گزاره های معاد

واقع نمایی به معنای نشان دادن وجود عینی اشیا در خارج از ادراک ماست. این نظریه در خصوص گزاره های دینی و قرآنی، از مسائل چالش برانگیز در دهه های اخیر بوده است؛ درحالی که واقع نمایی گزاره های معاد به جهت عدم تحقق بالفعل، مورد تردید و انکار برخی متفکران قرار گرفته است. فیلسوفان مسلمان قضایای مربوط به معاد را در عین واقع نمایی، از سنخ حقایق صادق می دانند؛ البته توانایی تحقق تجربی ندارد؛ بلکه به تناسب قضایای فلسفی، قابل تحلیل عقلی و ارجاع به علم حضوری است. اما تجربه گرایان در اثبات پذیری و واقع نمایی گزاره های دینی مناقشه کرده اند و مجتهد شبستری با وجود اعتقاد به خدا، منکر واقع نمایی گزاره های مربوط به معاد در قرآن است؛ بنابراین پرسش اصلی این است که دیدگاه مجتهد شبستری در انکار واقع نمایی چیست و چگونه تحلیل می شود؟ این پژوهش ضمن نقد دیدگاه مجتهد شبستری با روش توصیفی - تحلیلی به بررسی و اثبات واقع نمایی گزاره های معاد در قرآن می پردازد. نتایج حاکی از این پژوهش این است که گزاره های معاد در قرآن با توجه به اینکه از نوع گزاره های تجربی نیست و از متکلم حکیم صادر شده است، باید با معیار متناسب خود سنجیده شود؛ همچنین گزاره های موجود در قرآن با صراحت، واقع نمایی آیات مربوط به معاد را به اثبات می رساند.