گل مرغ

در دوره قاجار هنر کتاب آرایی و نگارگری افول یافت و شیوه هایی همچون نقاشی های رنگ روغن، مینایی، لاکی، در این عصر رواج پیدا کرد. ازجمله هنرهایی که در این عصر روبه رشد بود، نقاشی هایی با موضوع گل ومرغ است. اولین ذهنیتی که از با شنیدن این موضوع گل ومرغ پدیدار می شود، وجود دو عنصر بصری گل ومرغ در طبیعت است. هنرمندان در اعصار گوناگون به شیوه های مختلف از این دو عنصر بصری بهره برده اند و آثار ارزشمندی خلق کرده اند. ازجمله هنرمندان برجسته این حوزه در عصر قاجار می توان به میرزا آقا امامی اشاره کرد. میرزا آقا امامی در رشته های مختلف هنری چون گل ومرغ، تذهیب، تشعیر، جلد سوخت، طراحی فرش، نقاشی قلمدان، تزئینات درهای چوبی آثار ماندگاری آفریده است. این پژوهش در تلاش است ضمن معرفی پنج اثر از گل مرغ ایشان به بررسی تطبیقی فرم گل ها و پرندگان و ساختار بصری موجود در عناصر بصری آثار منتخب بپردازد و مؤلفه های بصری آثار مطالعاتی را مورد تفحص قرار دهد. روش این تحقیق به صورت توصیفی-تحلیلی و به شیوه کیفی انجام شده است و جمع آوری داده ها بر مبنای اطلاعات کتابخانه ای استوار است. لذا این پژوهش در پی پاسخ به دو پرسش اساسی است: گل ها و پرندگان در پنج اثر منتخب مطالعاتی دارای چه شباهت و تفاوت هایی با عناصر بصری در طبیعت هستند؟ آثار گل و مرغ میرزا آقا امامی واجد چه مؤلفه های بصری هستند؟ برآیند پژوهش نشان داد، گل ومرغ های میرزا آقا امامی بیشتر متمایل به سبک طبیعت گرایانه انجام شده است یعنی مشابه عناصر طبیعی است. از گل هایی همچون شکوفه گیلاس، گل پامچال، صدبرگ، کوکب، یاسمن بهره برده است. پرندگان کبوتر و قمری و کبک نیز در آثارش قابل مشاهده هستند. آثار گل ومرغ میرزا آقا امامی به لحاظ ساختار ترکیب بندی، فرم، رنگ بسیار متمرکز بوده، پرندگان و یا گل ها نیز از ترکیب بندی مثلثی برخوردارند. تعادل، عدم قرینگی، هماهنگی، قاطعیت، یکپارچگی، تنوع، تکرار از مؤلفه های بصری این نقاشی محسوب می شود.

 بیان مسئلهدر دورهٔ قاجار، هنر کتاب آرایی و نگارگری افول یافت و شیوه هایی همچون نقاشی های رنگروغن، مینایی، الکی، در این عصر رواج پیدا کرد. از جمله هنرهایی که در این عصر رو به رشد بود، نقاشی هایی با موضوع گل و مرغ است. اولین ذهنیتی که با شنیدن این موضوع گل و مرغ پدیدار می شود، وجود دو عنصر بصری گل و مرغ در طبیعت است. هنرمندان در اعصار گوناگون به شیوه های مختلف از این دو عنصر بصری بهره برده اند و آثار ارزشمندی خلق کرده اند. از جمله هنرمندان برجستهٔ این حوزه در عصر قاجار می توان به میرزاآقا امامی اشاره کرد. میرزاآقا امامی در رشته های مختلف هنری چون: گل و مرغ، تذهیب، تشعیر، جلد سوخت، طراحی فرش، نقاشی قلمدان و تزئینات دره های چوبی آثار ماندگاری آفریده است. هدف پژوهشاین پژوهش در تلاش است ضمن معرفی پنج اثر از گل مرغ ایشان، به بررسی تطبیقی فرم گل ها و پرندگان و ساختار بصری موجود در عناصر بصری آثار منتخب بپردازد و مؤلفه های بصری آثار مطالعاتی را مورد تفحص قرار دهد. سؤالات پژوهشاین پژوهش در پی پاسخ به دو پرسش اساسی است: آثار گل مرغ میرزاآقا امامی واجد چه مؤلفه های بصری هستند؟ گل ها و پرندگان در پنج اثر منتخب مطالعاتی دارای چه شباهت و تفاوت هایی با عناصر بصری در طبیعت هستند؟  روش پژوهشروش این تحقیق به صورت توصیفی-تحلیلی و به شیوه ای کیفی انجام شده است و جمع آوری داده ها بر مبنای اطلاعات کتابخانه ای استوار است. نتیجه گیریبرآیند پژوهش نشان داد که گل مرغ های میرزاآقا امامی بیشتر متمایل به سبک طبیعت گرایانه انجام شده است؛ یعنی مشابه عناصر طبیعی است. از گل هایی همچون شکوفهٔ گیاس، گل پامچال، صدبرگ، کوکب و یاسمن بهره برده است. پرندگان کبوتر، قمری و کبک نیز در آثارش قابل مشاهده هستند. آثار گل و مرغ میرزاآقا امامی به لحاظ ساختار ترکیب بندی، فرم و رنگ بسیار متمرکز بوده و پرندگان و یا گل ها نیز از ترکیب بندی مثلثی برخوردارند. تعادل، عدم قرینگی، هماهنگی، قاطعیت، یکپارچگی، تنوع و تکرار از مؤلفه های بصری این نقاشی محسوب می شود.