خلافت مسلمین

صلح نامه امام حسن(ع) از جمله موضوعات مهم تاریخ اهل بیت(ع) و تشیع است که مهمترین بند آن موضوع خلافت مسلمین است که از همان ابتدا دستخوش تحریف شده و به چهارگونه در منابع انعکاس یافته است. این موضوع که شاید بتوان گفت از نظر حقوقی و اعتقادی، تکلیف خلافت مسلمین را برای تمام دوره ها رقم زده است، واکنش های مختلف گروه های سیاسی و مذهبی و حتی مستشرقان را به دنبال داشته است. دست یابی به حقیقت مطلب براساس حذف پیش داوری ها و نیز روش علمی مبتنی بر نقد سندی و متنی و نیز شواهد و قرائن مشهور تاریخی، موضوع این نوشتار است. به نظر می رسد یک صورت از آن چهارگونه براساس تمام روایات قدر متیقن است و صورتی دیگر با استنادات مختلف از قوت و اطمینان بیشتری نسبت به سه گونه دیگر برخوردار است. اهمیت بررسی این موضوع تنها به دوره زمانی امام حسن(ع) محدود نیست و این بند از قرارداد صلح ارتباط مستقیم با جریان قیام امام حسین(ع) دارد.