خیال اجتماعی ایرانیان، ابزارهای تداوم مفهوم شاهنشاه در ایران عصر قاجار(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
پژوهشنامه علوم سیاسی سال ۱۹ زمستان ۱۴۰۲ شماره ۱ (پیاپی ۷۳)
193 - 230
حوزه های تخصصی:
در دهه های گذشته پژوهش در مورد مفهوم شاه در ایران عمدتا بر متون کلاسیک متکی بوده و نقش عوامل اجتماعی و آن چه ما خیال اجتماعی می نامیم را نادیده گرفته است. این مقاله با برجسته ساختن مفاهیمی هچون خیال اجتماعی و تخیل و حافظه جمعی در تلاش است تا از زاویه ای جدید که عمدتا بر نظریه های روایت و نقش تخیل در سیاست استوار است، به عوامل مشروعیت بخش به مفهوم شاهی در ایران بنگرد. نویسنده در تلاش است تا به بررسی این موضوع بپردازد که مفاهیمی همچون شاهی مقدس چگونه در خیال اجتماعی ایرانیان جای گرفتند و چه ابزارهایی تداوم بخش به مفهوم شاه در تخیل جمعی مردم ایران بوده اند. در این مقاله ابزارهایی همچون پرتره، تلگراف و اهمیت مفهوم هزاره گرایی مورد بررسی قرار گرفته اند و تلاش شده تا به این سوال پاسخ داده شود که چه عواملی در گذر زمان موجب تداوم مفهوم شاهی مقدس تا عصر قاجار و تا لحظه انقلاب مشروطه در ایران شده اند.