نیروهای کمکی

تشکیل نیروهای کمکی در عراق پدیده ای است که پس از سقوط رژیم بعث در قالب تعداد پرشماری از شبه نظامیان وابسته به احزاب و جنبش های سیاسی ظاهر شد. این ساختارها، پس از سال 2014 به دلیل ضعف نیروهای امنیتی عراق در مبارزه با داعش، به شکل پیچیده ای رشد کردند. این گروه ها، به دلیل برخورداری از رویکردهای قومی- مذهبی افراطی و مشارکت در کش مکش های سیاسی به عاملی برای تهدید امنیت شهروندان و شکست اقتدار دولت تبدیل شدند. در این میان شبه نظامیان وابسته به جنبش صدر به دلیل برخورداری از پایگاه اجتماعی گسترده، رهبری کاریزماتک و مشارکت جنبش صدر در ساختار قدرت سیاسی عراق از جایگاهی ویژه برخوردارند. بنابراین دلایل تشکیل شبه نظامیان صدر، رویکرد دولت به آنها، و ابعاد و سطح تهدید احتمالی این شبه نظامیان برای دولت و شهروندان این کشور از مسائل مهم نیازمند بررسی هستند. مجموعه این مسائل می تواند در قالب این سؤال اصلی تظاهر یابد که تشکیل شبه نظامیان صدر متکی به چه دلایلی بوده است؟ همچنین این سؤال فرعی مطرح است که شبه نظامیان صدر برای دولت و شهروندان دارای چه ابعادی از تهدید بودند؟ این مقاله براین فرضیه استوار است که تهدید امنیت در عراق نه به عنوان علت ظهور شبه نظامیان صدر، بلکه به عنوان عامل مشروعیت بخش به حضور آنها ایفای نقش کرد و به پوششی برای تأمین منافع سیاسی جنبش صدر تبدیل شد و به موازات آن تضعیف گسترده اقتدار دستگاه های رسمی دولتی و تهدید ثبات سیاسی عراق را به دنبال داشت. پژوهش ارائه شده در این مقاله با اتکاء به روش «تحلیل روند تاریخی» انجام شده است