کارایی بانک

یک سیستم بانکی سالم و سودآور به گونه ی بهتری می تواند در مقابل شوک های اقتصادی مقاومت کرده و نقش پررنگ تری در پایداری و ثبات سیستم مالی ایفا کند. کمیته حسابرسی جهت انجام نقش نظارتی و حفاظت از منافع سهامداران باید مستقل از مدیریت سازمان باشد از طرفی با توجه به اینکه کمیته حسابرسی یکی از سازوکارهای راهبری شرکتی است، در رابطه با پایش و راهبری کیفیت اطلاعات واحدهای تجاری نقش اساسی دارد. در این راستا پژوهش حاضر درصدد بررسی اثربخشی کمیته حسابرسی و کارایی بانک با ریسک پذیری در بانک های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران می باشد. برای این منظور 9 بانک طی دوره 1391-1400 با استفاده از داده های سالیانه مورد بررسی قرار گرفت؛ با بهره گیری از روش رگرسیون چند متغیره با نرم افزار استاتا مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. این پژوهش از نظر ماهیت و روش توصیفی و از نظر هدف، یک پژوهش کاربردی بوده و از آنجایی که در پژوهش حاضر وضعیت موجود متغیرها با استفاده از جمع آوری اطلاعات، از طریق اطلاعات گذشته مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است، در ردیف مطالعات توصیفی و از نوع پس رویدادی گنجانده می شود. نتایج نشان داد: بین دوره تصدی حسابرس، اندازه حسابرس و تخصص حسابرس با ریسک پذیری بانک رابطه مستقیم معناداری وجود دارد. همچنین بین کارایی بانک و ریسک پذیری بانک رابطه مستقیم معناداری وجود دارد.

هدف: هدف اصلی پژوهش حاضر، ارائه مدلی برای پیش بینی آینده (کارایی و عملکرد) صنعت بانکداری ایران برپایه مدیریت ریسک از طریق بررسی تأثیر ابعاد مدیریت ریسک (تعیین انباره و اشتهای ریسک، تدوین و اجرای استراتژی ریسک، ارزیابی داخلی، برنامه ریزی و آزمون بحران، گزارش دهی و شفافیت) بر کارایی و عملکرد آتی صنعت بانکداری ایران است. روش: به منظور دستیابی به هدف پژوهش، مدیران کلیه بانک های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران برای نمونه آماری انتخاب شده و مطالعه شدند. برای برآورد مدل ها و آزمون فرضیه های پژوهش از رویکرد علّی استفاده شد. یافته ها: نتایج حاصل از آزمون فرضیه ها نشان داد که ارزیابی داخلی، برنامه ریزی و آزمون بحران بر کارایی و عملکرد بانک ها تأثیر معناداری دارد. همچنین تأثیر معنادار تعیین انباره و اشتهای ریسک بر عملکرد بانک ها نیز مشاهده شد. نتیجه گیری: یافته های پژوهش گویای آن است که سازه تعیین انباره و اشتهای ریسک عامل فزاینده کارایی و عملکرد مطلوب بانک ها است. بنابراین، برای اینکه کارایی و عملکرد نظام بانکی توسعه و پیشرو در افق های آتی داشته باشد، باید مشکلات ساختاری نظام بانکی رفع گردد. از این رو، جهت رفع بحران نظام بانکی باید بر اصلاح مسیر نظام بانکی تکیه نمود. در افق آتی، نظام بانکی از هر جهت در شرایط بدتری نسبت به هم اکنون قرار دارد و بانک ها از لحاظ مدیریت ریسک در وضعیت مناسبی نیستند.    

در بانک های اسلامی و متعارف، کارایی، نسبت شکاف هزینه و ریسک اعتباری، همواره ممکن است تفاوت هایی داشته باشد؛ لذا هدف این مطالعه بررسی رابطه ریسک اعتباری، نسبت شکاف هزینه و کارایی بانک ها در کشورهای منتخب اسلامی و متعارف بوده است. برای این منظور ریسک اعتباری، کارایی و نسبت شکاف هزینه برای 50 بانک اسلامی و 50 بانک غیراسلامی (متعارف) طی سال های 2019-2013 مورد محاسبه قرار گرفت و بر اساس روش PVAR به تجزیه و تحلیل روابط بین متغیرها پرداخته شد. در همین راستا نتایج آزمون t نشان داد که ریسک اعتباری، ناکارایی و نسبت شکاف هزینه در بانک های اسلامی بیشتر از بانک های متعارف است. همچنین نتایج آزمون علیت گرنجر نشان داد که بین ناکارایی و ریسک اعتباری رابطه علیت دوطرفه وجود دارد. اما این رابطه کمی ضعیف است. بین ریسک اعتباری و نسبت شکاف هزینه هیچ رابطه علیتی وجود ندارد و بین ناکارایی و نسبت شکاف هزینه نیز رابطه علیت دو طرفه قوی وجود دارد. نتایج در بانک های اسلامی نیز تقریبا مشابه کل بانک ها است. با این حال در بانک های اسلامی ریسک اعتباری علت گرنجری ناکارایی نیست. همچنین میزان معناداری سایر روابط علیت به مراتب بیشتر است. برای بانک های متعارف نیز بین ناکارایی و ریسک اعتباری رابطه علیت وجود ندارد. بین ریسک اعتباری و نسبت شکاف هزینه هیچ رابطه علیتی وجود ندارد و بین ناکارایی و نسبت شکاف هزینه رابطه علیت دو طرفه وجود دارد. علاوه بر این نتایج تجزیه واریانس بیانگر آن است که شکاف هزینه و ناکارایی روابط نزدیکی با یکدیگر دارند و اثرپذیری آنها زیاد است. ریسک اعتباری نیز کمابیش بر ناکارایی طی دوره های آتی اثرگذار است. در بانک های اسلامی اثرات ناکارایی و شکاف هزینه بر ریسک اعتباری کمی بیشتر است. اما ناکارایی از شکاف هزینه اثرپذیری بالایی دارد. در بانک های متعارف ریسک اعتباری اثرپذیری مشابه بانک های اسلامی دارد، اما اثرپذیری آن تا حدودی کمتر است. همچنین ناکارایی اثرات کمتری از شکاف هزینه می پذیرد. شکاف هزینه نیز همچون بانک های اسلامی از ناکارایی اثرپذیری بالایی دارد و این اثرپذیری به مرور زمان کمتر می شود.