت فقیه است. مهندسی فرهنگی و نقشه فرهنگی کشور میتواند ارایه کننده الگویی بومی و کارآمد برای تهیه نقشه فرهنگی باشد.کلان شهر تهران به عنوان امالقرای جهان اسلام از جایگاه ویژه ای در زمینه مسایل فرهنگی برخوردار است. در نتیجه تهیه نقشه فرهنگی میتواند به عنوان نقشه راهنما و مبنای اطلاعاتی و ابزار سنجش، جهت های کلی توسعه تهران را به عنوان شهر نمونه اسلامی مشخص و به عنوان راهنمای عمل مدیریت شهری عمل کند.روش تحقیق این پژوهش توصیفی و موردی- زمینهای است و امید میرود که با گسترش مقیاس تحقیق از کلانشهر تهران به سطح کشور و تبدیل گزینه شهروندان به هم میهنان، الگوی مذکور به عنوان الگوی راهبردی تدوین نقشه فرهنگی ایران بر اساس ارزشهای اسلامی به منظور ارتقای موقعیت ژئوکالچر کشورمان تبدیل گردد.در نهایت از مقایسه نتایج آماری آزمون ها با مقادیر استاندارد، فرضیه های تحقیق تایید شد و الگوی شبکه ای جامعه نگر، مناسب طراحی الگوی نقشه فرهنگی شهر تهران برای ارتقای موقعیت ژئوکالچر کشور قرار گرفت
۷۵.

تحلیل نقش جمعیت کلان¬شهر تهران در قدرت ملی کشور(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: ژئوپلیتیک بهار ۱۳۹۱ شماره ۲۵

کلیدواژه‌ها: تهران ایران جمعیت کلان شهر قدرت ملی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۳۳ تعداد دانلود : ۱۱۹۶
قدرت ملی به عنوان مفهومی ژئوپلیتیکی، ویژگی و صفت جمعی افراد یک ملت را منعکس می¬نماید و هم زمان به عنوان یک صفت فردی در رابطه با یک کشور و یک دولت تجلی پیدا میکند. بنابراین مجموعه انسان هایی که تشکیل ملتی را داده که در شکل یک کشور سازمان سیاسی پیدا کرده¬اند دارای قدرتی می¬باشند که از بر¬آیند قوای ترکیب شده آنها به دست میآید و می توان آن را قدرت ملی آن کشور دانست. مردم یکی از عناصر مهم وجودی هر حکومت می¬باشند. موضوع جمعیت یکی از مباحث جامعه¬شناسی، جغرافیای¬جمعیت و جغرافیای-انسانی محسوب می¬گردد، ولی اثر بخشی سیاسی آن در جغرافیای سیاسی مورد بررسی قرار می¬گیرد. جمعیت و ویژگی¬های آن به عنوان یک عامل مؤثر در توسعه و قدرت ملی کشور محسوب می¬گردد. برخی عوامل و متغیرها مانند تعداد جمعیت ممکن است در یک کشور دارای کارکرد مثبت بوده و در کشور دیگر کارکرد منفی داشته باشد اما جمعیت کلان¬شهرتهران با توجه به روند تغییراتی که از گذشته تا به امروز داشته است از لحاظ کمی و کیفی وضعیت مشخصی نداشته و بدون برنامه¬ریزی به صورت لکه¬ای در پهنه جغرافیایی کشور دیده می¬شود که در سطح ملی کشور را با چالش¬های اساسی مواجه کرده است. این پژوهش مقاله با روش توصیفی- تحلیلی به بررسی نقش جمعیت کلان¬شهر تهران در قدرت ملی کشور پرداخته است و یافته¬های حاصل از آن نشان می¬دهد کلان¬شهر تهران با وضعیت جمعیتی حال حاضر در قدرت ملی دارای کارکرد منفی می¬باشد.
۷۶.

مدیریت بحرانهای سیاسی زلزله احتمالی تهران: بحران اقتدار و مشروعیت سیاسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه علوم سیاسی سال هفتم بهار ۱۳۹۱ شماره ۲ (پیاپی ۲۶)

کلیدواژه‌ها: تهران مدیریت بحران زلزله نظام سیاسی بحران اقتدار و مشروعیت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۲۳ تعداد دانلود : ۱۱۷۳
بحرانهای سیاسی همیشه برآمده از عوامل انسانی نیستند و ممکن است در اثر عوامل طبیعی چون زلزله، سیل، آتشفشان، خشکسالی و ... بروز کنند. فرض اصلی این است نمودن نظام سیاسی ایران را با چندین بحران سیاسی دارد که مهمترین آنها بحران اقتدار و مشروعیت است. از منظر جامعه شناسی سیاسی آسیب پذیری دو عامل «نقش» و «نهاد» که به ترتیب به «کارگزارن سیاسی » و «نهادها» اشاره دارند، نظام را درگیر بحران اقتدار می سازد. ماهیت تمرکز گرای نظام سیاسی ایران و به تبع آن تمرکز همه نهادهای سیاسی در تهران به عنوان یکی از زلزله خیزترین شهرهای ایران، امکان این آسیب پذیری را بیشتر ساخته است. با وقوع زلزله ای مخرب در تهران علاوه بر اینکه نخبگان تصمیم گیرنده نظام(که طیف کوچکی راتشکیل می دهند) و نهادهای سیاسی(که اغلب در مجاورت گسلهای زلزله قرار گرفته اند)آسیب پذیر می شوند، محیط پیرامونی داخلی وخارجی نظام سیاسی نیز مهیای حرکتهای بحران خیز می شود. فائق آمدن بر این بحران مستلزم انجام اقدامات مدیریتی کوتاه مدت و بلند مدت است که به طور همزمان باید اتخاذ شوند.
۷۷.

تاثیر عوامل انسان ساخت در تشدید پیامدهای مخاطرات طبیعی در محیط های کلان شهری با کاربرد منطق فازی و سیستم اطلاعات جغرافیایی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی سال دهم بهار ۱۳۸۹ شماره ۱۶

کلیدواژه‌ها: تهران مخاطرات طبیعی محیط کلان شهری منطق فازی و سیستم اطلاعات جغرافیایی محیط انسان ساخت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹۸۰ تعداد دانلود : ۱۳۹۶
یکی از عمده ترین مسائل و مشکلاتی که بیشتر کلان شهرهای جهان با آن دست به گریبانند، مخاطرات طبیعی است. مخاطرات طبیعی، به ویژه زلزله همواره سکونتگاه های بشر و جان انسان ها را تهدید می کند و در مدت کوتاهی می تواند خسارات و تلفات بسیار گسترده ای برجای بگذارد. دراین بین، کشور ایران به دلیل قرارگیری در کمربند زلزله خیز آلپ ـ هیمالیا نیز از این قائده مستثنی نمی باشد و یکی از حادثه خیزترین کشورهای دنیا می باشد. براین اساس، محیط های کلان شهری آن که بر روی گسل ها استقرار یافته اند، مانند کلان شهر تهران با توجه به جذب حداکثر جمعیت و تراکم، بیشترین آسیب پذیری را نسبت به دیگر نقاط دارند.از سویی عوامل و عناصر انسانساخت و عدم رعایت اصول برنامه ریزی شهری در این مکانها مانند تمرکز شدید ساختمانی، کمبود فضاهای باز، عدم رعایت استاندارد های لازم در اکثریت سازه ها، جمعیت زیاد، عدم رعایت سرانه کاربری ها، شدت آسیب پذیری و خسارت های ناشی از زلزله احتمالی را دوچندان می کند. بنابراین ارزیابی میزان مخاطرات طبیعی به همراه تاثیر عوامل انسان ساخت در محیط های کلان شهری، یکی از مهمترین مسائلی است که در این مقاله مدنظر قرار گرفته است. هدف این مقاله ارزیابی، افزایش شدت میزان و نحوه ی آسیب پذیری مناطق و واحدهای شهری از زلزله در اثر عوامل انسان ساخت در منطقه 5 کلان شهر تهران است. در این راستا از دانش برنامه ریزی شهری و ترکیب روش منطق فازی و سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) استفاده شده است. معیارهای به کار گرفته شده جهت ارزیابی شامل گسل اصلی شمال تهران، گسل های فرعی و عرض معابر، فضاهای باز و مساحت کاربری ها در سطح منطقه می باشد. نتایج تحقیق با توجه به روابط بین متغیرهای گسل، معبر، فضای باز و مساحت واحدها، در روش فازی نشان می دهد، میزان آسیب پذیری ناشی از زلزله در منطقه 5 کلان شهر تهران شامل 4.82 درصد با آسیب پذیری خیلی کم، 26.94 درصد با آسیب پذیری کم، 35.16 درصد با آسیب پذیری متوسط، 27.96 درصد با آسیب پذیری قابل توجه، 2.88 با آسیب پذیری زیاد، 1.33 درصد با آسیب پذیری خیلی زیاد و 0.91 درصد از ساختمان ها کاملاً آسیب پذیر می باشند.
۷۸.

نقش هویت مکانی در بروز کُنش سیاسی مطالعه موردی: میدان و خیابان انقلاب شهر تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی سال یازدهم بهار ۱۳۹۰ شماره ۲۰

کلیدواژه‌ها: تهران هویت مکانی حس مکان کنش سیاسی میدان انقلاب

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۵۱ تعداد دانلود : ۱۳۳۶
هویت مکانی، تابعی از کارکرد فضاها وساختارهای مکانی است. هویت های مکانی برانگیزاننده احساس تعلق مکانی متفاوت هستند که متناسب با فرهنگ سیاسی ساکنان آن محدده خالق کنش های سیاسی متفاوت به شمار می روند. حوزه نفوذ مکان ها تابعی از وزن مکانی و موقعیت راهبردی آنهاست. از این منظر کنش گران سیاسی با حضور در مکان های خاص به قدرت نمایی و سهم خواهی می-پردازند. مناطق 6 و 11 تهران به واسطه وجود مراکز مختلف سیاسی، آموزشی در مقیاس ملی و بین المللی و پیوند شرق و غرب تهران طی چند دهه گذشته کارویژه سیاسی خاصی به محدوده میدان و خیابان انقلاب داده اند. این ویژگی ها محدوده یاد شده را آوردگاه نیروها و جریان های سیاسی مختلف قرار داده است. پژوهش حاضر با بهره گیری از یافته های میدانی دیگر پژوهش های انجام شده به نتیجه رسید که فضا، ساختار و کارکردهای مکانی محدوده میدان و خیابان انقلاب القاء کننده آن شکل از هویت مکانی برای جریان های سیاسی است که دیگر محدوده ها توان تامین آرمان ها و مطالبات آنها را ندارند.
۷۹.

مکانیابی نواحی مساعد برای توسعه فیزیکی کلان شهر تهران بر مبنای عناصر اقلیمی و عوامل جغرافیایی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و برنامه ریزی محیطی سال بیست و سوم پاییز ۱۳۹۱ شماره ۳ (پیاپی ۴۷)

کلیدواژه‌ها: تهران اقلیم سیستم اطلاعات جغرافیایی مکان یایی توسعه فیزیکی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۷۴ تعداد دانلود : ۶۹۹
گسترش شهر ها و تأثیر آن ها بر ساختار فضایی کلان شهر ها، همواره از مسائل مورد توجه برنامه ریزان بوده است. یکی از مهم ترین عواملی که در جهت دهی به این توسعه نقش بارزی ایفا می کند، عوامل طبیعی از جمله عوامل اقلیمی است که تاکنون در کشورمان بدلایل مختلف از جمله منافع اقتصادی ناشی از ساخت و سازهای بی رویه، کمتر مورد توجه بوده است. از آنجا که این بی توجهی باعث توسعه نامعقول و لجام گسیخته کلان شهر تهران در جهات نامناسب جغرافیایی شده است، بنابراین، تحقیق حاضر بر آن است که بر مبنای عناصر اقلیمی و عوامل جغرافیایی به مکانیابی بهینه نواحی مناسب برای توسعه فیزیکی کلان شهر تهران بپردازد. در این تحقیق برخی از عناصر اقلیمی و عوامل جغرافیایی دخیل در مکانیابی کلان شهر تهران، انتخاب و نقشه های مربوطه بر اساس آمار ایستگاه های منطقه و سایر اطلاعات، با استفاده از نرم افزار ArcGIS به روش میانیابی یا با استفاده از معادلات رگرسیونی، تهیه شدند. سپس لایه های رستری به دست آمده، پس از بازطبقه بندی ارزش های یاخته های آن ها، با استفاده از دو مدل تجزیه و تحلیل مکانی ( SA ) و تجزیه و تحلیل سلسله مراتبی مکانی ( SAHP )، وزن دهی و تلفیق شدند و بدین ترتیب نقشه های نهایی هر کدام از دو مدل فوق به دست آمد. در گام بعد با استفاده از تصاویر ماهواره ای منطقه و انجام تصحیحات مختلف هندسی و رادیومتریک بر روی آن ها، نقشه های شاخص پوشش گیاهی ( NDVI ) و کاربری زمین تهیه گردید. سپس هر یک از این دو نقشه با نقشه های نهایی دو مدل SA و SAHP تلفیق و در نهایت، نقشه های تناسب توسعه فیزیکی به دست آمد. نتیجه تحقیق نشان داد که با در نظر گرفتن پهنه های اراضی بایر و تلفیق آن با پهنه های تناسب و به منظور حفظ پوشش گیاهی، توسعه شهر به سمت جنوب مطلوب تر از سایر جهات است. مناطق غربی و شمالغربی در اولویت های بعدی قرار می گیرند.
۸۰.

تحلیل وضعیت موجود امنیتی شهر تهران و ارائه راهبرد انتظامی در برابر بحران زلزله با استفاده از تکنیک SWOT(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات مدیریت انتظامی سال پنجم زمستان ۱۳۸۹ شماره ۴

کلیدواژه‌ها: تهران مدیریت بحران زلزله سوانح و بلایا راهبرد انتظامی نیروهای انتظامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۸۰ تعداد دانلود : ۸۲۸
زمینه و هدف: از آنجایی که امنیت از بنیادی ترین نیازهای جامعه به ویژه در پی رخداد بحران ها می باشد مطالعه حاضر به منظور تحلیل وضعیت موجود امنیتی شهر تهران در برابر بحران زلزله و ارائه راهبردهایی قابل استناد برای مسئولان نظم و تأمین امنیت تهران بزرگ انجام شده تا با اجرای آن ها، این مهم عملی گردد. روش: این مطالعه از انواع مطالعات کاربردی در حیطه مدیریت است که در 5 مرحله انجام پذیرفته است. این مراحل عبارت اند از: 1 ـ بررسی مبانی نظری موضوع با استفاده از مطالعات کتابخانه ای، 2-بررسی وضعیت فعلی با استفاده از اسناد و مدارک و مستندات موجود در ناجا، 3 ـ بررسی نظرات مسئولین با انجام مطالعه کیفی و با استفاده از روش های مصاحبه عمیق و پانل کارشناسی، 4 ـ تحلیل و جمع بندی مراحل اول تا سوم در هر سه مرحله قبل، حین و بعد از بحران زلزله استفاده از تکنیک SWOT، 5 ـ ارائه راهبردهای متناسب ابزار جمع آوری داده ها در مرحله اول و دوم فیش برداری در مرحله سوم راهنمای مصاحبه و پرسش نامه می باشد. یافته ها: اهم راهبردهای حاصل از یافته های تحقیق به ترتیب اولویت عبارت اند از ایجاد ساختار جایگزین، مقاوم سازی اماکن و تأسیسات، کنترل ترافیک، ایجاد هماهنگی با ستاد کل، بسیج و سایر نیروهای مرتبط، انجام رزمایش، ایجاد تمهیدات لازم جهت امدادرسانی به کارکنان ناجا و خانواده های آنان. نتیجه گیری: آمارهای کمّی حاصل از جداول پرسشنامه ارزیابی عوامل محیطی داخلی و خارجی در نمودار ماتریس ارزیابی موقعیت و اقدام راهبردی نشان می دهد ناجا باید در مرحله پیشگیری، پیش بینی و آماده سازی حالت تهاجمی داشته باشد چون قوت ها و فرصت های خوبی فراهم شده است. در حالت مقابله و امداد و نجات باید حالت تدافعی اتخاذ نماید چون هم ضعف ها و هم تهدیدات وجود دارند. در حالت بهبود مرمت و بازسازی باید از قوت ها استفاده نموده و تهدیدات را مرتفع کرد لذا بدین جهت راهبرد رقابتی توصیه می گردد.