مهندسی فرایند

استفاده از مفهوم طراحی محصول شیمیایی و عبارت مهندسی محصولات شیمیایی در مهندسی شیمی در 20 سال اخیر رایج شده است. این مفهوم ابتدا در آمریکا و سپس در اروپا مورد توجه قرار گرفت ودر محدودی از دانشگاه ها ی جهان طراحی محصولات شیمیایی به عنوان درسی در سطح کارشناسی ارایه شد و تعداد کثیری از دانشگاه های جهان آن را به صورت پروژه تخصصی- پژوهشی در سطح کارشناسی ارشد ارایه داده اند، به این جهت تعدد کتب درسی در این زمینه کم می باشد. در طراحی محصولات شیمیایی تلفیق بازار ، مهندسی شیمی و علوم جدید( تکنولوژی ذرات، بیو تکنولوژی و نانو) مورد نیاز است. نظام یک پارچه برای مهندسی محصولات شیمیایی به مفهوم تبدیل داده به اطلاعات و با توجه به تحقیق و آموزش و تجربیات کسب شده تاکنون و سپس تبدیل آن به دانش در حال شکل گیری است. به دلیل تنوع زیاد در طراحی محصول در مهندسی محصولات شیمیایی و میزان کم تولید، بیشتر فرایندهای تولیدی غیر پیوسته هستند. سود آوری محصولاتی که نوبر هستند به دلیل عدم وجود تولید کننده رقیب بسیار زیاد بوده و ریسک عدم تقاضای دراز مدت برای محصول تولیدی را جبران می کند. به آموزش طراحی محصولات شیمیایی و فرایند های غیر پیوسته که عموما نا پایا هستند در گروه های مهندسی شیمی دانشگاه های ایران توجه کافی نشده است و لازم است که در برنامه ها آموزشی مهندسی شیمی به آن توجه شده و از الگوهای موجود بهره گیری شود.

در این مقاله ضرورت ایجاد رشته مهندسی داروسازی در دانشکده های فنی و مهندسی مورد بررسی قرار گرفته است. این رشته کاملاً جدید که سابقه آن در دانشگاه های معتبر دنیا به کمتر از 5 سال می رسد با هدف به کارگیری علوم و فنون مهندسی در طراحی دستگاه ها و فرایندهای تولید مواد اولیه کارخانه های دارویی و فرآورده های دارویی شکل می گیرد. در این مقاله ضرورت و نحوه تشکیل این رشته و عناوین درسی و نحوه اجرای آن و تجربه های کشورهای مختلف بررسی و در نهایت، مدلی مناسب برای این ایران ارائه می شود.