چارچوب انگیزشی

کنش های اعتراضی به عنوان اشکال غیرنهادینه مشارکت سیاسی، واقعیت غیرقابل انکار هر جامعه ای اند. فراوانی و تکثیر این واقعیت در تاریخ پس از انقلاب اسلامی و تغییر و تحولات روی داده در آن ها ضرورت توجه به این شکل از کنش جمعی را دو چندان کرده است. درنتیجه این کنش ها معترضان شعارهایی را سر داده اند که از یک سو بیان کننده ی خواسته ها و مطالبات آنان برای تغییرات سیاسی، اجتماعی و آرمان هایشان و از سوی دیگر انعکاس وجوه برساختی رسانه های داخلی، خارجی و شبکه های اجتماعی واقعی و مجازی بوده است. در مقاله حاضر با استفاده از روش تحلیل مضمون و بر مبنای نظریه چارچوب سازی (framing) اسنو و بنفورد تلاش شده تا ضمن تفکیک شعارهای اعتراض های سه دهه ی اخیر بر اساس چارچوب های تفسیری سه گانه، مضامین عمده شعارها در هر چارچوب و طی هر دوره اعتراضی مشخص گردد تا بدین طریق سیر تحولات مضمونی شعارها در سه دهه آشکار گردند. نتایج حاصله نشان داد که در اعتراض های تیرماه 78، چارچوب تفسیری انگیزشی و در اعتراض های پس از انتخابات ریاست جمهوری سال 88، اعتراض های دی ماه 96 و آبان ماه 98 نیز چارچوب تشخیصی بیشترین وزن را به خود اختصاص داده اند. نتایج تحلیل مضمون شعارها نیز نشان داد که در اعتراض های 78، مضامین آزادی خواهانه، در اعتراض های 88، مضامین عدالت خواهانه سیاسی و در اعتراض های 96 و 98 مضامین دین ستیزانه از بیشترین فراوانی در میان سایر مضامین برخوردار بوده اند.