اعزام

با روی کار آمدن رضاشاه و آغاز برنامه های همه جانبه ی مدرن سازی، نیاز به نیروهای متخصّص و آموزش دیده بیش از هر زمان دیگری احساس می شد. نبود موسسات آموزش عالی در ایران طی نخستین سال های حکومت پهلوی اول، ایجاب می کرد تا این نیاز همچنان از طریق اعزام محصّلین به خارج از کشور برطرف گردد. این امر سید محمد تدیّن، وزیر وقت معارف را بر آن داشت تا در سال ۱۳۰۶ هجری خورشیدی، نظامنامه ی اساسی محصّلینی که به خرج دولت به خارج اعزام می شوند را در پانزده ماده تدوین و تصویب کند. مواد این نظامنامه که شامل مقرّراتی در باب موارد متعددی از جمله ویژگی های محصّلین، شرایط انتخاب، نظارت بر تحصیل، نحوه ی بازپرداخت مخارج پرداختی و غیره می شود، سبب گشت تا نظم کارآمدی بر اعزام محصّلین برقرار گردد و فارغ التحصیلانی که بعدها از طریق این اعزام ها به کشور بازگشتند، نقش های مهمی در تاریخ معاصر ایران ایفا کنند. از جمله این افراد می توان به مهندس مهدی بازرگان و کریم سنجابی اشاره کرد.

تحقیق حاضر به بررسی مسئله استطاعت بدنی در حج و فروعات فقهی مرتبط با آن پرداخته است. نتایج این تحقیق که به صورت کتابخانه و نرم افزاری و بر اساس تحلیل ادله صورت گرفته حاکی از این است که اگر استطاعت را موضوعی شرعی بدانیم، در روایات ملاکی جز برخورداری از صحت و سلامتی جسمی و روحی را برای آن نمی توان یافت. بنابراین فرد سالم سالخورده با قطع نظر از ادله نفی عسر و حرج مستطیع و مریض نیازمند مراقبت و درمان غیر مستطیع است. اما اگر استطاعت را موضوعی عرفی به حساب آوریم، باید قاصد حج، خواه سالخورده باشد یا مریض، بتواند اعمال و مناسک را خودش یا با کمک و همراهی دیگری انجام دهد تا مستطیع محسوب شود. ملاک تشخیص توان برای حج خود مکلف است و می تواند با بهره گرفتن از نظر پزشک خبره نیز به تعلق وجوب حج بر عهده اش اطمینان یابد. البته کارگزار حاکم می تواند بر اساس تشخیص پزشک معتمد از اعزام زائرانی که در سالهای قبل نام نویسی نموده و در سال اعزام از رفتن به حج ناتوانند منع نماید، مگر اینکه مکلف بتواند فردی را برای مراقبت، با خود همراه سازد.