اقلیم شهر

هدف این پژوهش، بررسی توزیع فراوانی ماهانه، فصلی و سالانه وارونگی دما در لایه مرزی هوای شهر شیراز است. در این راستا، داده های رادیوسوند ساعت 5/3 محلی در بازه 1394-1380 خورشیدی (5478 روز) از تارنمای دانشگاه وایومینگ برداشت شد. ارتفاع ایستگاه هواشناسی شیراز (1491 متر از سطح دریا)، به عنوان سطح پایه وارونگی لایه مرزی هوا تعیین شد و سقف لایه وارونگی نیز تا سطح ژئوپتانسیل متر 700 هکتوپاسکال (به طور میانگین حدود 5/1 کیلومتر از لایه زیرین هوای فراز سطح محل) به عنوان فضای مورد مطالعه انتخاب شد. یافته ها نشان داد که مهر و آبان بیشترین و تیرماه کمترین فراوانی روزهای وارونگی را دارند. بر این پایه، فصول پاییز، زمستان، بهار و تابستان به ترتیب بیشترین روزهای وارونگی داشتند. یافته ها در مقیاس سالانه بیانگر روند فراوانی روزهای وارونگی افزایشی بود. به طوری که افزایش میانگین ماهانه فراوانی روزهای وارونگی دمای هوا در 5 سال سوم (1394-1390) نسبت به 5 سال دوم (1389-1385)، حدود دو برابر مقدار 5 سال دوم نسبت به 5 سال نخست (1384-1380) بود. میانگین بلندمدت سالانه نیز نشان داد که در 73 درصد از روزهای سال (267 روز)، شهر شیراز با پدیده وارونگی روبرو بود. شدیدترین وارونگی های دما در لایه مرزی هوا در دی ماه رخ داده است، این موضوع به روشنی گویای نقش سرمایش شبانه در تشدید وارونگی دمای لایه مرزی هوا می بااشد. بر پایه ریتم تغییرات شاخص (ONI)، نتایج نشان داد که بیشترین فراوانی روزهای همراه با وارونگی دما در شهر شیراز با فاز سرد انسو (لانینا) همسو است. به طور کلی، بیش از 59 درصد فراوانی روزهای همراه با وارونگی دما همزمان با فاز سرد (لانینا) رخ داده است.