نزول تفسیر

در تعدادى از روایات آیه اى از قرآن توسط معصوم قرائت شده و نکته اى به آن ضمیمه شده است که جزء آیه نیست و تعبیرى چون «هکذا نزلت» یا «واللّه هکذا نزل بها جبرئیل† على محمدˆ» یا «نزل جبرئیل† بهذه الآیه هکذا» و شبیه این تعابیر آمده است. با ملاحظه ابتدایى این احادیث و این گونه تعابیر چنین به ذهن مى آید که مضمون آنها وقوع گونه اى تحریف در برخى آیات قرآن کریم است در حالى که با نگاه عمیق و مفهوم شناسى دقیق این روایات معلوم مى شود برداشت تحریف از این روایات نادرست بوده و این روایات در پى بیان نکته اى ظریف هستند و آن این که بخش ضمیمه شده به آیه تفسیر و تطبیق آیه است و حضرت با گفتن تعابیرى چون «واللّه هکذا نزل بها جبرئیل† على محمدˆ» در پى آن است که به مخاطب تفهیم کند این تفسیر را من از جانب خود نمى گویم بلکه تفسیرى است وحیانى و نازل شده از طرف بارى تعالى امّا نه به عنوان قرآن بلکه به عنوان تف سیر و تأویل آن. قرائن و شواهدى گواه بر این فهم از روایات است. در این نوشتار به مفهوم شناسى این روایات و بررسى سندى آنها پرداخته شده است.