سازهای رشته ای

شاعران مکتب آذربایجان به استفاده از اطلاعات فراشعری و دانش های رایج زمان خود شهره اند. یکی از هنرهایی که در دیوان این شاعران نمود دارد، موسیقی است. فلکی شروانی، مجیرالدین بیلقانی، نظامی گنجوی و خاقانی شروانی چهار شاعر تقریباً هم دوره ای هستند که هرکدام به فراخور علاقه، دانش، ذوق و توانایی خود در سرودن اشعار، با سازهای موسیقی تصویرسازی و معنی آفرینی کرده اند. هدف از این پژوهش پی بردن به میزان آگاهی و شناخت هر شاعر از سازهای موسیقی رشته ای و مقایسه زیبایی شناسی و معنی آفرینی اشعاری است که هر یک از آن ها با به خدمت گرفتن این نوع از سازهای موسیقی سروده اند. دانش موسیقایی هر شاعر، میزان اطلاع آن ها از سازهای موسیقی زمان خود، توانمندی و میزان خلاقیت هر شاعر در تصویرسازی با شیوه نوازندگی و اجزای مختلف یک ساز، شناخت موقعیت های زمانی و مکانی ای که مردم آن روزگار از انواع سازها بهره می برده اند؛ از یافته های این پژوهش است. مقایسه ابیات شاهدی که چهار شاعر یادشده با انواع سازهای زهی-زخمه ای سروده اند، به نتایجی منجر می شود که اهم آن عبارتند از: هنر سازشناسی هر شاعر، پی بردن به میزان تنوع و کیفیت تصاویر ساخته شده با سازها، شناسایی شاعران باریک بین، خلّاق و مبتکر در آفریدن تصاویر و معانی بکر و تازه با سازها. البته در پایان با توجه به نگرش هر شاعر به سازهای موسیقی می توان فرضیه موسیقی دان یا لااقل موسیقی شناس بودن هر کدام از آن ها را نیز مطرح کرد.