ذهنیت شناسی

حضور بخش دولتی و غیردولتی در حوزه امور خیریه در کشور، هم ایجادکننده فرصت و هم تهدید برای کشور است. نظام حکمرانی امور خیریه در ایران با چالش های متعددی روبه رو است. بر این اساس، این حوزه نیازمند به تنظیم گری است؛ اما موفقیت هر سیاستی در گرو شناخت و فهم دقیق وضعیت موجود است. یکی از موضوعاتی به کاربردنی در این زمینه، شناخت اولویت های ذهنی مدیران خیریه های دولتی و غیردولتی است. در این پژوهش، با استفاده از روش شناسی کیو تلاش شده است تا نوع شناسی از اولویت های ذهنی مدیران خیریه های دولتی و غیردولتی در موضوع مدیریت امر خیر در کشور ارائه شود. برای این منظور، ابتدا در فاز کیفی عبارت های کیو ازطریق مصاحبه با مدیران، استخراج و در قالب 31 عبارت نهایی شد. در فاز کمی، پرسشنامه کیو حاصل از 18 نفر از مدیران خیریه ها تجزیه وتحلیل و با استفاده از تحلیل عاملی اکتشافی، گروه های ذهنیتی شناخته شدند. بر این اساس، شش گروه ذهنی شامل قائلان به مردمی سازی با محوریت تنظیم گری دولت، قائلان به ارتقای عملکرد خیریه ها، قائلان به حضور شفاف مردمی، مخالفان تصدی گری دولتی، حاکمیت گرایان و تبلیغ گرایان شناسایی شدند و ذهنیت هر گروه توضیح داده شد. براساس یافته های این پژوهش، برای طراحی نظام کلان مدیریت امور خیریه در کشور، باید تلاش کرد تا به عناصر مشترک در بین ذهنیت ها مانند ضرورت مردمی سازی امر خیر در کشور توجه کرد و از محورهایی که مورد اتفاق کامل در بین مدیران نیست، فاصله گرفت.