جزیره کیش

مطالعات آسایش حرارتی از آن جهت اهمیت دارند که مهندس طراح را به استفاده از روش های غیرفعال و استفاده حداقلی از روش های فعال برای ایجاد راحتی در ساختمان راهنمایی می کند. اگرچه امروزه نیاز به آسایش حرارتی کاربران به کمک تجهیزات مکانیکی و الکتریکی صورت می گیرد، اما واقعیت این است که تنها زمانی می باید این تجهیزات سنگین را به کار گرفت که شرایط آب و هوایی غیرقابل تحمل باشد، در غیر این صورت طراحی مناسب بنا همراه با رفتارهای حرارتی مناسب می تواند شرایط مطلوب آسایشی را فراهم کند. دراین راستا مقاله حاضر هماهنگ با اصول مندرج در استاندارد اشری، به کمک مطالعات میدانی در اقلیم گرم و مرطوب ایران که شامل اندازه گیری متغیرهای اقلیمی و بررسی نظرسنجی ها از کاربران است، به ارزیابی احساس حرارتی و ترجیح حرارتی ساکنین در خانه های جزیره کیش می پردازد؛ و هدف آن، توجه به آسایش حرارتی به منظور ارتقای معماری با رویکرد اقلیمی در جهت کاهش مصرف انرژی است. ازآن جایی که بخش عمده ای از انرژی مصرف شده در ساختمان ها از نیاز به ایجاد محیط های مطلوب سرچشمه می گیرد و ساختمان های مسکونی از اصلی ترین بخش های مصرف کننده انرژی می باشند، لذا بررسی تعامل مابین کاربران و ساختمان، در جهت یافتن تأثیر سازگاری رفتاری و روان شناختی کاربران در دستیابی به شرایط آسایشی مطلوب، امری ضروری می باشد. نتایج حاصل از انجام این پژوهش نشان می دهد که افراد در شرایط داخلی در محدوده آسایش حرارتی بوده اند، البته درحالی که در هر دو فصل برداشت اکثراً از سامانه ها برای سرمایش خود استفاده کرده اند. دلیل آن می تواند سختی و غیرقابل تحمل بودن آب وهوا در آن زمان از سال در این اقلیم باشد؛ که غیر از این، فراهم کردن شرایط آسایش حرارتی به هیچ عنوان میسر نمی باشد. لذا افراد با رفتارهای حرارتی که از خود نشان داده اند، باعث فراهم شدن محیط های دینامیکی شده است که در کنار تغییر تصورات راحتی حرارتی، باعث کاهش بار استفاده از سامانه ها نیز شده است؛ که این نشان از تطبیق و سازگاری مردم با شرایط حرارتی را می دهد. اینکه چگونه مردم شرایط راحتی را در اغلب موارد برای خود مهیا می کنند. در مطالعه حاضر ساختمان های معاصر در جزیره کیش به صورت شاهد مطالعه مطرح اند.

سیستم های قدیمی ذخیره و بهره برداری از آب و آبیاری در ایران از جمله مهمترین آثار هنری و معماری ایران به شمار می روند. در مقام مقایسه، عمده مطالعات و بررسی ها در این زمینه برروی قنات ها، نحوه ذخیره آب و آبیاری در فلات مرکزی ایران متمرکز گردیده است در حالی که آگاهی علمی ما در زمینه سیستم های ذخیره آب و آبیاری خارج از فلات مرکزی ایران بسیار محدود است. این مقاله به معرفی و مطالعه سیستم بهره برداری از آب باران و ذخیره آن در یکی از جزایر خلیج فارس (کیش) می پردازد و جنبه های هیدرولوژیک و معماری آن را مورد توجه قرار می دهد. در این مطالعه، مشخص می شود که ویژگیهای سیستم گردآوری و ذخیره آب در جزیره کیش براساس شرایط خاص طبیعی، و به ویژه کمبود آب و تبخیر شدید، شکل گرفته است.

جزیره ی کیش با ویژگی های جغرافیای خاص، در میان همه ی جزایر ایرانی، تنها منطقه ی گردشگری است که در همه ی دوران ها توجه ویژه به آن شده است. هدف پژوهش حاضر شناسایی عوامل مؤثر در توسعه ی گردشگری ورزشی در جزیره ی کیش با تأکید بر ورزش های تفریحی بانوان است. این پژوهش از نوع مطالعات ترکیبی و به صورت کیفی و کمّی انجام شده است. برای شناسایی عوامل مؤثر در توسعه ی گردشگری ورزشی، مصاحبه های نیمه ساختاریافته با خبرگان، متخصصان حوزه ی ورزش و گردشگری کیش و استادان دانشگاه انجام شد. نتیجه ی این مرحله شناسایی عوامل مؤثر بود که به پرسش نامه ای ساختاریافته تبدیل شد. قبل از توزیع پرسش نامه، ابتدا روایی و پایایی آن تعیین شد. سپس، پرسش نامه ها توسط 80 نفر از کارشناسان شاغل در حوزه ی گردشگری و ورزش و بانوان شرکت کننده در بازی های ورزشی - تفریحی در جزیره ی کیش تکمیل شدند. درمجموع، 5 عامل (فردی، زمینه ای، سازمانی، مدیریت مشارکت و خدمات)، 13 بُعد (جمعیتی، روان شناختی و رفتاری، ساختاری، زیرساختی، سیاست گذاری و برنامه ریزی، سازمان دهی و تشکیلات، توزیع و عرضه ی خدمات، نیازسنجی، رویدادهای ورزشی و پوشش دهی، جاذبه های ورزشی، منابع انسانی، منبع مالی، فنّاوری و دانش) و 46 مؤلفه شناسایی شد. بررسی مدل ساختاری نشان داد کلیه ی عوامل شناسایی شده در توسعه ی گردشگری ورزشی در جزیره ی کیش تأثیرگذار هستند. عوامل مدیریتی مهم ترین عامل و عوامل فردی کم اهمیت ترین عامل بودند.

مقدمه و هدف پژوهش: به منظور برخورداری از قدرت رقابت در عرصه توسعه گردشگری حوزه خلیج فارس، توجه به برنامه ریزی علمی جهت توسعه مستمر گردشگری یک ضرورت اجتناب ناپذیر است. این توسعه باید همه جانبه و شامل تعادل بین محیط زیست، فرهنگ و اقتصاد باشد. بنابراین با درک اهداف طرح جامع، توسعه جزیره می بایست با توجه به ظرفیت تحمل پذیرش مسافر و گردشگر صورت پذیرد و صرف رسیدن به توسعه نباید آرامش محیط و منابع طبیعی جزیره را مورد حمله قرار داد. بنابراین هدف پژوهش شناسایی و گسترش راهکارهای توسعه گردشگری مستمر و پویا در جزیره کیش با تأکید بر تحمل ظرفیت پذیرش مسافر است. روش تحقیق: این پژوهش، از نظر هدف در ردیف پژوهش های کاربردی است و در پی شناسایی آسیب های زیست محیطی، ناشی از توسعه غیر منطقی گردشگری در جزیره است. تجزیه و تحلیل داده های پژوهش با بهره مندی از شیوه آمار توصیفی و استنتاجی با کمک نرم افزارهای Spss وExcel  انجام شده است. یافته های پژوهش: بر پایه تحقیقات انجام شده مشخص شد؛ علیرغم وجود سند چشم انداز توسعه کیش، به دلیل اعمال سلیقه شخصی و بیان نقطه نظرات بی منطق و غیر کارشناسانه مدیران و معاونت گردشگری، مسافران نوروزی جزیره کیش با وجود تحمل مخارج سنگین سفر، از امکانات و تجهیزات لازم و مناسب جهت آسایش و رفاه واقعی بی بهره مانده و حتی مالکان واحدهای شخصی با وجود هزینه های هنگفت حفظ و نگهداری از املاک شخصی خویش، به دلیل ازدحام بیش از حد مسافران در ایام تعطیلات نوروزی با خاطری آزرده جزیره را ترک و یا مقصد گردشگری دیگری را جایگزین کرده اند. نتیجه گیری: آثار زیان بار تصمیمات مقطعی معاونت گردشگری سازمان میراث فرهنگی و گردشگری جزیره کیش، به انگیزه بالا بردن رقم آمار گردشگری در ایام تعطیلات نوروز طی سالیان اخیر (به ویژه سال های 1389 الی 1392)، نه تنها عامل کاهش گردشگران واقعی کیش شده بلکه سبب سرعت بخشیدن به تخریب محیط زیست (مرگ آبزیان و دیگر وحوش جزیره) شده است. از سوی دیگر سرمایه گذاران و بومیان جزیره نیز از نظر ابعاد گوناگون فرهنگی- اجتماعی و اقتصادی مورد بی توجهی قرار گرفته اند.

رشد جمعیت و تغییر الگوی مصرف، موجب تولید روزافزون پسماندها و بروز آلودگی های زیست محیطی شده است. این موضوع به ویژه در جزیره کیش، با توجه به ویژگی های خاص جغرافیایی و گردشگری و دفن 60 درصدی پسماند های عادی، از اهمیت بیشتری برخوردار بوده و مدیریت اجرایی پسماند را با چالش جدی مواجه نموده است. در این راستا در این پژوهش با هدف ارایه سناریوی مناسب دفع پسماندها با رویکرد حداکثر تفکیک از مبداء و کاهش حداکثری دفن پسماندها، با استفاده از روش مدل پویای سیستمی، کلیه متغیرهای تاثیر گذار بر مدیریت پسماند شناسایی و روابط علی و معلولی بین آنها ترسیم، مدل سازی شده است. سپس با بهره گیری از نظرات خبرگان، کارشناسان و مدیران، 6 سناریو برای مدیریت اصولی پسماندها، با در نظر گرفتن شرایط واقعی و با افق 10ساله بر روی مدل پیاده سازی و با استفاده از نرم افزار ونسیم شبیه سازی و مقایسه شد. بر اساس پیش بینی های مدل، سناریو تلفیقی: ایجاد تاسیسات بازیابی مواد، هاضم،ریجکت سوز، واحد جداسازی پسماند خشک تفکیک از مبداء و پسماند حجیم و دفن حداقلی به عنوان سناریو برتر با رویکرد کاهش حداکثری دفن پسماند و امکان استفاده از محل دفن فعلی تا سال 1413 معرفی گردید.

هدف پژوهش: در دنیای معماری و شهرسازی معاصر، تعامل معماری با فرهنگ ،هویت و تاریخ یک منطقه به عنوان یک موضوع حائز اهمیت مورد بررسی قرار می گیرد. جزیره کیش،به عنوان یکی از مناطق توریستی و معتبر در خلیج فارس و خاورمیانه ، نیز دارای فرهنگی چشم گیر و متنوع است که در دهه های اخیر مورد توجه قرار گرفته است . این جزیره از طریق ایجاد ارتباط میان رشد و توسعه اقتصادی و حفاظت از طبیعت و محیط زیست می تواند مقوله فرهنگ و هویت را در حوزه خلیج فارس برجسته تر نماید. در این پژوهش به بررسی مولفه های فرهنگ و هویت در معماری بومی در جزیره کیش و ارتباط معماری بومی با فرهنگ و محیط طبیعی می پرداخته شده است.روش پژوهش: روش تحقیق پژوهش به صورت توصیفی - تحلیلی است، که بخش توصیفی پژوهش، برمبنای مطالعات کتابخانه ای صورت گرفته است و بخش تحلیلی با استناد بر خروجی های حاصل از مبانی نظری به صورت میدانی در جزیره کیش انجام شده است..یافته ها: یافته های پژوهش نشان می دهد که معماری بومی جزیره کیش به طور چشمگیری تحت تاثیر شرایط اقلیمی، اجتماعی و فرهنگی منطقه است. استفاده از مصالح محلی، طراحی های خاص برای تهویه طبیعی، و بهره گیری از فرم های سنتی، از جمله ویژگی های برجسته معماری بومی کیش هستند. همچنین، عناصر فرهنگی مانند نقش های تزئینی، رنگ های طبیعی، و الگوهای سنتی در بناها مشاهده می شود.نتیجه پژوهش بازشناخت و حفظ مولفه های فرهنگی و هویتی در معماری بومی کیش می تواند به توسعه پایدار و حفظ هویت فرهنگی منطقه کمک کند. بهره گیری از این مولفه ها در طراحی های معاصر، نه تنها به زیبایی و کارایی بناها می افزاید، بلکه به تقویت حس تعلق و هویت بومی در میان ساکنان نیز منجر می شود. این پژوهش می تواند به عنوان الگویی برای سایر مناطق با معماری بومی خاص مورد استفاده قرار گیرد..

شهرها به علت دارا بودن جاذبه های طبیعی، تاریخی و فرهنگی از مقاصد مهم گردشگری محسوب می شوند. توسعه گردشگری شهری آثار مثبت و منفی اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و زیست محیطی به دنبال دارد، این موضوع به خصوص در ارتباط با توسعه پایدار بیش تر اهمیت می یابد. در حال حاضر، توسعه گردشگری پایدار آنچنان در توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشورها نقش دارد که اقتصاد دانان آن را به عنوان موتور توسعه کشور تلقی می نمایند. توسعه گردشگری در دنیا، به کارآمدی نظام مدیریتی، تقویت زیر ساختها و بهبود ظرفیت های لازم نیاز دارد. یکی از مهمترین عوامل موثر در توسعه گردشگری در هر منطقه، چگونگی مدیریت آن است. هدف این پژوهش، آینده پژوهی توسعه فضایی - راهبردی گردشگری شهری جزیره کیش  با رویکرد توسعه پایدار و مقایسه روش سناریونویسی، تحلیل SWOT و مدل استراتژیک SOAR است. روش تحقیق از نوع اکتشافی و توصیفی تحلیلی می باشد که با استفاده از مطالعات کتابخانه ای و میدانی حاصل از مصاحبه و پرسشنامه  (در دو مرحله به روش دلفی) انجام گرفته است. حجم نمونه این تحقیق 54 نفر از مسئولین و کارشناسان گردشگری، برنامه ریزی شهری و توسعه و عمران سازمان منطقه آزاد کیش و اساتید و متخصصین سایر رشته های مرتبط با حوزه شهری و گردشگری و ۱۰۰ نفر از گردشگران و ساکنین را شامل می شود. برای تحلیل داده های پرسشنامه از نرم افزار SPSS و آزمون T تک نمونه ای و ANOVA استفاده شده است. برای تعیین پیشرانهای توسعه و عوامل کلیدی، ابتدا ۴۵ مورد از شاخص هایی که بالای ۶۰ درصد عدم قطعیت را نشان می دادند، انتخاب شدند و سپس با تشکیل پنل کارشناسان ۳۰ مورد به عنوان عوامل تاثیرگذار شناسایی شدند. برای تحلیل داده ها از روش تحلیل اثرات متقابل در نرم افزار MicMac استفاده شد. نتایج تحقیق نشاندهنده وضعیت ناپایداری متغیرها در سیستم می باشد و بعد از مشخص شدن عوامل تاثیرگذار، دو وجهی، مستقل و تاثیر پذیر، سه سناریو برای وضعیت توسعه پایدار جزیره کیش، براساس عوامل تاثیرپذیر شامل  مدیریت کارآمد در گردشگری، مشارکت مردمی و  اشتغال زایی و درآمدزایی نوشته شد و سناریوهای بدست آمده با تدوین استراتژی حاصل از تحلیل SWOT و مدل استراتژیک SOAR مقایسه شده است. در آخر برای تحلیل فضای گردشگری جزیره کیش از روش تراکم نقطه ای در نرم افزار GIS استفاده گردیده است.

امروزه «برند مکان» به عنوان ابزار قدرتمند، توانایی خلق جاذبه های احساسی و تصویر برند را در بر دارد و از دید گردشگران، عاملی ضروری برای تمایز مکان در میان بازارها ی متعدد گردشگری به شمار می رود. این تحقیق با هدف ارائه مدلی برای برندسازی جزیره کیش در راستای افزایش رقابت پذیری این مکان با سایر مکان ها ی گردشگری در جنوب غرب آسیا انجام شده است. تحقیق پیش رو با استفاده از رویکرد ترکیبی (کیفی و کمّی) انجام شده است. بخش کیفی با استفاده از تئوری زمینه ای سیستماتیک و از طریق نمونه گیری نظری انجام شده است. تحلیل داده ها کیفی با بهره گیری از نرم افزار "Maxqda18" انجام شده است. با استفاده از متغیرها ی استخراج شده، پرسش نامه ا ی طراحی و داده ها از گردشگران با روش نمونه گیری تصادفی ساده (266 عددپرسش نامه) جمع آوری شد، داده ها ی کمّی از طریق معادلات ساختاری با استفاده از نرم افزار"PLS SMART-" تحلیل شد. در نهایت مدل با استفاده از شاخص های مدل سازی تأیید و به صورت الگویی نوآورانه برای برندسازی جزیره کیش مبنی برحس تعلق به کار گرفته شد. بررسی فرضیه های تحقیق نشان داد، فرآیند برندسازی، تحت تأثیر شرایط علّی که مدیریت استراتژیک برند نامیده می شوند، شکل می گیرد. برندسازی از طریق راهبرد بازاریابی حس تعلق و با تقویت عوامل زمینه ای به پیامدهای مطلوب آن از جمله دلبستگی به مکان، ارزش مکان و توسعه اقتصادی - فرهنگی می انجامد.

گردشگری سلامت در برخی از کشورهای جهان، در حال تبدیل شدن به یک حوزه راهبردی در جهت افزایش اعتبار، جذب سرمایه، توسعه فناوری های نوین و جذب گردشگر از کشورهای مختلف جهان است. پژوهش حاضر، با هدف شناسایی و ارزیابی عوامل راهبردی تأثیرگذار جهت توسعه گردشگری سلامت در جزیره کیش انجام شده است که قطب ارائه دهنده انواع خدمات گردشگری است. پژوهش به روش آمیخته اکتشافی است. نمومه آماری کیفی شامل 15 نفر از خبرگان حوزه سلامت است که به روش نمونه گیری هدف مند و گلوله برفی انتخاب شدند. در بخش کمّی، یافته های بخش کیفی به صورت پرسشنامه در اختیار کارشناسان و خبرگان حوزه سلامت قرار داده شد. جامعه آماری، 276 نفر بودند که بصورت نمونه گیری تصادفی ساده،  158 پرسشنامه کامل از آنها دریافت شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها در بخش کیفی، از روش تحلیل مضمون استفاده شد. نتایج منجر به شناسایی 144 مضمون پایه شد. مضامین پایه در چهل و یک مضمون سازمان دهنده تقسیم بندی شده اند. همچنین در نهایت، پنج مضمون فراگیر در پنج حوزه عوامل راهبردی شامل ظرفیت جزیره کیش، عوامل اقتصادی، عوامل زیرساختی، عوامل سازمانی و قانونی و در نتیجه عوامل فرهنگی شناسایی و دسته بندی شدند. در بخش کمّی، ارزیابی های لازم جهت بررسی صحت نتایج  از طریق تحلیل عاملی و معادلات ساختاری صورت گرفت. یافته ها نشان گر گستردگی و تنوع عوامل تأثیرگذار بر موضوع گردشگری سلامت است. این پژوهش، اتخاذ رویکرد لازم مبتنی بر عوامل راهبردی تأثیرگذار احصا شده جهت توسعه گردشگری سلامت را به ذی نفعان این حوزه از مسئولین و مدیران کشوری و جزیره کیش گرفته تا آژانس های گردشگری و پزشکان یادآور می شود.

هدف:هدف این پژوهش، شناسایی شاخص های تاثیرگذار حکمرانی خوب شهری، قابل زندگی بودن، بانکی بودن و رقابتی بودن در استراتژی توسعه شهری و افزایش تاب آوری جزیره کیش با رویکرد توانمندسازی است، که بر این اساس کدام یک از زیرساخت های اقتصادی، اجتماعی، مدیریتی و کالبدی احتیاج به افزایش تاب آوری و دستیابی به توانمندسازی مدیران و شهروندان در مواجهه با بحران های اقتصادی، اجتماعی و محیطی را دارد. روش:روش پژوهش بر مبنای روش های توصیفی - تحلیلی و از نظر نوع هدف کاربردی است و نتایج به دست آمده از پرسش نامه ها با استفاده از نرم افزار SPSS و آزمون کای اسکوئر و T تک نمونه ای محاسبه شده است. به منظور بررسی و مقایسه تاب آوری شاخص های استراتژی توسعه شهری در ابعاد حکمرانی خوب شهری، بانکی بودن، قابل زندگی بودن و رقابتی بودن از آزمون ANOVA و مدل سازی معادلات ساختاری از نرم افزار PLS و Micmac استفاده شده است. ازمدل استراتژیک SOAR برای تدوین استراتژی توسعه و تشریح قوت ها، فرصت ها، آرمان ها و نتایج در توانمندسازی استفاده شده است. یافته ها: نتایج نشان می دهد شاخص های استراتژی توسعه شهری جزیره کیش در ابعاد قابل زندگی بودن دارای وضعیت مناسب تری نسبت به سایر شاخص ها است و شاخص های حکمرانی خوب شهری، بانکی بودن و رقابتی بودن در وضعیت مطلوبی قرار ندارند. نتیجه گیری: می توان گفت به اعتقاد پاسخگویان کلیه شاخص های استراتژی توسعه شهری جزیره کیش در سطح مطلوبی نیستند،  به عبارتی کیش هنوز قابل زندگی است ولی از لحاظ مدیریتی و اقتصادی وضعیت مناسبی ندارد.